histoir des peulhs .pdf

---

À propos / Télécharger Aperçu

---

Ce document au format PDF 1.4 a été généré par PDFCreator Version 1.5.1 / GPL Ghostscript 9.05, et a été envoyé sur fichier-pdf.fr le 26/11/2012 à 00:08, depuis l'adresse IP 41.188.x.x. La présente page de téléchargement du fichier a été vue 1564 fois.
Taille du document: 412 Ko (18 pages).
Confidentialité: fichier public

Aperçu du document

---

‫ن‬

‫ا‬

‫ﺍﻟﻔﻼﻥ‬
Fulɓès
Peuls
‫ود وآ‬

:‫ا ط ب‬

‫ر‬

Dia Mamoudou bougal
$‫ د‬$‫آ‬$‫در و‬%

1

‫ر‬

‫ا &د‬
‫ا (رة ‪%‬در و‪$‬آ‪ $‬د‪3 $‬ن‬
‫إ‪ 45‬ن دوا‪ 23‬ا ‪ 1‬ط و ا ‪0‬رور أن أ‪$ -.‬ن ‪$‬د‪$‬آم هذ ا ر‬
‫ا ‪;:‬ن آ‪ $ 2‬آن ا ‪$1‬ر ا ‪ 5‬ط&‪$‬ن ‪:‬ر‪ 28 % 9 $05‬ا ‪0‬ودان و ا دول ا ‪ 5‬ط& =ر ‪ $‬ن ‪<8‬م‬
‫را? ا ‪ 2‬ر < هذا ا (=ب و ( ‪ 2‬أ‪ 5‬ط ?‪ 4 $‬ا ‪0 2‬م ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة داوة و ا ر? ل‬
‫‪2‬ء ا@‪ = 0‬ر‪.‬‬
‫‪$‬آ<م و دو <م إ ‪$ B 2‬‬
‫رورا‬
‫آ ‪ : $D‬ا (=ب ا ذي ‪$‬س د‪ $‬ر‪ F$‬هو (=ب دون روح‪ ,‬دون &و ت ا & ء‪ 3 5% ,‬ا ر‪F$‬‬
‫طﻠب آ>‪$‬ر ن ا ‪$50‬ن ا = و ا آد ‪D‬د ‪$‬آون ا = ‪1‬رض (‪ 2%9‬أو ‪ D‬ﻠ‪%& 2‬د أو ‪$1‬ر‬
‫‪ 9‬طر و إرا‪ D‬ا د ء و ا <ود ‪8‬آري و‬
‫‪$‬آون ?‪:‬و‪8‬‬
‫‪%D‬د ‪ $‬م ‪ 3 5%‬ر‪ F$‬ا ذي ‪B‬‬
‫‪?5 4$ 05‬ن ا ‪$‬وم ر‪ F$‬ا ذي ‪D‬د آ ن ‪< 05‬م ‪28‬‬
‫‪.3‬ﻠ‪ 05@ 2‬ن آ‪ $ 2‬رك ‪ $ N‬ل ا & د‬
‫‪%3‬رهم رد إ( ع ر‪ B‬أو ?&‪$‬ق هدف ‪ ,‬آ‪<5R‬م ‪90‬روا ?‪< $‬م آ‪ 5 2‬د ‪?5‬ن (‪2‬ء ‪9 :5‬ر‬
‫‪ 28 4‬ا و‪D‬ت ا راهن‪?5 ,‬ن أ‪ .$‬دور‪ 3 5% ? 28 5‬ا ر‪%& F$‬د أو ‪$1‬ر ‪%D‬د‪ ,‬إذن ‪ $‬ب‬
‫أن ‪ -5%5 =5‬ا ر‪ F$‬آ ‪ 21 5$‬و هذا أ‪ $ T$( D‬آن ا = ‪ 4‬و?دهم ا‪ $ S‬ل ا & د د‪<$‬م‬
‫آﻠ ا ‪ 3 28 %:‬ﻠ‪ 5‬ا ذي ‪&5‬وم ‪ 4‬ا‪U‬ن‪.‬‬
‫أر وا أن أآون ‪D‬د و‪=.‬ت ‪ 28 5‬إ‪ %$‬ل ا =ﻠو‬
‫=ر ‪D $‬د ‪$‬آون م ‪3 - 0$‬ن هذ ا =ﻠو ت < ‪.‬‬
‫ا <دف ا‪ 20 0S‬هو ا & ر‬

‫ا ‪ ?$?%‬إ ‪ 2‬ا & رئ ا ذي و‪ V‬هذ ا ر‬

‫‪$‬ن (=وب‬
‫(آرا‬

‫ا‬

‫ن‬

‫ا ‪;:‬ن‪ ,‬أو ‪ ,;8‬هم ‪ 3‬رة ‪3‬ن ‪ 3‬ر‪$‬ن ﻠ ‪ 5‬طق ا ‪ ? 0‬ا ‪?%‬راو‪ $‬ا ‪( 5$ 2‬رن ‪ , <$8‬و‪ 28‬ا و‪D‬ت‬
‫ا ? ‪( 5$ 2‬رون ‪ 28‬وا?د و ‪(3‬رون دو إ‪8‬ر‪ , $&$‬و ‪ 28‬إ‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪1‬ر ‪ , $‬و أ‪ 28 .$‬ا ( د و‬
‫<ور‪ $‬و‪0‬ط إ‪8‬ر‪ $&$‬و ا ‪0‬ودان‪.‬‬
‫‪ 28‬ا و‪D‬ت ا ? ‪ 2‬ا آ>‪$‬ر ‪<5‬م رآوا ?‪ $‬ة ا ر? ل و أ‪? %‬وا د‪$5‬ن‪ ,‬و ا ‪0‬واد ا‪3S‬ظم ‪<5‬م‬
‫‪0‬ﻠ ون إن م ‪$‬آو‪5‬وا آﻠ<م‪,‬وإ‪ ( 5‬رهم ‪=$‬زي إ ‪ 5 2‬ط ?‪< $‬م‪ ,‬وإ‪ ( 5‬رهم أ‪3 - ( .$‬ﻠ‪2‬‬
‫إ زا <م ‪ -‬آ>‪$‬ر ن ا (=وب‪ - ,‬ط = ا@? ‪ :‬ظ >& ‪< 8‬م ا‪%S‬ﻠ‪. $‬‬
‫أ أ‪%‬ﻠ<م و هو‪< $‬م‪$ ,‬س ‪&8‬ط =ﻠق ‪ 1‬ا و‪V‬ر‪ $‬أو ا ‪:‬ﻠ‪:‬ﻠد‪ ,‬وهذا ا و‪.‬وع آ ن و ‪$ V‬زال‬
‫و‪.‬وع ‪ &5‬ش طو‪. $‬‬
‫و‪= 3‬رف ‪ : ?V‬ل =‪$‬د‬
‫‪ Woɗaaɓés‬أو ا =د‪$‬ن أو ا ?ر ‪$‬ن أو ا ‪$$:5‬ن ‪ ,‬هذ ا‬
‫و‪ 3‬ه‪ 3 2‬رة ‪3‬ن أ‪D‬ﻠ‪ $‬ت ‪ -$ 28‬ا دول ا ‪0$ 2‬آ‪5‬ون ‪<$8‬‬
‫‪,Geerowel‬و هذ ا‬
‫و‪ 3‬و?ده > ‪ $5$B 28 %56 05‬آ‪ 5‬آري‪.‬‬
‫‪ $5$B‬آ‪ 5‬آري‪$? ,‬ث هذ ا‬

‫‪3‬دى‬

‫ا ‪$ 0‬ت‬
‫ا ﻠ‪ 1‬ا ‪:‬ر‪ $05‬آﻠ ا و وف ا طﻠ& ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا ‪;:‬ن‪ .‬و ا ‪;:‬ن ‪ 0$‬ون‬
‫‪ 3‬رة ‪ peul‬ه‪ 2‬إ‪ V‬ر‬
‫أ‪<0:5‬م و و )‪,(pullo‬أو ‪0? ;:‬ب ‪ $ 0‬ت (=وب ( ل ا ‪?%‬راء <م‪.,‬‬
‫آﻠ ‪ fula‬أو ‪;8‬ة أو ‪, 25;8‬آﻠ< ‪ $ 0‬ت ا (=وب ا‪9U‬ري ‪$‬طﻠ&و‪3 <5‬ﻠ‪ 2‬ا ‪;:‬ن‪peulh ;> ,‬‬
‫‪ 1‬ا ‪:‬ر‪ 1 foulani , $05‬ا@‪5‬آﻠ‪$‬ز‪ 1 flacha, $‬ا ‪$>N‬و ‪1 flasheperssa , $‬‬
‫ا‪. $5 S‬‬
‫?‪0‬ب ا =ض ‪m8‬ن آﻠ ‪ 2 R pullo‬ن آﻠ ‪8‬و د ‪ foulade‬أي ا ذر ﻠ‪ 1‬ا =ر ‪ > , $‬ل‪- :‬ذرت‬
‫داو ‪S 28‬و‪ 0‬ط ا ‪;:‬ن‪ ,‬آ‪$= <5‬د ‪3‬ن ا و>‪$‬ق ا =ﻠ ‪28 ,2‬‬
‫ا ر‪ $‬ح ا د‪$D‬ق‪ -‬و هذ ا آﻠ‬
‫ا و‪D‬ت ا ? ‪ V 2‬و د ‪: $ 0‬ق ‪3‬ﻠ‪ <$‬ن ا ‪3 ,-$‬ﻠ‪ 2‬ا ‪;:‬ن‪.‬‬
‫) ‪(Chek anta jop‬أر ‪ -‬أ‪%‬ول ا ‪;:‬ن إ ‪% 2‬ر‪,‬آذا ك أ‪ %‬ا ‪0‬ر‪$‬ر وا و ف‪ ,‬آن هذ ا ‪5‬ظر‪$‬‬
‫‪58‬دت ن طرف آ>‪$‬ر ن ا ?>‪$‬ن > ‪, schul:‬و أ ‪:‬ق ا آ>‪$‬ر ن ا ?>‪$‬ن ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا &رب ا ﻠ‪1‬وي‬
‫ﻠ‪;:‬ن ن ا و ف و ا ‪0‬ر‪$‬ر‪.‬‬
‫و‪ woɗaaɓé 3‬أو ا ?ر ‪$‬ن أو ا =د‪$‬ن‪ 3 bororo’en,‬رة ‪3‬ن ‪ 0 t D‬آ‪$5‬ن و‬
‫ا ‪;:‬ن‪,‬‬
‫ر? ‪($=$‬ون ‪ 28‬ا دول ا ‪ ): $‬ور‪- $5 $‬ا ‪ 150‬ل‪ -2 -‬ورآ‪0 8 5$‬و‪ $5$B -‬آ‪ 5‬آري‪ $5 -‬ر‪-‬‬
‫( د‪ -‬ا ‪0‬ودان‪ $5-‬ر‪– $‬ا آ رون‪ -‬و‪0‬ط إ‪8‬ر‪ - $&$‬آ رون‪ -‬وآو‪....................‬إ ‪.(F‬‬
‫و ‪28‬‬
‫ا‬

‫‪3 2‬ﻠ‪ $ 0 2‬ا > ل‪ ,‬ا ‪;:‬ن ‪ $‬وا دون (آ ‪ 9‬ص ‪ 28‬إ‪D‬ﻠ‪$‬م ‪ (moffti)mopti‬و ‪> $‬ﻠون‬
‫‪ -‬ا > ‪= 25‬د را‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ ا > ‪= 25‬د ا و وف‪ ,‬و ‪28‬‬‫و ‪ 28‬ا ‪ 15$0‬ل ‪ > $‬ا ‪;:‬ن و ‪ hal poular‬أو )‪ ,(foula phon‬ا‬
‫ ا > ث =د ا <و‪ 0‬و إ و ‪,‬و ‪28‬‬‫‪ $5$B‬آ‪ 5‬آري ا‪S‬آ>ر‪,%56 $‬أ ‪ $5 28‬ر‪> $ $‬ﻠون ا‬
‫ ا > ‪,25‬و ‪> $‬ﻠون ‪05‬ب = رة ‪ 28‬ا دول ا‪9S‬ري‪.‬‬‫ا ‪ $5‬ر و ور‪ $5 $‬ا‬
‫ا ‪;:‬ن هم (=ب ر‪3‬وي ‪,‬و ا ذ‪$‬ن ‪9 0$‬د ون ﻠ‪< 1‬م > ا < ل و‪V‬ر و ا <و‪ : $ 0‬ه ون =<م دون‬
‫‪ 53‬ء‪.‬‬

‫أ‪%‬ول ا ‪;:‬ن‬
‫ا ‪;:‬ن ‪ 3‬رة ‪3‬ن (=ب ر? ن ‪ 5‬طق ‪5‬وب ا ‪?%‬راء‪ ,‬ا ذ‪$‬ن ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة ‪ 5‬دهم ‪0$‬آ‪5‬ون‬
‫? ذات ا ‪$‬ظ ن أو ا طورق‪ ,‬أ أ‪%‬ﻠ<م ‪&8‬د و د ?ر ن ا ‪ ( &5‬ت‪,‬و =ط‪ $‬ت د ‪( 5$‬آ‬
‫آ ‪$‬ر و ا ذي ‪ $ V‬آن ‪<%‬ره ‪ 28‬و & وا?دة‪..‬‬

