الساعة و فتن اخر الزمان .pdf


À propos / Télécharger Aperçu
Nom original: الساعة و فتن اخر الزمان.pdf
Titre: علامات الساعة و فتن آخر الزمان

Ce document au format PDF 1.5 a été généré par Microsoft® Word 2010, et a été envoyé sur fichier-pdf.fr le 14/09/2013 à 00:02, depuis l'adresse IP 197.31.x.x. La présente page de téléchargement du fichier a été vue 753 fois.
Taille du document: 931 Ko (60 pages).
Confidentialité: fichier public


Aperçu du document


2013

1434

‫‪1‬‬
‫ػالٓبد اُغبػخ ‪ ٝ‬كزٖ اخش اُضٓبٕ‬
‫ثغْ اهلل اُشؽٖٔ اُشؽ‪ْ٤‬‬
‫حٿلڄي هلل حٿٌُ حڃظن ‪٫‬ڀَ ‪٫‬زخىه حٿڄئڃنْن رز‪٬‬ؼش حٿٌَٓٽ حٿ‪ٜ‬خىٵ حألڃْن‪ ،‬ٳؤهَؿيڂ رو ڃن ‪٧‬ڀڄخص حٿټٴَ ًحٿـيپ اٿَ نٌٍ‬
‫حإلّڄخڅ ًحٿ‪٬‬ڀڂ ًحٿْٸْن‪ً ،‬أهزَىڂ ‪٫‬ڀَ ٿٔخنو رڄخ ٻخڅ ًڃخ ّټٌڅ اٿَ ٌّځ حٿيّن‪ً ،‬أهزَىڂ ‪٫‬ن حٿيحٍ حٓهَس رؤٻڄپ اّ‪٠‬خف‬
‫ًأ‪٨٫‬ڂ طزْْن‪ ،‬ٳڄن آڃن رو ًرڄخ ؿخء رو؛ ٳيٌ ڃن حٿڄٴڀلْن‪ً ،‬ڃن ٻخڅ ٳِ ٍّذ ڃڄخ ‪ٛ‬ق ‪٫‬نو؛ ٳيٌ ڃن حٿوخَّٓن‪.‬‬
‫أكڄيه ٓزلخنو كڄي أًٿْخثو حٿڄظٸْن‪ً ،‬أٗيي أڅ ال اٿو اال حهلل ًكيه ال َّٗٺ ٿو حٿڄڀٺ حٿلٶ حٿڄزْن‪ً ،‬أٗيي أڅ ڃلڄيح ‪٫‬زيه‬
‫ًٌٍٓٿو حٿٌُ طَٹ أڃظو ‪٫‬ڀَ حٿڄنيؾ حٿٌح‪ٟ‬ق حٿڄٔظزْن‪ٛ ،‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ً‪٫‬ڀَ آٿو ًأ‪ٛ‬لخرو ًڃن طز‪٬‬يڂ ربكٔخڅ اٿَ ٌّځ حٿيّن‬
‫ًٓڀڂ طٔڀْڄخ ٻؼَْح‪.‬‬
‫ٷخٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ ( ‪ :‬حٷظَرض حٿٔخ‪٫‬ش ) حٿٸڄَ ‪ً 1 :‬ٷخٽ ( ‪ :‬حٷظَد ٿڀنخّ كٔخريڂ ًىڂ ٳِ ٯٴڀش ڃ‪ٌَٟ٬‬څ ) حالنزْخء ‪ً 1‬ٷخٽ ‪:‬‬
‫(ًڃخ ّيٍّٺ ٿ‪٬‬پ حٿٔخ‪٫‬ش ٷَّذ ) حٿٌٍٍ٘ ‪ً 17‬ٷخٽ ( ‪ :‬ىپ ّن‪ًَ٨‬څ اال حٿٔخ‪٫‬ش أڅ طؤطْيڂ رٰظش ًىڂ ال ّ٘‪ًَ٬‬څ ) حٿِهَٱ‬
‫‪.66‬‬
‫ٳِ حٿزيحّش ٓنَْ٘ رظڀوْ‪ ٚ‬حٿَ حؿخُس حٿزلغ ٳِ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش‬
‫‪٫‬ن حرَ ُّي ًىٌ ‪٫‬ڄًَ رن حه‪٤‬ذ حالن‪ٜ‬خٍٍ ٍ‪ َٟ‬حهلل ‪٫‬نو‪ ،‬ٷخٽ‬
‫‪ٛ‬ڀَ رنخ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ ،‬حٿٴـَ ػڂ ‪٬ٛ‬ي حٿڄنزَ ٳو‪٤‬زنخ كظَ ك‪َ٠‬ص حٿ‪٨‬يَ ‪ ،‬ٳنِٽ ػڂ ‪ٛ‬ڀَ ‪ ،‬ػڂ ‪٬ٛ‬ي‬
‫حٿڄنزَ ‪،‬‬
‫ٳو‪٤‬زنخ كظَ ك‪ َ٠‬حٿ‪ ، َٜ٬‬ػڂ نِٽ ٳ‪ٜ‬ڀَ ‪ ،‬ػڂ ‪٬ٛ‬ي حٿڄنزَ ٳو‪٤‬زنخ كظَ ٯَرض حٿ٘ڄْ‪،‬ٳخهزَنخ رڄخ ٻخڅ ًرڄخ ىٌ ٻخثن ‪،‬‬
‫ٳؤ‪٫‬ڀڄنخ أكٴ‪٨‬نخ حالڃخځ حكڄي ًڃٔڀڂ‬
‫ً‪٫‬ن ‪٫‬ڄَ ٍ‪ َٟ‬حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪٫‬نو ‪ ،‬ٷخٽ ٷخځ ٳْنخ حٿنزَ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ڃٸخڃخ ٳخهزَنخ ‪٫‬ن ريء حٿوڀٶ كظَ ىهپ حىپ حٿـنش‬
‫ڃنخُٿيڂ ‪ً ،‬حىپ حٿنخٍ ڃنخُٿيڂ ‪،‬كٴ‪ً ٦‬ٿٺ ڃن كٴ‪٨‬و ًنْٔو ڃن نْٔو ًٍحه حٿزوخٍُ‬
‫ٿٌٿٺ ّـٌُ ٿنخ حٿزلغ ًحٿټالځ ٳِ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش رپ ّلزٌ ًٿٺ هخ‪ٛ‬ش حٓڅ ًٳِ ىٌح حٿِڃن‬
‫حّيخ حالهٌس ًحالهٌحص ٳِ حهلل‬
‫ًٍٍ حإلڃخځ ڃٔڀڂ ‪٫‬ن ‪٫‬زي حهلل رن ‪٫‬ڄَ أنو ٷخٽ‪ :‬ٻنخ ڃ‪ٌٍٓ ٪‬ٽ حهلل ٳِ ٓٴَ ٳنِٿنخ ڃنِالً‪ ،‬ٳڄنخ ڃن ُّ‪ٜ‬ڀق هِزخءَهُ ًڃنخ ڃن‬
‫‪٠‬پْ‪ ...‬اً نخىٍ ڃُنخىُ ٌٍٓٽ حهلل‪ :‬حٿ‪ٜ‬الس ؿخڃ‪٬‬ش؛ ٳخؿظڄ‪٬‬نخ اٿَ ٌٍٓٽ حهلل ٳٸخٽ "انو ٿڂ ّټن نزٌِ ٷزڀِ اال ٻخڅ كٸخً ‪٫‬ڀْو أڅ‬
‫َّنْظَ ِ‬
‫ؿ‪ِ٬‬پَ ‪٫‬خٳْظيخ ٳِ أًٿِيخ ًُْٓ‪ْٜ‬ذُ آهَطيَخ رَالءٌ‬
‫َّ ُيٽَ أڃظوُ ‪٫‬ڀَ هَْ ڃخ ُّ‪٬‬ڀڄو ٿيڂ ًّنٌٍىڂ ََٗ ڃخ ُّ‪٬‬ڀَڄُوُ ٿيڂ‪ً ،‬اڅ أڃَظټُڂ ىٌه ُ‬
‫٘ٲُ‪ً ،‬طـِء حٿٴظنش‬
‫ًأڃٌٌٍ طُنټًَِنيَخ‪ً ،‬طـِء ٳظنش ٳَُْٷِٶُ رَ‪ُ٠٬‬يخ رَ‪٠٬‬خً‪ً ،‬طـِء حٿٴظنش ٳْٸٌٽ حٿڄئڃن‪ :‬ىٌه ڃُيِڀټَظِ ػڂ طنټ ِ‬
‫ٳْٸٌٽ ىٌه ڃِنَش‪ ،‬ٳڄن أٍحى أڅ ُِّكَِفَ ‪٫‬ن حٿنخٍ ٳُْيهپ حٿـنَش ٳڀظؤطو ڃَنَِْظُوُ ًىٌ ّئڃن رخهلل ًحٿٌْځ حٓهَ‪ً ،‬ٿْؤصِ اٿَ حٿنخّ حٿٌُ‬
‫ُّلِذُ أڅ ُّئطَ اٿْو‪" .‬‬
‫ًًٍٍ حٿزوخٍُ ‪٫‬ن ‪٫‬زي حهلل رن ‪٫‬ڄًَ أڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ " َرڀٌّٰح ‪٫‬نِ ًٿٌ آّشً‪ً ،‬كَيِػٌح ‪٫‬ن رنِ آَحثِْپَ ًال‬
‫كََؽَ‪ً ،‬ڃن ٻٌَدَ ‪٫‬ڀَِ ڃُظ‪٬‬ڄِيحً ٳڀَْظزٌَأ ڃَٸ‪٬‬يهُ ڃن حٿنخٍ‪" .‬ٷخٽ حالڃخځ أكڄي رن كـَ حٿ‪ٔ٬‬ٸالنِ ‪( :‬أُ ال كَؽ ‪٫‬ڀْټڂ ٳِ حٿليّغ‬
‫َ‬
‫‪٫‬نيڂ ألنو طٸيځ ڃنو حٿِؿَ ‪٫‬ن حألهٌ ‪٫‬نيڂ أً حٿن‪ َ٨‬ٳِ ٻظزيڂ ػڂ ك‪ٜ‬پ حٿظٌٓ‪ ٪‬ٳِ ًٿٺ‪ً ،‬ٻؤڅ حٿنيِ ًٷ‪ ٪‬ٷزپ حٓظٸَحٍ‬
‫حألكټخځ حإلٓالڃْش ًحٿٸٌح‪٫‬ي حٿيّنْش هْ٘ش حٿٴظنش‪ ،‬ػڂ ٿڄخ ُحٽ حٿڄلًٌٍ ًٷ‪ ٪‬حإلًڅ ٳِ ًٿٺ ٿڄخ ٳِ ٓڄخ‪ ٩‬حألهزخٍ حٿظِ ٻخنض ٳِ‬
‫ُڃخنيڂ ڃن حال‪٫‬ظزخٍ‪ً ) .‬ٿټن حٿڄَؿ‪ ٪‬حألًٽ ًحألهَْ ىٌ ٻظخد حهلل ًٓنش نزْو ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪.‬‬
‫ٳبڅ حأل‪ٛ‬پ ٳِ ىٌح حٿزلغ ىٌ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ‪ ‬انخ نلن نِٿنخ حٿٌٻََ‪ً ،‬انخ ٿو ٿلخٳ‪ٌ٨‬څ‪( ) .‬‬
‫ًٻپ ٻالځ حٿټظذ حٿڄٸيٓش حٿٌُ ٌّحٳٶ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ أهٌنخ رو‪ً ،‬ٻپ ڃخ ّوخٿٴو طَٻنخه‪.‬‬
‫ًٻپ ڃخ ‪ٛ‬ق ڃن أكخىّغ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٳِ ڃٌ‪ ٩ٌٟ‬حٿزلغ أهٌنخ رو ‪٫‬ڄالً رٸٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿِ‪ً: ‬ڃخ آطخٻڂ‬
‫حٿٌَٓٽُ ٳوًٌه ًڃخ نيخٻڂ ‪٫‬نو ٳخنظيٌح(‪ً ،‬ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪ً ‬أنِٿنخ اٿْٺ حٿٌٻَ ٿظُزِْنَ ٿڀنخّ ڃخ ُنِِٽ اٿْيڂ‪ً.‬ٻپ ڃخ ًٍى ڃن‬
‫ڃ‪ٜ‬خىٍ حهٍَ ٳِ ر‪ ٞ٬‬حالػخٍ حٿٌحٍىس ًحألكخىّغ حٿ‪ْ٬٠‬ٴش ‪٣‬خٿڄخ ال ّظ‪٬‬خٍ‪ ٝ‬ڃ‪ ٪‬حٿَّ٘‪٬‬ش ًحٿٔنو رخًڅ حهلل‬
‫حڃخ حالكخىّغ ًحالػخٍ حٿٌحٍىس ٳِ حٿٴظن ًحٿڄالكڂ ً‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش ٳخڅ حالڃش حالڅ طڄَ ٳِ ُڃن ٳظن طـ‪٬‬پ حٿلڀْڂ كَْحنخ ‪,‬‬

‫‪2‬‬
‫ًحالڃش ٳِ كخٿش ‪٬ٟ‬ٲ ً‪ ٖ٤٫‬ىحثڂ ٿڀ‪٬‬يٽ ًطظخرُ‪ ٪‬حألكيحع حٿ‪٬‬خٿڄْش نلٌ حٿنيخّش حٿڄلظٌڃش حٿظِ أهزَطنخ ‪٫‬نيخ حٿټظذ حٿٔڄخًّش‬
‫ًأكخىّغ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ڃن حألكخىّغ حٿ‪ْ٬٠‬ٴش ًٿټن ط‪٤‬خرٸيخ ٳِ أٍ‪ ٝ‬حٿٌحٷ‪٪‬‬
‫اُلقَ األ‪ ٍٝ‬ثوبء ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األَٓخ‬
‫‪ْ ٫‬ڄََ أڃش حإلٓالځ ىٌ ڃنٌ ر‪٬‬ؼش ڃلڄي ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًاٿَ أڅ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش‪ ،‬أً رخٿظليّي‬
‫أّيخ حألهٌس ًحألهٌحص طٌٻًَح اڅ ُ‬
‫اٿَ أڅ طؤطِ ٍّقٌ ٿّّْنش ڃن ٷِزَپ حٿْڄن ٳظٸز‪ ٞ‬نٴْ ٻپّ ڃئڃن ًّټٌڅ ًٿٺ ر‪٬‬ي ڃٌص ‪ َْٔ٫‬حرن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ ػڂ ال ّزٸَ‬
‫‪٫‬ڀَ ‪٧‬يَ حألٍ‪ ٝ‬ڃئڃن ٳْنظيِ ىنخ ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ ًال ّزٸَ ٳِ حألٍ‪ ٝ‬اال َٗحٍ حٿوڀٶ ً‪٫‬ڀْيڂ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش ‪.‬ٳ‪٬‬ڄَ‬
‫حألڃش اًڅ – أُُ أڃّش‪ّ -‬ټٌڅ ڃنٌ ر‪٬‬ؼش نزْيخ اٿَ ر‪٬‬ؼش حٿنزِ حٿٌُ ر‪٬‬يه ٳڄن آڃن ريٌح حٿنزِ حٓهَ ٻخڅ ڃن أڃظو ًأُطِ حألؿَ‬
‫ڃَطْن‪ً ،‬ڃن ٻٴَ رو ‪٫‬ـِ ًحنٸ‪ً ٪٤‬ٻخڅ ٻڄن ٻٴَ رخألنزْخء ؿڄْ‪٬‬خً ‪. -‬ٳ‪٬‬ڄَ حٿْيٌى ىٌ ڃن ر‪٬‬ؼش ڃٌَٓ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ اٿَ ر‪٬‬ؼش‬
‫‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ ‪٫ً. -‬ڄَ حٿن‪ٜ‬خٍٍ ّڄظي ڃن ر‪٬‬ؼش ‪ َْٔ٫‬اٿَ ر‪٬‬ؼش ڃلڄي ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪.‬نيخّش ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ‬
‫ًاٷظَحد حٿٔخ‪٫‬ش ‪ً:‬أًٻَ ىٌه حٿٴٸَس ٿڀظٸَّذ ًحٿظ٘زْو ‪٫‬ڀَ ًؿو حٿظٸيَّ‪٫‬ڀَ ‪٫‬ڄَ حألڃڂ ًحنظيخء ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ حٿظِ طنظيِ‬
‫رنيخّظو حٿلْخس ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪ً ،ٝ‬حٿنظخثؾ حٿَٷڄْش ٷخرڀش ٿڀِّخىس ًحٿنٸ‪ٜ‬خڅ ٳيِ ڃلخًٿش طٸيَّّش ًطٸَّزْش ٳٸ‪ ٢‬ڃن أؿپ أهٌ‬
‫ٳټَس ‪٫‬ن ڃٌ‪٫ ٩ٌٟ‬ڄَ أڃش حإلٓالځ حٿٌُ رنيخّظو طزيأ حٿٔخ‪٫‬ش ًنيخّش حٿلْخس ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪ً .ٝ‬ٿْْ ىٌح ڃلخًٿش ٿڄ‪َ٬‬ٳش‬
‫ًٷض حٿٔخ‪٫‬ش‪ ،‬ٳٌٷض حٿٔخ‪٫‬ش ىٌ ‪٫‬ڀڂ حهظ‪ ٚ‬رو حهلل ‪ً ِ٫‬ؿپ ٿنٴٔو ًٿڂ ّ‪٤‬ڀ‪٫ ٪‬ڀْو أكيح ڃن ڃوڀٌٷخطو ٌٓحء ٻخڅ نزْخ ڃَٓال أً‬
‫ًٿْخ طٸْخ أً ڃڀټخ ڃٸَرخ أً ٯَْىڂ ڃن حٿڄوڀٌٷخص ‪٫: ‬ن ‪٫‬زي حهلل رن ‪٫‬ڄَ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نيڄخ ٷخٽ‪ٓ :‬ڄ‪٬‬ض ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل‬
‫‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًىٌ ٷخثڂ ‪٫‬ڀَ حٿڄنزَ ّٸٌٽ‪( :‬انڄخ رٸخإٻڂ ٳْڄخ ٓڀٲ ٷزڀټڂ ڃن حألڃڂ‪ ،‬ٻڄخ رْن ‪ٛ‬الس حٿ‪ َٜ٬‬اٿَ ٯًَد حٿ٘ڄْ‪،‬‬
‫أ‪ ِ٤٫‬أىپ حٿظٌٍحس حٿظٌٍحس‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀٌح ريخ كظَ حنظ‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ ػڂ ‪٫‬ـًِح‪ ،‬ٳؤ‪ٌ٤٫‬ح ٷَْح‪٣‬خً ٷَْح‪٣‬خً‪ ،‬ػڂ أ‪ ِ٤٫‬أىپ حإلنـْپ‬
‫حإلنـْپ‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀٌح رو كظَ ‪ٛ‬الس حٿ‪ َٜ٬‬ػڂ ‪٫‬ـًِح‪ ،‬ٳؤ‪ٌ٤٫‬ح ٷَْح‪٣‬خً ٷَْح‪٣‬خً‪ ،‬ػڂ أ‪ْ٤٫‬ظڂ حٿٸَآڅ‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀظڂ رو كظَ ٯًَد حٿ٘ڄْ‪،‬‬
‫ٳؤ‪ْ٤٫‬ظڂ ٷَْح‪ْ٣‬ن ٷَْح‪ْ٣‬ن‪ .‬ٷخٽ أىپ حٿظٌٍحس‪ٍ :‬رنخ ىئالء أٷپُ ‪٫‬ڄالً ًأٻؼَ أؿَحً؟ ٷخٽ‪ :‬ىپ ‪٧‬ڀڄظټڂ ڃن أؿَٻڂ ڃن ِٗء؟ ٷخٿٌح‪:‬‬
‫ال‪ ،‬ٳٸخٽ‪ :‬ٳٌٿٺ ٳ‪٠‬ڀِ أًطْو ڃن أٗخء)‪ٛ .‬لْق حٿزوخٍُ ‪٫. ‬ن أرِ ڃٌَٓ‪٫ ،‬ن حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪( :‬ڃؼپ حٿڄٔڀڄْن‬
‫ًحٿْيٌى ًحٿن‪ٜ‬خٍٍ‪ ،‬ٻڄؼپ ٍؿپ حٓظؤؿَ ٷٌڃخ‪٬ّ ،‬ڄڀٌڅ ٿو ‪٫‬ڄال اٿَ حٿڀْپ‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀٌح اٿَ ن‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ ٳٸخٿٌح‪ :‬ال كخؿش ٿنخ اٿَ‬
‫أؿَٹ‪ ،‬ٳخٓظؤؿَ آهَّن‪ ،‬ٳٸخٽ‪ :‬أٻڄڀٌح رٸْش ٌّڃټڂ ًٿټڂ حٿٌُ َٗ‪٣‬ض‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀٌح كظَ اًح ٻخڅ كْن ‪ٛ‬الس حٿ‪ ،َٜ٬‬ٷخٿٌح‪ :‬ٿٺ ڃخ‬
‫‪٫‬ڄڀنخ‪ ،‬ٳخٓظخؿَ ٷٌڃخ‪ ،‬ٳ‪٬‬ڄڀٌح رٸْش ٌّڃيڂ كظَ ٯخرض حٿ٘ڄْ‪ً ،‬حٓظټڄڀٌح أؿَ حٿٴَّٸْن)‪ٛ .‬لْق حٿزوخٍُ ‪ً. ‬ٷخٽ حٿلخٳ‪٦‬‬
‫حرن كـَ ٳِ ٻظخرو حٿٸْڂ ٳظق حٿزخٍُ – ط‪٬‬ڀْٸخً ‪٫‬ڀَ أكخىّغ ‪٫‬ڄَ حألڃڂ – ڃخ ن‪ٜ‬و‪ً( :‬حٓظُ ِيٽّ رو – أُ حٿليّغ حٿڄٌٻٌٍ – ‪٫‬ڀَ‬
‫أڅ رٸخء ىٌه حألڃش (أڃش حإلٓالځ) ِّّي ‪٫‬ڀَ حألٿٲ ألنو ّٸظ‪ ِ٠‬أڅ ڃيس حٿْيٌى ن‪ َْ٨‬ڃيطِ حٿن‪ٜ‬خٍٍ ًحٿڄٔڀڄْن‪ً ،‬ٷي حطٴٶ أىپ‬
‫حٿنٸپ ‪٫‬ڀَ أڅ ڃيس حٿْيٌى اٿَ ر‪٬‬ؼش حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٻخنض أٻؼَ ڃن أٿٴِ ٓنش‪ً ،‬ڃيس حٿن‪ٜ‬خٍٍ ڃن ًٿٺ ٓظڄخثش ‪). ‬‬
‫اڅ ڃيس ‪٫‬ڄَ حٿن‪ٜ‬خٍٍ ىِ ٓظڄخثش ٓنش ًٷي ؿخء رٌٿٺ أػَ ‪ٛ‬لْق ًٍحه حٿزوخٍُ ٳِ ‪ٛ‬لْلو ‪٫‬ن ٓڀڄخڅ حٿٴخٍِٓ ٍ‪ ِٟ‬حهلل‬
‫‪٫‬نو ٷخٽ‪( :‬ٳظَس ڃخ رْن ‪ً َْٔ٫‬ڃلڄي ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٓظُڄخثش ٓنش‪ً).‬ڃڄخ ٓزٶ ًٻَه نٔظنظؾ حٿلٸخثٶ حٿظخٿْش ‪٫:‬ڄَ أڃش‬
‫حٿْيٌى = ڃن حٿٴـَ كظَ ڃنظ‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ‪٫.‬ڄَ أڃش حٿن‪ٜ‬خٍٍ = ڃن ڃنظ‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ كظَ ‪ٛ‬الس حٿ‪ٓ 600 = َٜ٬‬نش ‪٫.‬ڄَ‬
‫أڃش حٿڄٔڀڄْن = ڃن ڃنظ‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ كظَ آهَ حٿنيخٍ ‪٫.‬ڄَ أڃش حٿْيٌى (أًٽ حٿنيخٍ اٿَ ن‪ٜ‬ٴو) = ‪٫‬ڄَ أڃش حٿن‪ٜ‬خٍٍ (ن‪ٜ‬ٲ‬
‫حٿنيخٍ اٿَ حٿ‪٫ + )َٜ٬‬ڄَ أڃش حٿڄٔڀڄْن (حٿ‪ َٜ٬‬اٿَ ٯًَد حٿ٘ڄْ ‪).‬ڃيس حٿْيٌى اٿَ ر‪٬‬ؼش حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ =‬
‫‪٫‬ڄَ أڃش حٿْيٌى ‪٫ +‬ڄَ أڃش حٿن‪ٜ‬خٍٍ = أٻؼَ ڃن ‪ٓ 2000‬نش ‪ً.‬ڃنو نٔظنظؾ ڃخّڀِ ‪٫:‬ڄَ أڃش حٿْيٌى = ڃيس حٿْيٌى اٿَ ر‪٬‬ؼش‬
‫حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪٫ -‬ڄَ أڃش حٿن‪ٜ‬خٍٍ ‪٫‬ڄَ أڃش حٿْيٌى = أٻؼَ ڃن ‪ٓ 2000‬نش – ‪ٓ 600‬نش = أٻؼَ ڃن ‪1400‬‬
‫ٓنش ًرڄخ أڅ حٿًَحّخص حإلٓالڃْش ٿڂ طليى ‪٫‬ڄَ أڃش حٿْيٌى ـ ڃنٌ ر‪٬‬ؼش نزِ حهلل ڃٌَٓ كظَ ‪٫‬يي نزِ حهلل ‪ َْٔ٫‬ـ رپ أ‪٫‬ظزَطو‬
‫أٻؼَ ڃن ‪ٓ 1400‬نش ٿٌٿٺ ٍؿ‪٬‬ض اٿَ حٿڄَحؿ‪ً ٪‬ٻالځ حٿڄئٍهْن ٳٌؿيص ىنخٹ ر‪ ٞ٬‬حٿوالٱ ٳِ ًٷض ًالىس ڃٌَٓ ‪٫‬ڀْو‬
‫حٿٔالځ رْن حٿڄئٍهْن رؤٻؼَ ڃن ڃخثش ٓنش ًّ‪٬‬ظٸي أنو ًٿي كٌحٿِ ‪٫‬خځ ‪ 1571‬ٵ‪.‬ځ‪ً .‬طٌٳِ ‪٫‬خځ ‪ 1451‬ٵ‪.‬ځ‪٫ .‬ن ‪٫‬ڄَ ّٸخٍد‬
‫‪ٓ 120‬نش ٗڄْٔش ‪ً.‬اًح اٳظَ‪ٟ‬نخ أڅ ر‪٬‬ؼش نزِ حهلل ڃٌَٓ ريأص ‪٫‬نيڃخ ٻخڅ ‪٫‬ڄَه ‪ٓ 40‬نش ٳيٌح ڃ‪٬‬نخه ‪٫:‬ڄَ أڃش حٿْيٌى =‬
‫‪ٓ 1531 = 40 - 1571‬نش ٗڄْٔش = ‪ٓ 1577‬نش ٷڄَّش ‪٫.‬ڄَ أڃش حإلٓالځ (حٿ‪ َٜ٬‬اٿَ ٯًَد حٿ٘ڄْ) = ‪٫‬ڄَ أڃش‬
‫حٿْيٌى (أًٽ حٿنيخٍ اٿَ ن‪ٜ‬ٴو) – ‪٫‬ڄَ أڃش حٿن‪ٜ‬خٍٍ (ن‪ٜ‬ٲ حٿنيخٍ اٿَ حٿ‪٫) َٜ٬‬ڄَ أڃش حإلٓالځ = ‪= 600 – 1577‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ٓ 977‬نش ٷڄَّش ‪ً. ‬ٳِ كيّغ ٓ‪٬‬ي رن أرِ ًٷخ‪َّ ٙ‬ٳ‪٬‬و اٿَ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ‪( :‬انِ ألٍؿٌ أڅ ال ط‪٬‬ـِ‬
‫أڃظِ ‪٫‬ني ٍريخ أڅ ّئهَىڂ ن‪ٜ‬ٲ ٌّځ‪ .‬ٷْپ ٿٔ‪٬‬ي‪ :‬ٻڂ ن‪ٜ‬ٲ ٌّځ؟ ٷخٽ‪ :‬هڄٔڄخثش ٓنش‪).‬أُ أڅ ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ = ‪+ 977‬‬
‫‪ٓ 1477 = 500‬نش ٷڄَّش (أُ ڃنٌ ر‪٬‬ؼش حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ً).‬كظَ نلٔذ ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ كٔذ حٿظٸٌّڂ حٿيـَُ‬
‫ٳن‪َ٤‬ف ‪ٓ 13‬نش ٷڄَّش ًىِ ڃخرْن ر‪٬‬ؼش حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ كظَ ىـَطو أُ ‪:‬طخٍّن نيخّش ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ كٔذ‬
‫حٿظٸٌّڂ حٿيـَُ = ‪ 1464 = 13 – 1477‬ىـ ‪ً.‬ىٌح ڃخٌّحٳٶ ‪٫‬خځ ‪ 2042‬ڃْالىُ ‪ً.‬ىٌح ٿْْ ڃ‪٬‬نخه أڅ حٿٔخ‪٫‬ش أً نيخّش‬
‫حٿ‪٬‬خٿڂ ٓظټٌڅ ‪٫‬خځ ‪ 1464‬ىـَُ (ٌّحٳٶ ‪٫‬خځ ‪ 2042‬ڃْالىُ) رپ ّڄټن أڅ طل‪ٜ‬پ ٷزپ ًٿٺ حٿظخٍّن أً ر‪٬‬يه ٳال أكي ّ‪٬‬ڀڂ‬
‫ًٷض حٿٔخ‪٫‬ش اال ٍد حٿ‪٬‬خٿڄْن ٓزلخنو ًط‪٬‬خٿَ‪ ،‬ٳخألٍٷخځ ًحٿلٔخرخص ٻڀيخ طٸَّزش ًحٿَٰ‪ ٝ‬ڃنيخ كظَ ط‪ْ٤٬‬نخ ان‪٤‬زخ‪٫‬خ أننخ ٳِ‬
‫ًٷض حٿٔخ‪٫‬ش ًحنيخ ٷي حٷظَرض ًّـذ حٿظل‪ً َْ٠‬حإلٓظ‪٬‬يحى ٿيخ ‪ًّ. ‬ٸٌٽ حإلڃخځ حٿٌْٔ‪ ِ٣‬ٳِ ٍٓخٿظو حٿڄٔڄخس‪( :‬حٿټ٘ٲ) ـ ٳِ‬
‫رْخڅ هًَؽ حٿڄييُ ـ ّٸٌٽ ٍكڄو حهلل ڃخ ن‪ٜ‬و( ‪:‬حٿٌُ ىٿض ‪٫‬ڀْو حٓػخٍ أڅ ڃيس ىٌه حألڃش طِّي ‪٫‬ڀَ حألٿٲ ًال طزڀٮ حٿِّخىسٌ‬
‫هڄٔڄخثش أ‪ٛ‬الً ‪ً).‬ٻالځ حٿٌْٔ‪ٍ ِ٣‬كڄو حهلل ّن‪٫ ٌُ٤‬ڀْو أڅ ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ ٌٓٱ ٿن ّظـخًُ ‪ٓ 1500‬نش ٷڄَّش =‬
‫‪ٓ 1456‬نش ٗڄْٔش ٳ‪٬‬ني ًٿٺ ّټٌڅ ‪:‬كٔذ حٿظٸٌّڂ حٿيـَُ ٳبڅ ‪٫‬ڄَ أڃش حإلٓالځ ّنظيِ ٻلي أ‪٫‬ڀَ ٳِ ‪٫‬خځ = ‪13 – 1500‬‬
‫= ‪ 1487‬ىـ ‪ً.‬ىٌح ڃخٌّحٳٶ ‪٫‬خځ ‪ 2064‬ڃْالىُ ‪ً.‬كٔذ ٻالځ حٿٌْٔ‪ ِ٣‬ٳبنو ٌٓٱ ٿن ّټٌڅ ىنخٹ كْخس ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪ٝ‬‬
‫ٻلي أ‪٫‬ڀَ‪ :‬ٳِ ‪٫‬خځ ‪ 1487‬ىـَُ (ٌّحٳٶ ‪٫‬خځ ‪ 2064‬ڃْالىُ)‪ً ،‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ ‪ً.‬حٿ‪ٜ‬لْق ڃڄخ ٓزٶ أڅ حألڃش ٿن طظـخًُ ‪1484‬‬
‫ڃن حٿيـَس حٿنزٌّش ‪ ,‬ٻڄخ ْٓؤطِ طٴ‪ْٜ‬ڀو ‪ - :‬اًح ٻخڅ نيخٍ حألىّخڅ ّنظيِ ٻلي أىنَ ‪٫ :‬خځ ‪ 1484‬ىـ حٿڄٌ‪٫‬ي حٿڄظٌٷ‪ ٪‬ٿٸز‪ٞ‬‬
‫حٿڄئڃنْن ‪.‬ٳظټٌڅ حٿڄيس حإلؿڄخٿْش ٿڀنيخٍ ‪) = 1874 : 1896(+641 + 1484‬ڃن ‪ 3999‬اٿَ ‪ٓ4021‬نش ‪.‬ڃـڄٌ‪٩‬‬
‫حألكَٱ ڃن أًٽ ٌٍٓس حٿٴخطلش اٿَ نيخّش حّٓش حٿوخڃٔش ( اّخٹ ن‪٬‬زي ًاّخٹ نٔظ‪ْ٬‬ن ‪ ) = 78‬كَٱ ً ‪ 78‬كَٱ طڄؼپ ‪78‬‬
‫ًكيس ُڃن ٻپ ڃنيخ ‪ٓ 19‬نش ىپ ّڄټن أڅ طټٌڅ حٿڄيس ‪ٓ1482=19×78‬نش ىِ ڃيس ‪٫‬زخىس حهلل ًكيه ًحالٓظ‪٬‬خنش رو‬
‫ًكيه؟ ًر‪٬‬يىخ طَٳ‪ ٪‬حٿ‪٬‬زخىس ًَّٳ‪ ٪‬حٿ‪٬‬ڄپ حٿ‪ٜ‬خٿق ًطظٌٷٲ حٿظٌرش أُ طوَؽ حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًطوَؽ حٿيحرش ؟ ٓئحٽ ّلٔن‬
‫حٿظًَُ ٷزپ حإلؿخرش ‪٫‬ڀْو نٴْخ أً اّـخرخ ًٿټن حالكظڄخٽ ٷخثڂ ‪ .‬ٳٸي ّټٌڅ ًٿٺ ألڅ ‪ :‬ڃـڄٌ‪٫ ٩‬يى حٿلًَٱ حٿڄٸ‪٬٤‬ش ٳِ أًٽ‬
‫ر‪ ٞ٬‬حٿٌٍٔ ڃ‪ ٪‬كٔخد حٿڄټٍَ ڃنيخ ‪ 78‬كَٳخ ‪ .‬ٳيپ ّڄټن أڅ َّْ٘ ‪٫‬يى حٿلًَٱ حٿڄٸ‪٬٤‬ش اٿِ ‪٫‬ڄَ حألڃش حٿڄٔڀڄش؟‬
‫!!ًحّٓش ‪ 12‬ڃن ٌٍٓس حإلَٓحء ٷخٽ حهلل ٳْيخ (ًٿظ‪٬‬ڀڄٌح ‪٫‬يى حٿٔنْن ًحٿلٔخد ) ٻڀڄش حٿلٔخد ىِ حٿټڀڄش ٍٷڂ (‪ )19‬ڃن ريحّش‬
‫حّٓش ًٷي ٳيڄنخ ڃن ڃالك‪٨‬خص رٔخځ ؿَحٍ ٳِ ‪٫‬ـْزش طٔ‪٬‬ش ‪ً َ٘٫‬رلٌع ‪٫‬يس ٿو أڅ كٔخد حٿٔنْن َّطز‪ ٢‬رَٷڂ ‪19‬أً‬
‫ڃ‪٠‬خ‪٫‬ٴخطيخ ًكظَ ًكيس حٿِڃن حٿٌحكيس ‪ٟ‬ڄن حألُڃنش حٽ ‪ٓ = 43‬نش‪ 4 × 19 = 76ً 76‬أُ ڃن ڃ‪٠‬خ‪٫‬ٴخص حٿَٷڂ ‪19‬‬
‫ًىٌ ٍٷڂ ٻڀڄش حٿلٔخد ٳِ حّٓش حٿڄٌٻٌٍس ًٷي طلٸٸض ڃن ‪ٛ‬لش ًٿٺ ‪ .‬ٳْټٌڅ ‪ً 1482 = 78 × 19‬ىٌح حٿَٷڂ ِّّي ‪٫‬ن‬
‫‪٫‬خځ ‪ 1444‬ألڅ ‪ٓ 38 = 1444 -1482‬نش ًىٌه حٿِّخىس = ن‪ٜ‬ٲ ًكيس حٿِڃن‪ٓ 76‬نش أُ ن‪ٜ‬ٲ (ّ) ّ‪٠‬خٱ اٿَ ‪43‬‬
‫ًكيس ُڃن ط٘ټپ ُڃن حٿنزٌءس اٿَ ً‪٫‬ي حٓهَس ٳڄخًح ‪٫‬ن ىٌح حٿن‪ٜ‬ٲ ُڃخڅ حٿٸ‪ َْٜ‬حٿٌُ ڃيطو ‪ٓ 38‬نش = ن‪ٜ‬ٲ ُڃخڅ ڃن‬
‫ًكيس حٿِڃن ّ حٿظِ = (‪ٓ76‬نش ‪).‬ىٌح حٿن‪ٜ‬ٲ ُڃن ٿْْ ڃن حألُڃنش ‪ًّ 43‬ؤطِ ر‪٬‬يىخ ًٿټن ىپ حٿنزٌءحص حٿٸيّڄش ٳِ ٻظخد‬
‫حٿْيٌى ‪٫‬ن حٿِڃخڅ ًحألُڃنش ًحٿن‪ٜ‬ٲ ُڃخڅ ط٘ڄپ ىٌه حٿٔنٌحص حٿؼڄخنْش ًحٿؼالػْن؟ رخ‪٫‬ظزخٍىخ ن‪ٜ‬ٲ ُڃن ڃٸيحٍه ن‪ٜ‬ٲ ّ‬
‫؟ ٳن‪ٜ‬ٲ ُڃخڅ ىحهپ ٳِ ڃيس حٿنزٌءس ًٳٶ حٿلٔخد حٿٌُ أًٍىنخه‪ً.‬ٿټن ‪ٓ 38‬نش ىنخ ؿيّيس ًطؤطَ ر‪٬‬ي ‪ٌّ 1290‬ڃخ ٍڃِّخ ًٷي‬
‫طټٌڅ ؿِءح ڃن ‪ٌّ 45‬ڃخ ٍڃِّخ أهٍَ طلٔذ ًكيىخ ألڅ ٿيٌه حألّخځ ٗؤڅ آهَ ( ‪ٌ٣‬رَ ٿڄن ّنظ‪ًّ َ٨‬زڀٮ اٿَ حألٿٲ ًحٿؼالع‬
‫ڃخثش ًحٿوڄٔش ًحٿؼالػْن ٌّڃخ)(‪12‬ىحنْخٽ ‪ )12‬الك‪ٌّ45 =1290-1335 ٦‬ڃخ ٍڃِّخ ‪ٌّ 45ً:-‬ڃخ ٍڃِّخ طٸخرپ ٗيَ‬
‫ًن‪ٜ‬ٲ ألڅ حٿ٘يَ= ‪ٌّ 30‬ڃخ ٍڃِّخ ‪٫‬ني ىحنْخٽ ًىِ ڃيس = ‪ٓ 114‬نش ُڃن ٷْڄظو ‪ٓ 76‬نش‪ +‬ن‪ٜ‬ٲ ُڃن ٷْڄظو ‪ٓ 38‬نش =‬
‫‪ٓ 114‬نش ٳخٿوال‪ٛ‬ش ٷخٽ حٿڄ‪٤ٜ‬ٴِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أڅ ڃيطو ٌّځ ًال ّ‪٬‬ـِ حهلل أڅ ّڄيىخ ن‪ٜ‬ٲ ٌّځ ٳٔؤٿو أكيىڂ ًڃخ‬
‫حٿن‪ٜ‬ٲ ٌّځ ٳٸخٽ هڄٔڄخثش ٓنشًڃن ًٿٺ حٿليّغ ‪٫‬ڀڂ ٷيحڃَ حٿڄٴًَٔڅ أڅ ڃيس حٿڄٔڀڄْن ال ط‪ٜ‬پ اٿِ ‪ٓ 1500‬نش ًٿڂ ّٸپ‬
‫أكي أنيخ طٸپ ‪٫‬ن ‪ٓ1000‬نش ًىخ نلن حٓڅ ًٷي ڃ‪ َ٠‬ٷزپ حٿيـَس ‪ٓ13‬نش ًر‪٬‬ي حٿيـَس ‪ 1431‬رڄـڄٌ‪ٓ1444 ٩‬نش ًننظ‪َ٨‬‬
‫‪ٌ٫‬ىس حٿڄْٔق ر‪٬‬ي ‪ٓ12‬نش ٳِ ‪٫‬خځ ‪ 1443‬ىـَّش أُ ر‪٬‬ي ‪ٓ 1456‬نش ٷڄَّش ڃن ر‪٬‬غ نزِ حإلٓالځ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‬
‫ًنزٸَ ر‪٬‬يىخ أٍر‪ْ٬‬ن ٓنش ّڄټؼيخ ٳْنخ حٿڄْٔق حرن ڃَّڂ اٿَ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن رڄـڄٌ‪ٓ1496 ٩‬نش ڃن ريء ر‪٬‬ؼش نزْنخ ‪ٛ‬ڀَ حهلل‬
‫‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ 1484‬ڃن حٿيـَس حٿنزٌّش ‪ًّ .‬زٸَ َٗحٍ حٿنخّ ‪٫‬ڀْيڂ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش ‪٫‬ني اطڄخځ ڃيطيڂ ‪ً ,‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ ‪ً .‬حٿنظْـش ڃن ٻپ‬
‫ىٌه حٿلٔخرخص ٿظٸيَّ ًحٿظ٘زْو ً أننخ ـ ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ ـ ٳِ ًٷض حٿٔخ‪٫‬ش ً‪٫‬ڀَ ٷَد ٗيّي ڃن ًٷض كيًػيخ‪ً ،‬حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ‬
‫ٿڀٔخ‪٫‬ش ّـذ أڅ ّټٌڅ ٷي ‪٧‬يَ ؿِء ڃنيخ ًحٿـِء حٿزخٷِ ّـذ أڅ ّ‪٨‬يَ ٷَّزخ هالٽ ٓنْن ٷڀْڀش ‪.‬ٳ‪٬‬ن ‪٫‬زي حهلل رن ‪٫‬ڄًَ ٷخٽ‪:‬‬