‫ر‪ F$‬ا ‪;:‬ن‬
‫‪ $ V‬آن زم ز ن إ‪5‬ط;‪<D‬م ن ‪%‬ر ‪ 28,‬هذا ا ‪ $0‬ق ‪ D‬ل ا ‪R‬رخ ‪<5R Andrre arcine‬م ا‪5‬طﻠ&وا‬
‫ن ا ( ل ا ‪?%‬راء إ ‪5 y‬وب ا ‪1‬رب ‪3‬ن طر‪$‬ق ا زا‪t‬ر ا ‪5‬و ‪53 2‬د إ‪5‬طﻠ&وا ن‬
‫وط‪<5‬م ا‪%S‬ﻠ‪.2‬‬
‫‪53‬د ا &رن ‪ D 6‬ا ‪;$‬د ‪ feraud,brenger,fernau‬أ( روا إ ‪ 2‬ا طر‪$‬ق ا ( ‪3 ,2‬ﻠ‪ 2‬أ‪45‬‬
‫طر‪$‬ق ه ر <م‪ .‬أن ا ‪?%‬راء رداء و ‪D‬ﻠ‪$‬ﻠ ا‪ S‬ط ر و ا ‪ 5‬ت‪&8 ,‬د أ‪ 3‬رت ‪$B‬ر ‪ D‬ﻠ ‪0‬آن‬
‫ن طرف هذا ا (=ب ا ذي ‪ =$‬د ‪3‬ﻠ‪ 2‬ر ‪ $‬ا (‪( $‬آ أ‪ ,20 0‬و &د أ‪ 3‬رت ا ‪?%‬راء‬
‫آ ن و‪3‬ر و ‪=%‬ب ا = ور ‪ 45S‬آ ن را ‪ 2‬ا‪S‬طراف‪.‬‬
‫أ‬

‫‪ &8 seul mouthel‬ل ‪<5R‬م أ وا ن ‪5‬وب ا ‪?%‬راء‪ ,‬وهذ ا < رة ا‪S‬و ‪ 2‬ن ا (رق إ ‪2‬‬
‫ا ‪1‬رب‪,‬و و‪%‬و <م إ ‪ :. 2‬ف ‪<5‬ر ا ‪ 15$0‬ل ‪ 28‬ا &رن ا > ن =د ا ‪;$‬د‪,‬أو =‪ 25‬اَ‪9‬ر ا ‪;:‬ن هم‬
‫و‪ 3‬ه رات ﻠ‪;:‬ن ن ‪ 9‬ﻠف ‪ V‬آن و ا ‪ 5‬طق‪.‬‬
‫‪ -‬آون ن‬

‫و آ ا ؤر‪$9‬ن ‪&: $‬ون ‪3‬ﻠ‪ 2‬أه ‪ $‬ا ر‪< $ $‬ذا ا (=ب ‪ 28‬إ‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪1‬ر ‪, $‬و =ض ن هذا‬
‫?دث ‪ 2 28 50 28‬و ‪8‬و‬
‫ دن و أ‪(5‬ؤؤا دو‪;$‬ت إ‪$1% $ ;0‬رة >‬‫ا‬
‫و ‪8‬و ور‪.‬‬

‫ون‬

‫‪ 28‬ا@‪D‬ﻠ‪$‬م ا ‪ ? 0‬ا ‪1‬ر ‪2‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪;$ 6‬دي‪ T :‬ا ‪;:‬ن ا ر? إ ‪? 2‬وض ور‪ 8 28 $5 $‬رة ا ‪%9‬و ‪),‬ا ‪&5‬وش ا و ودة‬
‫‪ 28 tassili $0 28‬ه ‪D‬ور ‪. hagour‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪ 11‬ا ;دي‪:‬أ‪0‬طورة ‪8‬و ‪5‬آ ‪ ,‬ﻠآ‬

‫وا‪B‬و ;‪. diawagoo‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫‪ 28‬ا طرف ا‪9S‬ر ن ‪<5‬ر ا ‪ $5‬ر‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪; 11‬دي إ‪ (5‬ء ﻠآ ا را‪$8‬د ‪ el marravide‬ا ‪. 2‬م ور‪ $5 $‬و ا ‪1‬رب‬
‫? ‪ t D, $‬ا ‪;:‬ن ا ‪D 2‬د و‪%‬ﻠ< ا@‪;0‬م ن ‪( D‬آ ‪ $‬آن أن ‪$‬آون ( ‪$=. 4‬ف‪,‬أر‪ B‬ت رة‬
‫أ‪9‬ري ‪3‬ﻠ‪ 2‬إ‪ 5 3‬ق ا@‪;0‬م ن د‪$‬د‪,‬و إ‪.‬ط< دم ن طرف ا را‪$8‬د ا@‪$ ;0‬ن =ﻠ<م ‪5$‬ز?ون‬
‫و‪ 3‬ا‪S‬و ‪ sene-gambi 2 150 28 2‬و‪,ɓoundou28‬و‬
‫إ ‪ 2‬ا ‪5‬وب‪$?,‬ث أ‪& 0‬رت ا‬
‫و‪ 3‬ا > ‪ $5‬إ ‪ 2‬أ‪ :0‬ا ‪ 15$0‬ل ?‪$‬ث آو‪5‬وا ﻠآ آرور ا ‪0 2‬وف ‪= $8 2 0‬د‬
‫‪5‬ز?ت ا‬
‫و‪ 3‬ا > > أ‪ < 2< 5‬ا ط ف ‪, macina 50 28‬ا ‪ 2‬ا‪ .5‬ت إ ‪t D <$‬‬
‫‪8‬و ور‪,‬أ ا‬
‫‪?5‬و ا ‪, $5‬‬
‫ا ‪,;:‬و ا ‪;:‬ن ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت‬
‫‪ 28‬ا &رن ا ‪;$ - 0‬دي ا ‪;:‬ن ا را‪$.8‬ن ا د‪9‬ول ‪ 28‬ا@‪;0‬م ‪28‬‬
‫ون و ‪ 5$0‬و أ‪$9‬را ‪; 28‬د هو‪. 0‬‬
‫‪5‬ز?وا إ ‪8 2‬و‬

‫ﻠآ ‪? , 5 B‬ت ‪1.‬ط ا را‪$8‬د‬

‫‪ 28‬ا &رن ‪ 13‬أ زج ا ‪;:‬ن ‪; 28‬دا آرور ‪= -‬ض ا & ‪ > t‬ا آﻠور و ا ‪0‬ر‪$$‬ر ‪ ,‬آن ‪ -‬ا ر‪23‬‬
‫ون ‪ $5$B 28‬و و‪%‬ﻠوا إ ‪2‬‬
‫ا ذي ‪ $‬ر‪0‬و‪ 45‬ن ا ‪1‬رب إ ‪ 2‬ا (رق و‪%‬ﻠوا إ ‪ 2‬أ‪$ D‬م ‪8‬و‬
‫?وض ‪<5‬ر ( د و ‪5 28‬وب ا آ رون‪,‬هآذا أ‪( 5‬روا ‪ =& 28‬آ ‪$‬رة ن أ‪8‬ر‪28 % 9 $&$‬‬
‫ا ‪ 5‬طق ا ‪? 0‬ﻠ‪ 28 $‬ا ‪ 15$0‬ل وا ‪0‬ودان‪.‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪ 13‬إ ‪;$ 14 2‬دي‪:‬‬
‫ﻠآ ‪5‬د ‪ mande‬ا ‪ 2‬آ ن ‪=$‬م ‪ <$8‬ا ‪;0‬م و ا‪& 0V‬رار و?دت ‪$‬ن ‪ 9‬ﻠف ا & ‪ t‬و ا‪V‬ط‪ $‬ف‬
‫> ‪):‬ا طوارق‪,‬و وف‪ ,‬را‪50,‬آ<‪ ,2‬آرور‪ ,‬و‪5‬آ‪,y‬دآون‪,,,,,,,,,‬إ ‪ (F‬آ هذ ا & ‪=.9 t‬ت‬
‫ﻠآ ‪5‬د ا ‪. $5;:‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪;$ 15‬دي‪:‬‬
‫إ راطور‪3) $‬ﻠ‪ 250 2‬ر()‪50 (soni ali bar‬آ< ي ‪ B 28‬و‪ ,‬و ا ذي آ ن ذا‪ -t‬ا ‪$%‬ت ‪28‬‬
‫ا ‪0‬ودان ا ‪1‬ر ‪ , $‬هذا ا‪$9S‬ر ‪D‬د أ‪ D‬ط‪ -‬زء ن آ ‪$‬ر ن إ‪D‬ﻠ‪$‬م ‪ , 50‬و هآذا ‪.‬م آ>‪$‬ر ن ا ‪;:‬ن‬
‫ا ذ‪$‬ن آ ‪5‬وا ‪0$‬آ‪5‬ون ‪ 28‬ذا ك ا@‪D‬ﻠ‪$‬م ?ت وا‪,4t‬و هآذا أ‪? %‬وا =‪$‬ن ﻠآ ‪0‬و‪5‬آ<‪.2‬‬
‫‪ 28‬ا &رن‪;$ 16‬دي‪:‬‬
‫آو ‪5 2‬آ; ‪ Koli tengualla‬ا ( <ر ب ) ()‪(poullo‬ا ذي هو ن وا د‪$‬ن ن ‪$ ;0‬ن ‪ 9‬ﻠ‪$ :‬ن‬
‫ن أب ‪ 25;8‬و أم ‪5‬آ‪3 , $‬ﻠ‪ 2‬رأس ‪ 4($‬إ‪ 0‬ط ع د?ر ‪ t D‬ا ‪$‬ظ ن أو)‪,(maurs‬و أ‪-.9‬‬
‫ﻠآ ‪8‬و ور ?ت وا‪= 4t‬د ‪3‬د‪$‬د ن ا ? و‪V‬ت‪,‬آ أ‪ -.9‬ا و ف و ا ‪0‬ر‪$$‬ر‪ ,‬وا ?ق ﻠآ‬
‫‪8‬و ور إ ‪ 2‬ﻠآ ‪ 4‬ا ‪ 2‬ا دت ن أ‪<5 2 3‬ر ا ‪ $5‬ر إ ‪? 2‬وض ‪<5‬ر ا ‪ 150‬ل (ر‪ D‬و ‪B‬ر ‪,‬و‬
‫‪5‬‬

‫ون ‪5‬و ‪ ,‬آو ‪53 koli tengualla ;15 2‬د أ‪ ƒ %‬ﻠآ أ‪$ ƒ %‬طﻠق ‪3‬ﻠ‪& 4$‬ب‬
‫‪8‬و‬
‫)‪8 28 (Saltikhe‬و ور ر‪ F0‬ا & ﻠ‪ , $‬أو ‪ 2=5‬أ‪9‬ر م ‪.(Deniyankoɓé) $.:‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪ 18‬ا ‪;$‬دي‪:‬‬
‫م إ‪ (5‬ء‬

‫ﻠآ ‪8 28‬و‬

‫ون ا ‪ =$ 2‬د ‪$$0‬ره ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا (ر‪ =$‬ا@‪ 28 , $ ;0‬أ‪. $5$B 2 3‬‬

‫ ظ<ور ا & ‪ t‬ا ر ‪- $‬ا =ر ‪ 28 $‬راآ‪ 5‬و رارزة ‪ 2D‬ا &رن ‪ 18‬ا ‪;$‬دي‪,‬و ‪8 28‬و ور ?د‪$‬دا‬‫وال)‪ (walo‬و آ ‪$‬ور )‪,(kayor‬و‪ tashomba 0 t D‬ا ر‪$ B‬ن ن طرف ا ‪ 1‬ر و‬
‫ا <ر ن)ا ;‪$0‬ن ‪$‬ن ا ‪ 1‬ر و ا ‪0‬ود( ‪3‬ﻠ‪ 2‬زرع ا ‪ :‬ن ‪8 28‬و ورو أط ?و ?آم‬
‫‪$? Deniyankoɓé‬ث إ‪ 0‬د و ?آم ا (‪$‬وخ ا د‪$‬ن )ا ز‪ 5‬آ (‪,‬ا ?روب ا =و‪$ $‬ن ‪ 9‬ﻠف‬
‫‪ t D‬ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ‪.5‬م ?ت واء )‪ (Deniyankoɓé‬إ راطور‪5 $‬دي‪ ,‬أ‪? %‬وا ‪? 5 $‬رون‬
‫‪<5$ $8‬م‪ 0 5 ,‬ب ا < ك و ا ‪&:‬ر ا ‪0‬ر‪ $ & -$‬ا ﻠآ ‪ ,‬هذا ا وهن ا ‪0‬ر‪ -$‬آن ا ز‪ 5‬آ ن‬
‫‪ &5‬ا ﻠآ ت إ ‪ 2‬راآ‪ 5‬و رارزة‪ ,‬آن ‪:5‬وذ ا ‪$‬ظ ن ء ‪= (:‬د ‪ 8‬رة و ‪$‬زة‪ 28,‬ا ‪$=%‬د‬
‫ا@‪ % D‬دي وا@ ‪? ,23‬ت ا ‪$>R‬ر ا ‪ 2 5‬ﻠ& ‪ t‬ا@‪ ) $ ;0‬ا طﻠ (‪ ? 5 ,‬م را ‪-‬‬
‫ا ‪$‬ظ ن ‪.1786 50 28‬‬
‫‪ 28‬ا &رن ‪;$ 18‬دي‪:‬‬
‫‪$(3‬رة ‪ : jahlow‬ا ?آم ا ‪ ? 5$0 28 25;:‬رب ?ت واء ا@‪)2 ;0‬ا < د( ا ?روب ا &د‪0‬‬
‫ا@‪, $ ;0‬و آذا ك ‪ $5 28‬ر‪? osman dan fodio > $‬د‪$‬دا ‪ sokoto 28‬و ا (‪ ˆ F$‬دو‬
‫‪. 5$0 28‬‬
‫ا &رن ‪;$ 19‬دي‪:‬‬
‫ﻠآ ا ‪;:‬ن ‪ - 50 28‬ا & ‪t‬د ‪ Amadou barri‬ا ذي أآ ‪ ƒ0‬آ و‪,‬ا ذي ‪=$‬رف ‪; ?m‬ل‬
‫ﻠآو ‪ ,(djelgooji)2‬و آو)‪(liptaako‬و وآذا ك إ? ;ل أو إآ ‪ 0‬ح ا ‪:‬و ا‪0S‬ود و ‪5‬وب‬
‫‪B‬رب إ‪8‬ر‪ , $&$‬ا ‪ $ ? 2 0‬ورآ‪0 8 5$‬و‪ ,‬ظ<ور ا دا‪ $3‬ا@‪ ˆ F$( 2 ;0‬دو ‪ 5$0 28‬و‬
‫(رو‪ ? 28 43‬ر ?ت ا ﻠواء ا@‪ ƒ 0 2 ;0‬ﻠ‪;:‬ن أن ‪ $‬دوا آ ﻠ ‪D $0 $0‬و‪0?$ $‬ب <‬
‫و‪ ( bororos_ woɗaaɓé) 3‬م ‪$‬د‪9‬ﻠوا ?ت ا ﻠواء ا@‪2 ;0‬‬
‫?‪ 0‬ب‪ .‬و?دهم ا ‪;:‬ن‬
‫ا ذي آ ن رآز ‪ 0S 2 28‬ب ‪1‬را‪. $8‬‬
‫هآذا أ دت ﻠآ ا ‪;:‬ن ‪, 5$0 28‬و ‪ .‬ت ‪5‬د‪,‹5‬و ‪8 t D‬و د ‪, fouladou‬و‪8) $5$B 28‬و‬
‫ون(‪,‬و‪$ 5 28‬ر‪ $‬ﻠآ ‪0‬وآ و ‪.sokoto‬‬
‫ا &رن ا ‪(3 -0‬ر ‪ > $‬ﻠ‪;:‬ن ‪D‬رن ‪0‬ر‪ -$‬ا زوال‪,‬و آن ر‪B‬م ن آ ذا ك أ‪ 0‬ط ‪3‬وا أن ‪$‬آو‪5‬وا‬
‫?‪%‬ﻠوا ‪3‬ﻠ‪ <$‬ن ‪. D‬‬
‫و?دة ‪D $0 $0‬‬
‫‪ 28‬ا &رن‪? 18‬د‪$‬دا ‪,1811‬أ‪% 5‬ر ا ‪;:‬ن إ‪ % 5‬را آ ‪3 ?0‬ﻠ‪28 gourmantche 2‬‬
‫دوري)‪(3,(dori‬ر ‪50‬وات =د ذا ك ‪5‬ز وا ‪ ? 0 28‬ا ‪, 25$5‬وا‪(5‬ؤوا ‪ <$8‬إ رات ‪= $5;8‬د‬
‫إآ ‪ <? 0‬ن ا د‪3‬و‪ malam alim‬ا ذي م ‪ D‬ﻠ‪ gossi 28 1827 50 4‬ن طرف ا طوارق‪,‬‬
‫‪ ? 5‬م رآ<م ‪ 5‬طق ا ? ﻠ ‪ ,(Oudalan) 28‬إ‪D‬ﻠ‪$‬م ( ل (رق ورآ‪0 8 5$‬و‪.‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫‪ 1886 28‬م ا &‪ .‬ع ‪3‬ﻠ‪ 2‬دو‬
‫‪ 3‬ر ل‪>,‬م ‪ 0‬وري‪.‬‬