‫‪4‬‬
‫ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪( :‬حّٓخص هَُحص ڃن‪ٌ٨‬ڃخص ٳِ ٓڀٺ ٳبڅ حنٸ‪ ٪٤‬حٿٔڀٺ ٳظز‪ ٪‬ر‪٠٬‬يخ ر‪٠٬‬خً)‪ًٍ .‬حه‬
‫هََسِ‬
‫ألٍْ‪ َٝ‬ٳَبًَِح ؿَخءَ ًَ‪ْ٫‬يُ حٓ ِ‬
‫ٓټُنٌُح ح َ‬
‫ََٓحثِْپَ ح ْ‬
‫أكڄي ‪ً !!! .‬ٿٸي انٸ‪ ٪٤‬حٿٔڀٺ رَؿٌ‪ ٩‬حٿْيٌى اٿَ ٳڀٔ‪ْ٤‬ن( ًَ ُٷڀْنَخ ڃِنْ َر‪ْ٬‬يِهِ ٿِزَنِِ ِا ْ‬
‫‪ْ ٫‬ڀ ُڄيَخ ‪ِ٫‬نْيَ حٿڀَوِ ًَڃَخ‬
‫ؿِجْنَخ ِرټُڂْ ٿَٴِْٴًخ )حإلَٓحء ‪ً:104.‬ڃخّيٍّٺ ٿ‪٬‬پ حٿٔخ‪٫‬ش طټٌڅ ٷَّزخ( ‪ََّْٔ :‬ؤُٿٺَ حٿنَخُّ ‪َ٫‬نِ حٿَٔخ‪َ٫‬شِ ُٷپْ اِ َنڄَخ ِ‬
‫ُّ ْيٍِّٺَ َٿ َ‪٬‬پَ حٿَٔخ‪َ٫‬شَ طَټٌُڅُ ٷََِّزًخ )حألكِحد‪. 63:‬اڅ ڃن ٍكڄش حهلل ر‪٬‬زخىه أڅ أ‪٤٫‬خىڂ اٗخٍحص ٳِ ٻظزو ‪٫‬ن حٷظَحد ًٷض‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش ‪ً ،‬حٿٌْځ ريأنخ ن٘خىي أٳَحىح ڃن أڃڂ ڃوظڀٴش ‪٫‬ڀَ اهظالٱ أٿٌحنيخ ًڃٔظٌّخطيخ ً‪٫‬ڀٌڃيخ ًح‪٫‬ظٸخىحطيخ ط٘‪ َ٬‬رخٷظَحد حٿٔخ‪٫‬ش‬
‫ًٿْْ ىٌح حٿ٘‪ ٌٍ٬‬ىٌ كيػخ ٿل‪ْ٨‬خ ٻڄخ كيػنخ حٿظخٍّن رؤڅ أٳَحى حألڃڂ حٿڄنټَٔس ًكيىخ ىِ حٿظِ ٻخنض طظټڀڂ ‪٫‬ن حٷظَحد‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش‪ً .‬ىٌح حٿ٘‪ ٌٍ٬‬ريأنخ نٔڄ‪ ٪‬رو ڃن ر‪ ٞ٬‬حألًٓخ‪ ١‬حٿ‪٬‬ڀڄْش ـ ًٷي ّټٌڅ ر‪ ٞ٬‬أٳَحىىخ ڃڀليّن ـ رٔزذ ڃخ ّ‪٬‬ڀڄٌڅ ڃن‬
‫أٓزخد ٻٌنْش طَْ٘ اٿَ أڅ حٿلْخس ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪ٓ ٝ‬ظن‪٬‬يځ ٌّڃخ ڃخ ٻڄخ ان‪٬‬يڃض رخٿٔخرٶ ڃَحص ‪٫‬يّيس ٳيِ كخىػش ٻٌنْش‬
‫طليع ڃَحٍحً ًطټَحٍح‪ً ...‬ٻٌٿٺ نٍَ نٴْ ىٌح حٿ٘‪ٓ ٌٍ٬‬خثيحً رْن ر‪ ٞ٬‬حٿڄٔڀڄْن ًأننخ ٳِ ‪ َٜ٫‬حٿٴظن ًحٿڄالكڂ ٳِ أهَ‬
‫حٿِڃخڅ ًه‪ٌٜٛ‬خ أڅ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿ‪ ٍَٰٜ‬ٷي ‪٧‬يَص أٻؼَىخ اڅ ٿڂ ّټن ٻڀيخ ًٿڂ ّزٶ اال ر‪ ٞ٬‬حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ‬
‫ٿڀٔخ‪٫‬ش حٿظِ ًٻَىخ حٿٸَآڅ ڃؼپ هًَؽ حٿيحرش ػڂ آهَ ‪٫‬الڃش ًىِ ڃ‪٬‬ـِس ‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًحٿظِ ال طٌرش ر‪٬‬يىخ أريح‪،‬‬
‫ًٿٸي هخد ڃن حٓظٰنَ ًٿڂ ّظذ ٷزڀيخ‪.‬‬
‫ػالٓبد هشة ه‪٤‬بّ اُغبػ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ػقشٗب اُؾبمش‬
‫ٿڂ أًٻَ ٻؼًَْح ڃن ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿ‪ ٍَٰٜ‬حٿڄ‪ًَ٬‬ٳش ٳِ ٻظذ أىپ حٿ‪٬‬ڀڂ ًٿټننِ أهظ‪َٜ‬ص ٳِ أىڂ ‪٫‬الڃش ڃَص ٳِ ُڃن‬
‫حٿينْخ ڃن آىځ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ ًكظَ ٳِ ‪َٜ٫‬نخ حٿلخ‪ َٟ‬حٿظِ ٿڂ ّٔزٶ ٿيخ ڃؼْپ ٻڄخ ْٓؤطِ رْخنو ربًڅ حهلل ط‪٬‬خٿَ‬
‫أهزَنخ حٿٌَٓٽ ڃلڄي‪٫ -‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪ -‬رؤنو هخطڂ حألنزْخء ًأڅ حٿلٔخد ٷي ٷَد ًٿٸي كيػنخ ‪٫‬ن ‪٫‬الڃخص ٷَد حٿٔخ‪٫‬ش‬
‫حٿظِ ٓظؤطِ ر‪٬‬يه ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ ٳَأّنخىخ حٓڅ ٷي ريأص ط‪٨‬يَ ًڃخ ٻخڅ أكي ٿْ‪ٜ‬يٵ ٳِ حٿِڃن حٿڄخ‪ ِٟ‬رؤنيخ ٓظٸ‪ ٪‬ٿٌال‬
‫أڅ حٿٌُ أهزَ ريخ ىٌ ٌٍٓٽ حهلل رظ‪٬‬ڀْڂ ڃن ٍرو ًنلن حٿٌْځ نَحىخ ٻڄخ أهزَنخ ٌٍٓٽ حهلل ًٯيحً ٍَّ أىپ حٿنخٍ ڃخ ً‪٫‬يىڂ ٍريڂ‬
‫ٻڄخ ٍَّ أىپ حٿـنش ‪ٛ‬يٵ ڃخ ً‪٫‬يىڂ ٍريڂ‪ً .‬ىٌه ر‪ ٞ٬‬حٿ‪٬‬الڃخص حٿظِ أهزَنخ ريخ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪.‬‬
‫‪1‬ظ‪ٜٞ‬س اُؼغبئت اُز‪ ٢‬ال رخيش ػِ‪ ٠‬ثبٍ‪:‬‬‫ىٌح ىٌ ُڃن حٿ‪٬‬ـخثذ ٳِ حٿڄوظَ‪٫‬خص ً حٿڄزخىُء ًحألهالٵ ًحٿظن‪ْ٨‬ڄخص ًٳِ ىٌح حٿِڃخڅ ٗخىينخ ڃن ‪٨٫‬خثڂ حألْٗخء ڃخ ٿڂ‬
‫ّټن ّو‪ َ٤‬ٿنخ ‪٫‬ڀَ رخٽ‪ً ،‬ٿٸي أهزَنخ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪٫‬ن ىٌح حٿِڃخڅ كظَ ال ط‪َ٤٠‬د أٳټخٍنخ ًط‪ ْٖ٤‬ڃ‪٪‬‬
‫حألڃٌٍ حٿ‪ْ٨٬‬ڄش أٳجيطنخ ٳٸخٽ ‪٫‬ڀْو ً‪٫‬ڀَ آٿو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪ " :‬ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ طًَح أڃٌٍحً ‪٨٫‬خڃخً ٿڂ طټٌنٌح طًَنيخ ًال‬
‫طليػٌڅ ريخ أنٴٔټڂ "‪ً ،‬ٷخٽ ‪٫‬ڀْو ً‪٫‬ڀَ آٿو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪ٓ " :‬ظًَڅ ٷزپ أڅ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش أْٗخء ٓظنټًَنيخ ‪٨٫‬خڃخً طٸٌٿٌڅ‪:‬‬
‫ىپ ٻنخ كيػنخ ريٌح ٳبًح ٍأّظڂ ًٿٺ ٳخًٻًَح حهلل ط‪٬‬خٿَ ًح‪٫‬ڀڄٌح أنيخ أًحثپ حٿٔخ‪٫‬ش‪".‬‬
‫‪2‬حٿلٴخس حٿ‪َ٬‬حس ٍ‪٫‬خس حٿٰنڂ حٿ‪٬‬خٿش ْْٓ٘يًڅ حٿ‪٬‬ڄخثَ حٿڄظ‪٤‬خًٿش‪:‬‬‫ال ّ‪ٜ‬يٵ انٔخڅ ڃن ٯَْ حٿڄئڃنْن أً ؿخىپ رخٿليّغ أڅ ٍح‪ ِ٫‬حٿٰنڂ حٿلخٳِ حٿٌُ ال ّڄڀٺ حٿلٌحء ًال حٿڄڀزْ ًال حٿ‪٬٤‬خځ‬
‫ّظڄټن ڃن رنخء حٿ‪٬‬ڄخثَ حٿ‪٠‬وڄش ًّ‪٤‬خًٽ ٯَْه ٳِ حٿزنخء كظَ ٍأّنخ حٿزظًَٽ ّوَؽ ڃن أٍ‪ ٝ‬حٿلٴخس حٿَ‪٫‬خس حٿ‪٬‬خٿش ٳبًح ىڂ‬
‫ّظ‪٤‬خًٿٌڅ ٳِ حٿزنْخڅ‪ًٛ ،‬يٵ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ حٿٌُ أهزَنخ ريٌح ٷزپ ًٷٌ‪٫‬و رٸًَنٴٸخٽ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪:‬‬
‫"اًح ٍأّض حٿلٴخس حٿ‪َ٬‬حس حٿ‪٬‬خٿش ٍ‪٫‬خء حٿ٘خء ّظ‪٤‬خًٿٌڅ ٳِ حٿزنْخڅ ٳخنظ‪ َ٨‬حٿٔخ‪٫‬ش‪".‬‬
‫‪3‬صخشكخ اُج‪ٞ٤‬د ًٔب رضخشف األص‪ٞ‬اة‪:‬‬‫ڃخ ٻخڅ أكي ڃن حٿٔخر ٸْن ّظٌٷ‪ ٪‬أڅ ّزٌٽ حٿنخّ ؿييحً ٿِهَٳش حٿـيٍحڅ ًحٿزٌْص ًطو‪٤ْ٤‬يخ ٻڄخ طو‪ ٢٤‬حٿؼْخد ٿڄخ ّٔزذ ًٿٺ‬

‫‪5‬‬
‫ڃن ٻڀٴش ًألڅ ًٿٺ ٿْْ رخألڃَ حٿ‪ ًٍَُ٠‬كظَ ؿخء ىٌح حٿِڃخڅ ًٍأّنخ حٿِهَٳش حٿظِ أهزَنخ ريخ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو‬
‫ًٓڀڂ رٸٌٿو‪" :‬ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ ّزنِ حٿنخّ رٌْطخً ٌٌّٗنيخ ًِٗ حٿڄَحكْپ"‬
‫ًحٿڄَحكْپ ىِ حٿؼْخد حٿڄو‪٤٤‬ش‪.‬‬
‫‪4‬روش‪٣‬ت أعضاء األسك‪:‬‬‫ڃخ ٻخڅ ّو‪ َ٤‬رزخٽ أكي أڅ أؿِحء حألٍ‪ٓ ٝ‬ظٸَد ًطًٍِ كظَ ّظڄټن حٿڄ٘خىي أڅ ّ٘خىي ٳِ ڃَس ًحكيس طڀٺ حألؿِحء‬
‫حٿڄظزخ‪٫‬يس ٻڄخ كيع ًٿٺ ٿٌَٓٽ حٿو ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًآٿو ًٓڀڂ ًٻڄخ أهزَ ٳٸخٽ‪ًُُّ" :‬ض ٿِ حألٍ‪ ٝ‬ٳؤٍُّض ڃ٘خٍٷيخ ًڃٰخٍريخ‬
‫ًْٓزڀٮ ڃڀٺ أڃظِ ڃٸيحٍ ڃخ طًٍِ ٿِ ڃنيخ‪".‬‬
‫أً ٻڄخ ٷخٽ ًٿٸي أهزَ حٿٌَٓٽ حٿټَّڂ أڅ حألٍ‪ٓ ٝ‬ظًٍِ ٳِ أًحهَ حٿِڃخڅ ٳٸخٽ‪" :‬ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ ّظٸخٍد حٿِڃخڅ‬
‫ًطًٍِ حألٍ‪ُّ ٝ‬خً ‪".‬ٳيٌه حألٍ‪ ٝ‬ٷي ًُّض ٳَأٍ ٍحٻذ حٿ‪ٜ‬خًٍم ڃ٘خٍٷيخ ًڃٰخٍريخ ًٍأٍ حٿنخّ ڃ‪٬‬و ًٿٺ‪ً ،‬ىٌه‬
‫حٿڄٔخٳخص ٷي حهظ‪َٜ‬ص ًىٌح ڃن ًٍُ حألٍ‪ً ٝ‬طٸخٍد حٿِڃخڅ ًىٌه حأل‪ٌٛ‬حص ٷي ٓڄ‪٬‬ض ڃن حألڃخٻن حٿز‪ْ٬‬يس ًحٿ‪ ٌٍٜ‬ٷي‬
‫حنظٸڀض ًىٌح ڃن ًٍُ حألٍ‪ً ٝ‬طٸخٍد حٿِڃخڅ ًىٌه ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش ٻڄخ أهزَ حٿٌَٓٽ حٿ‪ٜ‬خىٵ حألڃْن ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪.‬‬
‫‪5‬ؽذ‪٣‬ش اُغجبع ‪ٗٝ‬ين اُغٔبد ‪ٗٝ‬وَ أخجبس اُض‪ٝ‬عخ اُ‪ ٠‬ص‪ٝ‬ع‪ٜ‬ب‪:‬‬‫ىپ ّڄټن ٿڀٔزخ‪ ٩‬أڅ طظټڀڂ؟ ىٌح ڃٔظلْپ رخٿنٔزش ٿڄن ‪٫‬خٌٗح ٷزڀنخ‪ ...‬ٿټنيخ حٿٌْځ ٷي ريأص حٿټالځ ًىٌه حٿٸ‪ ٢٤‬ٷي ريأ ر‪٠٬‬يخ‬
‫ّٴ‪ٜ‬ق‪ً ...‬ٯيحً طڀلٸيخ حٿٔزخ‪ ...٩‬ٿټن ىٌح ڃن ‪٫‬الڃخص ٷَد حٿٔخ‪٫‬ش ىټٌح أهزَنخ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًٯيحً طٸ‪٪‬‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش ٻڄ خ ًٷ‪٬‬ض حٿٌْځ ر‪٫ ٞ٬‬الڃخطيخ ًٻٌٿٺ ڃخ ٻخڅ أكي ّ‪ٜ‬يٵ أڅ حٿـڄخى ْٓظټڀڂ ٿټنو حٓڅ ّن‪٤‬ٶ ًر‪٬‬ي أڅ ن‪٤‬ٶ حٿـڄخى‪،‬‬
‫ًٻخڅ ڃن حٿز‪ْ٬‬ي ؿيحً أڅ ّظڄټن حٿـڄخى ڃن حٿظ‪َ٬‬ٱ ‪٫‬ڀَ أكٌحٽ حٿڄنِٽ ًنٸپ أهزخٍه اٿَ حٿًِؽ ر‪٬‬ي ڃٰخىٍطو رْظو كظَ طڄټن‬
‫حٿزخكؼٌڅ ڃن ‪ٛ‬ن‪ ٪‬ؿيخُ ٿڀظن‪ٜ‬ض ّنٸپ حألهزخٍ ڃن أُ ڃټخڅ اٿَ كخڃپ ىٌح حٿـيخُ ًًٿٺ رٌحٓ‪٤‬ش طٌؿْيو ‪٫‬ڀَ ڃٌؿش ڃ‪ْ٬‬نش‬
‫ًٯيحً ّ‪ ٌٍ٤‬ىٌح حٿـيخُ ٳْلڄپ ٳِ حٿن‪٬‬پ ٳِ ٗټپ ‪ٌ٫‬رش ٌٓ‪٣‬ش حٿظِ طظليع ٻڄخ ٷي ٗخىينخ حٿڄٌّخ‪( ٩‬حٿَحىٌّ) ٷي ‪ٛ‬ن‪ ٪‬ٳِ‬
‫ٗټپ ن‪٨‬خٍس ًٿټن ىٌح أّ‪٠‬خً ڃن ‪٫‬الڃخص ٷَد حٿٔخ‪٫‬ش ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪ً" :‬حٿٌُ نٴِٔ رْيه ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش‬
‫كظَ طټڀڂ حٿٔزخ‪ ٩‬حإلنٔخڅ ًكظَ طټڀڂ حٿَؿپ ‪ٌ٫‬رش ٌٓ‪٣‬و ًَٗحٹ ن‪٬‬ڀو ًطوزَه رڄخ أكيع أىڀو ڃن ر‪٬‬يه " ًىٌح ىٌ كيّغ‬
‫حٿٔزخ‪ً ٩‬ن‪٤‬ٶ حٿـڄخى ًىٌح ڃن ‪٫‬الڃخص ٷَد حٿٔخ‪٫‬ش‪.‬‬
‫‪ٜٗ6‬نخ ػِٔ‪٤‬خ ٓغ ع‪ َٜ‬ثبُذ‪:ٖ٣‬‬‫ٻخڅ حٿٔخثي أڅ حٿٸَحءس اًح ٻؼَص ىٿض ‪٫‬ڀَ ٻؼَس حٿٴٸو ًأڅ حألڃَحء اًح ٻؼًَح‪ ،‬ٻؼَ ٳْيڂ حألڃنخء ألڅ حإلڃخٍحص ًحٿٌالّخص‬
‫ّظلٍَ ٳْيخ حألڃخنش‪ ،‬ٿټن آهَ حٿِڃخڅ ٷي ؿخءنخ رخٿ‪٬‬ټْ ڃن ًٿٺ ٻڄخ ٷخٽ ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪" :‬ڃن حٷظَحد حٿٔخ‪٫‬ش ٻؼَس‬
‫حٿٸَحء ًٷڀش حٿٴٸيخء ًٻؼَس حألڃَحء ًٷڀش حألڃنخء‪".‬‬
‫ال ‪٫‬ڀَ ‪٬ٟ‬ٲ حٿيّن ًٿټن حٿ‪٬‬ټْ ىٌ حٿٌُ ّټٌڅ ٳِ آهَ حٿِڃخڅ ٻڄخ‬
‫ًٿٸي ٻخڅ حٿ‪٬‬ڀڂ ىٿْالً ‪٫‬ڀَ ٷٌس حٿيّن ًحٿـيپ ىٿْ ً‬
‫أهزَ حٿٌَٓٽ ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ ٷخٽ‪ّ" :‬ټٌڅ ٳِ آهَ حٿِڃخڅ ‪٫‬زّخى ؿيّخٽ ًٷَّحء ٳٔٸش‪".‬‬
‫‪ٝ7‬كشح األٓ‪ٞ‬اٍ ‪ٝ‬ارغبع اُزغبسح ‪ًٝ‬ضشح اُوشاءح ‪ٝ‬اٌُزبثخ‪:‬‬‫ٷخٽ ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪( :‬اڅ ڃن أَٗح‪ ١‬حٿٔخ‪٫‬ش أڅ ّٴٌ٘ حٿڄخٽ ًطٴٌ٘ حٿظـخٍس ًّ‪٨‬يَ حٿٸڀڂ " ً‪٧‬يٌٍ حٿٸڀڂ ىٿْپ ‪٫‬ڀَ ٻؼَس‬
‫حٿٸَحء ًحٿټظّخد‪.‬‬
‫‪8‬رؼشّ‪ ١‬اُ٘غبء ‪ٝ‬رٔب‪ٝ ِٖٜ٣‬عؼَ اُشإ‪ٝ‬ط ًؤع٘ٔخ اُغٔبٍ‪:‬‬‫ڃخ ٻخڅ ّو‪ َ٤‬رزخٽ أكي أڅ نٔخء حٿڄٔڀڄْن ْٓ‪٬‬ڄڀن ‪٫‬ڀَ حٿظ‪ً َُ٬‬حٿظڄخّپ ًحطوخً ٻپ ًْٓڀش طؼَْ ٗيٌحص حٿَؿخٽ‪ .‬ٿټن كَٻش‬
‫حٿظ‪ َُ٬‬ڃ٘خىيس ٍٯڂ ًٳَس حٿڄالرْ ٳيٌه حٿڄالرْ حٿ‪ْ٠‬ٸش طـ‪٬‬پ حٿڄَأس ٻؤنيخ ‪٫‬خٍّش ًىٌه حٿڄالرْ حٿوٴْٴش حٿټخٗٴش ط‪َُ٬‬‬
‫حٿـٔڂ ڃن هڀٲ حٿټٔخء حٿ٘ٴخٱ ًىٌه حٿڄالرْ حٿٸ‪َْٜ‬س طټ٘ٲ ٷيٍحً ٻزَْحً ڃن ؿٔڂ حٿڄَأس ٍٯڂ ًٳَس حٿٸڄخٕ ًحٿټٔخء حٿٌُ‬
‫ّټٌٔ ڃخ ٻ٘ٲ‪ً ،‬ىٌه كڄّخڃخص حٿٔزخكش حٿڄوظڀ‪٤‬ش ط٘خىي ٳْيخ حٿڄَأس‪ً ،‬ٷي طـَىص ڃن ػْخريخ ًٻٔخثيخ ً‪َ٫‬ص ؿٔڄيخ اال حٿٴَؽ‬