‫‪ pain‬ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت &وم ‪ 0 5$B 28‬و ا ? ‪ 2‬ن طرف ا ? ج‬

‫‪ 8 28‬رة ا@‪ = 0‬ر‬
‫‪ 28‬ا &رن ا =(ر‪$‬ن ‪ -‬ظ<ور ا‪S‬رو ‪$‬ن ‪ 28‬ا ‪ 5‬طق ا@‪8‬ر‪ $&$‬و ا ‪ , $5$1‬م و‪$D‬ف ا ?روب ا آ ‪$‬رة‬
‫ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ‪(5‬ط ‪ 28‬ا ‪ 5‬طق و‪0‬ط و‪B‬رب و (رق إ‪8‬ر‪ , $&$‬آ و‪? -.‬د =ض ا د‪V‬ت‬
‫ا ر‪ $‬ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت >?دث ‪$‬ن ا دول ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ‪ 28‬ا ‪5‬ط& ‪,‬وآذا ك رآزوا ‪3‬ﻠ‪ 2‬رة ا ر‪$D‬ق‬
‫(آ أ‪.20 0‬‬
‫ا ‪;:‬ن ‪S 05‬رو ‪$‬ن آ ‪5‬وا ‪> $‬ﻠون أ‪0‬طورة‪ ,‬و م ‪ 0$‬ط‪=$‬وا ‪<8‬م أ‪$ 0‬ب ا‬

‫رة ا‬

‫=‬

‫ن طر‪<8‬م‪.‬‬

‫‪ 28‬ا &رن ا =(ر‪$‬ن &د أ‪ 3‬ر ا ‪;:‬ن ن طرف ا‪S‬رو ‪$‬ن > ? ‪$‬ت‪mahamet rouges‬‬
‫‪0‬ﻠ?‪$‬ن )أ?رار‪-‬أ‪ $0‬د( م ‪=.9$‬وا ‪?S‬د > ا ر ر و ا وارق‪.‬‬

‫&و‬

‫ا ‪;:‬ن ‪ = 0Ž‬ر‬

‫ا@‪ = 0‬ر ء ‪9R‬را ‪ 5 28‬طق أ‪ 2 3‬ا ‪ $5‬ر‪,1854‬و‪8 28‬و‬
‫و‪%‬ول ا‪S‬رو ‪$‬ن‪.‬‬

‫ون ‪= ,1896 28‬د ‪50 t‬‬

‫ن‬

‫ا ? آم ا ‪:‬ر‪5ˆ 205‬ذاك ‪8 $5$B 28‬در‪$‬ب ‪ . federaihba‬أ‪ 3‬ر ا ‪;:‬ن ? ‪$‬ت ‪0‬ﻠ?‪$‬ن > ا ‪$‬ظ ن‬
‫و ا طوارق‪,‬ظ<رت رآ‪< $‬م ا@ ‪&= $3‬دة ‪N 05‬رو ‪$‬ن‪,‬و‪$B‬ر ‪ D‬ﻠ @‪ 9‬راق ‪0‬ب ا ﻠ‪, 1‬‬
‫ذاك ا ‪ 0‬ب د‪ 9‬ا ‪ = 0‬ر =<م ‪ 9 28‬ﻠف ‪V‬ت ا ر‪? $‬ت إ‪0‬م)?آو ا = @‪8‬ر‪$&$‬‬
‫ا ‪1‬ر ‪ ( $‬ا ذي هو <دف ر‪ F$0‬ا ‪<:‬وم ا ري ‪ = 0‬ر‪.‬‬
‫ون)‪ 150‬ل‪0 -‬ودان‪ ( $5$B -‬م ‪<$8‬‬
‫ا ‪ = 0‬رات ا >;> ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ?ت ا ?آم ا (ر ‪:‬و‬
‫& و د ﻠو ‪ $0‬آ ‪$‬رة‪$?,‬ث م ا@ ‪ .‬ء ‪3‬ﻠ‪ 2‬إ ‪ $D :‬ت آ>‪$‬رة ‪ ) <5‬ر‪0‬وم أو إ ‪ $D :‬ا رة و‬
‫ون‬
‫(رة @? ;ل &وة ‪8‬و‬
‫ا ‪%‬دا‪$ 1881 D‬ن ا ‪ 2‬و ‪,( $‬هآذا دأت أول ? و‬
‫?ت ‪B‬ط ء ا ? ‪ $‬ا ‪ ƒ %‬ا ‪:‬ر‪ $05‬ا@‪5‬آﻠ‪$‬ز‪ 28 $‬ا ‪$0‬را ‪$‬ون و ا ‪ $D : Ž‬ت ا و‪$ =D‬ن‬
‫ا ‪:‬ر‪$05‬ن و ا ر‪$‬ط ‪$5‬ن‪.‬‬
‫‪ 1881 28‬م ر‪8‬ض ‪ -$‬ا@ ‪ $D :‬ت ا و‪ - =D‬ا ‪ = 0‬ر‪,‬و آ أ‪ .$‬آ ا@ ‪ $D :‬ت ا و‪ =D‬ن‬
‫‪, D‬هآذا ‪ D‬ت ?رآ ت ن طرف ا ‪ 2‬و ?ررت ن آ ‪$D‬ود ا ‪ = 0‬ر‪ ,‬و ‪:5‬س ا ?رآ ت‬
‫? و ت إ‪ %D‬ء ا ‪ = 0‬ر (آ ‪,2t <5‬و هذا ا@‪ %D‬ء > ‪ 28‬ر‪8‬ض أ‪5‬واع رة‬
‫ا ‪ = 0‬ر‪$‬ن‪ ?,‬ب آ أ‪5‬واع ‪0‬ﻠط ت ا ‪ = 0‬ر ا ‪ 2‬آ ن ‪, < - $‬و ر‪8‬ض رك ا ‪ = 0‬ر‬
‫ون‪.‬‬
‫‪0$‬رح و ‪ $‬رح ‪8 28‬و‬
‫<‬

‫‪ 28 briquelot‬هدف إ‪ 5D‬ع ا‬
‫‪$? . (:‬ث & دا‪: ) t‬و‬

‫‪ 2‬أي ا ? آم‪5 ,‬وا‪ $‬ا ‪ = 0‬ر ا ‪$‬دة ?‪< $‬م و آ‪ <5‬آﻠ< ‪t‬ت‬
‫ون ‪;:‬ن و ‪8‬ر‪: 05‬ر‪$05‬ن(‪,‬و إ‪5‬ط;‪ D‬ن هذ ا &و و د‬
‫‪7‬‬

‫هو ‪8‬ر‪ & 205‬ط‪ ,-‬و هآذا أ‪? %‬ت ‪8‬ر‪ 3 05‬زة ‪3‬ن أ‪ (5‬ء ‪ D;3‬ت ‪$‬ن‬
‫‪ $%3‬ن د‪ 25‬و آ‬
‫ون ن طرف ا ‪ = 0‬ر‪ ,‬آن‬
‫‪ 0‬وري و ‪ 0, 2‬وري ا ذي آ ن ‪ - ($‬إآ ‪ 0‬ح ‪8‬و‬
‫أر(‪ 5‬رد ‪ archinard‬آ ن ‪$‬ر‪( 0‬آ آ>ف ا ر‪ t 0‬إ ‪ 2‬ا ‪< ,2‬د‪ t‬ا و‪8 28 -.‬و‬
‫ون ?د>ت ?روب ‪$‬ن ا ‪ = 0‬ر‪$‬ن أ‪<0:5‬م إ ‪$ B 2‬‬
‫ون‪ ,‬و ? ‪ $‬ا و?دة ا را ‪8 28 , $‬و‬
‫ظ<ور ا ر‪0‬وم‪ 1865‬ا ذي و ‪ 4‬م إ‪ (5‬ء ا ?آو ا = @‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪1‬ر ‪< $‬دف و?‪$‬د‬
‫ا ‪ 0 $0‬ت ا ‪:‬ر‪ 28 $05‬ا ‪ = 0‬رات )‪ 150‬ل‪0 -‬ودان‪$?( $5$B-‬ث أ‪? %‬ت آ هذ ا دول ا ‪2‬‬
‫ون‪? ,‬ت‬
‫ون ‪& 0‬ﻠ ‪, < 0 $0 < ,‬ا ‪& 0‬ﻠ ‪3‬ن ا ?آم ا ‪8 28 2‬و‬
‫آ ‪5‬ت = ‪:‬و‬
‫‪1.‬ط ا ‪ = 0‬ر م &‪$0‬م ا دول ا >;ث إ ‪ 2‬ا دو‪;$‬ت ‪$1%‬رة‪? ,‬روب و ا@‪ 0&5‬ت ا دا‪9‬ﻠ‪. $‬‬
‫ون‪,‬و ‪ 0‬ط ‪< 0 $0‬م ‪ 28‬و ‪ 4‬ا ‪ 0 $0‬ا ‪:‬ر‪ , $05‬إ‪ V‬أ‪<5‬م أ‪ 0‬ط ‪3‬وا أن‬
‫ ‪ 0‬ذ ا ?آ م ‪8‬و‬‫‪1 0$‬ﻠوا ‪3‬دم ‪<8‬م ا ‪:‬ر‪$$05‬ن ‪ $‬ري ‪ 28‬ا ‪ ? 0‬آ‪$ 2‬و‪=D‬وا ‪$‬ن ا ‪:‬ر‪$05‬ن أ‪<0:5‬م‪,‬و‪ 28‬آ ن‬
‫ˆ‪9‬ر ‪ ($‬هد ) & و ا (=ب ا ‪$1%‬ر( > إ‪ 3‬دة (راء ا ر‪$D‬ق و إ‪ 3‬راض ‪D‬وا‪ 8‬ا ‪ = 0‬ر‪$? ,‬ث‬
‫آ ‪5‬ت ‪ 0 $0‬ا ‪ = 0‬ر ه‪3 -$ ( 2‬ﻠ‪ 2‬هروب ا ر‪$D‬ق‪> ,‬م ‪9 0$‬د و‪<5‬م ‪ 28‬ا ?رب ‪.‬د‬
‫أ‪ $0‬دهم‪ ,‬أو ? ‪<=$ 2‬م ‪ 28‬ا ‪0‬وق ا ر‪$D‬ق‬
‫‪ 0‬إ ‪ 2‬آ ا ‪0‬وا‪3‬د زرا‪3‬‬
‫ون ?‪$‬ث آ ‪5‬ت ?‬
‫هذ ا ‪ 0 $0‬أ‪95‬رت ‪0‬م ا دو ‪8‬و‬
‫(ر ?‪$‬ث آ ن ا <دف ‪<5‬‬
‫وا ر‪,23‬هآذا أ ‪ -‬ا ‪ = 0‬ر ‪ 0 $0‬ا@‪D‬ط ‪$B $3‬ر ط & (آ‬
‫ون ا &و‪, $‬و <‪R$‬ت ا و ;‪t‬م ﻠ‪1‬زو ا =‪0‬آري ‪8‬ر‪ ,205‬وا ‪ = 0‬ر‬
‫هو إ‪ =.‬ف دو ‪8‬و‬
‫( ‪ -‬ا آراه‪$ $‬ن ا (=وب ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ‪.‬ط<دة و &و‪9 0@ < $‬دا < ‪.‬د ا ‪;:‬ن ‪8 28‬و‬
‫ون‪514 28 ,‬و‪ 8‬ر ‪1886‬د‪3‬م ا ‪:‬ر‪$$05‬ن )‪3 (Bokar biro‬ﻠ‪ 2‬إ ن ‪Soriya ) 4 3‬‬
‫‪= (Ibrahim‬د و‪? 28 4 8‬و ‪$‬ن ‪? 28 1890 50‬رب)‪.(Poredaka‬‬
‫‪8;9‬‬