‫‪6‬‬
‫ًر‪ ٞ٬‬حٿؼيّْن!! ٳيئالء ىن حٿټخْٓخص ٿټنين حٿ‪٬‬خٍّخص‪ً ،‬ٿٸي ط‪٬‬ڄيص أٯڀذ حٿنٔخء أڅ ّڀزٔن كٌحء رټ‪٬‬ذ ‪٫‬خٽ ّـ‪٬‬پ ؿٔڂ‬
‫حٿڄَأس ڃخثالً ڃن حٿوڀٲ اٿَ حإلڃخځ ٳظڄْپ ٍإًّ حٿڄٴظٌنْن ًٷڀٌريڂ ڃ‪ ٪‬ڃْپ ٷڀٌد حٿنٔخء ًطڄخّپ أؿٔخىىن ًڃ‪ ٪‬ىٌح حٿظ‪َُ٬‬‬
‫ًحٿظڄخّپ طڀٺ حٿظَّٔلخص حٿڄوظڀٴش حٿظِ طـڄ‪ ٪‬حٿ٘‪ً ،َ٬‬ٻؤنو ٓنخځ ؿڄپ ّظڄخّپ ًٿٸي ٻ٘ٲ ىٌح حٿٌَٓٽ ‪٫‬ڀْو ًآٿو حٿ‪ٜ‬الس‬
‫ًحٿٔالځ ٳټخنض حٿټڀڄخص ٻؤنيخ طٸخ‪ ٪ْ٣‬حٿ‪ٌٍٜ‬س حٿڄ٘خىيس ٳٸخٽ‪ٛ" :‬نٴخڅ ڃن أڃظِ ٳِ حٿنخٍ ٿڂ أٍىڄخ؟ ٷٌځ ڃ‪٬‬يڂ ْٓخ‪ ١‬ٻؤًنخد‬
‫حٿزٸَ ّ‪َ٠‬رٌڅ ريخ حٿنخّ‪ً ،‬نٔخء ٻخْٓخص ‪٫‬خٍّخص‪ .‬ڃخثالص ڃڄْالص ٍإًٓين ٻؤٓنڄش حٿزوض حٿڄخثپ"‬
‫‪9‬رؾج‪ ٚ‬اُشعبٍ ًبُ٘غبء ‪ٝ‬اُ٘غبء ًبُشعبٍ‪:‬‬‫ڃخ ٻخڅ ّو‪٫ َ٤‬ڀَ رخٽ أكي ڃن حٿٔخرٸْن أڅ حٿَؿخٽ ْٓظ٘زيٌڅ رخٿنٔخء ًرخٿ‪٬‬ټْ ًهخ‪ٛ‬ش ٳِ ؿٌ حٿنوٌس حٿٸزڀْش حٿٌُ ّجي‬
‫حٿزنض كْش طوڀ‪ٜ‬خً ڃن ‪٫‬خٍىخ‪ ،‬ٿټن ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّوزَ رٌٿٺ ًّوزَ أنو ‪٫‬ن ‪٫‬الڃخص ٷَد حٿٔخ‪٫‬ش ٳٸي ٷخٽ‪:‬‬
‫"ڃن حٷظَحد حٿٔخ‪٫‬ش ط٘زو حٿَؿخٽ رخٿنٔخء ًحٿنٔخء رخٿَؿخٽ‪".‬‬
‫‪10‬رشث‪٤‬خ اٌُالة ‪ًٝ‬شا‪٤ٛ‬خ رشث‪٤‬خ األ‪ٝ‬الد ‪ٝ‬ظ‪ٜٞ‬س اُلبؽؾخ‪:‬‬‫ًڃخ ٻخڅ أكي ّظ‪ ٌٍٜ‬أڅ حٿنخّ ْٓټَىٌڅ طَرْش أًالى ڃن أ‪ٛ‬الريڂ ًّٸزڀٌڅ ‪٫‬ڀَ طَرْش حٿټالد ًهخ‪ٛ‬ش ٳِ رْجش ‪َ٫‬رْش ٷزڀْش‬
‫طٴخهَ رخألرنخء ًٻؼَطيڂ‪.‬‬
‫ٿټنيخ حٿنزٌس ٷي ٻ٘ٲ حهلل ٿٌَٓٿو ريخ كـذ حٿِڃخڅ‪ً ،‬أهزَ أڅ ًٿٺ ڃن ‪٫‬الڃخص آهَ حٿِڃخڅ ٳٸخٽ ‪٫‬ڀْو أٳ‪٠‬پ حٿ‪ٜ‬الس‬
‫ًحٿٔالځ‪" :‬اًح حٷظَد حٿِڃخڅ ألڅ َّرِ حٿَؿپ ؿًَحً هَْ ٿو ڃن أڅ َّرِ ًٿيحً ٿو‪ً ،‬ال ٌّٷَ ٻزَْحً ًال َّكڂ ‪َْٰٛ‬حً‪ًّ ،‬ټؼَ‬
‫أًالى حٿِنَ كظَ اڅ حٿَؿپ ٿَْٰ٘ حٿڄَأس ‪٫‬ڀَ ٷخٍ‪٫‬ش حٿ‪َّ٤‬ٶ‪ّ ,‬ڀزٌٔڅ ؿڀٌى حٿ‪٠‬ؤڅ ‪٫‬ڀَ ٷڀٌد حٿٌثخد أڃؼڀيڂ ٳِ ًٿٺ‬
‫حٿڄيحىن‪".‬‬
‫‪11‬إ آخش أؽذاس اُؼالٓبد اُقـش‪ ٞٛ ٟ‬اٗوالة األٓ‪ٞ‬س‪,‬‬‫ٻڄخ ًٍُ حٿظَڃٌُ ‪٫‬ن أرِ ىََّس ٷخٽ ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ " :‬اًح حطوٌ حٿٴت ىًالً ‪ً ,‬حألڃخنش ڃٰنڄخ ‪,‬‬
‫ًحٿِٻخس ڃَٰڃخً ‪ً ,‬ط‪٬‬ڀڂ ٌ ٿَْٰ حٿيّن ‪ً ,‬أ‪٣‬خ‪ ٩‬حٿَؿپ حڃَأطو ‪٫ً ,‬ٶ أڃو ‪ً ,‬أىنَ ‪ٛ‬يّٸو ‪ً ,‬أٷ‪ َٜ‬أرخه ‪٧ً ,‬يَص حأل‪ٌٛ‬حص‬
‫ٳِ حٿڄٔخؿي‪ًٓ ,‬خى حٿٸزْڀش ٳخٓٸيڂ ‪ً ,‬ٻخڅ ُ‪ْ٫‬ڂ حٿٸٌځ أًٍٿيڂ ‪ً ,‬أٻَځ حٿَؿپ ڃوخٳش َٗه ‪٧ً ,‬يَص حٿٸْنخص ًحٿڄ‪٬‬خُٱ ‪,‬‬
‫ًَٗرض حٿوڄٌٍ ‪ً ,‬ٿ‪٬‬ن آهَ ىٌه حألڃش أًٿيخ ‪ ,‬ٳڀَْطٸزٌح ‪٫‬ني ًٿٺ ٍّلخً كڄَحء ًُٿِٿش ًهٔٴخً ًڃٔوخً ًٷٌٳخً ‪ً ,‬آّخص‬
‫ڃظظخر‪٬‬خص ٻن‪٨‬خځ رخٽ ٷ‪ٓ ٪٤‬ڀټو ٳظظخر‪" .٪‬‬
‫ىٌه ر‪ ٞ٬‬حٿ‪٬‬الڃخص ٷي ٗخىينخىخ‪ً ،‬ٷي أهزَطنخ أكخىّغ حٿٌَٓٽ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪٫‬ن حٿټؼَْ ًٍأّنخ ڃنيخ حٿټؼَْ ًحٿٌُ‬
‫أهزَنخ ‪٫‬ن أڃخٍحص حٿٔخ‪٫‬ش ٷزپ ‪٧‬يٌٍىخ رٸًَڅ ٳَأّنخىخ ٻڄخ أهزَ‪ ،‬ىٌ حٿٌُ حهزَنخ ‪٫‬ن حٿٔخ‪٫‬ش ًأڃَىخ ًأكٌحٿيخ ڃڄخ ّلغ‬
‫حٿ‪٬‬خٷپ ًّيٳ‪٬‬و اٿَ أڅ ّظٴټَ ٳِ ڃ‪َْٜ‬ه حٿٌُ أهزَه رو حٿَٓپ حٿټَحځ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْيڂ أؿڄ‪ْ٬‬ن‪ ،‬ٻڄخ ْٓيٳ‪٬‬و ًٿٺ اٿَ أڅ ّظٴټَ‬
‫ٳِ أڃَ ىٌه حٿينْخ حٿظِ ّ‪ ْٖ٬‬ٳْيخ‬
‫اُلقَ اُضبُش‬
‫اُؼالٓبد اُذاُخ ػِ‪ ٠‬هشة ظ‪ٜٞ‬س أُ‪ٜ‬ذ‪١‬‬
‫(اُجبة األ‪)ٍٝ‬‬
‫‪1‬ػ‪ٞ‬دح اُ‪ٜٞ٤‬د ( اعشائ‪ ) َ٤‬اُ‪ ٠‬اُوذط ( ث‪٤‬ذ أُوذط) ‪ٝ‬ص‪ٝ‬اٍ اعـشائ‪َ٤‬‬‫ّٸٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ ٳِ ٌٍٓس حالَٓحء ( ‪ًَ:‬ٷَ‪َْْ٠‬نخ اٿَ رَنِ آَحثْپَ ٳِ حٿټظخدِ ٿَظُ ْٴِٔيُڅَ ٳِ حألٍ‪ ِٝ‬ڃَطْنِ ًَٿَ َظ ْ‪٬‬ڀُنَ ‪ُ٫‬ڀٌحً ٻزَْحً‪ .‬ٳَبًِح‬
‫‪٫‬ڀَ ْټُڂ ‪ِ٫‬زخىحً ٿنخ أًُٿِ رَؤٍّْ َٗيّي ٳَـَخٌٓح هِالٽَ حٿيِّّخٍِ ًَٻخڅَ ًَ‪ْ٫‬يحً ڃَٴْ‪ٌ٬‬الً]‪).[1‬‬
‫ؿَخءَ ًَ‪ْ٫‬يُ أًُالىُڄخ رَ‪٬‬ؼْنخ َ‬
‫(ًَٷَ‪َْ٠‬نخ اٿَ رَنِ آَحثْپ ‪ً):‬آَحثْپ ىٌ( ّ‪٬‬ٸٌد )‪٫‬ڀْو حٿٔالځ‪ً ،‬أرنخء آَحثْپ ىڂ حألٓزخ‪ ١‬حإلػنخ ‪ً ،َ٘٫‬ڃخ طنخٓپ ڃنيڂ‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫ًحٿٸ‪٠‬خء ىنخ ّو‪ٜ‬يڂ ر‪ٜ‬ٴظيڂ ڃـظڄ‪٬‬خً‪ً ،‬ىٌح ّٔظٴخى ڃن ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ " ‪:‬اٿَ رنِ آَحثْپ( ‪ ".‬ٳِ حٿټظخد ‪):‬أُ حٿظٌٍحس‪ًّ ،‬ئٻّي‬
‫ىٌح ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ٳِ حّٓش حٿؼخنْش ڃن حٿٌٍّٔس" ‪ً:‬ءحطَْْنخ ڃٌَٓ حٿټظخدَ ًؿ‪٬‬ڀنخهُ ىُيًٍ ٿِزنِ آَحثْپ ‪ً".‬حٿڄ‪ًَ٬‬ٱ أڅّ حٿظٌٍحس نِٿض‬
‫ٿزنِ آَحثْپ‪ً .‬ٻخڅ ٻپ ٌٍٓٽٍ ُّز‪٬‬غ اٿَ ٷٌڃو هخ‪ّٛ‬ش‪ً ،‬رُ‪٬‬غ ڃلڄي‪ٛ ،‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪ ،‬اٿَ حٿنخّ ٻخٳش‪.‬‬
‫(ٿظُ ْٴِٔيُڅَ ٳِ حألٍ‪ً): ِٝ‬ح‪ٟ‬ق أڅّ حٿټالځ ىٌ اهزخٍ رخٿڄٔظٸزپ‪ً .‬رڄخ أڅّ حٿټظخد ىٌ حٿظٌٍحس‪ ،‬ٳخٿنزٌءس طظليع ‪٫‬ن حٿڄٔظٸزپ ر‪٬‬ي‬
‫ُڃن حٿظٌٍحس‪ً ،‬ٿْْ ر‪٬‬ي نًِٽ حٿٸَحڅ حٿټَّڂ‪ًًًٍ .‬ى حٿنزٌءس ٳِ حٿٸَحڅ حٿټَّڂ ر‪ْٰٜ‬ش حالٓظٸزخٽ‪ ،‬الڅّ حٿټالځ كِټخّش ٿڄخ ًٍى‬
‫ٳِ حٿظٌٍحس‪ ،‬ٻٸٌٿو ط‪٬‬خٿَ ٳِ كټخّش ٷٌٽ حرن آىځ ڃوخ‪٣‬زخً أهخه" ‪:‬ٷخٽَ ألَٷْظُڀَنّٺ‪".‬‬
‫(ٳِ حألٍ‪): ٝ‬حإلٳٔخى ٳِ ؿُِء ڃن حألٍ‪ ٝ‬ىٌ اٳٔخى ٳِ حألٍ‪ً .ٝ‬حٿٴٔخى ىٌ هًَؽ حٿِ٘ء ‪٫‬ن ً‪ْ٧‬ٴظو حٿظِ هُڀٶ ٿيخ‪،‬‬
‫ًىٌ ىٍؿخص؛ ڃنو حٿ‪ً ،َْٰٜ‬ڃنو حٿټزَْ‪.‬‬
‫(ڃَطْن ‪ ):‬ىٌح ّئٻّي أڅّ حإلٳٔخى ىٌ اٳٔخى ڃـظڄ‪ً ،ِ٬‬ٳِ ُڃخڅ ًڃټخڅ ڃ‪ْ٬‬نْن‪ .‬أڃخ حإلٳٔخى حٿٴَىُ ٳيٌ ڃظټٍَ ٳِ ٻپ ٿل‪٨‬ش‪.‬‬
‫( ًَٿَ َظ‪ْ٬‬ڀُنَ ‪ُ٫‬ڀٌحً ٻَزَْحً ‪):‬ٳيٌ اٳٔخى ‪٫‬ن ‪٫‬ڀٌ ًطـزَّ‪ً .‬ٷي ّټٌڅ حإلٳٔخى ‪٫‬ن ‪٬ٟ‬ٲٍ ً ًِٿّش‪ .‬أڃخ حإلٳٔخى حٿڄنزؤ رو ٳيٌ ‪٫‬ن ‪٫‬ڀٌٍ ٻزَْ‪.‬‬
‫‪٬ِ ٠‬ٲُ ‪٣‬خثِٴشً ڃِ ْنيُڂ ٌَُّرّقُ أَرنخءَىُڂ ًَ َّْٔظَلِْ‬
‫ًحٿ‪٬‬ڀٌ ّٴَٔه ٷٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ( ‪:‬اڅ ِٳَْ‪ٌَ٫‬څَ ‪٫‬ال ٳِ حألٍ‪ً ِٝ‬ؿ‪٬‬پَ أىْڀيخ َِْٗ‪٬‬خً َّْٔظَ ْ‬
‫نِٔخءَىُڂ انوُ ٻخڅَ ڃِنَ حٿڄُ ْٴِٔيّن]‪) [2‬ٳبٳٔخى حٿڄـظڄ‪ ٪‬حإلَٓحثْڀِ ْٓټٌڅ ‪٫‬ن ‪٫‬ڀٌ‪ً ،‬حٓظټزخٍ‪ً ،‬ٯ‪َٓ٤‬ش‪ً ،‬اؿَحځ‪.‬‬
‫(ٳبًح ؿخءَ ًَ‪ْ٫‬يُ أًُالىُڄخ ‪):‬ٳبًح ك‪ٜ‬پ حإلٳٔخى ڃن ٷزپ حٿڄـظڄ‪ ٪‬حإلَٓحثْڀِ ٳِ حألٍ‪ ٝ‬حٿڄٸيّٓش‪ً ،‬طلٸّٸض حٿنزٌءس رل‪ٌٜ‬ٽ ًٿٺ‪،‬‬
‫‪٫‬نيىخ طټٌڅ حٿ‪٬‬ٸٌرش‪.‬‬
‫ّـيٍ حٿظٌٻَْ رؤڅ ‪٫‬يى حٿټڀڄخص ڃن ريحّش حٿليّغ ‪٫‬ن نزٌءس اٳٔخى ًًُحٽ حٿيًٿش حٿْيٌىّش ٳِ ٳڀٔ‪ْ٤‬ن اٿَ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ٳِ‬
‫ٌٍٓس حإلَٓحء" ‪:‬ٳبًح ؿخء ً‪٫‬ي حٓهَس ؿجنخ رټڂ ٿٴْٴخ "ىٌ ‪ 1443‬ٻڀڄش‪ً ،‬ٷي ًحٳٶ ىٌح حٿ‪٬‬خځ ‪ 1443‬ىـ حٿڄٌحٳٶ ٿڀ‪٬‬خځ‬
‫‪2022‬ځ‪ .‬أڃخ اًح حٓظڄَ حٿ‪٬‬ي اٿَ آهَ حٿٌٍٔس ٳْٔټٌڅ ‪٫‬يى حٿټڀڄخص ىٌ ‪ 1535‬ٻڀڄش‪ً .‬ىٌح ىٌ حٿ‪٬‬خځ حٿيـَُ حٿڄٌحٳٶ ٿنيخّش‬
‫حٿيًٍس ‪ 19‬ٿڀ‪٬‬يى ‪ .309‬طؤطِ ٌٍٓس حٿټيٲ ٳِ طَطْذ حٿڄ‪ٜ‬لٲ ر‪٬‬ي ٌٍٓس حإلَٓحء ڃزخَٗس‪ً ،‬ٷي رْنّخ حٿ‪٬‬الٷش حٿٸخثڄش رْن‬
‫حٿٌٍٔطْن ًٷي ًؿينخ أڅّ ٌٍٓس حٿټيٲ ىِ حڃظيحى ٿڄ‪٬‬خنِ ٌٍٓس حإلَٓحء‪ً .‬ال ٗٺ أڅ طٔڄْش حٿٌٍٔس رٌٍٔس حٿټيٲ ّيٽ ‪٫‬ڀَ‬
‫ڃَٻِّش ٷ‪ٜ‬ش أ‪ٛ‬لخد حٿټيٲ ًحٿَٷْڂ‪ً .‬ىِ حٿٸ‪ٜ‬ش حألًٿَ ٳِ حٿٌٍّٔس ًحٿظِ طظ‪٠‬ڄن أٍر‪ ٪‬ٷ‪ًّ .ٜٚ‬ؤطِ حٿليّغ كٌٽ‬
‫ٷ‪ٜ‬ش أ‪ٛ‬لخد حٿټيٲ ٳِ حّٓخص ڃن (‪ً .)26 - 9‬طظليع حّٓظخڅ ‪٫ 26 ،25‬ن ڃيس ٿزغ أ‪ٛ‬لخد حٿټيٲ ًحٿظِ ىِ (‪)309‬‬
‫ٓنش‪:‬‬
‫"ًٿزؼٌح ٳِ ٻيٴيڂ ػڀغ ڃخثش ٓنْن ًحُىحىًح طٔ‪٬‬خ‪ ،‬ٷپ حهلل أ‪٫‬ڀڂُ رڄخ ٿزؼٌح‪..." .‬‬
‫•‪٫‬نيڃخ نٸٌٽ" ‪ً:‬ٿزؼٌح ٳِ ٻيٴيڂ "ٳبنٺ طنظ‪ َ٨‬حٿـٌحد ًحٿٌُ ىٌ" ‪:‬ػڀغ ڃخثش ٓنْن ًحُىحىًح طٔ‪٬‬خ "ًىٌح ؿٌحد رْخنِ‪ .‬أڃخ‬
‫حٿـٌحد حٿَّخ‪ ِٟ‬حٿ‪٬‬يىُ ٳبنٺ طـيه ‪٫‬نيڃخ طزيأ ‪٫‬ي حٿټڀڄخص ڃن ريحّش حٿٸ‪ٜ‬ش" ‪:‬أځ كٔزض أڅ أ‪ٛ‬لخد حٿټيٲ ًحٿَٷْڂ ٻخنٌح "‬
‫كظَ ط‪ٜ‬پ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ" ‪ً:‬ٿزؼٌح ٳِ ٻيٴيڂ "ٳٔنـي أڅ حٿټڀڄش( ػڀغ )ىِ حٿټڀڄش (‪ )309‬ٳِ حٿٸ‪ٜ‬ش‪.‬‬
‫•أڅ نـي اؿخرش رْخنّْش‪ً ،‬اؿخرش ‪٫‬يىّّش ٿڄيس ٿزغ أ‪ٛ‬لخد حٿټيٲ ٳبڅ ىٌح ّڀٴض حالنظزخه اٿَ ‪ًٍَٟ‬س ڃظخر‪٬‬ش ىٌح حألڃَ ٳِ‬
‫حٿـخنذ حٿَّخ‪ً ،ِٟ‬اال ڃخ ڃ‪٬‬نَ ىٌح حٿظٌحٳٶ؟‬
‫•ٌٍٓس حٿټيٲ ىِ حٿٌٍٔس (‪ )18‬ٳِ طَطْذ حٿڄ‪ٜ‬لٲ‪ً .‬حٿالٳض ٿالنظزخه أڅّ ‪٫‬يى آّخص ٷ‪ٜ‬ش حٿټيٲ ىٌ (‪ )18‬أّ‪٠‬خ‪ً ،‬ىٌح‬
‫ّ‪ ُِ٬‬ٷٌٿنخ ر‪ًٍَ٠‬س ڃظخر‪٬‬ش حألڃَ ‪٫‬يىّخً‪.‬‬
‫"ًحٿ‪ ،َٜ٬‬اڅ حإلنٔخڅ ٿٴِ هَٔ‪ ،‬اال حٿٌّن آڃنٌح ً‪٫‬ڄڀٌح حٿ‪ٜ‬خٿلخص‪ً ،‬طٌح‪ٌٛ‬ح رخٿلٶ ًطٌح‪ٌٛ‬ح رخٿ‪ٜ‬زَ(‪ٌٍٓ" .‬س حٿ‪)َٜ٬‬‬
‫حٿ‪ َٜ٬‬ىنخ ىٌ حٿيىَ‪ً ،‬ىٌ أًٿَ حٿٌؿٌه ٳِ حٿظٴَْٔ‪ .‬ٳخٿٸٔڂ ىنخ رخٿيىَ ًحٿِڃن‪ً ،‬ڃخ ّټٌڅ ٳْو ڃن أكيحع ًأڃٌٍ‪.‬‬
‫ٌٍٓس حٿ‪ َٜ٬‬ىِ حٿٌٍٔس (‪ )103‬ٳِ طَطْذ حٿڄ‪ٜ‬لٲ‪٫ً ،‬يى آّخطيخ (‪ )3‬آّخص‪ .‬ٳبًح ‪َٟ‬رنخ طَطْزيخ ٳِ ‪٫‬يى آّخطيخ ّټٌڅ‬
‫حٿنخطؾ‪:‬‬
‫‪103 × 3 = 309‬‬
‫ًٻٌٿٺ ٌٍٓس حالهال‪ : ٙ‬طَطْزيخ ‪ 112‬الك‪ ٦‬ڃ‪ ِ٬‬أڅ‪:‬‬
‫‪ٓ13‬نش ٷزپ حٿيـَس ‪ ,‬اًح ‪َٟ‬رنخ‪:‬‬
‫‪ٍ13×112‬ٷڂ ٌٍٓس حإلهال‪1456 =ٙ‬‬
‫ً‪1456 = 1443 + 13‬‬
‫ًىٌ حٿِڃن رْن ر‪٬‬غ ڃلڄي ً‪ٌ٫‬ىس حٿڄْٔق رن ڃَّڂ ‪٫‬خځ نيخّش آَحثْپ‬