‫= د ‪ 28‬آ ا ‪ = 0‬رات ا ‪:‬ر‪ 28 $05‬إ‪8‬ر‪ $&$‬م ‪ $‬م د “ ا ‪;:‬ن ‪$ 28‬وش ا ‪5‬ظ ‪$ 0 $‬ن‪:‬‬

‫‪ 0‬ب ‪$5‬وي‪ & :‬و ا ‪;:‬ن ‪:‬ر‪$$05‬ن ‪3‬ﻠ‪ 2‬دي ا ر‪ F$‬و ‪3‬دم ‪ D‬ول ‪R‬ي ? ل ن ا‪?S‬وال ا ‪.9‬وع‬‫‪ :‬و‪ .‬ت‪ ,‬ا ‪:‬ر‪$$05‬ن آ وا ذا ك ‪ 28‬آ <م‪,‬و‪%5‬و‪<%‬م ‪ ,‬ور‪t 0‬ﻠ<م ا آ و ‪,‬و ‪9‬طوط ت ن‬
‫ا ‪;:‬ن أ‪<0:5‬م‪ ,‬و هذ ا ‪9‬طوط ت ?‪:‬وظ إ ‪$ 2‬و ‪ 5‬هذا ‪ 28‬دآ ر‪,‬و ‪ 1956 28‬أ‪3‬ﻠ‪5‬ت ‪$5$B‬‬
‫إ‪3 < ;& 0‬ن ا ‪ = 0‬ر ا ‪:‬ر‪.205‬‬
‫ ظ<ور ‪ $‬د‪$‬د ا ذي م ‪ -.9$‬رق‪ ,‬ن أ‪%‬ول ا & ‪ t‬ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت ‪ -.9‬رق ن أ ‪ 5‬ء رورى‬‫)‪ (Buoruore‬م ا ?‪%‬ول ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا@‪;& 0‬ل ‪,1960 50‬أ ‪ 5‬ء ا ‪;:‬ن ؤوا آ‪ 0$ 2‬ه وا ‪28‬‬
‫‪ 0 $0‬ا دول ا ‪($=$ 2‬ون ‪ <$8‬آن دا‪ t‬آ ن ‪5$‬ظرون =‪$‬ن ا ر‪ $‬و ا (ك‪,‬‬
‫‪ 28‬ا ‪ 15$0‬ل أ‪9 5‬ب )‪ (Mamadou Dia‬ر‪$t‬س ‪ ( 0‬ر‪$‬ن ا ?آو ‪= 1958 50 28 ,‬د إ‪;3‬ن‬
‫إ‪;& 0‬ل ا ‪ 15$0‬ل‪ ,‬آ‪ 45‬أ <م ? و أ‪;&5‬ب ‪? 1962 50‬آم ‪3‬ﻠ‪ 0 4$‬ن‪,‬و ‪1960 50 28‬‬
‫)‪(Amadou Aidio‬أ‪ ƒ %‬ر‪ 0$t‬آ رون‪ ,‬و ‪ thomas Sankara‬ر‪ 0$t‬رآ‪0 8 5$‬و‪28,‬‬
‫‪ $5$B‬آ ا = ر‪ .‬ا دآ ور ‪ Sekou Toure‬ن أ ‪ 5‬ء ا ‪;:‬ن‪ ,‬آﻠ<م ا‪.‬ط<دوا ‪50 28‬‬
‫‪$? ,1970‬ث م ‪ 1000000 D‬ن ا ‪;:‬ن ‪ $5$B 28‬و إ د <م‪,‬و ‪ %D‬ﻠك ا زرة = ن‬
‫طرف ا و‪ $V‬ت ا ?دة ا‪ S‬ر‪$‬آ‪ $‬و أ‪5‬آﻠ را‪ ,‬و‪8‬ر‪ 05‬و ا دول ا@‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪%‬درة‪,‬و ‪:5‬س ا (‪T$‬‬
‫?‪ 28 %‬ور‪$? $5 $‬ت م ‪5 700 D‬دي ن )‪ 28 (Halpoular‬ا >آ‪ 5‬ت ا =‪0‬آر‪ , $‬و‪0‬ﻠب‬
‫أ‪V‬ف ا رؤوس ن ا &ر ا ‪;:‬ن ا ر‪ 3‬ة ‪ ,‬و ‪ t‬ت ن أط‪ 5‬ن ن ذه <م ا ‪ 9‬ص‪ ,‬و م < ‪$‬ر‬
‫ا‪VU‬ف ‪<5‬م إ ‪ 2‬ا ‪ 150‬ل و ‪.2‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫ا د‪5 $‬‬
‫ا ‪;:‬ن هم (=ب ‪0‬ﻠم ‪& ,%100‬ر‪, $‬ا ‪;:‬ن ‪ 28‬ا زء إ‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪1‬ر ‪< $‬م ا ‪(5 28 .:‬ر ا@‪;0‬م‬
‫ا ‪=( % 9 250‬ب ا آرور ‪= 25= TORODO‬ر ‪) $‬طﻠ ا =ﻠوم ا د‪, $5$‬أو ط ب ‪3‬ﻠم(‪> ,‬‬
‫ا (‪9‬ص ‪ Ousman Dan fodio‬ؤ‪0‬س إ راطور‪> ,sokoto $‬م ‪Sekou Amadou‬‬
‫ؤ‪0‬س إ راطور‪ , 5$0 $‬هذا ا‪$9S‬ر ‪$‬س ن‪ torodɓé‬أ‪ 5‬هو ن ا ‪;:‬ن ا ر? ‪ ,‬و‬
‫‪0 Mouhamed bello‬ﻠط ن هو‪ modibo Adam, 0‬ؤ‪0‬س إ راطور‪ $‬ا ‪;:‬ن ‪28‬‬
‫‪$ 28 adamawa,‬دان إ ع ا ‪1‬را‪<5m8 28‬م ‪1$‬زون دا‪? t‬ت واء ا@‪;0‬م)ا < د(‪,‬و‬
‫هؤ‪V‬ء دا‪ t‬أو ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة‪ ,‬هم ا ‪;:‬ن ا د‪$5‬ن)و (آ ‪ 9‬ص ‪ 28‬إ‪8‬ر‪ $&$‬ا ‪1‬ر ‪,( $‬و‬
‫ز ‪$‬ن ‪ 5R‬س ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون =<م‪,‬آ ‪5‬وا ‪$($‬دون دارس ا &رˆ‪ , $5‬وآ ‪5‬وا ‪(5$‬رون ا ‪%‬و‪ , $8‬و‬
‫ن ا ‪;:‬ن ا ر? ‪.‬‬
‫ ا ;?ظ إن ا دا‪ $3‬ا آ ‪$‬ر ا ? ج ? ود‬‫‪= 28‬ض ا‪ $?S‬ن ا ‪;:‬ن ‪$‬ر‪3‬ون ‪3‬ﻠ‪ :. 2‬ف ا (=وب ا =ر ‪<5 28 , $‬ر ا‪$ S‬ض ا و‪0‬ط و ?دود‬
‫‪% , $ $‬ر‪ ,‬و ا ‪5‬و ‪ 28,‬آ هذ ا ‪ 5‬طق ‪ $‬وا د ا ‪;:‬ن (آ ط‪$:‬ف‪ ,‬ا ‪>R‬ر‪$‬ن >& ‪ 8‬ت ا ‪2‬‬
‫‪= $‬ر‪.‬ون < ‪ % 9‬ا ‪%‬ر ا &د‪, $‬ا ذ‪$‬ن ‪ ($‬رآون =<م ‪= 28‬ض ا ‪ :%‬ت ا ?‪ $ $‬و ‪% 9‬‬
‫‪ $ 5‬ا &ر‪,‬و =ض ا =; ت > ‪ > :‬ل ‪ Apis‬ذو رأس ا &رة‪ hotre ;isis,‬آﻠ<م ‪ ?$‬ﻠون‬
‫ا روؤس ا &ر‪. $‬‬
‫آ هذ ا =; ت ن ‪ ;3‬ت ا ﻠك ‪8‬ر‪3‬ونِ‪ Amon‬ا ذي ‪D ?$‬رص ا ( س ‪$‬ن‬
‫‪D‬ر‪,(géno)4$5‬ا‪ $ ?S‬ا >ﻠ ‪numide 28‬و ‪ 28‬ا ‪$‬و‪ 5‬ن و ا ‪ 2‬آ ‪5‬ت > ا ط&س‬
‫ا =ﻠق ‪ (Elisis)4 m‬ا ذي هو ا@‪0‬م ا طﻠق ‪3‬ﻠ‪ 2‬أ ‪ 4‬ن طرف ا ‪;:‬ن‪ ,‬ا ذي ‪9‬ﻠق ‪ 45‬ا &رة‬
‫ا &د‪ 0‬ا ‪$ ? 2‬ن ‪D‬ر‪% <$5‬ورة ا = م‪,‬آ ‪ 5‬د أ‪ : .$‬ح أ‪5‬آ )‪(Anka‬ا ذي ‪ 25=$‬ا ?‪ $‬ة‪28 ,‬‬
‫داو ? ‪ y‬ا‪َV‬ن ‪ 28‬ﻠ‪ 1‬ا ‪;:‬ن‪ -‬و‪V‬ر‪3- $‬ﻠ‪( 2‬آ ‪wonki‬‬
‫ا ﻠ‪ 1‬ا ‪%‬ر‪$‬ن ا &دا ‪ ,y‬و هذ ا آﻠ‬
‫هذ ا آﻠ =‪),25‬ا روح(‪ onki,‬ﻠ‪ 1‬ا & ط‪ Yonki, $‬ﻠ‪ 1‬ا ‪5‬د‪,‹5‬و آ هذ ا آﻠ ت < =‪25‬‬
‫وا?د و هو ا ?‪ $‬ة‪.‬‬
‫ا ‪<:‬وم ا داول آﻠ ‪ Ka‬ا ‪53 25= 2‬د ‪D‬د ء ‪%‬ر ا ‪:5‬س ا@ <‪ 28 Kiné,2‬ا ‪ 1‬ا ‪;:‬ن =‪25‬‬
‫ا‪5S‬ف‪,‬ا ذي ‪(5 0$‬ق ‪ 4‬ا@‪ 05‬ن ا ?‪ $‬ة‪ ,‬إذن ‪ 28 Ka‬ﻠ‪ 1‬ا ‪;:‬ن =‪) 25‬آون‪ ,‬أ‪ ,(ƒ %‬إذن ?‪0‬ب‬
‫ا ‪;:‬ن ‪m8‬ن ا ?‪ $‬ة ‪ 0‬ر دام ا ‪:5‬س ا@ <‪ 2?$ 2‬ا دن‪.‬‬
‫إ‪ 45‬ن ‪$B‬ر ا = دل أن ‪5 V‬ذآر ا ? ج ‪ 3‬ر ل ا ذي ‪(5‬ر ا@‪;0‬م ‪, 5$0 28‬و ‪8‬و و & و‬
‫‪ = 0‬ر ا ‪:‬ر‪ ,205‬و ‪ $ V‬آن أ‪ .$‬أن ‪ y055‬ا &دم ا ‪;:‬ن ‪ 28‬ا راري و‪0‬ط‬
‫أ‪8‬ر‪, $&$‬وا ذ‪$‬ن‪,‬د‪9‬ﻠوا إ ‪ $? 2‬ة ا دن‪.‬‬
‫و =ض ا ر‪ 3‬ة ا ‪;:‬ن ‪ V‬زا وا ‪: ?$‬ظون &‪%‬ص ?‪< $‬م‪ ,‬ن أ‪$‬ن‬
‫‪<%%D‬م‪3,‬ﻠ‪ $ 0 2‬ا > ل‪:‬‬
‫‪ :Koumen‬ا ‪%9‬ص ‪ 28‬ا ر‪ ( ,23‬هدة هذا ا ر‬
‫ا آ ر‪ ,‬ا ‪$5:‬ن ‪ 28‬ا ر‪.23‬‬
‫‪9‬‬

‫ا ‪0‬ﻠ‬

‫ؤوا‪ ,‬ن أ‪$‬ن ‪R(5‬هم‪,‬و‬

‫‪ 5‬درة‪0? ,‬ب ا‪0S‬طورة‪$ V ,‬را إ‪ V‬ا ر‪ 3‬ة‬

‫و أ‪0‬طورة ا ‪$%‬د ‪ kondron‬و ‪0&5‬م إ ‪,shevaisme;vedisme;terimte 2‬آﻠ< ط&وس‬
‫رس ‪ 28‬ا <‪5‬د‪ ,‬آ‪ <5‬أ‪ .$‬رس ن طرف ر‪ 3‬ت ا ‪;:‬ن‪ ,‬و ‪<%%D‬م ه‪ 5‬و ا <‪5‬د ( < إ ‪2‬‬
‫?د آ ‪$‬ر‪,‬و ط & أ?‪ 5 $‬إ ‪? 2‬د آ ‪$‬ر‪ ,‬ط&س)‪(vedime‬هو @‪ & 3‬د ‪ 28‬ا ن‪ ,‬هذاا ط&س ن‬
‫ˆ> ر ا‪S‬د‪ $‬ن ا ‪ 0‬و‪, $‬أي ‪$3‬ن ا ( س =‪ 25‬ا@ ‪ 4‬ا ‪ 9‬ق)‪,(géno‬أرواح ا ء)‪ondines‬‬
‫(‪,‬أرواح ا ‪ .:‬ء)‪,(sylphes‬إ ‪ 4‬ا ( ر)‪,(ketiol‬ارواح ‪$B‬ر ا ر‪ $t‬ا ‪0 2‬آن ا ‪ 1‬ت‪ ,‬ن‬
‫ا ء)‪ ,(tyanaba‬ن ا ‪ 5‬ر‪ 25 ,‬ا <واء‪ ,‬و ا@ ‪ 4‬ا ? رس )‪ (kaidara‬أو ا@ ‪ 4‬ا ‪ .:‬و‪4=.‬‬
‫‪ 28‬أ آن ?‪:‬ظ ا ﻠ ن‪ ,‬آ هذ ا = &دات ? ‪.‬رة ‪ 28‬ا ?‪ $‬ة ا ‪$‬و ‪ $‬ﻠ‪;:‬ن‪.‬‬

‫ا‪ 5S‬ر و و ‪ $‬ا >& ‪ 28‬وا@‬

‫‪23‬‬

‫ا وروث ا >& ‪:28‬‬
‫ا وارث ا ﻠ‪1‬وي و ا = دات و ا‪ 0S‬ط‪$‬ر ن ا‪ $0 0S‬ت ‪53‬د ا ‪;:‬ن‪,‬و هو (‪ ? T$‬وب ‪53‬دهم ‪ ,‬وهذا‬
‫ا وروث ا >& ‪ 28‬و ا ?‪ .‬ري ‪ $‬م ر‪$‬ر إ ‪ 2‬ا‪ $ S‬ل ا ‪$1%‬رة‪,‬و‪ $ % 9‬ا ( ب ن طرف‬
‫ا‪ 5S‬س ا ‪$50‬ن و (آ ‪ 9‬ص ا ‪ 05‬ء‪,‬ا ذي ‪ $‬ررو‪3 45‬ن طر‪$‬ق ا ‪ 51‬ء و ا &‪%‬ص‪,‬و ا ?آ ‪ $‬ت‪,‬و‬
‫ﻠ‪ 1‬ا ‪;:‬ن‪ ,‬و? ‪ y‬ﻠ‪ 1‬ا ?آ‪ $ $‬م ور‪( <>$‬آ (‪ 2<:‬ن طرف ا ‪ 05‬ء ا ‪ 50‬ت ‪ ,‬هآذا ‪ $‬م‬
‫ر‪$‬ر >& ‪=( 8‬ب آ ﻠ< ‪,‬ط&و‪,40‬و = ‪,4‬و آ ‪.4 0‬‬
‫ذوق ا ﻠ‪=5$ , 1‬آس ‪0‬رد ا &‪%‬ص و ا (=ر و ا ‪$‬د‪ ,‬و ا دح وا >‪ 5‬ء‪ ,‬و و‪%‬ف ا ;?م و‬
‫ا ?روب‪,‬و ا@‪ 8 .‬ت ا آ; ‪ 28 , $‬ا‪ $0 S‬ت)‪ ,(Hirde‬آن < آ ‪5‬ت ‪5‬و‪ $3‬ا ر‪$‬ر‪ $ V ,‬آن‬
‫أن ? ? ا رر‪$‬ن أ‪<0:5‬م)‪(ñeñɓe‬و ا ؤر‪$9‬ن‪.‬‬
‫و ن ا ;?ظ أن ا ‪;:‬ن ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة ‪5& $‬ون ﻠ‪$ 1‬ن أو أآ>ر‪,‬ا ل ‪,‬ا ?آ وا@‪, & 0‬و ا =& ‪,‬و‬
‫?ر‪ $‬ا ‪%‬رف ه‪ 2‬آﻠ< أ(‪ $‬ء و ودة ‪$ % 28‬م ا >& ‪ 8‬ا ‪;:‬ن و هذ ا‪ $(S‬ء ‪ : 0‬ا ذآر ه‪2‬‬
‫ا = ود ا ‪&:‬ري ‪:‬ﻠن )‪.(poulagou‬‬

‫ا ‪:‬ن‪:‬‬
‫ا ‪:‬ن ‪53‬د ا ‪;:‬ن هو (‪< T$‬م دا ‪ -5% ,‬ا‪BS‬ط‪, $‬و ا‪S‬دوات‪ ,‬روك ‪ $ 4 ?%S‬ر‪0‬و‪ ,45‬آ ?ر‪$‬‬
‫ا ‪;:‬ن ‪ $ V‬ر‪0‬ون هذا ا ‪5‬وع ن ا ?رف‪ ,‬آن ‪53‬د إ? ‪< $‬م‪< ,‬ذ ا‪ $(S‬ء ‪$‬طﻠ و‪ <5‬ن‬
‫ا ?ر‪$8‬ن‪ ,‬و ا (‪2‬ء ا و?‪$‬د ا ذي ‪&$‬و ون ‪ 4 3 5%‬ه‪ 3 5% 2‬أ‪D‬دا?<م‪,‬ا ‪9 0‬د ‪ 28‬ا ?ﻠ‪$‬ب و‬
‫ﻠد‪.‬‬
‫‪< = D‬م ا ‪9‬روط‪ $‬ا (آ و ا ز‪5$‬‬
‫أ ا ‪;:‬ن ا ذ‪$‬ن د‪5‬وا ‪5< $‬ون أ?‪ 5 $‬ا ?رف ‪ $ 5‬ﻠ=دوى ا >& ‪ , 8‬ا ?ر‪$8‬ن ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون =<م‪D ,‬د‬
‫‪$ $‬د ا ‪;:‬ن ‪ 3 5%‬ا ?ر‪$‬ر و ا ‪ $9‬ط ‪<5S‬م ‪D‬د ﻠ وا هذ ا‪ $(S‬ء ن ˆ‪0? $0‬ب‬
‫)‪> (Henri lhot‬ﻠ<م > ا طوارق ا ذ‪$‬ن ‪=5%$‬ون ا ?ﻠ‪ 2‬ا ذه ‪ $‬و ا ?د‪$‬د‪ - , $‬ا ﻠد ا طرز‬
‫‪9‬رز ا ذوق ا@ ‪ 2‬ﻠ‪;:‬ن طور و (<‪$‬ر‪.‬‬
‫‪53‬د ا ‪;:‬ن ا د‪$5‬ن و د ‪<$8‬م ‪ 28 %%9 t D‬ا د ‪ B‬و ‪ 3 5%‬ا ﻠود)‪ ,(maabo‬و ‪3 5%‬‬
‫ا ?د‪$‬د) ‪ ,(Bayloo‬و ‪ 3 5%‬ا ‪(9‬ب )‪.(Labbo‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫اﻠ س‬
‫‪$‬س ‪;:‬ن س ‪<%9$‬م ‪3‬دي ‪ 28‬د‪ ,(habou) 5$‬س أ‪ :?S 20 0‬د ا ‪;:‬ن‪ .‬ر‪ ($‬ا ‪=5‬‬
‫? ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا رأس ا ‪5 2‬راه ‪53‬د ‪$ D‬ﻠ )‪53 (wodaaɓé‬د ‪< 0 5‬م ‪ ,‬ا ‪ 2‬ذآر ‪ 0 5‬ت‬
‫ا ر‪0‬و ‪ 5 28‬ن ‪3‬ﻠ‪ 2‬أ?د ‪ D‬ور ‪ Siti‬ا‪S‬ول‪.‬‬

‫ا ‪2‬‬

‫ا ‪;:‬ن ‪ ?$‬ﻠون أو( م و <‪< % 9 $‬م‪ ,‬ا ر‪ 3‬ة ‪<5‬م ‪ ?$‬ﻠون ‪ t‬زر ز‪9‬ر‪ R 8‬وان ه‪5‬د‪ , $0‬و رداء‬
‫آ? ‪,‬و ا & = ‪3‬ﻠ‪( y‬آ ‪9‬روط‪2‬‬
‫‪3‬ﻠ‪( 2‬آ درا‪$1% 3‬رة دون أ‪ $‬دي ‪ ,‬ا =‪$‬ون ‪.9‬‬
‫‪53‬ده ‪$1% $ D‬رة ‪ 28‬ا‪3S‬ﻠ‪ ,y‬آ هذ ا ; س ه‪ 3 2‬رة ‪3‬ن س ‪ 9‬ص ‪;:‬ن‪,‬و ?;‪< D‬م‬
‫ه‪ 3 2‬رة ‪3‬ن ‪5‬د ن ا (=ر ‪3‬ﻠ‪( 2‬آ ‪&$‬ط‪$‬ن ‪& 28‬د ا رأس د ‪;%9 45 y‬ت ن ا (=ر‪,‬‬
‫هذا ا ‪5‬وع ن ا ?;‪ $ D‬م رؤ‪ 28 < $‬ر وع ا ‪?%‬راء آ هذا ذآر ن طرف ا ؤرخ‪Henri ,‬‬
‫‪ lahot‬و ‪ <$ 0$‬ا ‪?%‬راء‪,‬و ‪ -‬ا@‪; 9‬ط وا@ زاج ‪ -‬ا =‪% 5‬ر ا ‪0‬وداء أو >& ‪8‬‬
‫ا ز‪5‬وج‪,‬أ‪? %‬وا ‪$‬ﻠ ‪0‬ون ‪<0‬م آ‪< $ 5‬ذا ا@ زاج ? ‪ 2‬إ‪<5‬م أ‪? %‬وا ‪ $‬ر‪0‬ون =ض‬
‫ط&و‪<0‬م > &د‪$‬م ا &را ‪$‬ن‪,‬‬
‫ا ر ا ‪$ 25;:‬ﻠ س ا ‪t‬زر دون أ‪ $‬دي ‪,‬و ‪0‬روال ‪ :.8‬ض)‪,(tchaya‬و ‪ %3 ?$‬و ‪= D‬‬
‫و‪.‬و‪3‬‬
‫‪9‬روط‪ $‬ا (آ ا طرزة ﻠد‪ ,‬وأ‪0‬وار ن ا ذهب ‪ 28 <=.$‬أذ‪ ,4$5‬وا =‬
‫أ?‪ 5 $‬آ>‪$‬رة > > م ا طوارق‪,‬و ن ا ;?ظ أن ا & = ا ‪9‬روط‪ $‬ه‪;: % 9 2‬ن ( ‪ 4‬إ ‪2‬‬
‫?د آ ‪$‬ر ‪ = D‬ا ‪$$ 5 $:‬ن‪$? ,‬ث ‪ ?$‬ﻠو‪ <5‬دا‪ - t‬ر‪ ($‬ا ‪ 28 =5‬ا &د ‪ ,‬و ا‪S‬ز‪V‬م و‪-.‬‬
‫@ = د ا‪S‬رواح ا (ر‪$‬رة وا ن‪ ,‬وا ‪ 05‬ء ‪ ?$‬ﻠن رداء‪ ,‬أو درا‪ 3‬ذات ‪%9‬ر أ‪.9‬ر ‪50‬د‪ 20‬و‬
‫أ?‪ 5 $‬أ‪0‬ود زرآش‪.‬‬
‫و ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة ا ‪;:‬ن ‪$‬ﻠ ‪0‬ون س ا ‪ 5‬س ا ذي ‪0$‬آ‪5‬ون =<م‪ ,‬و ‪:$.$‬ون ‪D , = D‬د آون ‪ .$‬ء‬
‫أو )‪,(Koufouna‬أو س ‪$%D‬ر ‪ 28‬ا‪> :0S‬م ‪8‬وق ذا ك ‪$‬ﻠ ‪0‬ون درا‪ 3‬آ ‪$‬رة ‪ ,‬أ س‬
‫‪ $‬آون هذا س ن ‪D‬ط= ‪$‬ن و‬
‫‪$‬آون أ ‪$‬ض أو ‪.9‬ر‪ ,‬أو زرق ‪ B‬ق‪ ,‬دا‪t‬‬
‫ا ‪ 05‬ء ‪B‬‬
‫‪D‬ط= ‪$1%‬رة ‪$‬ﻠ‪:‬و‪3 <5‬ﻠ‪ 2‬رؤو‪<0‬ن‪.‬‬
‫‪ 05‬ء ا ‪;:‬ن ‪$‬و( ون (‪ :‬ه<ن و >><ن ﻠون ا‪0S‬ود ا ‪$5‬ﻠ‪ ,2‬و ‪=.$‬ن ا ?‪ 28 5‬أ‪$‬د‪<$‬ن و أر ﻠ<ن‪,‬و‬
‫‪ &>$‬ون ˆذا‪<5‬ن ‪=.$‬ن ‪ <$8‬أ‪D‬راط ن ا ذهب ا ‪ 9‬ص‪ ,‬ﻠ و‪ $‬ا (آ ‪ ,‬وأ?‪ 5 $‬أ‪D‬راط ن ا ‪, .:‬‬
‫@( رة إ ‪ 2‬ا ‪ 251‬أو ا ر ا@ ‪. $3‬‬
‫ا ‪;:‬ن ‪ 5$‬ون إ ‪$%8 2‬ﻠ ذوات ا (=ر ا طو‪ 0 $‬ر‪ 0‬و وج‪$?,‬ث ‪5 ƒ 0$‬وع ‪ 9‬ص ن‬
‫ا ظ‪$:‬ر‪$?,‬ث ‪ $‬م ‪ -‬آ ا (=ر ‪ 28‬ا < ا‪ S‬م و =ﻠ‪3 4‬ﻠ‪( 2‬آ ‪5‬د ‪ ,‬و هذا ا ‪5‬وع ن ا ظ‪$:‬ر‬
‫‪< ($‬ر ‪$ D 4‬ﻠ )‪(Woɗaaɓés‬و ال)‪,(bororos‬و =د آو‪$‬م ا (=ر ‪ $‬رآون ا ‪t :.‬ر ‪ 45‬د ‪2‬‬
‫‪ 28‬ا‪ :0S‬و وراء ا‪U‬ذان‪ ,‬و ‪>R‬رهم >& ‪ 8‬ت ا‪9S‬ري أد‪3 9‬ﻠ‪<$‬م أ‪5‬واع د‪$‬دة ن ا ظ‪$:‬ر‪ ,‬ن‬
‫ا ;?ظ أن ا ر ل و ا ‪ 05‬ء ‪$‬ظ‪:‬رون (آ ‪ 0‬وي‪ ,‬وا =ض ا‪9U‬ر ‪$‬د‪3‬ون (=ورهم طول‬
‫‪11‬‬