‫‪8‬‬
‫ٿْٸٌٽ أنو ‪٫‬زي حهلل ًنزْو ًٌٍٓٿو‬
‫ًىٌح ن‪ ٚ‬حٿٌٍٔس‪:‬‬
‫(ٷپ ىٌ حهلل أكي* حهلل حٿ‪ٜ‬ڄي* ٿڂ ّڀي ًٿڂ ٌّٿي* ًٿڂ ّټن ٿو ٻٴٌح أكي)‬
‫أٿْْ ىٌح ن‪ٌٍٓ ٚ‬س حإلهال‪ ٙ‬ٻخڃڀش ًىَ حٿٌٍٔس ٍٷڂ ‪112‬‬
‫ىپ ّٸٌٽ حٿز‪ ٞ٬‬ڃ‪ٜ‬خىٳش ؟ ًحٿڄ‪ْ٤٬‬خص ًحالٓظنظخؿخص حٿڄظخكش حٓڅ ٿالٓظَٗخى ٻڄخ ّڀِ‪:‬‬
‫‪1‬حٿِڃن حٿٴ‪٬‬ڀِ ڃن ٷْخځ آَحثْپ حألًٿَ ٿٸْخځ آَحثْپ حألهَْس‪:‬‬‫‪ٓ3192‬نش = ‪2 × 2 × 2× 3× 7 × 19‬‬
‫‪= 42 × 19 × 2 × 2‬‬
‫‪= 42 × 76‬‬
‫رڄٸيحٍ ‪ُ 42‬ڃن ٻپ ُڃن ‪ٓ 76‬نش‬
‫– ‪2‬حٿِڃن ڃن ٷْخځ آَحثْپ حألًٿَ ٿڀنيخّش حٿڄظٌٷ‪٬‬ش إلَٓحثْپ حألهَْس‬
‫‪ٓ3268‬نش = ‪172 × 19‬‬
‫‪= 43 × 19 × 2 × 2‬‬
‫‪= 43 × 76‬‬
‫رڄٸيحٍ ‪ُ 43‬ڃن ٻپ ڃنيخ ‪ٓ 76‬نش‬
‫– ‪3‬حٿِڃن ڃن ٷْخځ آَحثْپ حألًٿَ ٿإلَٓحء= ‪ٓ1824‬نش‬
‫ألنيخ ٷخڃض ‪٫‬خځ ‪1184‬ٷزپ حٿڄْالى‬
‫ًحإلَٓحء ٻخڅ ‪٫‬خځ ‪ 640‬ر‪٬‬ي حٿڄْالى رخٿلٔخد حٿٸڄَُ‬
‫‪ٓ1184+640= 1824‬نش ٷڄَّش‬
‫‪1824 = 24×76‬‬
‫رڄـڄٌ‪ُ 24 ٩‬ڃن ٻپ ڃنيخ ‪ٓ 76‬نش‬
‫– ‪4‬حٿِڃن ڃن حإلَٓحء اٿَ ٷْخځ آَحثْپ حألهَْس ‪ٓ 1368‬نش ٷڄَّش‬
‫‪ٓ1368‬نش ٷڄَّش= ‪76 ×18‬‬
‫رڄٸيحٍ ‪ُ 18‬ڃن ٻپ ڃنيخ ‪ٓ 76‬نش‬
‫– ‪5‬حٿِڃن حٿڄظٌٷ‪ ٪‬ٿزٸخء آَحثْپ حٿلخٿْش=‪ٓ76‬نش‬
‫رڄٸيحٍ ُڃن ًحكي ڃٸيحٍه ‪ٓ 76‬نش‬
‫ًٯَْىخ ٻؼَْ ڃن حألىٿش ڃن حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ًٿټن ّ‪ٌ٤‬ٽ ‪٫‬ڀْنخ حٿزلغ ‪ً .‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬
‫اُجبة اُضبٗ‪٢‬‬
‫‪ٜٗ2‬ب‪٣‬خ ‪ٝ‬ك٘بء اُ‪ٞ‬ال‪٣‬بد أُزؾذح األٓش‪٤ٌ٣‬خ‬‫ّٸٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿِ ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ‪ً: ‬اًح أٍىنخ أڅ نيڀٺ ٷَّش أڃَنخ ڃظَٳْيخ ٳٴٔٸٌح ٳْيخ ٳلٶ ‪٫‬ڀْيخ حٿٸٌٽ ٳيڃَنخىخ طيڃَْح ‪ .‬‬
‫ٔ‪ًٌٍُ٤‬ح‪ .‬‬
‫ًّٸٌٽ‪ً : ‬اڅ ڃن ٷَّش اال نلن ڃُيڀِټٌُىَخ ٷزپ ٌّځ حٿٸْخڃش أً ُڃ‪ٌَ٬‬رٌُىخ ‪ٌَ٫‬حرخً َٗيِّيحً‪ ،‬ٻخڅ ًٿٺ ٳِ حٿټظخد َڃ ْ‬
‫رْن حهلل ط‪٬‬خٿَ ڃ‪ َْٜ‬حألڃڂ حٿ‪٤‬خٯْش ‪ ,‬حٿظِ ‪ٛ‬يص ‪٫‬ن ٓزْڀو ‪ً ,‬ٻٌرض رٌ‪ْ٫‬يه ‪ً ,‬حٓظټزًَح ٳِ حألٍ‪ ٝ‬رَْٰ حٿلٶ( ‪ :‬ٳؤڃخ ‪٫‬خى‬
‫ٳخٓظټزًَح ٳِ حألٍ‪ ٝ‬رَْٰ حٿلٶ ًٷخٿٌح ڃن أٗي ڃنخ ٷٌس أًٿڂ ًَّح أڅ حهلل حٿٌُ هڀٸيڂ ىٌ أٗي ڃنيڂ ٷٌس ًٻخنٌح رآّخطنخ‬
‫ّـليًڅ ٳؤٍٓڀنخ ‪٫‬ڀْيڂ ٍّلخ ‪ََٛٛ‬ح ٳِ أّخځ نلٔخص ٿنٌّٸيڂ ‪ٌ٫‬حد حٿوُِ ٳِ حٿلْخس حٿينْخ (‬
‫ٳخٓظلٸٌح حٿ‪ٌ٬‬حد ٳِ حٿلْخس حٿينْخ َّٓڀو ‪٫‬ڀْيڂ رؤٗټخٽ ٻؼَْس ڃظ‪٬‬يىس ( ‪ً :‬ڃخ ّ‪٬‬ڀڂ ؿنٌى ٍرٺ اال ىٌ‪) .‬‬
‫ٳڄنيخ حٿٌْٔٽ حٿـخٍٳش ‪ً ,‬ڃنيخ حٿَ‪ٌ٫‬ى حٿٸخ‪ٛ‬ٴش ‪ً ,‬ڃنيخ حألڃ‪٤‬خٍ حٿؼڀـْش حٿڄظلـَس ًڃنيخ حٿزَى حٿٌُ ّظ‪٬‬يٍ ‪٣‬خٷش حإلنٔخڅ‬
‫‪ً,‬ڃنيخ حٿَّق حٿ‪ ََٜٛ‬حٿ‪٬‬خطْش ‪ً ,‬ڃنيخ حٿ‪ٌ٬‬ح‪ٛ‬ٲ حٿيًحڃش حٿظِ ال طزٸِ ًال طٌٍ ‪ً ,‬ڃنيخ حٿِالُٽ ‪ً ,‬ڃنيخ حٿټٌحٍع حٿڄوظڀٴش‬
‫ٳِ حٿزَ ًحٿزلَ ًحٿـٌ ‪ً ,‬ڃنيخ هٔٲ حألٍ‪ ٝ‬رڄخ ‪٫‬ڀْيخ ڃن حٿڄيڅ ٳظزظڀ‪٬‬يخ ‪ً ,‬ڃنيخ حٿلخ‪ٛ‬ذ حٿٌُ ّ‪َ٠‬د حألٍ‪ ٝ‬ٳِ أڃخٻن‬
‫ڃ‪ْ٬‬نش ٳْٴنِ حٿلْخس طڄخڃخً‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫ػڂ ّؤطِ " ً‪٫‬ي حهلل " حٿٌُ أ‪٫‬يه ٿنيخّش ٻپ ‪٣‬خٯْش ً‪٧‬خٿڂ ڃيڄخ ‪٫‬ال نـڄو ٳال ري ٿو ڃن أٳٌٽ ‪ ,‬ألڅ حٿٸ‪ٜ‬خ‪ّ ٙ‬ؤطِ ڃن اٿو‪.‬‬
‫ًنلن نـظيي ٍأّنخ ٳِ ڃلخًٿش ٳيڂ ڃ‪٬‬خنِ حّٓخص حٿٸَآنْش ًحألكخىّغ حٿَّ٘ٴش ‪ً ,‬ن‪ ٌٜٙ‬حٿټظخد حٿڄٸيّ ( ڃخ ّظٴٶ ڃنيخ ڃ‪٪‬‬
‫ڃخ ؿخء ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ًحألكخىّغ حٿنزٌّش ٳِ حٿڄٌ‪ً ) ٩ٌٟ‬ال نيهَ ؿييحً ٳِ حٿزلغ ٿزڀٌ٭ أىيحٳنخ ڃيڄخ ٻخڅ ًٿٺ ڃ‪٠‬نْخً أً‬
‫ٗخٷخً ‪ ,‬كظَ ن‪ ٪٠‬حٿلٸخثٶ ٳِ ڃٔظٸزپ ىٌه حألڃش ٻخڃڀش ڃن أكخىّغ حٿٴظن ًحٿڄالكڂ أڃخځ أ‪٠٫‬خء حٿڄنظيٍ ًحٿٸخٍة حٿټَّڂ‪.‬‬
‫ٿٌٿٺ ٳبڅ نيخّش ٻپ ‪٧‬خٿڂ الري ًأڅ طټٌڅ ٻڄن ٓزٸو ڃن حٿ‪٨‬ڀڄش‪.‬‬
‫حٿڄئَٗحص حٿيحٿش ‪٫‬ڀَ نيخّش أڃَّټخ ‪1-‬حٿ‪٬‬ڀٌ حٿټزَْ ٳِ حٿ‪٨‬ڀڂ ًحٿ‪ْٰ٤‬خڅ ًحٿـزًَص ‪ ,‬حٿٌُ ٿڂ طزڀٰو ٷزالً اال " ‪٫‬خىحً حألًٿَ‪" .‬‬
‫‪ 2‬حٿٌ٘حىي حٿظِ طيٽ رڄخ ال ّي‪ ٩‬ٿڀ٘ٺ ‪٫ ,‬ڀَ أڅ ڃخ ً‪ٛ‬ڀض اٿْو أڃَّټخ حٿٌْځ ‪ ,‬ڃن طـزَ ًٳٔخى ًحٓظټزخٍحً ٳِ حألٍ‪ ٝ‬رَْٰ‬‫حٿلٶ ‪٬ّ ,‬ظزَ أ‪٫‬ڀَ حٿڄنلنِ حٿٌُ ٿْْ ر‪٬‬يه اال أڅ طڀٸَ ڃ‪َْٜ‬ىخ‪.‬‬
‫‪3‬حألً‪ٛ‬خٱ حٿظِ ًٍىص ٳِ ر‪ ٞ٬‬حٿټظذ ًحألكخىّغ ‪ً ,‬حٿظِ طن‪٤‬زٶ ‪٫‬ڀَ أڃَّټخ حٿٌْځ رڄخ طٌ‪ٛ‬ٲ رو ڃن ‪ْٰ٣‬خڅ ًٯًٍَ‬‫‪ 4‬حألكيحع حٿ‪٬‬خٿڄْش حٿظِ طـَُ كخٿْخً ‪ً ,‬طن‪٤‬زٶ ‪٫‬ڀَ ڃخًٍى ٳِ حٿټظخد حٿڄٸيٓش ڃن ٻٌحٍع طٸ‪ ٪‬ٿألڃش حٿ‪٤‬خٯْش آهَ حٿِڃخڅ ‪,‬‬‫ًّټٌڅ ًٿٺ ڃٸيڃش ٿ‪٬‬ڀٌ ىّن حهلل ً‪٧‬يٌٍه‪.‬‬
‫‪ّ5‬ليػنخ حٿظخٍّن ‪٫‬ن أڃڂ ًڃڄخٿٺ ٷخڃض ‪ ,‬ػڂ أٳڀض رَٔ‪٫‬ش حٿ٘يخد ‪٫ ,‬نيڃخ ‪٧‬يَ ‪ْٰ٣‬خنيخ ًؿزًَطيخ‪.‬‬‫څ كٸخً ‪٫‬ڀَ حهلل أڅ ال َّٳ‪ْٗ ٪‬جخً ڃن حٿينْخ اال‬
‫ٻڄخ ًٍٍ حٿزوخٍُ ‪٫ ,‬ن أنْ أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ " :‬ا َ‬
‫ً‪٬ٟ‬و‪ً " .‬ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ًطڀٺ حٿٸٍَ أىڀټنخىڂ ٿڄخ ‪٧‬ڀڄٌح ًؿ‪٬‬ڀنخ ٿڄيڀټيڂ ڃٌ‪٫‬يحً‪) .‬‬
‫أّيخ حألهٌس حٿټَحځ أال طًَڅ أڅ أًٍرخ ٷي طٌكيص ًٷخڃض ٻؤڃش ًٿڂ ّزٶ ٿيخ اال أڅ طِّق حٿٌالّخص حٿڄظليس ڃن ‪َّ٣‬ٸيخ ًطلظپ‬
‫ڃټخنيخ ‪٫‬ڀَ حٿٔخكش‪.‬‬
‫‪ٍ6‬ىخڅ " أڃَّټخ " ‪٫‬ڀَ ك‪ٜ‬خڅ حٿ‪ٜ‬يٌْنْش ًآَحثْپ ‪ً ,‬ىٌ رال ٗٺ " ك‪ٜ‬خڅ حٿوخَٓ‪" .‬‬‫األدُخ ‪ٝ‬اُجشا‪ ٖ٤ٛ‬ػِ‪ ٠‬إٔ ٗ‪ٜ‬ب‪٣‬خ اُ‪ٞ‬ال‪٣‬بد أُزؾذح األٓش‪٤ٌ٣‬خ رٌ‪ٓ ٕٞ‬غ صُضاٍ األسك اُوبدّ‬
‫أًالً ‪ :‬طٌؿي ڃٸيڃخص ٿټپ حألكيحع حٿيخڃش حٿظِ ٻظزيخ حٿظخٍّن ‪ً ,‬ڃڄخ ال ٗٺ ٳْو أڅ ؿڄڀش حٿټٌحٍع ‪ً ,‬حٿنټزخص حٿظِ ط‪ْٜ‬ذ‬
‫أڃَّټخ كخٿْخً ‪ ,‬ڃن أ‪٫‬خ‪ً , َْٛ‬كَحثٶ ‪ً ,‬ٻٌحٍع ڃوظڀٴش ٷي ُحىص ًأ‪ٛ‬زلض نٌَّحً ٿٸَد نيخّظيخ ‪ً ,‬ٳِ ًٿٺ ّٸٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪:‬‬
‫(ًنوٌٳيڂ ٳڄخ ِّّيىڂ اال ‪ْٰ٣‬خنخً ٻزَْحً‪) .‬‬
‫َٔڄَخءِ أَڅْ ُّ َِْٓپَ ‪َ٫‬ڀَْټُڂْ كَخ‪ِٛ‬زًخ َٳَٔ َظ ْ‪َ٬‬ڀڄٌُڅَ ٻَ ْٲَ نٌََِّ* ًَٿَٸَيْ ٻٌََّدَ‬
‫ػخنْخً ‪ :‬ٳِ ٌٍٓس حٿڄڀٺ ٷٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ( ‪ :‬أَځْ َأڃِنْظُڂْ ڃَنْ ٳِِ حٿ ّ‬
‫حٿٌَِّّنَ ڃِن ٷَ ْزِڀ ِيڂْ َٳټَ ْٲَ ٻَخڅَ نَټَِْ)‬
‫‪٫‬ڀَ ْټُڂْ كَخ‪ِٛ‬زًخ ػُڂَ الَ طَـِيًُحْ َٿټُڂْ ًَٻْالً * َأځْ َأڃِنظُڂْ‬
‫ٓپَ َ‬
‫ؤِٲَ رِټُڂْ ؿَخنِذَ حٿْ َزَِ أًَْ ُّ َْ ِ‬
‫ًٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ٳِ ٌٍٓس حالَٓحء( ‪ :‬أَٳََؤڃِنظُڂْ أَڅ َّ ْ‬
‫‪٫‬ڀَ ْنَخ رِوِ طَزِْ‪ً٬‬خ)‬
‫ٓپَ ‪َ٫‬ڀَْټُڂْ ٷَخ‪ِٛ‬ٴخً ڃِنَ حٿَِّقِ ٳَ ُْ َِْٰ َٷټُڂ ِرڄَخ ٻَٴََْطُڂْ ػُڂَ الَ طَـِيًُحْ َٿټُڂْ َ‬
‫أَڅ ُّ‪َ ِْ٬‬يٻُڂْ ٳِْوِ طَخٍَسً أُهٍََْ ٳَُْ َْ ِ‬
‫حّٓخص حٿټَّڄخص طظليع ‪٫‬ن كخ‪ٛ‬ذ ‪ّْٜ ,‬ذ ٻٌٻذ حألٍ‪ ٝ‬ٳِ ُڃخڅ ٳٔخى أىڀو ‪ ,‬ٳْؤطِ ىالٻيڂ ‪٫‬ڀَ ىٍؿخص ٳٔخىىڂ ‪,‬‬
‫ًأ‪٫‬الىڂ ٳٔخىحً ‪ّْٜ ,‬زو ًٿٺ حٿلخ‪ٛ‬ذ ػڂ ّؤطِ حألىنَ ٳخألىنَ ‪ً ,‬حٿيٿْپ ‪٫‬ڀَ أڅ ىٌح حٿليع ّؤطِ ٳِ حٿِڃن حٿڄٔظٸزپ ىٌ ٷٌٿو‬
‫ط‪٬‬خٿَ ( ‪ :‬ٳٔظ‪٬‬ڀڄٌڅ ٻْٲ ننٌَّ‪) .‬‬
‫ًكَٱ حٿْٔن ّيٽ ‪٫‬ڀَ كيًع حٿٴ‪٬‬پ ٳِ حٿِڃن حٿڄٔظٸزپ ‪ ,‬ػڂ ّئٻي أڅ ٓزذ ًٿٺ ىٌ ‪ :‬ڃ‪َ٬‬ٳظيڂ ٿڀلٶ ًا‪َ٫‬ح‪ٟ‬يڂ ‪٫‬نو رپ‬
‫ً‪ٛ‬يىڂ ٿو ‪ً ,‬ىٌ ‪ْ٫‬ن ڃخ ّليع ڃن أ‪٫‬يحء حإلٓالځ حٓڅ ‪ً ,‬حهلل ط‪٬‬خٿَ ٌّٻَىڂ رڄخ كيع ٿألڃڂ حٿٔخرٸش رٸٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ًٿٸي‬
‫ٻٌد حٿٌّن ڃن ٷزڀيڂ ٳټْٲ ٻخڅ نټَْ)‬
‫ػخٿؼخً ‪ :‬ىٌح حٿلخ‪ٛ‬ذ حٿ‪٠‬وڂ ‪ ,‬حٿٌُ ًٍى ًٻَه ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ‪ ,‬ٳِ ٌٍٓطِ " حالَٓحء ًحٿڄڀٺ " ً ًٍى ًٻَه ٳِ " ٓٴَ‬
‫حٿَإّخ " رخ ألنـْپ‪.‬‬
‫ًڃن أىڂ ڃخ ًٍى ٳِ " ٓٴَ حٿَإّخ " ىٌ أً‪ٛ‬خٱ حألڃش حٿظِ ٓظٸٌٱ رخٿلخ‪ٛ‬ذ ‪ً ,‬ىٌه حألً‪ٛ‬خٱ ًحألٳٰخٽ ‪ ,‬طن‪٤‬زٶ طڄخڃخً‬
‫‪٫‬ڀَ حٿٌالّخص حٿڄظليس ٳِ حٿ‪ َٜ٬‬حٿليّغ ‪ٍ ً " :‬ٳ‪ ٪‬ڃالٹ ًحكي ٷٌُ كـَح ٻَكَ ‪ْ٨٫‬ڄش ً ٍڃخه ٳِ حٿزلَ ٷخثال ىټٌح ريٳ‪٪‬‬
‫ٓظَڃَ رخرپ حٿڄيّنش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش ً ٿن طٌؿي ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي ‪ٌٛ ً 22‬ص حٿ‪٠‬خٍرْن رخٿٸْؼخٍس ً حٿڄٰنْن ً حٿڄِڃَّن ً حٿنخٳوْن‬

‫‪10‬‬
‫رخٿزٌٵ ٿن ّٔڄ‪ ٪‬ٳْٺ ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي ً ٻپ ‪ٛ‬خن‪ٛ ٪‬نخ‪٫‬ش ٿن ٌّؿي ٳْٺ ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي ً ‪ٌٛ‬ص ٍكَ ٿن ّٔڄ‪ ٪‬ٳْٺ ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي ‪ً 23‬‬
‫نٌٍ َٓحؽ ٿن ّ‪ِ٠‬ء ٳْٺ ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي ً ‪ٌٛ‬ص ‪ ًَّ٫ ً َّْ٫‬ٿن ّٔڄ‪ ٪‬ٳْٺ ٳِ ڃخ ر‪٬‬ي الڅ طـخٍٹ ٻخنٌح ‪٨٫‬ڄخء حالٍ‪ٝ‬‬
‫حً رٔلَٹ ‪ٟ‬ڀض ؿڄْ‪ ٪‬حالڃڂ ‪ ً 24‬ٳْيخ ًؿي ىځ حنزْخء ً ٷئّْن ً ؿڄْ‪ ٪‬ڃن ٷظپ ‪٫‬ڀَ حالٍ‪" .ٝ‬‬
‫ًٳِ ً‪ٛ‬ٲ آهَ ٿڄخ ّٴ‪٬‬ڀو ًٿٺ حٿلخ‪ٛ‬ذ ( حٿنِْٹ ) رخٿٌالّخص حٿڄظليس ‪ً ,‬رخٷِ ىًٽ حٿ‪٬‬خٿڂ ‪ًٍ ,‬ى ٳِ حإل‪ٛ‬لخف حٿٔخىّ ‪َ٘٫‬‬
‫رٔٴَ حٿَإّخ‪:‬‬
‫"ػڂ ٓټذ حٿڄالٹ حٿٔخر‪ ٪‬ؿخڃو ‪٫‬ڀَ حٿيٌحء ٳوَؽ ‪ٌٛ‬ص ‪ْ٨٫‬ڂ ڃن ىْټپ حٿٔڄخء ڃن حٿ‪ َٕ٬‬ٷخثال ٷي طڂ‪ .‬ٳليػض ح‪ٌٛ‬حص ً‬
‫ٍ‪ٌ٫‬ى ً رًَٵ ً كيػض ُٿِٿش ‪ْ٨٫‬ڄش ٿڂ ّليع ڃؼڀيخ ڃنٌ ‪ٛ‬خٍ حٿنخّ ‪٫‬ڀَ حالٍ‪ُ ٝ‬ٿِٿش رڄٸيحٍىخ ‪ْ٨٫‬ڄش ىټٌح‪ٛ ً .‬خٍص‬
‫حٿڄيّنش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش ػالػش حٷٔخځ ً ڃيڅ حالڃڂ ٓٸ‪٤‬ض ً رخرپ حٿ‪ْ٨٬‬ڄش ًٻَص حڃخځ حهلل ٿْ‪ْ٤٬‬يخ ٻخّ هڄَ ٓو‪ ٢‬ٯ‪٠‬زو‪ ً .‬ٻپ‬
‫ؿَِّس ىَرض ً ؿزخٽ ٿڂ طٌؿي‪ ً .‬رَى ‪ْ٨٫‬ڂ نلٌ ػٸپ ًُنش نِٽ ڃن حٿٔڄخء ‪٫‬ڀَ حٿنخّ ٳـيٱ حٿنخّ ‪٫‬ڀَ حهلل ڃن ‪َٟ‬رش‬
‫حٿزَى الڅ ‪َٟ‬رظو ‪ْ٨٫‬ڄش ؿيح‪".‬‬
‫‪ٌٛ‬ص ‪ْ٨٫‬ڂ ڃن ىْټپ حٿٔڄخء ‪ :‬ىٌ ‪ٌٛ‬ص " حٿنِْٹ " أػنخء ٷيًڃو ٿْ‪َ٠‬د حألٍ‪ , ٝ‬ط‪ٜ‬خكزو ٍ‪ٌ٫‬ى ًرًَٵ ‪ْ٨٫‬ڄش‪.‬‬
‫ًڃخ أٻؼَىخ طڀٺ " حٿنْخُٹ " حٿظِ أهٌص ڃيحٍحص طٸظَد ڃن حألٍ‪ْٗ ٝ‬جخً ٳْ٘جخً ‪ ,‬كظَ أڅ ًٻخالص حألنزخء ط‪٤‬خٿ‪٬‬نخ رْن حٿلْن‬
‫ًحٓهَ أڅ حٿ‪٬‬ڀڄخء ٷي حٻظ٘ٴٌح نِْٻخً ؿيّيحً ّييى حألٍ‪.ٝ‬‬
‫ٍحر‪٬‬خً ‪ ًٍٍ :‬حإلڃخځ ڃٔڀڂ ‪٫‬ن كٌّٴش رن أْٓي حٿٰٴخٍُ ٷخٽ‪:‬‬
‫"‪:‬ح‪٣‬ڀ‪٫ ٪‬ڀْنخ حٿنزِ ًنلن نظٌحٻَ ٳٸخٽ‪(( :‬ڃخ طٌحٻًَڅ؟)) ٷڀنخ‪ :‬نٌٻَ حٿٔخ‪٫‬ش ٷخٽ‪(( :‬انيخ ٿن طٸٌځ كظَ طًَح ٷزڀيخ ‪ َ٘٫‬آّخص‪،‬‬
‫ٳٌٻَ حٿيهخڅ‪ً ،‬حٿيؿخٽ‪ً ،‬حٿيحرش‪٣ً ،‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ‪ً ،‬نًِٽ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ‪ًّ ،‬ؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ‪ً ،‬ػالػش هٌٔٱ‪:‬‬
‫هٔٲ رخٿڄَ٘ٵ ًهٔٲ رخٿڄَٰد ًهٔٲ رـَِّس حٿ‪َ٬‬د‪ً ،‬آهَ ًٿٺ نخٍ طوَؽ ڃن حٿْڄن ط‪َ٤‬ى حٿنخّ اٿَ ڃلَ٘ىڂ‪" .‬‬
‫ًحٿٌُ ّظؤڃپ ىٌح حٿليّغ ّـي أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷي أهزَنخ ‪٫‬ن صالصخ خغ‪ٞ‬ف‪:‬‬
‫‪1‬هٔٲ رخٿڄَ٘ٵ ‪ :‬ٿڂ َّى رو ن‪ًٍ , ٚ‬رڄخ ّليع رـنٌد َٗٵ آْٓخ ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬‫‪2‬هٔٲ رـَِّس حٿ‪َ٬‬د ‪ً :‬ىٌ حٿٌُ ًٍى ًٻَه ٳِ أكخىّغ أهٍَ ‪ ,‬طوزَنخ أنو ّليع ‪٫‬ڀَ أػَ ٿـٌء " حٿڄييُ " اٿَ ڃټش‬‫حٿڄټَڃش ىَرخً ڃن حٿٔٴْخنِ ‪ ,‬حٿٌُ ّٸٌى ؿْ٘خً ؿَحٍحً ‪ّ ,‬ؤٲ رو ڃخ رْن ڃټش ًحٿڄيّنش ًال ّنـٌ ڃنو اال حٿ‪َّٜ‬ن حٿٌُ ّوزَ‬
‫حٿوزَ‪.‬‬
‫‪3‬هٔٲ رخٿڄَٰد ‪ :‬أُ ؿيش حٿَٰد ڃن حألڃش حإلٓالڃْش ‪ً ,‬ىٌ ڃخ حؿظڄ‪٬‬ض حألىٿش حٿٌحٍىس ٳِ حٿټظذ حٿٔڄخًّش ًحألكخىّغ‬‫حٿَّ٘ٴش أنو ّٸ‪٫ ٪‬ڀَ أػَ ح‪٤ٛ‬يحځ " كخ‪ٛ‬ذ " حٿنِْٹ رټٌٻذ حألٍ‪ ٝ‬ٳِ ڃٌٷ‪٫ ٪‬خى حٿؼخنْش ‪ ,‬حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش‪.‬‬
‫ًىٌ ڃخ ّڄټن حٓظنظخؿو ڃن ٍر‪ ٢‬حٿن‪ ٌٜٙ‬ؿڄْ‪٬‬خً ‪ ,‬ر‪٠٬‬يخ رز‪.ٞ٬‬‬
‫ًط‪٬‬نِ ٻڀڄش " هٔٲ " حنيْخٌٍ ٳِ حٿٸَ٘س حألٍ‪ْٟ‬ش نظْـش ‪٫‬خڃپ هخٍؿِ ٻخٿٌْٔٽ ‪ ,‬أً ‪٤ٛ‬يحځ نِْٹ رخألٍ‪ , ٝ‬أً نظْـش‬
‫‪٫‬خڃپ ىحهڀِ ‪ ,‬ٻظوڀوپ حٿٸَ٘س حألٍ‪ْٟ‬ش ‪ ,‬رٴ‪٬‬پ حٿزَحٻْن ًحٿِالُٽ‪.‬‬
‫ًڃ‪٬‬نَ أڅ طټٌڅ حٿؼالػش هٌٔٱ ڃن ‪٫‬الڃخص " حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ‪" :‬‬
‫أنو ٿڂ ّليع ڃؼڀيخ ڃن ٷزپ ‪ ,‬ٳيِ رٸٌطيخ ؿزخٍس طٴٌٵ حٿٌ‪ٛ‬ٲ ًّئػَ ًٷٌ‪٫‬يخ ‪٫‬ڀَ ڃـٍَ كْخس حٿزَ٘ ٳِ ٻٌٻذ حألٍ‪.ٝ‬‬
‫خبٓغبً ‪ :‬ه‪ ُٚٞ‬رؼبُ‪ َّْٞ َ٣ : ( ٠‬رَشْعُقُ اُشَّاعِلَخُ * رَزْجَؼُ‪َٜ‬ب اُشَّادِكَخُ‪) .‬‬
‫‪1‬ط‪٬‬نِ حألًٿَ ‪ُ :‬ٿِحٽ حألٍ‪ً . 2- ٝ‬ط‪٬‬نِ حٿؼخنْش ‪ُ :‬ٿِٿش حٿٔخ‪٫‬ش‪.‬‬‫ًٿٸي ًٍىص ٻپٌ ڃن " حٿَحؿٴش ًحٿَحىٳش " ڃَس ًحكيس ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ٳظيٽ – ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ – ‪٫‬ڀَ أڅ " ُٿِحٽ حألٍ‪ " ٝ‬ٿْْ‬
‫ٿو ڃؼْپ ٓخرٶ ًأّ‪٠‬خً " ُٿِٿش حٿٔخ‪٫‬ش " ٿْْ ٿيخ ڃؼْپ ٓخرٶ ‪ً 000‬ال ڃؼْپ الكٶ‪.‬‬
‫عبدعبً ‪ :‬ه‪ ُٚٞ‬رؼبُ‪ : ( ٠‬ارا صُضُذ األسك صُضاُ‪ٜ‬ب ) أم‪٤‬ق اُضُضاٍ ُألسك هغٔ‪ " ٢‬صُضاٍ األسك " ‪ٞٓ ُٚٝ‬افلبد‬
‫خبفخ‪.‬‬
‫ًأڃخ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ‪ :‬اڅ ُٿِٿش حٿٔخ‪٫‬ش ِٗء ‪ْ٨٫‬ڂٌ ) أ‪ْٟ‬ٴض حٿِٿِٿش ٿڀٔخ‪٫‬ش ‪ ,‬حٿظِ رْن حٿٸَآڅ حٿټَّڂ أنيخ حٓڂ ڃن أٓڄخء ٌّځ‬
‫حٿٸْخڃش ‪ ,‬ٳٔڄِ " ‪ُ :‬ٿِحٽ حٿٔخ‪٫‬ش " ًٿو ڃٌح‪ٛ‬ٴخص هخ‪ٛ‬ش رو ٯَْ " ُٿِحٽ حألٍ‪ٝ‬‬

‫‪11‬‬

‫عبثؼبً ‪ :‬ٳْڄخ ًٍى ڃن ن‪ ٌٜٙ‬ط‪ٜ‬ٲ نيخّش " رخرپ ( حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش ) ٳِ حٿظٌٍحس " ىټٌح ٷخٽ حٿَد ىخنٌح أًٷ‪٦‬‬
‫‪٫‬ڀَ رخرپ ‪٫ً ,‬ڀَ حٿٔخٻنْن ٳِ ًٓ‪ ٢‬حٿٸخثڄْن ٍّلخً ڃيڀټش ‪ً ,‬أٍٓپ اٿَ رخرپ ڃٌٍرْن ‪ ,‬ٳٌٍْنيخ ًّٴَٯٌڅ أٍ‪ٟ‬يخ ‪ ,‬ألنيڂ‬
‫ّټٌنٌڅ ‪٫‬ڀْيخ ڃن ٻپ ؿيش ٳِ ٌّځ حٿَ٘"‬
‫صبٓ٘بً ‪ :‬حٿنظْـش ڃن ٓٴَ اٍڃْخء ‪ ,‬ٳِ حٿظٌٍحس ‪٣ " :‬ڀ‪ ٪‬حٿزلَ ‪٫‬ڀَ رخرپ ٳظٰ‪٤‬ض رټؼَس أڃٌحؿو ‪ٛ ,‬خٍص ڃينيخ هَحرخً أٍ‪ٟ‬خً نخ‬
‫ٗٴ ٌش ًٷٴَحً ‪ ,‬أٍ‪ٟ‬خً ال ّٔټن ٳْيخ انٔخڅُ ًال ّ‪٬‬زَ ٳْيخ حرن آىځ‪.‬‬
‫ربعؼبً ‪ :‬ڃـڄٌ‪٫‬ش ڃن حألكخىّغ حٿَّ٘ٴش ‪ ,‬حٿظِ ًٍىص ً‪ٛ‬لض ‪٫‬ن حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ ,‬طظليع ‪٫‬ن ٳظٌكخص‬
‫"حٿڄييُ " هخ‪ٛ‬ش طڀٺ حٿظِ طوزَنخ ‪٫‬ن حٿظلخٿٲ رْن " حألڃش حإلٓالڃْش" حٿڄٌكيس رٸْخىس " حٿڄييُ " ًرْن " أًٍرخ حٿڄٌكيس "‬
‫ٿًِٰ ‪٫‬يًحً ڃٌٷ‪٬‬و أڃخځ أًٍرخ ًأٳَّٸْخ ‪ ,‬طٔڄْو حألكخىّغ " ڃيّنش حٿٸخ‪" ٪٣‬أُ حألٍ‪ ٝ‬حٿڄٸ‪٬٤‬ش ‪ ,‬نظْـش ًٷٌ‪ُ " ٩‬ٿِحٽ‬
‫حألٍ‪ًٓ" ٝ‬نٌٍىىخ ‪٫‬ني ًٻَنخ ٿڀڄييُ رڄْ٘جش حهلل ط‪٬‬خٿَ‪.‬‬
‫ػبؽشاً ‪ٓ :‬ٴَ حٿَإّخ رخألنـْپ ‪ً ,‬حٿٌُ ّظليع ‪٫‬ن حٿڄٔظٸزپ ‪ًّ ,‬ٸيځ ً‪ٛ‬ٴخً طٴ‪ْٜ‬ڀْخً ٿيالٹ حألڃش حٿ‪٤‬خٯْش حٿظِ طنٴَى رخٿلټڂ‬
‫آهَ حٿِڃخڅ ‪ً ,‬طټٌڅ ٓززخً ٿٴٔخى حألڃڂ ‪ً ,‬حٿظِ أ‪٣‬ڀٶ ‪٫‬ڀْيخ حٓڂ " رخرپ حٿ‪ْ٨٬‬ڄش " ًً‪ٛ‬ٲ ڃٌٷ‪٬‬يخ رؤنيخ ؿخٿٔش ‪٫‬ڀَ ڃْخه‬
‫ٻؼَْس‬
‫‪ٝ‬فق خشاة أٓش‪ٌ٣‬ب‬
‫طنٸٔڂ حألٍ‪ ٝ‬حألڃَّټْش اٿَ ڃـڄٌ‪٫‬ش ؿٍِ ‪ ًٌّٰٙ ,‬ؿِء ٻزَْ ڃنيخ ٳِ حٿڄلْ‪ ٢‬رٴ‪٬‬پ ٷٌس حال‪٤ٛ‬يحځ ‪ ,‬ڃڄخ ّظَطذ ‪٫‬ڀْو أنو‬
‫ٿن طٌؿي ٳْڄخ ر‪٬‬ي ڃخ ّٔڄَ حٓڅ رخٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش ‪ ,‬رپ طزٸَ ڃټخنيخ ڃـڄٌ‪٫‬ش ؿٍِ طٔڄَ " حٿٸخ‪ " ٪٣‬أُ حألٍ‪ٝ‬‬
‫حٿڄٸ‪٬٤‬ش‪.‬‬
‫ٻخڅ ًٿٺ حٿڄٌؿِ حٿٌُ ّ‪ْٜ‬ذ أڃَّټخ ‪00 00‬‬
‫ٳبٿَ حٿظٴ‪ْٜ‬پ‪:‬‬
‫‪1‬طؤڃپ ٷٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪ ً :‬ٻٌٿٺ ؿ‪٬‬ڀنخ ٳِ ٻپ ٷَّش أٻخرَ ڃـَڃْيخ ٿْڄټًَح ٳْيخ ً ڃخ ّڄټًَڅ اال رؤنٴٔيڂ ً ڃخ ّ٘‪ًَ٬‬څ)‬‫‪2‬حٿنظْـش ڃن ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ‪ :‬ٳخن‪ َ٨‬ٻْٲ ٻخڅ ‪٫‬خٷزش ڃټَىڂ أنخ ىڃَنخىڂ ًٷٌڃيڂ أؿڄ‪ْ٬‬ن‪) .‬‬‫‪ًّٔ4‬ظڄَ ٳِ ً‪ٛ‬ٲ حٿنظْـش " ًْٓزټِ ًّنٌف ‪٫‬ڀْيخ ڃڀٌٹ حألٍ‪ , ٝ‬حٿٌّن ُنٌح ًطن‪٬‬ڄٌح ڃ‪٬‬يخ ‪ ,‬كْنڄخ ّن‪ًَ٨‬څ ىهخڅ‬‫كَّٸيخ * ًحٷٴْن ڃن ر‪ْ٬‬ي ألؿپ هٌٱ ‪ٌ٫‬حريخ ‪ ,‬ٷخثڀْن ًّپ ًّپ ‪ ,‬حٿڄيّنش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش رخرپ ‪ ,‬حٿڄيّنش حٿٸٌّش ‪ ,‬ألنو ٳِ ٓخ‪٫‬ش ًحكيس‬
‫ؿخءص ىّنٌنظٺ"‬
‫ًحٿليّغ حٿٔخرٶ ّيٽ ‪٫‬ڀَ أڅ ‪ ,‬أًٿَ ڃټخڅ رخٿؤٲ ٳِ حٿَٰد ىٌ أڃَّټخ‪ً ،‬ىنخٹ أػَ َّْ٘ اٿَ ًٿٺ‪ ،‬ٳٴِ ‪ٛ‬لْق ڃٔڀڂ ‪٫‬ن‬
‫أرِ ن‪َ٠‬س ٷخٽ‪ :‬ٻنخ ‪٫‬ني ؿخرَ رن ‪٫‬زي حهلل ٳٸخٽ‪ٌّٗ :‬ٺ أىپ حٿ‪َ٬‬حٵ أڅ ال ُّـزََ اٿْيڂ ٷٴٌِْ ًال ىٍىڂ‪ ،‬ٷڀنخ‪ :‬ڃن أّن ًحٹ؟‪ ،‬ٷخٽ‪:‬‬
‫ڃن ٷِزپ حٿ‪٬‬ـڂ ّڄن‪ٌ٬‬څ ًحٹ‪ ،‬ػڂَ ٷخٽ‪ٌّٗ :‬ٺ أىپ حٿ٘خځ أڅ ال ُّـزََ اٿْيڂ ىّنخٌٍ ًال ڃيٍ‪ ،‬ٷڀنخ‪ :‬ڃن أّن ًحٹ؟‪ ،‬ٷخٽ‪ :‬ڃن ٷِزپ‬
‫حٿًَځ‪ً .‬ىٌه اٗخٍس اٿَ ك‪ٜ‬خٍ حٿ‪َ٬‬حٵ ڃن ٷِزپ حٿ‪٬‬ـڂ ػڂَ ك‪ٜ‬خٍ حٿ٘خځ ًّټٌڅ ڃن حٿًَځ ًىڂ أًًٍرخ ‪ً ،‬ٻٌٿٺ ىٌه اٗخٍس اٿَ‬
‫حنظيخء طؤػَْ أڃَّټخ ًڃـڀْ حألڃن ًىْجش حألڃڂ‪ً ،‬ٿ‪٬‬پّ ىٌح أڅ ّټٌڅ رٔزذ ڃًٍَ ٻٌّټذ حٿ‪ٌ٬‬حد حٿٌُ أٗخٍص حٿظٌٷ‪٬‬خص اٿَ‬
‫ٷَرو حٿ٘يّي ٳِ ‪٫‬خځ ‪ً 1433 -2012‬ٿټن حٿڄظٌٷ‪ ٪‬حٿٌُ نلن نٸ‪ٜ‬يه ٳِ ٳنخء أڃَّټخ ىٌ ٳِ ٓنش ‪ - 1438 -2017‬كْغ‬
‫طن‪٤‬ڀٶ ڃٌؿش ‪٫‬خٍڃش ڃن حٿزَحٻْن ًحٿِالُٽ حٿ‪٬‬نْٴش ًحٿؤٌٱ ًحٿٴْ‪٠‬خنخص ًحٿ‪ٌ٬‬ح‪ٛ‬ٲ ًحأل‪٫‬خ‪ َْٛ‬حٿڄيڃَّس ًحٿٸٌٱ ڃن‬
‫حٿٔڄخء‪ ،‬ىٌه طٌٷ‪٬‬خص حٿڄلڀڀْن ‪٫‬ن آػخٍ حٷظَحد ىٌح حٿټٌٻذ ڃن حألٍ‪ً ،ٝ‬نظٌٷ‪ ٪‬أڅ ّظٔزذ ٳِ هٔٲ ‪ْ٨٫‬ڂ رخٿڄَ٘ٵ‬
‫ًهٔٲ ‪ْ٨٫‬ڂ رخٿڄَٰد( ًحٿٰخٿذ أڅ ّټٌڅ ٳِ أڃَّټخ )ًحنلٔخٍ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ حٿٌىذ ًرٌٿٺ طزيأ أَٗح‪ ١‬حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ‬
‫اڅ ٗخء حهلل ٓزلخنو ًط‪٬‬خٿَ‪.‬‬
‫ًىٌح حٿټٌٻذ ٿو ًنذ ‪ْ٨٫‬ڂ ًأٷڄخٍ ًحص ًنذ ٳيپ ىٌ نٴٔو حٿټٌٻذ ًً حٿٌنذ حٿٌُ ًٻَه حرن ‪٫‬زخّ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو؟ ٳ‪٬‬ن رن‬
‫أرِ ڃڀ ْټش ٷخٽ‪ :‬ٯيًص ‪٫‬ڀَ رن ‪٫‬زخّ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نيڄخ ًحص ٌّځ ٳٸخٽ‪( :‬ڃخ نڄض حٿزخٍكش كظَ أ‪ٛ‬زلض) ٷڀض‪ :‬ٿڂ؟ ٷخٽ‪( :‬ٷخٿٌح‬

‫‪12‬‬
‫ٽ‬
‫‪٣‬ڀ‪ ٪‬حٿټٌٻذ ًً حٿٌنذ ٳوْ٘ض أڅ ّټٌڅ حٿيؿخٽ ٷي ‪َ٣‬ٵ) ٷخٽ حٿلخٻڂ ًحٿٌىزِ ‪ٛ‬لْق ‪٫‬ڀَ َٗ‪ ١‬حٿزوخٍُ ًڃٔڀڂ‪ً ،‬ىٌح ّي ّ‬
‫‪٫‬ڀَ أڅّ ‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬ىٌح حٿټٌٻذ ‪٫‬الڃش ‪٫‬ڀَ ٷَد هًَؽ حٿيؿخٽ‪ً .‬ؿخء ًِٻَْ ىٌح حٿټٌٻذ ٳِ حٿظٌٍحس ‪-‬ٿٌ ‪ٛ‬قّ حٿوزَ( ‪-:‬اڅ‬
‫ؿَْځ ًً ًنذ اًح أًِنض ٿَريخ ريڃخٍ أڃَّټخ ًكَٵ‬
‫كخٍرض أڃَّټخ حٿ‪َ٬‬حٵ ٷزپ أڅ طټٌڅ حٿ٘ڄْ ‪٫‬خڃٌىّو ٳبڅّ حٿ٘ڄْ ّـخًٍىخ ُ‬
‫حٿْيٌى‪).‬‬
‫ًٷي ٻخنض كَد أڃَّټخ ‪٫‬ڀَ حٿ‪َ٬‬حٵ ٷزپ أڅ طټٌڅ حٿ٘ڄْ ‪٫‬خڃٌىّش‪ًٓ ،‬ڄ‪٬‬نخ ‪٫‬ن ٻٌٻذ ّٸظَد ًٿو ًنذ‪. . .‬‬
‫ًحٿَر‪ ٢‬رْن حٿڄٌٻٌٍ ‪٫‬ڀَ ٿٔخڅ حرن ‪٫‬زخّ ًٻ‪٬‬ذ ًحٿڄٌٻٌٍ ٳِ حٿظٌٍحس ّظؤٻّي رٸٌٽ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪٫{ :‬ڄَْحڅ رْض‬
‫حٿڄٸيّ هَحد ّؼَد‪ً ،‬هَحد ّؼَد هًَؽ حٿڄڀلڄش‪ً ،‬هًَؽ حٿڄڀلڄش ٳظق ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪ً ،‬ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش هًَؽ‬
‫حٿيؿخٽ**‪ٛ‬لْق حٿـخڃ‪٫ً ٪‬ڄَحڅ رْض حٿڄٸيّ ّټٌڅ رًِحٽ حٿيًٿش حٿْيٌىّش‪ّ ،‬ظز‪٬‬و هَحد حٿڄيّنش رٔزذ حٿٔٴْخنِ كْغ ّيَد‬
‫حٿڄييُ ڃنيخ اٿَ ڃټش ػڂ طټٌڅ رْ‪٬‬ظو‪ً ،‬حٿڄڀلڄش ڃن آهَ ڃ‪٬‬خٍٻو ٷزپ ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ػڂ هًَؽ حٿيؿخٽ‪ًّ .‬ظؤٻّي حٿَر‪ ٢‬أّ‪ً٠‬خ‬
‫ريٌح حألػَ ٳْ‪ٜ‬لْق ڃٔڀڂ ‪٫‬ن أرِ ن‪َ٠‬س ٷخٽ‪ :‬ٻنخ ‪٫‬ني ؿخرَ رن ‪٫‬زي حهلل ٳٸخٽ‪ٌّٗ :‬ٺ أىپ حٿ‪َ٬‬حٵ أڅ ال ُّـزََ اٿْيڂ ٷٴٌِْ ًال‬
‫ىٍىڂ‪ ،‬ٷڀنخ‪ :‬ڃن أّن ًحٹ؟‪ ،‬ٷخٽ‪ :‬ڃن ٷِزپ حٿ‪٬‬ـڂ ّڄن‪ٌ٬‬څ ًحٹ‪ ،‬ػڂَ ٷخٽ‪ٌّٗ :‬ٺ أىپ حٿ٘خځ أڅ ال ُّـزََ اٿْيڂ ىّنخٌٍ ًال ڃيٍ‪ ،‬ٷڀنخ‪:‬‬
‫ڃن أّن ًحٹ؟‪ ،‬ٷخٽ‪ :‬ڃن ٷِزپ حٿًَځ‪ ،‬ػڂ ٓټض ىنْش ػڂ ٷخٽ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪ّ{ :‬ټٌڅ ٳِ آهَ أڃّظِ هڀْٴش‬
‫ّلؼِ حٿڄخٽ كؼْخ ال ّ‪٬‬يّه ‪٫‬يّح ‪**.‬ٳيٌح ك‪ٜ‬خٍ حٿ‪َ٬‬حٵ ًحٿٌ‪ٛ‬ٲ ڃ‪٤‬خرٶ ًٿڂ ّٔزٶ ٿو ڃؼْپ‪ًّ ،‬ظز‪٬‬و ك‪ٜ‬خٍ حٿ٘خځ ًٻٌنو ڃن ٷِزپ‬
‫حٿًَځ( أًًٍرخ )ىٿْپ ‪٫‬ڀَ نيخّش أڃَّټخ ًىْجش حألڃڂ‪ًّ ،‬ظز‪٬‬و هًَؽ حٿڄييُ رؤڃَ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪ً.‬ريٌح ّڄټنٺ حٿَر‪ ٢‬رْن ٯًِ‬
‫حٿ‪َ٬‬حٵ ًحٿټٌٻذ ًُ حٿٌنذ ًىڃخٍ أڃَّټخ ًحٿيًٿش حٿْيٌىّش ًٷَد هًَؽ حٿڄييُ ػڂ حٿيؿخٽ‪. .‬‬
‫ًٷي ًٻًَح هزَحء حٿـْڀٌؿْخ ًحٿِالُٽ أڅَ أڃَّټخ طوِڅ طلظيخ ‪٣‬خٷش ُٿِحٿْش ‪ْ٨٫‬ڄش ٓظن‪٤‬ڀٶ ٌّڃًخ ‪٫‬ڀَ ٗټپ ُٿِحٽ ‪ْ٨٫‬ڂ‬
‫ّٸٔڄيخ ن‪ٜ‬ٴْن رْنيڄخ أهيًى ‪ْ٨٫‬ڂ‪ً ،‬ٳِ ٻظخد حٿْ٘ن ٓٴَ حٿلٌحٿِ( ٌّځ حٿٰ‪٠‬ذ ٳِ حنظٴخ‪ٟ‬ش ٍؿذ )ًٳْو اػزخص ڃخ‬
‫ٓظظ‪ َّٝ٬‬ٿو أڃَّټخ‪:‬‬
‫‪٣‬خبىت علش أؽؼ‪٤‬بء د‪ُٝ‬خ اُشعظ هبئالً‪:‬‬
‫((اًح ‪َٛ‬هضِ ٳڀظنٸٌٹ ڃـڄٌ‪٫‬خطٺ ٿټن حٿَّق ٓظَٳ‪٬‬يخ ؿڄْ‪٬‬خً ًحٿنْٔڂ ٌّرّيخ‪ ،‬أڃّخ حٿٌُ ّ‪٬‬ظ‪ٜ‬ڂ رِ ٳْڄڀٺ حألٍ‪ًَّ ٝ‬ع ؿزپ‬
‫ٷيِٓ)) [‪]14-13 :57‬‬
‫ًٳِ حٿظَؿڄش حألهٍَ‪:‬‬
‫((ًٿټن حٿَّق طلڄڀيڂ ٻڀّيڂ طؤهٌىڂ نٴوش‪ ،‬أڃخ حٿڄظٌٻپ ‪٫‬ڀِّ ٳْڄڀٺ حألٍ‪ًَّ ٝ‬ع ؿزپ ٷيِٓ‪)).‬‬
‫ًٌّٻَىڂ ٷخثالً‪:‬‬
‫((اًح ڃيّ حٿَدّ ّيه ‪٫‬ؼَ حٿنخ‪ًٓ َٛ‬ٸ‪ ٢‬حٿڄن‪ً ٌٍٜ‬ٳنٌح ٻڀّيڂ ؿڄْ‪٬‬خً)) [‪]3 :13‬‬
‫حٿنخ‪ :َٛ‬أڃَّټخ ًىِ رخرپ حٿـيّيس‪ً ،‬حٿڄن‪ :ٌٍٜ‬آَحثْپ ًىِ ىًٿش حٿَؿْ‪.‬‬
‫ًّ‪ٜ‬ٲ أٍڃْخء كخٽ رخرپ حٿـيّيس ٷخثالً‪:‬‬
‫((ٻْٲ ٻَٔص ًك‪ّ٤‬ڄض ڃ‪َ٤‬ٷش حألٍ‪ ٝ‬رؤَٓىخ؟ ٻْٲ ‪ٛ‬خٍص رخرپ ىى٘خً ‪٫‬ني حألڃڂ‪ ،‬ن‪ٜ‬زضُ ٿٺِ ٳوخً ٳؤُهٌصِ ّخ رخرپ ًٿڂ‬
‫ط٘‪ ،َُ٬‬ٿٸي ًؿيصِ نٸْ‪٫ ِ٠‬ڀْٺِ ألنٺ طليّضِ حٿَد)) [‪ ]24-23 :50‬أُ أڃَّټخ‬
‫ًّ‪ٜ‬ٴيخ رؤنيخ‪:‬‬
‫((ح‪٫‬ظيّص رنٴٔيخ ‪٫‬ڀَ حٿَدّ‪ًّ ))...‬ٸٌٽ‪:‬‬
‫((ىخ أنٌح ‪٫‬ڀْٺ أّيخ حال‪٫‬ظيحى رخٿنٴْ‪ ..‬ألنو ٷي أطَ ٌّڃٺ ًٷض حٳظٸخىٹ‪٬ْٓ ،‬ؼَ حال‪٫‬ظيحى رخٿنٴْ ًّٔٸ‪ً ٢‬ٿْْ أكي ّني‪٠‬و‬
‫ًأًٷي نخٍحً ٳِ ڃينو ٳظڀظيڂ ٻپ ڃخ كٌٿو)) [‪]32 – 31 ،29 :50‬‬
‫ًڃن أً‪ٛ‬خٳيخ ٳْو‪:‬‬
‫أ – ىِ ((ٻؤّ ًىذ رْي حٿَدّ‪ ،‬طٔټَ ٻپّ حألٍ‪ ،ٝ‬ڃن هڄَىخ َٗرض حألڃڂ ًٿٌٿٺ ٳٸيص ٍٗيىخ)) [‪]7 :51‬‬
‫د‪(( -‬ٷخثڄش ‪٫‬ڀَ حٿڄْخه حٿَِّٰس)) ً ((ٻؼَْس حٿټنٌُ)) [‪]13 :51‬‬
‫ؽ‪ -‬ىِ هڀْ‪ ٢‬ڃن حٿ٘‪ٌ٬‬د ًٿٌٿٺ ىڂ ‪٫‬ني ريحّش ٌّځ ٯ‪٠‬ذ حهلل ‪٫‬ڀْيخ ّن‪ٜ‬ق ر‪٠٬‬يڂ ر‪٠٬‬خً‪(( :‬حىـًَىخ ًٿنٌىذ ٻپّ ًحكيٍ اٿَ‬
‫أٍ‪ٟ‬و ٳبڅّ حٿلټڂ ‪٫‬ڀْيخ رڀٮ أ‪٫‬ڀَ حٿٔڄٌحص ًٍٳ‪ ٪‬اٿَ حٿٌْٰځ)) [‪]9 :51‬‬
‫ًٌّٻَ أٗ‪ْ٬‬خء أڅّ حٿ‪٬‬ٸٌرش ٳِ ٌّځ حٿٰ‪٠‬ذ ال طوظ‪ ٚ‬رخٿَؿٔش ًكيىخ رپ‪:‬‬