‫‪53‬د ا ﻠوغ ‪0‬ن ا ‪$0 9‬ن إ ‪? 2‬د ا‪S‬د‪ .y5‬و ‪:.‬ر ‪ -.5‬ا ‪&5‬ود و ا ‪9‬رز و ‪ ,‬و ز‪$‬ن ا (=ر‬
‫‪5‬ده‪ 45‬ز‪$‬ت‪ ,‬و ا ‪ 05‬ء ‪=.$‬ن ?ول أ‪<D 53‬م ا ?ﻠ‪ 05 > 2‬ء ا طوارق ‪ 28‬ا ‪ , ? 0‬و‪ $‬ﻠ‪0‬ن‬
‫و‪ 3‬ن‬
‫‪$ 08‬ن ‪ R , . :.8‬وان زرآ( ‪53‬د ‪ 05‬ء ورآ‪0 8 5$‬و‪ ,‬و ‪ 05‬ط‪ -$‬ا &ول أن آ‬
‫ا ‪;:‬ن < طر‪ <0 &$‬ا ‪ 9‬ص و و‪ <5‬ا ‪ 9‬ص‪,‬و ن ا ;?ظ ‪53‬د ا د‪$5‬ن ‪<5‬م‪<5m8 ,‬م‬
‫‪$‬ظ‪:‬رون ‪3‬ﻠ‪( 2‬آ ‪3‬رف ا د‪$‬ك‪,‬و ا ‪;:‬ن ‪ 28‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة ‪?$‬ﻠ&ون رؤو‪<0‬م ‪3‬ﻠ‪( 2‬آ ا ‪%‬ر‪$‬ن‬
‫ا &دا ‪ ,2‬وا ‪ 05‬ء ‪= 28‬ض ا‪ $?S‬ن ‪$‬ﻠ ‪0‬ن ا ﻠ?ف > ا ر ر‪ ,‬و ا (=ر ‪53‬د ا ‪;:‬ن =ط‪4 2‬‬
‫‪ , % 9 $ 53‬و ‪ <$‬ون طو‪$‬ﻠ‪,4‬و ر ‪$? ,4 $‬ث أن ‪53‬د ا ‪;:‬ن‪ ,‬ا رأة ا ‪ 2‬إ‪ 0‬ط ‪3‬ت أن < م‬
‫(=ره ‪ 0‬ط‪ -$‬أن < م ‪. < $‬‬

‫ا ‪:‬ﻠن‪-‬آون ‪25;8‬‬
‫و‪3‬‬
‫هذ ا = رة ه‪ 3 2‬رة ‪3‬ن‬
‫و‪ 3‬ن ا &وا‪$5‬ن و ا ‪5‬ظم ‪53‬د‬

‫ن ا &‪$‬م إ ‪ $3‬و أ‪ $D;9‬ر‪ , =$8‬أو =‪9ˆ 25‬ر ‪ 3‬رة ‪3‬ن‬
‫و‪8‬ر ‪$8‬ك ‪53 ,‬د‪t‬ذ ‪ $‬آن ا &ول أ‪5‬ك ‪8‬و‪ 25V‬أو = ر ن ا ‪;:‬ن‪.‬‬

‫ا ‪:‬ﻠن أو آون ‪$ 25;8‬و د ‪ -$ 28‬ا‪DS‬ط ر ا ‪0$ 2‬آن ‪ <$8‬ا ‪;:‬ن‪ ,‬و هو ‪53‬دهم د ‪ $‬ا آ‪5$‬و‪ , 5‬و‪3‬‬
‫‪ -$‬و ا@‪& 0‬رار و ا و?د‪ ,‬و ا ‪ 2‬ظ<ر = ‪ 28 4‬ا ر‪ F$‬ا ذي ‪$‬و?د ‪$‬ن هذ ا & ‪28 , t‬‬
‫ن ‪3‬وا‬
‫هذا ا ‪ $0‬ق ا = م ‪ $‬آن أن ‪? 5‬دث ‪3‬ن ا ‪:‬ﻠن او آون ‪ : > 2 ;8‬و‪ 23‬أو ‪<:‬وم إ ? د طو‪ $‬ا‪ S‬د‪: ,‬ﻠن‬
‫هو إذن ا و‪ 23‬ا ذي ‪ - $‬ا ‪;:‬ن ر‪B‬م إ‪; 9‬ف ; ?<م‪ ,‬و إ‪; 9‬ف ا ‪ 5‬طق ا ‪$‬و‪B‬را‪ $8‬ا ‪0$ 2‬آ‪5‬ون‬
‫‪ <$8‬و إ‪; 9‬ف أ وا‪<5‬م‪ ,‬وإ‪; 9‬ف ; ?<م ا ‪0‬د‪(Elizabeth beosen) $‬آ ‪%$‬ف أ‪Stein .$‬‬
‫‪ 28‬هذا أي ا ‪:‬ﻠن‪,‬‬
‫و‪ 3‬ا ‪$=$ 2‬ش ‪ <$8‬ا (‪9‬ص‪ ,‬إ‪ (5‬ء ا طوا‪t‬ف هو (‪= 0 T$‬د ‪28‬‬
‫ا ‪:‬ﻠن أو آون ‪ 25;8‬هو وا‪ t‬ا‬
‫‪ 5‬ط ?‪ $‬ت ا ‪;:‬ن ?‪$‬ث ‪$=$‬ش ا آ دون ‪8‬وارق إ ‪ $3‬دون أن ‪ ? <5$ %:$‬ز ط ‪5 ,2:t‬‬
‫ =‪$‬ش دون‬‫ ‪3 2%3‬ﻠ‪ 2‬ا ‪$5%‬ف ا =ر‪ ,2D‬ا ذي آ ‪5‬ت ‪ -$ 4$8‬ا طواف ا‬‫=ﻠ‪4‬‬
‫ ا ذي أ‪3 y%= 0‬ﻠ‪ 2‬ا ‪ = 0‬ر ا ذي آ ن ‪ 0 $0 - $‬ا ‪$5%‬ف ا =ر‪2D‬‬‫‪8‬روق إ ‪ , $3‬و‬
‫‪.1960 50 28‬‬
‫ا ط‪ $‬و ا‪;9S‬ق ن ‪ .‬ن ا &‪$‬م و ا ‪ %9‬ل ا ‪:% $ 2‬ون < ‪ ,‬و ا ‪=5 2‬آس ‪< $? 28‬م ا ‪$‬و ‪53, $‬د‬
‫(ر ‪&$‬و ون‪ , ina woodi sanne‬و إذا أرادوا‬
‫‪$‬ر‪$‬د ا ‪;:‬ن >; ‪D‬ول‪&$ V -V-‬و < (آ‬
‫أن ‪&$‬و ون ‪$ -‬د – ‪<5m8‬م ‪&$‬و ون ‪ :3 , ina woodi sanne‬ا ‪:5‬س‪ ,‬و إ?‪ 0‬س ‪ $ V 9‬رك <م‬
‫إ‪ $9 V‬ر ا وا‪.-.‬‬
‫‪%‬رف ا ‪;:‬ن أو ‪ 5‬ط ‪<($3‬م ‪$ V‬و د ‪ 4$8‬إ‪ 3‬د ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا‪9U‬ر ‪ 28‬أي ? ل ن ا‪?S‬وال‪ D,‬آ (‪ =$ 2t‬د‬
‫ا ‪3 25;:‬ﻠ‪$? ,40:5 2‬ث ‪$ V‬طﻠب ‪ T$0‬ن أ?د‪ $? ,‬ة ا داوة طورت ‪<$8‬م روح ا@‪ 3‬د ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا ‪:5‬س‪,‬‬
‫أو ا روح ا =‪$‬ش ‪3 T5‬ن ا‪9U‬ر‪$‬ن‪,‬و إ? آ آ‪9U 4‬ر (‪2‬ء ‪ 5‬در دا‪.‬‬
‫ا‬

‫ د =&د‪ 28 ,‬رآ‪ 4 $‬ا‪0S‬ر‪$?, $‬ث ‪?$‬ظ‪ 2‬ا‪S‬خ ا‪S‬آ ر ‪ ?m‬رام آ ‪$‬ر و‬‫ ا‪;8V‬ن هو‬‫‪ 3‬رات ا <ذ‪$‬ب > )أ‪ 5‬م( ‪9 0‬دم ‪ 28‬ﻠ‪ 1‬ا ‪;:‬ن ‪ 9‬ط ا آ ر ‪ , 50‬و ‪0‬ك أ م ا وا‪D‬ف‬
‫ا ?ر ‪3 ,‬ﻠ‪ $ 0 2‬ا > ل‪53 :‬د ا ‪.1‬ب‪ ,‬آ هذ ا‪ $(S‬ء د‪ 28 9‬ر ‪ $‬ا ‪;:‬ن‪ ,‬ا ‪;:‬ن =‪%‬ب‬
‫(آ آ ‪$‬ر‪53 ,‬د ظ<ور ‪$ 4 .B‬ظ<ر (آ (د‪$‬د‪.‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫هذ ا ‪%‬ر‪ 8‬ت ه‪ 2‬ا ‪: 2‬رق ‪$‬ن ا ‪;:‬ن ا‪ $0S‬د ‪3‬ن ا ‪;:‬ن ن أ‪9ˆ %‬ر‪ :‬أ‪5‬ظر ‪ 28‬أ‪%‬ول ا ?آ ‪ $‬ت‬
‫ا ‪;:‬ن‪ ,Contes initiatique peulhs,‬أو ‪ Amakoulel l’enfant peulh 28‬ﻠآ ب‬
‫ا آ ‪$‬ر ‪.Amadou Ham pathé Ba‬‬

‫ا ‪5‬ظ‪$‬م ا ‪ 20 $0‬و ا و?دة ا را ‪$‬‬
‫=‪ 4‬أن ‪($=$‬وا ‪8‬رادى‪ ,(individualism) ,‬و آﻠ‬
‫ ا ذي ‪?$‬ب أ‪8‬راد‬‫‪$‬و‪%‬ف ا ‪;:‬ن ‪<5R‬م‬
‫ا ‪;:‬ن < ‪%‬ﻠ و>‪;: &$‬ة ‪:‬أي ا‪S‬رض وا‪ =0‬و ‪ $ 9‬ن ا ‪ 5‬س‪ ,‬ا ‪ 25=$ 25;:‬طﻠ‪$‬ق ?ر‪$B ,‬ر‬
‫&‪$‬د & ‪5‬ون‪5 D V ,‬ون ‪ V‬و‪3 $ %‬ﻠ‪,4$‬و ‪ ƒt %5 V‬ن أ?د‪ ,‬ا ‪:‬ﻠن ه‪ 3 5‬رة ‪3‬ن ‪5‬س ‪$‬ن ا ‪;:‬ن‬
‫و‪ 3‬ن‬
‫ وا?د‪ ,‬إ‪ 5‬هو ‪ 3‬رة ‪3‬ن‬‫و ا آﻠ ‪$‬ن ‪ 1‬ا و‪V‬ر‪ ,‬وا ‪:‬ﻠن ‪$‬س ‪ 3‬رة ‪3‬ن‬
‫ا &‪$‬م ‪ < 0 & $‬ا >?د>‪$‬ن ‪ 1‬ا ;ر‪. $‬‬
‫‪53‬د =‪$‬ن ر‪$t‬س ?آو =‪ $ , 5$‬ب أن ‪ -.9$‬ط ب ا (=ب‪ ,‬هآذا ‪?;5‬ظ ا = ‪D‬ب ا ‪8 28 20 $0‬و‬
‫و‪ 3‬ت‪ 28 ,‬ا &رون‬
‫ون ‪ 28‬ا &رن ‪ 28 ,19-18‬ا &رن ‪= 18‬ض ا ‪$ :‬ش ‪= 4 -.9‬ض ا‬
‫و‪ 3‬ت آ ‪5‬ت‬
‫ا و‪0‬ط‪ , 2‬و‪ 28‬ز ن ا ر‪ 0 t‬ا & ‪ , t‬و ‪=$‬رف (‪$‬وخ و ا@‪ = 0‬ر ‪= ,‬ض ا‬
‫= دون ردود وآ>‪$‬ر ‪<5‬م آ ‪5‬وا < (‪$‬ن و =د‪$‬ن‪ ,‬أ ا‪ 3S‬ل ‪ $ , $t 5‬م ? آ < ط & ‪5‬ظم‬
‫‪=.9$‬ون &وا‪$5‬ن ا دول ا ‪ $ 2‬رون‬
‫و ا &وا‪$5‬ن ا = ول < ‪ 28‬ا آ ﻠ ا‪ , $3 S‬ا ‪;:‬ن ‪B‬‬
‫‪. <5‬‬

‫ط= <م‬
‫‪R$‬آﻠون أ‪B‬ذ‪ $ 5 $‬و ? ‪ , $‬و ‪$‬س ا‪BS‬ذ‪ $‬د‪ $5$‬أو ا ‪ < ƒ%5$ 2‬ا د‪$‬ن‪ ,‬أآ ?وم ا &ر ‪,‬‬
‫‪B‬‬
‫‪53‬دهم هو ‪ 5 T$0‬در إ‪ 28 V‬ا ‪ 0 5‬ت ا < > ‪ ):‬ا زواج‪-‬ا و‪V‬دة‪-‬ز‪ $‬رة < (‪,‬أو ‪0‬د ?‬
‫‪... 0‬إ ‪ ,F‬إ‪;< 0‬ك ا زرع و ا =‪ 0‬ا ري‪ ,‬وإ‪;< 0‬ك أ?‪ 5 $‬ا ?‪%‬ري ‪ S‬ن و ( & ‪ 4‬وا &(دة‪.‬‬
‫>;)‪ (kaɗam nebam,ketougol‬و‪ 5‬درا ‪($‬ر ون ﻠ ن ا@ ‪ ,‬و ‪B‬ذا‪<t‬م ا‪ 20 0S‬هو ا ﻠ ن‬
‫و ا >ر‪$‬د‪,‬و ا ? وب ‪3‬ﻠ‪ 2‬أ(آ ل =‪ 5$‬هذا ‪9$ $8‬ص ا ر? ‪<5‬م‪ ,‬أ ا د‪$5‬ن ‪<5‬م ‪ $8‬آﻠون‬
‫و‪ 3‬د‪ <$‬طر‪ < &$‬ا ‪ 28 % 9‬ط<‪ 2‬ا >ر‪$‬د ‪3 lacirri‬ﻠ‪ $ 0 2‬ا > ل‪,‬‬
‫‪R$‬آ ‪ 28‬ا دن‪ ,‬و آ‬
‫‪ 5‬د ‪ $5$B 28‬آ>‪$‬ر ن ا طرق ط<‪ 2‬ا >ر‪$‬د‪ .‬أ ‪ 28‬ا‪ $3S‬د و ا ‪ 0 5‬ت‪R$8 ,‬آ ا ﻠ?م ا ‪R.‬ن (آ‬
‫‪ 9‬ص‪R ,‬ي ? ل ن ا‪?S‬وال ‪< 0$ V‬ﻠآون ا ﻠ?م ا ‪59‬ز‪$‬ر‪.‬‬
‫ا ‪;:‬ن ‪< 0$‬ﻠآون >;ث و ت ا ‪$‬و ‪ , $‬ا ‪:‬طور و ا =( ء ‪B‬‬
‫ن ا ? وب‪ ,‬و آن ا ( ي ‪($‬رب (آ‬
‫‪ <5m8‬آون ‪B‬‬