‫‪13‬‬
‫(( ٳِ ًٿٺ حٿٌْځ ّ‪٬‬خٷذ حٿَد رْٔٴو حٿٸخِٓ حٿ‪ْ٨٬‬ڂ حٿ٘يّي‪ ،‬الًّخػخڅ حٿلْش حٿيخٍرش‪ً ،‬الًّخػخڅ حٿلْش حٿڄڀظٌّش ًّٸظپ حٿظنْن حٿٌُ‬
‫ٳِ حٿزلَ‪)).‬‬
‫ّٸٌٽ حٿْ٘ن ٓٴَ‪ :‬ٿٸي كخٍ َٗحكيڂ ٳِ طٴَْٔ ًٿٺ‪ً ،‬ٿټن حٿڄظؤڃّپ ٳِ ٷْخځ ٍؿٔش حٿوَحد ّـي أڅ ػالع كْخص أن٘ؤطيخ‪:‬‬
‫‪1‬حٿلْش حٿيخٍرش حٿظِ أ‪٤٫‬ض ً‪٫‬ي رڀٴٌٍ ًىْؤص ٿڀ‪ٜ٬‬خرخص حٿ‪ٜ‬يٌْنْش ػڂ ىَرض( رَّ‪٤‬خنْخ‪).‬‬‫‪2‬حٿلْش حٿڄڀظٌّش حٿظِ حٿظٴض ‪٫‬ڀَ حألٍ‪ ٝ‬حٿڄٸيٓش ًىِ ىًٿش ‪ٛ‬يٌْڅ‪.‬‬‫‪3‬حٿظنْن أً حٿلْش حٿ‪٨٬‬ڄَ حٿظِ ٳِ حٿزلَ ‪-‬اً ٳِ حٿزلَ كخڃالص ‪٣‬خثَحطيخ ًڃيڃَحطيخ إلٍىخد حٿڄٔڀڄْن‪ً -‬ىِ أڃَّټخ!!‬‫ًّئّي ڃخ ٓزٶ (‪٫ )67 ً 62ٙ‬ن حٿٌكٖ ًأڅ حٿظنْن ىٌ حٿٌُ ّ‪ْ٤٬‬و حٿٸيٍس ًحٿڄڀٺ‪.‬‬
‫اڅ حٿَ٘حف حٿزًَطٔظخنض ‪ً-‬اٿْيڂ طنظڄِ حٿڄيٍٓش حأل‪ٌٛ‬ٿْش‪ّ -‬ٴًَٔڅ رخرپ رؤنيخ حٿټنْٔش حٿټخػٌٿْټْش ٳِ آهَ حٿِڃخڅ ‪-‬أُ ڃنٌ‬
‫ر‪٬٠‬ش ٷًَڅ اٿَ نـًِٽ حٿڄْٔق‪ًّ -‬ئًٿٌڅ ‪ٛ‬ٴخص رخرپ حٿـيّيس حٿٌحٍىس آنٴخً رؤنيخ ڃيّنش ًٍڃخ ًّظنزؤًڅ ريالٻيخ‪.‬‬
‫ًحٿلٸْٸش أڅ ىٌح حٿٌ‪ٛ‬ٲ ال ّن‪٤‬زٶ ‪٫‬ڀَ ڃيّنش ‪ٟ‬خٿش ٳِ طيّنيخ رپ ىٌ ‪٫‬ڀَ اڃزَح‪ٌٍّ٣‬ش ‪ٟ‬خٿش ٳِ ٯ‪َٓ٤‬ظيخ ًطليّيخ ٿوخٿٸيخ‬
‫ح‪٫‬ظيحىحً رٸٌطيخ ًىْڄنظيخ‪ً ،‬ٿٌٿٺ ٳڄن حٿٔيپ ‪٫‬ڀْنخ اػزخص ه‪٤‬ؤ "رْظِ" ٳِ َٗف ٓٴَ حٿَإّخ‪ًً ،‬ٿٺ رٌٻَ حٿ‪ٜ‬ٴخص حٿظِ ًٻَىخ‬
‫ىٌ نٸالً ‪٫‬ن حٿٔٴَ‪:‬‬
‫أ‪(( -‬حٿِحنْش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش حٿـخٿٔش ‪٫‬ڀَ حٿڄْخه حٿټؼَْس حٿظِ ُنَ ڃ‪٬‬يخ ڃڀٌٹ حألٍ‪ًٓ ٝ‬ټَ ٻپ ٓټخڅ حألٍ‪ ٝ‬ڃن هڄَ ُنخىخ))‬
‫(‪).245ٙ‬‬
‫د‪(( -‬حٿڄْخه حٿظِ ٍأّض كْغ حٿِحنْش ؿخٿٔش ىِ‪ٌ٬ٗ :‬د ًؿڄٌ‪ً ٩‬أڃڂ ًأٿٔنش)) (‪).245ٙ‬‬
‫ؽ‪ -‬ر‪٬‬ي طيڃَْىخ ((ّزټِ طـخٍ حألٍ‪ًّ ٝ‬نٌكٌڅ ‪٫‬ڀْيخ ألڅ ر‪٠‬خث‪٬‬يڂ ال ّ٘ظَّيخ أكي ٳْڄخ ر‪٬‬ي‪ ،‬ر‪٠‬خث‪ ٪‬ڃن حٿٌىذ ًحٿٴ‪٠‬ش‬
‫ًحٿلـَ حٿټَّڂ ًحٿڀئٿئ ًحٿزِ ًحألٍؿٌحڅ ًحٿلََّ ًحٿٸَڃِ ‪ً . .‬حٿ‪٬‬خؽ ًحٿو٘ذ ًحٿنلخّ ًحٿليّي ًحٿٸَٳش ًحٿزوٌٍ ًحٿ‪ْ٤‬ذ‬
‫ًحٿوَى ًحٿِّض ًحٿلن‪٤‬ش ًحٿزيخثڂ ٯنڄخً ًهْالً ًڃَٻزخص ‪ . . .‬ٻپ ىٌه حٿز‪٠‬خث‪ ٪‬طـخٍىخ ْٓٸٴٌڅ ڃن ر‪ْ٬‬ي ڃن أؿپ هٌٱ‬
‫‪ٌ٫‬حريخ ّزټٌڅ ًّنٌكٌڅ‪ًّ ،‬ٸٌٿٌڅ ًّپ! ًّپ! ‪ . . .‬هَرض ٳِ ٓخ‪٫‬ش ًحكيس!)) (حن‪).260-259ٙ :َ٨‬‬
‫انيخ ىًٿش حٿَٳخىْش ًحٿظـخٍس حٿ‪٬‬خٿڄْش ًحٿَ٘ٻخص حٿ‪٬‬ڄالٷش‪ ..‬ٳؤّن ًٍڃخ ڃن ىٌح؟‬
‫ػڂ ّٸٌٽ حٿٔٴَ‪:‬‬
‫((ٍٳ‪ ٪‬ڃَالٹ ًحكي ٷ ٌُ كـَحً ٻََكَ ‪ْ٨٫‬ڄش ًٍڃخه ٳِ حٿزلَ ٷخثالً‪ :‬ىټٌح ريٳْ‪ٓ ٍ٪‬ظَُڃَ رخرپ حٿڄيّنش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش ًٿن طٌؿي ٳْڄخ‬
‫ر‪٬‬ي)) (‪).262ٙ‬‬
‫ًّٸٌٽ‪:‬‬
‫(( ألڅ طـخٍٹ ٻخنٌح ‪٨٫‬ڄخء حألٍ‪ ٝ‬اً رٔلَٹ ‪ٟ‬ڀض ؿڄْ‪ ٪‬حألڃڂ ًٳْيخ ًؿي ىځ (أطزخ‪ )٩‬أنزْخء ًٷئّْن ًؿڄْ‪ ٪‬ڃن ٷظپ ‪٫‬ڀَ‬
‫حألٍ‪).263ٙ( ))ٝ‬‬
‫ًكْنجٌٍ ٻڄخ ّٸٌٽ حٿٔٴَ‪ :‬طيڀپ حٿ٘‪ٌ٬‬د ًّيڀپ ڃن ٳِ حٿٔڄخء ٷخثڀْن‪:‬‬
‫((حٿڄـي ًحٿټَحڃش ًحٿٸيٍس ٿڀَد اٿينخ ألڅ أكټخڃو كٶ ً‪٫‬خىٿش اً ٷي ىحڅ حٿِحنْش حٿ‪ْ٨٬‬ڄش حٿظِ أٳٔيص حألٍ‪ ٝ‬رِنخىخ ًحنظٸڂ‬
‫ٿيځ ‪٫‬زْيه ڃن ّيىخ)) (‪).263ٙ‬‬
‫ًأً ّى ىنخ حٿظنزْو ‪٫‬ڀَ ه‪٤‬ؤ رْٔ‪ً ٢‬ٷ‪ ٪‬ٳْو حٿْ٘ن ٓٴَ ٳِ ٻظخرو؛ ًىٌ أڅَ ٷْخځ ٍؿٔش حٿوَحد ىٌ ر‪٬‬ي ‪٫ 2300‬خځ ڃن ‪٧‬يٌٍ‬
‫حالٓټنيٍ ‪٫‬ڀَ آْٓخ‪ ،‬كْغ هڀ‪ ٢‬رْن هزَّن ڃن حألٓٴخٍ ىڄخ‪:‬‬
‫((اٿَ أٿٴْن ًػالع ڃخثش ‪ٛ‬زخف ًڃٔخء ٳْظزَأ حٿٸيّ)) أً ((اٿَ أٿٴْن ًػالع ڃخثش ڃٔخء ً‪ٛ‬زخف ػڂ طَُ ّى اٿَ حٿٸيّ كٸٌٷو))‬
‫ًحٿوزَ حٿؼخنِ‪(( :‬ڃن ًٷض اُحٿش حٿڄلَٷش حٿيحثڄش ًاٷخڃش ٗنخ‪٫‬ش حٿوَحد ‪ٌّ 1290‬ڃًخ‪ٌ٣ ،‬رَ ٿڄن ّنظ‪ًّ َ٨‬زڀٮ ‪ً ))1335‬ٻپ‬
‫ٌّځ ىنخ رٔنش‪.‬‬
‫ٳخألٿٲ ًػالػڄخثش ىِ اٿَ طلََّ حٿٸيّ ال حكظالٿيخ‪ً ،‬ٳِ حٿوزَ حٿؼخنِ (‪ٌ٣‬رَ ٿڄن ّنظ‪ًّ َ٨‬زڀٮ ‪ )1335‬أُ ر‪٬‬ي ‪٫ 45‬خڃًخ‬
‫ڃن ٷْخځ ٗنخ‪٫‬ش حٿوَحد( ىًٿش آَحثْپ )ًٿْْ ڃن حكظالٿيخ حٿٸيّ‪ ،‬أُ ڃن ‪٫‬خځ ‪ً ،1948‬ىٌح ٌّحٳٶ ‪٫‬خځ ‪ 1991‬طٸَّزًخ‪ ،‬ألڅَ‬
‫حٿـ ‪ 45‬ىِ رخٿٔنٌحص حٿٸڄَّش ًٿْْ حٿ٘ڄْٔش‪.‬‬
‫ٗز‪٤‬غخ االفيذاّ ثبُ٘غجخ ٌُ‪ًٞ‬ت االسك‬
‫‪ّ1-‬ن٘ؤ ُٿِحٽ ‪ْ٨٫‬ڂ ٿڂ ّليع ڃؼڀو ڃنٌ ‪ٛ‬خٍ حإلنٔخڅ ‪٫‬ڀَ حألٍ‪ُ , ٝ‬ٿِحٽ ّ‪َ٠‬د حألٍ‪ ٝ‬رٸٌس ٿڂ ّٔـڀيخ ڃٸْخّ ٍّوظَ‬

‫‪14‬‬
‫ڃن ٷزپ ‪ًّ ,‬نظؾ ‪٫‬نو ىڃخٍ ٗخڃپ أل‪َ٣‬حٱ حألٍ‪.ٝ‬‬
‫‪ً2‬ىٌح حال‪٤ٛ‬يحځ ّظٔزذ ٳِ ُٿِٿش ٻٌٻذ حألٍ‪ ٝ‬رخٿټخڃپ ‪ً ,‬ىٌ ڃخ ٿڂ ّليع ڃنٌ أڅ ٻخڅ حإلنٔخڅ ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪-3 . ٝ‬‬‫ٻڄخ ّنظؾ ‪٫‬نو حٍطٴخ‪ ٩‬ڃنٌٔد حٿزلخٍ ًحٿڄلْ‪٤‬خص ‪ ,‬ريٍؿش طوظٴِ طڄخڃخً ڃ‪٬‬يخ ٻؼَْ ڃن حٿڄيڅ حٿٔخكڀْش ًٻؼَْ ڃن حٿـٍِ ڃن‬
‫حٿٌؿٌى نيخثْخً ‪ ,‬ٻڄخ طوظٴ ِ ٻؼَْ ڃن حٿزڀيحڅ ًڃيڅ حٿ‪٬‬خٿڂ ‪ ,‬كظَ أڅ حٿـزخٽ ّنخٿيخ حٿظ‪ٜ‬ي‪ًّ , ٩‬ټٌڅ حٿيڃخٍ رلٔذ حٿٸَد ڃن‬
‫ڃَٻِ ح‪٤ٛ‬يحځ حٿنِْٹ رخألٍ‪ًّ , ٝ‬ٸپ رخٿظيٍّؾ ٻڀڄخ ر‪٬‬ينخ ‪٫‬نو‪.‬‬
‫ًٿٸي ً‪ٛ‬ٲ حهلل ط‪٬‬خٿَ ًٿٺ حٿليع حٿ‪٠‬وڂ رٸٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪:‬‬
‫( ًَاِڅْ ڃِنْ َٷََّْشٍ ِاٿَّخ نَلْنُ ُڃ ْيِڀټٌُىَخ ٷَزْپَ ٌَّْځِ حٿْٸَِْخڃَشِ أًَْ ُڃ‪ٌَِّ٬‬رٌُىَخ ‪ٌََ٫‬حرًخ َٗيِّيًح ٻَخڅَ ًَِٿٺَ ٳِِ ح ْٿټِظَخدِ َڃْٔ‪ًٌٍُ٤‬ح‪) .‬‬
‫ً اڅ ڃن رڀي أً ىًٿش ‪٫‬ڀَ ًؿو حألٍ‪ , ٝ‬اال ًطيهپ ٳِ ىحثَس حٿ‪ٌ٬‬حد ‪ ,‬أً حٿيالٹ ‪ ,‬رلٔذ ٳٔخىىخ‪.‬‬
‫‪4‬ٳڀڂ طنؾ ىًٿش ‪٫‬ڀَ حألٍ‪ , ٝ‬ڃن حالنٰڄخّ رؤُ ٗټپ ڃن أٗټخٽ حٿٴٔخى حٿٌُ ٓخى حٿ‪٬‬خٿڂ ‪ ,‬ٳخٓظلٸض رٌٿٺ حٿيالٹ حٿظخځ أً‬‫حٿـِثِ ‪ ,‬أً حٿ‪ٌ٬‬حد حٿ٘يّي ‪ً ,‬ٿٸي ٓزٶ ‪٫‬ڀڂ حهلل ط‪٬‬خٿَ ٳؤٗخٍ اٿَ ًٿٺ ٷخثالً‪:‬‬
‫( رپ ڃظ‪٬‬نخ ىئالء ًآرخءىڂ كظَ ‪٣‬خٽ ‪٫‬ڀْيڂ حٿ‪٬‬ڄَ أٳال ًَّڅ أنخ نؤطِ حألٍ‪ ٝ‬ننٸ‪ٜ‬يخ ڃن أ‪َ٣‬حٳيخ أٳيڂ حٿٰخٿزٌڅ‪) .‬‬
‫ننٸ‪ٜ‬يخ ڃن أ‪َ٣‬حٳيخ ‪٫ :‬ني ح‪٤ٛ‬يحځ حٿلخ‪ٛ‬ذ رخألٍ‪َّ ٝ‬طٴ‪ ٪‬ڃنٌٔد حٿزلخٍ ًحٿڄلْ‪٤‬خص ‪ ,‬ٳْنظؾ ‪٫‬ن ًٿٺ ٯَٵ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄيڅ‬
‫حٿٔخكڀْش ‪ً ,‬ىِ أ‪َ٣‬حٱ حألٍ‪.ٝ‬‬
‫‪5‬ٻڄخ ّنظؾ ‪٫‬نو أڅ طؼٌٍ حٿزَحٻْن ‪ً ,‬ط‪٤‬ٴق حٿلڄڂ حٿڄن‪ٜ‬يَس ڃن ٷْ‪٬‬خڅ حٿڄلْ‪٤‬خص ‪ًً ,‬ٿٺ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ‪ً ( :‬اًح حٿزلخٍ‬‫ٓـَص‪) .‬‬
‫ّٴْ‪ ٞ‬ر‪٠٬‬يخ اٿَ ر‪ ٞ٬‬ٳظنٸڀذ نخٍحً‪ً .‬ٷٌٿو ( ‪ً :‬اًح حٿزلخٍ ٳـَص ) أُ ط٘ٸٸض ٷْ‪٬‬خنيخ ٳ‪ َٰ٤‬ڃخإىخ‪.‬‬
‫‪6‬ط٘يى حٿ‪ٌ٬‬ح‪ٛ‬ٲ ٳظ‪ْ٤‬ق رټپ ِٗء ‪ً 000‬طَطٴ‪ ٪‬كَحٍس حألٍ‪ ٝ‬نظْـش **** حٿزَحٻْن رخٿلڄڂ حٿڄن‪ٜ‬يَس ًحٿٰخُحص حٿٔخڃش‬‫‪ً 000‬ط‪ٜ‬زق حٿلْخس ٷ‪٬٤‬ش ڃن حٿـلْڂ ّ‪ٜ‬خٍ‪ ٩‬ٳْيخ حإلنٔخڅ ٻِ ّظنٴْ أً رٴٌُ رَ٘رش ڃخء‪.‬‬
‫‪7‬ٻڄخ ّ‪ٜ‬زق حالنٔخڅ رال ڃؤًٍ ٳِ أٯڀذ رٸخ‪ ٩‬حألٍ‪ ٝ‬كْغ طنيخٍ حٿل‪٠‬خٍس ًّ‪ٌ٬‬ى ڃن ّزٸَ ڃن حٿزَ٘ اٿَ حٿ‪ٌٍٜ٬‬‬‫حٿڄ‪٨‬ڀڄش‪000‬‬
‫‪8‬طؤڃپ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ‪ :‬أٳال ًَّڅ أنخ نؤطِ حألٍ‪ ٝ‬ننٸ‪ٜ‬يخ ڃن أ‪َ٣‬حٳيخ)‬‫أ‪َ٣‬حٱ حألٍ‪ : ٝ‬ٻپ أٍ‪ ٝ‬طزخ‪٫‬يص ‪٫‬ن ًٓ‪ ٢‬حألٍ‪ , ٝ‬كظَ ن‪ٜ‬پ اٿَ حٿڄلْ‪ً . ٢‬حٿٌُ ّن‪ َ٨‬اٿَ حٿټَس حألٍ‪ْٟ‬ش ٍَّ‬
‫ڃيز‪ ٢‬حألنزْخء‪.‬‬
‫ًًٓ‪ ٢‬حألٍ‪ : ٝ‬ىٌ ڃيز‪ ٢‬حألنزْخء ‪٫‬ڀْيڂ حٿٔالځ ‪ً ,‬ىٌ حٿڄټخڅ حٿٌُ حهظخٍه حهلل ٓزلخنو ‪ ,‬ٿټِ طزيأ ڃنو حنظ٘خٍ حإلٓالځ‬
‫ًحٿَٓخالص حٿٔڄخًّش ؿڄْ‪٬‬خً اٿَ حٿزَ٘ ‪ً ,‬ؿ‪٬‬پ ٳْيخ حألڃخٻن حٿڄٸيٓش ‪ًّ ,‬ټٌڅ ٳْيخ ْٓنخٌٍّح حٿڄالكڂ ًحٿٴظن ًهخ‪ٛ‬ش حٿڄڀلڄش‬
‫حٿټزٍَ‪.‬‬
‫اُجبة اُضبُش‬
‫‪3‬اٗ‪٤ٜ‬بس اُؾنبساد ‪ٝ‬اُزٌِ٘‪ٞ‬ع‪٤‬ب‬‫ّٸٌٽ حهلل ط‪٬‬خٿَ‪:‬‬
‫‪ ‬انڄخ ڃَ َؼپُ حٿلْخس حٿينْخ ٻڄخء أنِٿنخه ڃن حٿٔڄخء ٳخهظڀ‪ ٢‬رو نزخصُ حألٍ‪ ٝ‬ڃڄخ ّؤٻپ حٿنخّ ًحألن‪٬‬خځ‪ ،‬كظَ اًح أهٌص حألٍ‪ٝ‬‬
‫ُهَٳيخ ًحُّنض ً‪٧‬نَ أىڀيخ أنيڂ ٷخىًٍڅ ‪٫‬ڀْيخ أطخىخ أڃَنخ ٿْالً أً نيخٍحً ٳـ‪٬‬ڀنخىخ ك‪ْٜ‬يحً ٻؤڅ ٿڂ طٰن رخألڃْ‪ ،‬ٻٌٿٺ نٴ‪ٜ‬پ‬
‫حّٓخص ٿٸٌځ ّظٴټًَڅ‪َٟ .‬د حهلل ڃؼپ حٿلْخس حٿينْخ ٻڀيخ رـڄْ‪ٌٍٜ٫ ٪‬ىخ ٻٍِ‪٫ٍُ ٩‬و حٿنخّ ٿټِ ّنظٴ‪ٌ٬‬ح رو‪ ،‬اٿَ أڅ ؿخء‬
‫ُڃخڅ ‪٫‬ڀَ حٿنخّ أّن‪٬‬ض حٿلْخس ٻخٿٍِ‪ ٩‬حٿن‪ َ٠‬حٿٌُ َّٔ حٿنخ‪َّ٧‬ن‪ً ،‬حُىحنض رـڄْ‪ُ ٪‬هخٍٳيخ ًُّنظيخ ڃن ًٓخثپ حٿ‪ْٖ٬‬‬
‫حألٓ‪ ٌٍُ٤‬حٿڄَُّق ًٻپ ڃخ ّظڄنخه حإلنٔخڅ ڃن ٍٳخىْش طلْ‪ ٢‬رو( ًىٌ ڃخ ٿڂ ّټن ٿټپ ًٿي آىځ ڃن ٷزپ )كظَ ٯڀذ ‪٫‬ڀَ ‪٧‬ن‬
‫حإلنٔخڅ أنو رـييىڂ حُىىَص‪ً ،‬ربٍحىطيڂ طِّنض‪ً ،‬أنيڂ أ‪ٛ‬لخد حألڃَ ًحٿنيِ ٳْيخ‪ّ ،‬ظڂ ٻپ ِٗء ٻڄخ ّو‪ٌ٤٤‬څ ٿو طڄخڃخً ًٳٶ‬
‫ىٌحىڂ ال ّنخُ‪٫‬يڂ ٳْيخ أكي‪ً ،‬ٷي ْٓ‪ًَ٤‬ح رٸيٍطيڂ ‪٫‬ڀَ ٻپ ڃخ ّـَُ كٌٿيڂ رخٿَّڄٌص ٻنظًَٽ‪.‬‬
‫ًىڂ ٳِ نٌ٘س ىٌح حٿ‪٨‬ن حٿٌُ ٯڀذ ‪٫‬ڀَ أىڀيخ ‪ٛ‬يٍ أڃَ ‪َّٛ‬ق ڃن حهلل ط‪٬‬خٿَ ٿألٍ‪ ٝ‬أطخىخ أڃَنخ ‪ً‬ٳِ ٌٍٓس أهٍَ‬
‫وََس ٿويڃش حإلنٔخڅ حٿٌُ ‪٧‬يَ ٳٔخىه‪،‬‬
‫‪‬رؤڅ ٍرٺ أًكَ ٿيخ ‪.‬أڅ طٌٷٴِ ‪٫‬ن هيڃش ڃن ‪٫‬ڀْٺ ألنيخ ٳِ حأل‪ٛ‬پ ڃٌُٿڀش ً ُڃَٔ َ‬