‫ا ‪0‬آن‬
‫‪0$‬آن ا ‪;:‬ن ‪ 28‬أ‪5‬واع آ>‪$‬رة ن ا ‪0‬آن ?‪0‬ب ‪ 5‬ط ‪<($3‬م‬

‫‪13‬‬

‫‪$‬آون ا ﻠ ن و ا >ر‪$‬د ‪,‬أ و‬
‫‪ 0‬ر طول ا ‪ <5‬ر‪.‬‬

‫ا ‪1‬داء‬

‫ا ‪0‬آن ‪53‬د ا ‪;:‬ن ا د‪$5‬ن‪ :‬إ‪<5‬م ‪0$‬آ‪5‬ون ‪ 28‬أ?‪ $‬ء ‪ 0$‬و‪ wouroo <5‬و ا ?‪ $ 2‬آون ن أآواخ دا‪t‬ر‪$‬‬
‫ا (آ ‪ Soudou‬و ‪% 5 28‬ف هذ ا‪S‬آواخ ‪$‬و د ‪ 3‬ود ‪ ,Jaalal 2 0$‬و آن ‪D -‬دوم ا ‪ = 0‬ر‬
‫‪$1‬رت أ(آ ل ا‪ $5$B 28 $5 S‬آ‪ 5‬آري‪$? ,‬ث أ‪? %‬وا ‪$($‬دو‪ <5‬ن ا‪5 0S‬ت و ‪&0‬ف ن ا ‪(9‬ب و‬
‫‪=.$‬ون ‪ 28‬أ م ا ‪0‬آن ?د‪$1% &$‬رة‪ ,‬وا آوخ ? ط دا‪t‬رة ن ا ‪(9‬ب ‪ ,ingalgou 2 0‬ا ‪0‬آن‬
‫‪ 28‬آ ن ر ‪53 -:‬دهم (‪$? ,-t ( T$‬ث ‪0$‬آن ا ‪; 5‬ء ‪ 28‬أ آن ر ‪ =:‬و ا &‪0$ $‬آ‪5‬ون ‪<0 28‬‬
‫? ذاة ا ‪; 5‬ء‪.‬‬
‫ا ‪0‬آن ‪53‬د ا ‪;:‬ن ا ر? ‪ :‬إ‪<5‬م ‪($=$‬ون ?ت أآواخ رآزة ن ا ?طب و آ‪0‬وة ﻠود ‪ ,‬و آن ‪V‬‬
‫دهم أ دا ‪0$‬آ‪5‬ون ?ت ا ‪ $9‬م > ا ر ر و ا طوارق‪ ,‬و‪ 28‬أ?‪ 5 $‬أ‪9‬ري ‪0$‬آ‪5‬ون ?ت أآواخ ‪ $‬م‬
‫ر ط رؤو‪ <.= $ <0‬ا =ض‪> ,‬م ‪ $‬م > ‪8 < $‬وق ا ر ‪0‬آن ا ؤ‪D‬ت‪.‬‬

‫ا ر‪23‬‬
‫آ هو ا =روف ‪53‬د ا ‪;:‬ن ‪m8‬ن ا ر‪ 23‬و ‪ $ 5‬ا (‪ % 9 $‬ا &ر هو ‪ 5‬ط ?‪< $‬م ا‪S‬ول‪53 ,‬د ا ‪;:‬ن‬
‫ا &رة د‪ <$‬آ ‪ < 5‬ا ‪:5 28 , % 9‬و‪<0‬م و د‪ 9‬أ‪ $0 28 .$‬ق ‪< D;3‬م ا@ ‪, $3‬و ‪<%%D‬م و‬
‫= &دا <م‪& .‬د أ‪ 3‬ر ا ‪ = 0‬ر أن أ & ر ا ‪;:‬ن ه‪ 2‬رد ز‪53 5$‬دهم ?‪$‬ث ‪ $‬م آ>‪$‬ره ‪$‬س ‪1‬رض‬
‫ا ‪ ,-$‬إ‪ 5‬ز‪&8 5$‬ط‪ .‬أو ‪1‬رض ا ?‪%‬ول ‪3‬ﻠ‪ 2‬أ ‪ <5‬و ‪ <=$‬و آن هد‪<8‬م ‪$‬س آو‪$‬م ا >روات‪ ,‬و‬
‫ا ?‪%‬ول ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا را‪ 23‬هو (‪2‬ء ‪, 25‬و ا &ط= ا و‪0‬ط ن ا &ر ‪D‬د آون ن ‪$0 9‬ن رأس‬
‫ن &رة >ﻠ><م ن ا@‪ 5‬ث أ ﻠوا ‪9 0$ 2‬د ن ‪ 28‬إ‪ 3‬دة ا &ط‪ -$‬إ ‪&8 ? 28 4 ? 2‬دان =ض ن‬
‫ا &ط‪ 0 ,-$‬ب ا‪S‬و ‪ t‬وا ‪ :‬ف‪ ,‬و ا ذآور ‪9 0$‬د ون ‪ 28‬ا ‪ 0 5‬ت ا آ ‪$‬رة > ا زواج‪ ,‬و آ‬
‫ا &ط‪ 0$ -$‬ق إ ‪ 2‬ا ر‪ 23‬دون إ‪ 5> 0‬ء‪ ,‬وهذا ا &ط‪D -$‬د ‪$‬آون ﻠآ =دة أ‪8‬راد ن ا = ‪t‬ﻠ >‬
‫ا زو و ا‪S‬و‪V‬د‪...........‬إ “‪.‬‬
‫و ?‪$‬وان ا ز‪53 5$‬د ا ‪;:‬ن ا د‪$5‬ن هو ا ‪$? , $9‬ث ‪ ?$‬ج ا ?‪ %‬ن إ ‪ 2‬ا ? وب > ا & ‪ ƒ‬وا زرع‪,‬‬
‫و‪ 3‬ت آ ‪$‬رة ن ا ‪;:‬ن ‪ % 9‬ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون ‪? 28‬وض ‪<5‬ر ا ‪ $5‬ر‬
‫وا ?‪ %‬ن ‪$‬ر ‪ 2‬ن طرف‬
‫و ا ‪ 150‬ل و ا ( د‪ ,‬و ا ?‪ %‬ن ‪53‬د ا ‪;:‬ن هو ‪$1%‬ر ا ? م‪ ,‬هذا ا ‪5‬وع ن ا‪ 5%?S‬أ> ر إ‪5‬‬
‫ا آ ب ا =ر ‪ 28 2‬آ ‪; 28) 4‬د ا ‪0‬ودان(‪0? ,‬ب ا آ>‪$‬ر‪$‬ن ‪m8‬ن هذا ا ?‪ %‬ن هو ‪ ;0‬ن ‪V;0‬ت‬
‫ا‪ 5%?S‬ا ‪ 2‬م رو‪ˆ 28 <.$‬درار و ˆ‪$‬ر و ‪:t‬وار ‪ 28‬ا‪ $: S‬ا‪S‬و ‪ ,2‬و ن ا ‪=%‬ب ا‪U‬ن إ‪ $‬د هذا‬
‫ا ‪5‬وع ن ا‪ 4 ;0 28 5%?S‬ا ‪$? , $&5‬ث م ز < ‪$9‬ول ا‪S‬طﻠ‪ 20‬ذوات ا ? م ا آ ‪$‬ر‬
‫‪,‬إ زا < ‪ -‬ا ‪$9‬ول ا =ر ‪ $‬ا‪$%S‬ﻠ أ‪3‬ط ه ‪D‬وا < ا ر(‪$‬ق ‪ 0‬ق و ا ?رب‪ ,‬آ ‪9 0$‬دم‬
‫ا ?‪ %‬ن ‪53‬د ا ‪;:‬ن ?را‪& 0‬رهم‪.‬‬

‫ ا ‪;:‬ن‬‫= ت ا ‪;:‬ن)آوآب ا ‪;:‬ن( أو =‪9ˆ 25‬ر )‪ 3‬م‬
‫ وا?د ن ا ‪;:‬ن آ>‪$‬ر ن‬‫‪$ V‬و د‬
‫= ت ا ‪($ = $ 2‬ون‬
‫ا ‪;:‬ن(‪ ƒ ; ,‬ا ‪;:‬ن‪ :‬ا ‪;:‬ن ر‪$5‬ن إ ‪? 2‬د ‪$? ,‬ث ‪5$‬د ون ‪ 28 B‬ا‬
‫=< ‪:? -‬ظ هو‪< $‬م ا‪%S‬ﻠ‪ $‬ط = ‪,‬‬
‫ا ‪;:‬ن ‪($=$‬ون ‪ 28‬أزواج‪ ,‬و ا رأة ‪ $‬م زوج < ن طرف ا‪S‬خ ا‪S‬آ ر ‪53‬د و‪ 8‬ت ا‪S‬خ ا‪1%S‬ر‪$ ,‬و د‬
‫أر ‪ -‬أ‪5‬واع ن ا زواج آ ‪$‬و د أ‪ .$‬أر ‪ -‬أ‪5‬واع ن ا ط;ق ‪53‬د ا ‪;:‬ن‪:‬‬
‫‪-1‬ا زواج ا‪S‬ول‪ :‬هذا ا ‪5‬وع ن ا زواج ‪ $‬م &ر‪$‬ر ن ا طرف ا‪S‬ه و ‪B‬‬

‫‪?$‬دث ‪53‬د ‪0‬ن ‪.21‬‬

‫ا‬

‫ن‬

‫‪ -2‬ا زواج ا > ‪ :25‬هو ا زواج =د ا ط;ق‪.‬‬
‫‪-3‬ا زواج ا > ث‪ :‬هو زواج ا ‪%‬ﻠ? أو ا ‪. 0 $0‬‬
‫‪ -4‬زواج ا را ‪ :-‬ا ‪$0‬د ‪ -‬ا‪ , S‬هذا ا ‪5‬وع م ورا> ‪ 4‬ن ا =رب ‪53‬د د‪9‬ول ا@‪;0‬م‪.‬‬
‫‪ $‬زوج ا ‪;:‬ن ن إ رأة وا?دة‪ ,‬أي إ‪<5‬م ‪$B‬ر =ددي ا زو ت‪ ,‬وا ‪;:‬ن ‪0$‬وا =ددوا‬
‫و‪B‬‬
‫ا زو ت إ‪V ? 28 V‬ت ا ‪ 5‬درة‪.‬‬
‫‪$‬و د >;> أ‪5‬واع ن ا ط;ق ‪53‬د ا ‪;:‬ن‪:‬‬
‫‪-1‬ا ط;ق ا‪S‬ول ا رأة =ود إ ‪ 2‬دار أهﻠ<‬
‫‪-2‬ا ط;ق ا > ‪ :25‬هو ط;ق ا ‪%‬ﻠ? ‪ ,‬أو ط;ق ‪%‬ﻠ? ا طر‪$8‬ن‬
‫‪ -3‬ا ط;ق ا > ث‪ :‬ط;ق ن ?آم ‪,2t .D‬‬
‫‪D‬د ‪$‬طﻠ&ون و ‪ $‬زو ون رات ‪3‬د‪$‬دت ‪< $? 28‬م و آن =دد ا زو ت ‪53‬دهم (‪2‬ء ‪ 5‬در ‪$? ,‬ث ‪ 5‬د ‪&8‬ط‬
‫‪ 28‬ا ‪;:‬ن ا د‪$5‬ن أو ا ‪>R‬ر‪$‬ن ‪$>R‬را آ ‪$‬را @‪;0‬م‪.‬‬
‫و ا روا ط ا‪ $3 S‬آ>‪$‬ر‪ ,‬ه‪ 5‬ك را ط دم و را ط ا =( ‪t‬ري‪53 ,‬د ا ‪;:‬ن )‪( wodaaɓés‬ا ( ب‬
‫‪ $‬زو ون ‪ 28‬ا ‪0‬ن ا آرة ?د>‪$‬ن ذا ك أ‪0‬طورة ‪$‬ن ا و د و ا ‪5‬ت‪ ,‬آن ا ‪5‬ت ‪ V‬ذهب إ ‪3 2‬ش‬
‫ا زو ‪ $‬إ‪ 28 V‬ا ‪0‬ن ا > ن ‪(3‬ر‪ ,‬و‪53‬د ا ‪;:‬ن)‪53 ( Bororos‬د ) ‪ ( worso‬أي ر‪ %D‬ا ‪9‬ر‪$‬ف‪,‬‬
‫و‪5 3‬وع ‪= <$8‬دد‬
‫أ>‪ 5‬ء هذ ا ر‪ 9$ ,(Geerowel) %D‬ر ا ‪ $ :‬ت ‪9‬ط ‪<t‬م‪,‬و هذ ا‬
‫ا زو ت‪$? ,‬ث ‪?$‬ق ر أن ‪ $‬زوج و‪$‬طﻠق ‪ ($‬ء و آ‪ $ V 45‬آ‪ 45‬أن ‪ $‬زوج ن إ ر ‪$‬ن ‪ˆ 28‬ن‬
‫وا?د‪ ,‬وا ?‪ $‬ة ا زو ‪ $‬هو (‪& T‬دس ‪ ,‬و‪53‬د ‪ 5 $9‬أ?د ا زو ‪$‬ن ‪ $‬رك ا زوج (آ‬
‫‪ (Tigaal)2t <5‬أي ذهب ا رأة إ ‪ 2‬أهﻠ< ‪?;5 ,‬ظ ه‪ 5‬إ?‪ $‬ء >& ‪ 8‬ا ور> ‪ 05‬ء ذوات (‪$%9‬‬
‫‪D‬و‪. $‬‬

‫‪ $5‬ا ‪;:‬ن ا ر‪ 3‬ة‬
‫‪-‬‬

‫إ‪; 9‬ف ا ‪;:‬ن ‪ 2 R$‬ن إ‪; 9‬ف ا ‪ 5‬طق ا ‪1‬را‪ $8‬ا ‪($=$ 2‬ون ‪$? , <$8‬ث ‪ 28‬ا ‪ 5‬طق ا ‪? 0‬ﻠ‪$‬‬
‫= ?‪$‬ث و د ‪ ? 0‬ت ( ‪$? , =0‬ث ن ا ;?ظ أن ا & ‪t‬‬
‫ا ‪0‬آ ن ‪$‬آون أ‪ D‬آ> ‪, 8‬و أ‪D‬‬
‫ا‪9S‬ري ن ) ا طوارق و و( ‪ toubous touaregues et‬و ‪3‬رب ا ( د ‪5‬ز?وا آ>رة إ ‪2‬‬
‫‪ :0‬ا@‪8‬ر‪ ? 5 , $&$‬م ‪5‬زوح ا ‪;:‬ن إ ‪ 2‬و‪0‬ط إ‪8‬ر‪ ? 0 ) $&$‬ا = ج‪-‬آ رون‪ $5-‬ر‪$? ( $‬ث ‪? 5‬وا‬
‫‪ 28‬ا ر‪ 28 23‬أ‪ 5‬ط ‪ $t‬د‪$‬دة ‪ 28‬ا ‪ 5 :0‬ا رطب ا ذي ‪? > $‬دي <م‪.‬‬

‫ا طوا‪t‬ف‬
‫‪15‬‬

‫ د =&د و هو ن أآ>ر (=وب إ‪8‬ر‪$&= $&$‬دا و ن ا ‪=%‬ب أن ‪<:‬م هذا‬‫ ا ‪;:‬ن هو‬‫= ت ا ‪$‬ظ ن أو ا طوارق‪ ,‬و هو‬
‫ =&د >‬‫ دون أن & ص ?&‪ &$‬و هذا ا‬‫ا‬
‫= ت ا ‪ <$8 2‬راو‪. B‬‬
‫ا‬
‫و‪$ 3‬ن إ ‪ $3‬ن آ ‪$‬ر ‪$‬ن‪ ,‬ا ‪; 5‬ء)‪ (Rimɓé‬و ا ر‪$D‬ق)‪ (Rimaybé‬آن هذا ا ‪5‬وع‬
‫‪ 28‬ا دن ‪$‬و د‬
‫و‪$ 3‬ن ‪$‬ﻠ‪:2‬‬
‫دأ ‪= 2: 9$‬د ظ<ور ا رأس ‪$? , $‬ث ا ل هو ا ‪$0‬د ‪ ,‬و‪ $‬آن و‪%‬ف ه ‪$‬ن ا‬
‫)‪ (Rimɓé‬ا‪ $0S‬د أو ا ‪; 5‬ء ‪8 28‬و‬

‫ون‪, 5$0 28 (Arɗo) ,‬‬

‫أ ‪8 28‬و ور ‪?S 8‬رار ‪ $‬آو‪5‬ون ‪$ 5‬ﻠ‪:2‬‬
‫)‪:(tordɓés‬هم ‪ 3‬رة ‪3‬ن ا (‪$‬وخ ا د‪$‬ن ا@‪;0‬م‪ 3 (seɓɓés) ,‬رة ‪3‬ن ا ? ر ‪$‬ن أو ا ذ‪$‬ن آ ‪5‬وا‬‫‪9 0$‬د ون ‪ 28‬ا ‪$‬ش ﻠ?روب‪ (cuballo),‬أي ‪ $%‬دي ا ‪ 0‬ك ‪ ,‬و‪$‬طﻠ&ون أ‪0‬م ا ‪;:‬ن ‪3‬ﻠ‪ 2‬ا ر‪ 3‬ة‬
‫‪$‬آو‪5‬ون ن ا ‪ ;0‬ا ‪ $&5‬ﻠ‪;:‬ن‪.‬‬
‫ا &ر‪,‬ا ذي ‪B‬‬
‫)‪ 25=$: (dournowo‬ا را‪ ,y3‬ا ‪;:‬ن ا را‪ 3‬ت هم ا‪ %S‬ا ‪;:‬ن‪ ,‬و‪t (3‬ر ‪$B‬ر ا ‪; 5‬ء >‬‫)‪.( neñɓés‬‬
‫ ‪ :Baylo‬ا ?داد‪.‬‬‫ ‪ :Lawɓés‬ا ‪ 5‬ر‪$‬ن‪,‬‬‫‪=5 %:Sakeɓés‬وا ا ? ل أو ا ? ل‪.‬‬‫‪ :Mabouɓés‬ا ‪ $9‬ط‪$‬ن ‪.‬‬‫)‪ :(wambaɓés‬ا ‪$5 5:‬ن ا ‪$$&$0‬ن‪.‬‬‫)‪ :(awlouɓés‬ا دا?‪$‬ن‪ ,‬ا ‪$%%9‬ن ‪ 28‬ا د‪.ƒ$‬‬‫ )‪ :(galounkoɓés‬هم ا ?رر‪$‬ن ن أ‪0‬ري ا ?روب‪.‬‬‫و‪$ 3‬ن أ ر ‪$B‬ر & ول‪ ,‬و ‪ 5‬درا ‪$‬ن‬
‫)‪ :(Yiyaɓés‬هم ا ‪ 05‬ء ا ر‪ &$D‬ت ‪ ,‬ا زواج ‪$‬ن‬‫)‪(torodɓés‬و )‪ , (soubalɓés‬آن ا زواج ‪$‬ن‪ ñeñɓés‬أ ر & ول‪.‬‬
‫و ن ا ;?ظ أن ا ‪ 0‬ون ‪;:‬ن ‪($=$‬ون ‪ 28‬ا طواف و ‪ t D‬أو ‪ léƴii‬ا ‪;:‬ن هم ‪ 3‬رة ‪3‬ن ‪t D‬‬
‫‪5‬ذآر ‪3 <5‬ﻠ‪ $ 0 2‬ا ‪ >$‬ل‪.‬‬
‫ون‪ 2 -‬ا ‪ $5‬ر‪ -‬رآ‪0 8 5$‬و‪-‬‬
‫)‪ $ (Uroulɓés‬وا دون ‪ 28‬آ ن )ا ‪ 15$0‬ل‪ -‬ور‪8- $5 $‬و‬‫‪........‬إ ‪ (F‬هم ‪ t D‬ا ‪;:‬ن ا ‪5 2‬ز?ت ن ا (رق إ ‪ 2‬ا ‪1‬رب‪,‬و هم ا ذ‪$‬ن ‪ 0$‬ون )‪ ,(bororos‬و‬
‫هم ن ا ‪;:‬ن ا‪S‬وا‪ t‬ا ‪3 2‬ر‪8‬ت ا دن‪.‬‬
‫)‪ (Laccé‬هم ا ‪;:‬ن ا وا دون (آ ‪ % 9‬إ‪D‬ﻠ‪$‬م )‪$?,(joloff‬ث ‪0$‬آ‪5‬ون وار ا و وف‪$?,‬ث ‪$‬ر‪3‬ون‬
‫<م ‪D‬ط= ‪<5‬م ا &ر‪ , $‬و ‪ 5‬دهم أ‪ (séno Salim) 28 .$‬و )‪$? (férlo‬ث ‪ 5‬دهم ‪$‬ر‪3‬ون ‪D‬ط= ‪<5‬م‬

‫ا‬

‫ن‬

‫ا &ر‪ , $‬و ‪ 0$‬ون أ‪ ,(foulɓés jérri) .$‬هذا ا@‪0‬م ‪$‬طﻠق ‪3‬ﻠ‪ 2‬آ ا ‪;:‬ن ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون ‪T5‬‬
‫‪3‬ن ا ‪<5‬ر أو ا‪S‬ود‪ , $‬وأ‪B‬ﻠ <م د‪& 4$‬ب)‪.(ka‬‬
‫)‪:(jawɓés‬‬‫و هم ا & ‪$‬ﻠ آ>‪$‬رة ‪ 28‬ا ‪;:‬ن ?‪$‬ث ‪ $‬وا دون ‪ 28‬ا ‪ 150‬ل و ور‪$? 2 , $5 $‬ث ‪5< $‬ون ا ر‪( 23‬آ‬
‫‪ 9‬ص و ا =ض ‪<5‬م ‪< $‬ن ا ‪$%‬د أ‪ 0‬ك ?‪$‬ث ‪$‬طﻠق ‪3‬ﻠ‪<$‬م )‪$? (jawɓés dalli‬ث ‪0$‬آ‪5‬ون ‪D B‬رب‬
‫ا ‪<5‬ر ?‪$‬ث ‪ 5‬د ا آ>‪$‬ر ن طوا‪t‬ف هذ ا & ‪$‬ﻠ ا ذ‪$‬ن آ ‪5‬وا ‪0$‬آ‪5‬ون ‪D‬د‪8 28 $‬و ور‪.‬‬
‫)‪ :(cuutinkoɓés‬هم ا ‪;:‬ن ن أ‪$ (Diarra) %‬ن ‪ 2‬و ا ‪ 15$0‬ل و هم أ‪%‬و <م ‪ .$‬ء و أ‪B‬ﻠ <م‬‫د‪& 4$‬ب ‪ ,jallo‬و هؤ‪V‬ء هم أ‪$? ,(jawɓés) %‬ث ‪ $‬وا دون ‪5 28‬وب ا ‪ 15$0‬ل و ‪ 0 $5$B‬و‪ ,‬و‬
‫‪ $5$B‬آ‪ 5‬آري‪.‬‬
‫)‪ :(yirlaɓés‬هم ا ‪;:‬ن ا وا دون ‪ 28 28‬ا ( د ن ا (رق و ( ل (رق ‪ $5‬ر‪, $‬و‬‫)‪( 28 (Adamawa‬رق ا آ رون و ‪ $‬وا دون (آ آ>ف ‪B 28‬رب إ‪8‬ر‪ $&$‬آﻠ<م ن أ‪%‬‬
‫)‪.(fouta toro‬‬
‫)‪ :(wooɗaaɓés‬هم ‪ $‬وا دون (آ آ>ف ‪ 28‬ا ‪ $5‬ر ‪D‬د ‪5‬ز?وا ن إ‪D‬ﻠ‪$‬م ‪ diafounou‬إ‪D‬ﻠ‪$‬م‬‫و‪ 3‬ن ا ‪;:‬ن ا ‪2‬‬
‫‪ ? 0‬ور‪, $ ? $5 $‬و ‪ 2 28 5$0‬و ( ل ‪B‬رب ا ‪ 150‬ل‪ ,‬و هذ ا‬
‫‪? 5‬ت ‪ 28‬ا & ء =‪$‬دا ‪3‬ن ‪$>R‬رات ا >& ‪ 8‬ت ا‪9S‬رى‪< ,‬ذا ‪ 5‬د ‪53‬دهم ا راث ا‪ $%S‬ﻠ‪;:‬ن >‬
‫ا ط&وس و ا & ‪$‬د ا‪$%S‬ﻠ ا ‪? 5 2‬وا ‪ 28‬ا ?‪ :‬ظ ‪3‬ﻠ‪ <$‬إ ‪$ 2‬و ‪ 5‬هذا‪ ,‬و إ‪=5‬زا <م ‪?% 28‬راء‬
‫ا ‪ $5‬ر آ‪<5‬م ن ا & ء ‪D‬ر‪$ $‬ن ن ا ط ‪. =$‬‬
‫‪ <:$‬ون ا &ر (آ آ ‪$‬ر و ‪$‬ط &ون ا@‪;0‬م (آ ‪ $‬آن أن ‪&5‬ول ‪$=. 45R‬ف‪ ,‬و‪ $‬وا دون أ‪28 .$‬‬
‫ون‪$? ,‬ث أ‪ ƒ %‬ا آ>‪$‬ر ‪<5‬م‬
‫ا ‪ 15$0‬ل ?‪$‬ث ‪ 5‬دهم آ>رة ه‪ 5‬ك و ‪ $‬وا دون أ‪8 28 .$‬و‬
‫د‪$5‬ن و ا د‪$5‬ن ‪<5‬م ‪ 0$‬ون ) ‪ ,(wolorɓés‬هؤ‪V‬ء ا =( ‪t‬ر ‪D‬د آون &‪ 28 0‬أ?‪ $‬ن آ>‪$‬رة‬
‫و‪ 3‬ت أ‪ kinhinɗé D‬وا =ض ‪<5‬م ‪ 0 $‬ون ‪ S‬آ‪ 5‬ا ‪($=$ 2‬ون ‪ , <$8‬أو أ‪ 0‬ء‬
‫إ‪2‬‬
‫و‪ 3‬ت ا ‪; 5‬ء أو ا‪ $0S‬د‪$ ,‬ن‬
‫و‪ 3‬ت ‪ : 0‬ا ذآر هم‬
‫ز‪<t 3‬م أو ? ‪ y‬أ & رهم و آ هذ ا‬
‫آ هذ ا طوا‪t‬ف ‪$‬و د ا د‪ denɗirragou 3‬أو ا ز? زرع ا@? رام ا دل ‪$‬ن ‪ 9‬ﻠف‬
‫أ‪8‬راد ا & ‪$‬ﻠ ‪.‬‬
‫د‪$5‬ن‪,‬‬
‫و‪3‬‬
‫و‪%5 , 3‬ف ر? ‪ ,‬و ‪29‬‬
‫و د ‪ 31‬و‪ 3‬ن ا ‪;:‬ن هم ن ا ر‪ 3‬ة‪ ,‬و ‪48‬‬
‫و ن ا ;?ظ أن ا ﻠ‪ 1‬ا و‪V‬ر‪ $‬آون ن ‪3‬دة < ت ‪ 9‬ﻠف ?‪0‬ب ا‪ S‬آ‪ < ;> 8 , 5‬ا ‪;:‬ن‬
‫ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون ‪ -‬را ‪ 9‬ﻠف ‪3‬ن ا ذ‪$‬ن ‪0$‬آ‪5‬ون ? ذاة ا طوارق وهآذا ا دوا ‪$‬ك‪.‬‬

‫تا ر‬
‫‪17‬‬



Sur le même sujet..

---