‫‪15‬‬
‫ً‪٫‬ال ٳل٘و ًرڀٰض ڃٴخٓيه ‪٫‬نخڅ حٿٔڄخء ُڃخنخً ‪٣‬خٽ كظَ أطَ حألڃَ رخ‪٤ٛ‬يحځ حٿنِْٹ رخألٍ‪ - ٝ‬ٿْالً ٳِ َٗٷيخ أً نيخٍحً ٳِ‬
‫ٯَريخ‪ - ‬ٳـ‪٬‬ڀنخىخ ك‪ْٜ‬يح ‪‬ٻؤڅ رخألڃْ ٿڂ ّټن ٳْيخ ك‪٠‬خٍس ًال طٸيځ ًال ڃينْش‪ً ،‬ك‪ٜ‬ي ٻپ ًٿٺ طڄخڃخً ٻڄخ ّل‪ٜ‬ي حٿٍِ‪٩‬‬
‫حٿٌُ حٓظٰڀ‪ ٦‬ٳخٓظٌٍ ‪٫‬ڀَ ْٓٸخنو‪.‬‬
‫‪‬أطخىخ أڃَنخ ٿْالً أً نيخٍحً ٳـ‪٬‬ڀنخىخ ك‪ْٜ‬يحً ٻؤڅْ ٿڂ طٰن رخألڃْ‪.‬‬
‫ًىِ نيخّش حٿل‪٠‬خٍحص ر‪٬‬ي ‪٫‬ڄٌځ حٿٴٔخى حٿ‪٤‬خٯِ ‪٫‬ڀَ ‪٧‬يَ حألٍ‪ً ٝ‬ٷزپ أڅ طزيأ حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ‪.‬‬
‫ًٿٸي ًٍى ط‪ُ ٌَّٜ‬ٿِحٽ حألٍ‪ ٝ‬ٳـِ حٿظٌٍحس ٳِ ڃٌح‪ ٪ٟ‬ڃوظڀٴش‪ً" :‬حألٍ‪ ٝ‬طينٔض طلض ٓټخنيخ ألنيڂ ط‪٬‬يًح حٿَ٘حث‪،٪‬‬
‫ٯًَْح حٿٴَّ‪٠‬ش‪ ،‬نټؼٌح حٿ‪٬‬يي حألريُ * ٿٌٿٺ ٿ‪٬‬نشٌ أٻڀض حألٍ‪ٌ٫ً ٝ‬ٷذ حٿٔخٻنٌڅ ٳْيخ‪ ،‬ٿٌٿٺ حكظَٵ ٓټخڅ حألٍ‪ً ٝ‬رٸِ‬
‫أنخّ ٷالثپ‪".‬‬
‫ه‪٤‬خّخ ٓټخڅ حألٍ‪ً ٝ‬حٿـِحء ًحٿنظْـش ٳِ ‪٫‬يىّن‪.‬‬
‫ًڃِّي ڃن حٿٌ‪ٛ‬ٲ‪:‬‬
‫" ‪٫‬ڀْٺ ٍ‪٫‬ذ ًكٴَس ًٳن ّخ ٓخٻن حألٍ‪ًّ ،ٝ‬ټٌڅ أڅ حٿيخٍد ڃن ‪ٌٛ‬ص حٿَ‪٫‬ذ ّٔٸ‪ ٢‬ٳِ حٿلٴَس‪ً ،‬حٿ‪ٜ‬خ‪٫‬ي ڃن ًٓ‪٢‬‬
‫حٿلٴَس ّئهٌ رخٿٴن‪ ،‬ألڅ ڃْخُّذ ڃن حٿ‪ُ٬‬ال حنٴظلض ًأُُْٓ حألٍ‪ ٝ‬طِٿِٿض * حنٔلٸض حألٍ‪ ٝ‬حنٔلخٷخً‪ ،‬ط٘ٸٸض حألٍ‪ٝ‬‬
‫ط٘ٸٸخً‪ ،‬طِ‪٫ِ٫‬ض حألٍ‪ ٝ‬طِ‪ً٫ِ٫‬خ * طََنلض حألٍ‪ ٝ‬طَنلخً ٻخٿٔټَحڅ ًطيٿيٿض ٻخٿ‪َُِ٬‬حٽ ًػٸپ ‪٫‬ڀْيخ ًنزيخ ٳٔٸ‪٤‬ض ًال ط‪ٌ٬‬ى‬
‫طٸٌځ‪".‬‬
‫ٳِ رْخڅ أڅ ًؿو حألٍ‪ ٝ‬ٷي ‪٫‬ڀظو حٿظـخ‪ْ٫‬ي ًحٿظ٘ٸٸخص ًحٿلٴَ ر‪٬‬ي أڅ ٯڀذ ‪٫‬ڀَ ‪٧‬ن حإلنٔخڅ أڅ ڃٸخىَّ حألٍ‪ ٝ‬ٳِ ٷز‪٠‬ظو‬
‫ّلَٻيخ ٻْٲ ّ٘خء‪ً ،‬ٿټنو ٿڂ ّ‪ ٪٠‬ٳِ طٸيَّحطو ڃخ ًٍى ٳِ ٓٴَ حٿَإّخ‪:‬‬
‫"ً َرََىْ ‪ْ٨٫‬ڂ نلٌ ػٸپ ًُنو نِٽ ڃن حٿٔڄخء ‪٫‬ڀَ حٿنخّ‪ ،‬ٳـيٱ حٿنخّ ‪٫‬ڀَ حهلل ڃن ‪َٟ‬رش حٿ َزََىْ ألڅ ‪َٟ‬رظو ‪ْ٨٫‬ڄش ؿيحً‪".‬‬
‫‪‬أطخىخ أڃَنخ ‪‬ٷ‪٠‬خء حهلل حٿڄُ ْزََځ ًىٌ حٿِٿِحٽ حٿٌُ ُّـَِى حألٍ‪ ٝ‬ڃـن ك‪٠‬خٍطيخ حٿظِ ّټخرَ ريخ حإلنٔخڅ‪ً ،‬ال َُّىُ حٿ‪٬‬ڀڂ ٳْيخ‬
‫اٿَ ٷيٍس حهلل ط‪٬‬خٿَ‪:‬ٳـ‪٬‬ڀنخىخ ك‪ْٜ‬يحً‪ ،‬أُ حألٍ‪ ٝ‬ك‪ْٜ‬يحً ڃن حٿل‪٠‬خٍحص ًحٿيٿْپ‪:‬ٻؤڅ ٿڂ طٰن رخألڃْ‪ ،‬حٿظ٘زْو ّٴْي نٴِ‬
‫حٿِهَٱ ڃن حألٍ‪ ٝ‬حٿٌُ ٿڂ ّټن ٿيخ ڃنٌ هڀٶ آىځ ًكظَ ٷْخځ حٿٔخ‪٫‬ش اال ر‪٬‬ي ٳظق رخد حٿ‪٬‬ڀڂ ڃنٌ ڃخ ّٸَد ڃن ڃخثظِ ‪٫‬خځ‪،‬‬
‫ًٿټن‪:‬طٰنَ رخألڃْ ‪‬ط‪٬‬نِ أڅ ىنخٹ ٯيحً ّظٌٻَ ٳْو حٿنخّ ڃآػَ حٿل‪٠‬خٍس حٿڄنيخٍس‪ً ،‬ىِ ط‪٬‬نِ أّ‪٠‬خ أڅ ىٌح ٿْْ ُٿِحٽ‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش حألهَْس‪.‬‬
‫ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪ٌّ:‬ڃجٌٍ َّ‪ُ ْٜ‬يٍُ حٿنخُّ أٗظخطخً ٿًََُْح أ‪٫‬ڄخٿيڂ‪٬ّ ،‬نِ رخٿٸ‪ ٪٤‬ٷْخځ حٿنخّ ٿڀلٔخد ٌّځ حٿٸْخڃش ٿْْ ٳْو حؿظيخى ًىٌح‬
‫حٿٌْځ ٯَْ‪ٌّ:‬ڃجٌ طليع أهزخٍىخ‪) .‬‬
‫ىڄخ ٌّڃخڅ ٳْيڄخ كيػخڅ رْنيڄخ ُڃن‪:‬‬
‫حٿٌْځ حألًٽ‪: ‬طليع أهزخٍىخ ‪‬ٳْو ّٸ‪ ٪‬كخىع ُٿِحٽ حألٍ‪ً ٝ‬حنيْخٍ حٿل‪٠‬خٍحص ًنيخّش ُهَٱ حألٍ‪ ٝ‬ر‪٬‬ي أڅ أهٌص‬
‫ُّنظيخ ًٿټنو ٿْْ ُٿِحٽ حٿٔخ‪٫‬ش‪.‬‬
‫حٿٌْځ حٿؼخنِ‪ُ َّْٜ: ‬يٍُ حٿنخّ ‪‬ىٌ ٌّځ حٿٸْخڃش ر‪٬‬ي ُڃن ڃن حٿٌْځ حألًٽ( ڃٸيحٍه حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ ٿڀٔخ‪٫‬ش)‪ّ ،‬ؤطِ ُٿِحٽ‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش ػڂ ُڃن ّټٌڅ ٳْو حٿڄڀټٌص ڃٌُحص‪ ،‬ػڂ ّٸٌځ حٿنخّ ٿڀلٔخد ٳِ أٍ‪ ٝ‬ؿيّيس ًطلض ٓڄخءٍ ؿيّيس أ‪٫‬يىخ حهلل ٿڀز‪٬‬غ‪،‬‬
‫ًحٷَءًُح ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪ٌّ:‬ځ طزيٽ حألٍ‪ ٝ‬ٯَْ حألٍ‪ً ٝ‬حٿٔڄٌحص‪ً ،‬رًَُح هلل حٿٌحكي حٿٸيخٍ‪ .‬‬
‫ًحٓڂ ىٌه حألٍ‪ ٝ‬حٿـيّيس حٿٔخىَس‪ ‬ٳبًح ىڂ رخٿٔخىَس‪( ، ‬أٍ‪ ٝ‬رْ‪٠‬خء ‪٫‬ٴَحء ٻٴخػٌٍس حٿٴ‪٠‬ش ًىِ ال ط‪٬‬ي ڃن ىٌه حألٍ‪،ٝ‬‬
‫ًىِ أٍ‪ ٝ‬ٿڂ ّ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀْيخ ه‪ْ٤‬جش ًٿڂ ُّيَٵ ‪٫‬ڀْيخ ىځ‪) .‬‬
‫ًًٍٍ حٿ‪٠‬لخٹ ‪٫‬ن حرن ‪٫‬زخّ ٷخٽ‪( :‬أٍ‪ ٝ‬ڃن ٳ‪٠‬ش ٿڂ ُّ‪ َٚ٬‬حهلل ؿپ ػنخإه ‪٫‬ڀْيخ ٷ‪ ) .٢‬حٿنظْـش‪ :‬أڅ حألٍ‪ (ٝ‬حٿظِ ن‪ْٖ٬‬‬
‫‪٫‬ڀْيخ حٿلْخس حٿينْخ )طُوَؽُ أػٸخٿيخ أڃؼخٽ حألٓ‪ٌ٤‬حڅ ڃن حٿٌىذ ًحٿٴ‪٠‬ش ٳِ ُٿِحٿيخ حٿٌُ ّييځ حٿل‪٠‬خٍحص ًال ّٴنَ ڃ‪٬‬و ًؿٌى‬
‫حإلنٔخڅ‪.‬‬
‫ػڂ ّڄ‪ُ ِ٠‬ڃن ‪ ...‬طنٸ‪ ِ٠‬ٳْو حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ ٿڀٔخ‪٫‬ش‪.‬‬
‫ػڂ ّؤطِ ُٿِحٽ حٿٔخ‪٫‬ش‪ ،‬كْغُ طيٳن حألٍ‪ ٝ‬ؿڄْ‪ ٪‬حألكْخء‪.‬‬
‫ًطٴنَ ڃ‪٬‬و ؿڄْ‪ ٪‬أنٌح‪ ٩‬حٿلْخس ڃن حٿٌؿٌى طڄخڃخً‪..‬‬

‫‪16‬‬
‫اُجبة اُشاثغ‬
‫‪4‬أ‪٣‬بّ اُن‪٤‬ن اُؼظ‪٤ٜٗٝ ْ٤‬بس اُؾٌ‪ٓٞ‬بد ثؼذ صُضاٍ األسك ‪ٝ‬ثذا‪٣‬خ اُؼالٓبد اٌُجش‪ٟ‬‬‫ٿٌ طوْڀنخ أڅ ًكيس ٷٌڃْش ٳِ حٿ‪ َٜ٬‬حٿلخٿِ طَّي أڅ طٸٌځ رْن حٿيًٽ حإلٓالڃْش أً حٿ‪َ٬‬رْش ٳبڅ ٳ٘ڀيخ ‪ -‬ٷزپ أڅ طٸٌځ ‪ -‬ڃُلَٸٶ‬
‫ٿٔزذ رْٔ‪ ٢‬ؿيحً ىٌ‪ :‬ڃن ْٓټٌڅ حٿٸخثي حأل‪٫‬ڀَ ٿظڀٺ حٿيًٽ؟‬
‫ًٿټن ‪٫‬نيڃخ ّؤطِ ُٿِحٽ حألٍ‪ ٝ‬رؤىٌحٿو ًآػخٍه حٿڄيڃَس حٿظِ ّ‪٬ٜ‬ذ ‪٫‬ڀَ أّش كټٌڃش ڃٌحؿيظو ڃڄخ ّظٔزذ ‪٫‬نو حنيْخٍ‬
‫حٿلټٌڃخص‪ ،‬ٳبڅ ڃن ّزٶَ ڃن حٿزَ٘ ّظڀڄْ ‪َّ٣‬ٶ حٿنـخس ًىٌ َّّي أڅ ّ‪ً ْٖ٬‬ٷي حٓظٔڀڂ طڄخڃخً ٿٌحٷ‪ ٪‬ؿيّي ڃڀِء رخٿڄَحٍس‪،‬‬
‫ٳْزلغ ‪٫‬ڄن ّؤهٌ رْيه اٿَ حٿٰي حٿڄـيٌٽ‪.‬‬
‫ٳ ِ ًٿٺ حٿٌٷض حٿٌُ ّ‪٬ٜ‬ذ حؿظْخُه ‪٫‬ڀَ حٿزَ٘ ّ‪٨‬يَ حٿڄييُ ًّ‪٬‬ؼَ حٿنخّ ٳْو ‪٫‬ڀَ ‪ٟ‬خٿظيڂ حٿڄنٌ٘ىس ‪٫ً -‬ڀَ ٯَْ حٿ‪٬‬خىس ‪-‬‬
‫ٳبنيڂ ّزخّ‪ٌ٬‬نو ًىٌ ٻخٍه ٿظڀٺ حٿزْ‪٬‬ش ًّټٌڅ ًٿٺ رْن حٿَٻن ًحٿڄٸخځ ٳِ رْض حهلل حٿلَحځ رڄټش حٿڄټَڃش‪.‬‬
‫ًٿٸي ًٍٍ حإلڃخځ أكڄي ‪٫‬ن أرِ ٓ‪ْ٬‬ي حٿويٍُ ٷخٽ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل‪" :‬أرَ٘ٻڂ رخٿڄييُ‪ُّ ،‬ز‪٬‬غ ‪٫‬ڀَ حهظالٱ ڃن حٿنخّ‬
‫ًُٿِحٽ‪ ،‬ٳْڄأل حألٍ‪ ٝ‬ٷٔ‪٤‬خً ً‪٫‬يالً ٻڄخ ڃڀجض ؿٌٍحً ً‪٧‬ڀڄخً‪ً....".‬ڃيڄـخ ً‪ٛ‬ٴنخ ‪ْٟ‬ٶ طڀٺ حألّخځ ٳيِ أٗي ڃن أُ ً‪ٛ‬ٲ ‪،‬‬
‫ٳٴِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪:‬أٳؤڃنظڂ أڅ ّؤٲ رټڂ ؿخنذ حٿزَ أً َّٓپ ‪٫‬ڀْټڂ كخ‪ٛ‬زخً ػڂ ال طـيًح ٿټڂ ًٻْال‪ ،‬ػڂ ال‬
‫طـيًح ٿټڂ ًٻْالً ‪‬نخ‪َٛ‬حً أً ڃُ‪ْ٬‬نًخ ّ‪َٜ‬ٱ ًٿٺ حٿزالء ‪٫‬نټڂ‪.‬‬
‫ًٿٸي ًٍٍ ڃٔڀڂ ‪٫‬ن أرِ ىََّس ٷخٽ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل "ًحٿٌُ نٴِٔ رْيه ال طٌىذ حٿينْخ كظَ ّڄَ حٿَؿپ ‪٫‬ڀَ حٿٸزَ ٳْظڄَ٭‬
‫‪٫‬ڀْو‪ًّ ،‬ٸٌٽ ّخ ٿْظنِ ٻنض ڃټخڅ ‪ٛ‬خكذ ىٌح حٿٸزَ‪ً ،‬ٿْْ رو حٿيّن اال حٿزالء‪ ًًٍٍ" .‬حٿ‪٤‬زَحنِ ٳِ حألًٓ‪٫ ٢‬ن كٌّٴش رن‬
‫حٿْڄخڅ ٷخٽ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل‪ّ":‬ؤطِ ‪٫‬ڀَ حٿنخّ ُڃخڅ ّظڄنٌڅ ٳْو حٿيؿخٽ‪ ،‬ٷڀض‪ّ :‬خ ٌٍٓٽ حهلل رؤرِ ًأڃِ ڃڂ ًحٹ؟ ٷخٽ‪ :‬ڃڄخ‬
‫ؿيْيحً ّظڄنٌڅ ٳْو أڅ طؤطِ‬
‫ّڀٸٌڅ ڃن حٿزالء ًحٿ‪٬‬نخء"‪ًّ ،‬ټٌڅ ًٿٺ ‪٫‬ني حنزالؽ حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ ڃزخَٗس ًٷي ڃڀٺ ‪٫‬ڀَ حٿنخّ َ‬
‫حٿنيخّش حٿظِ ٳْيخ هال‪ٛ‬يڂ ڃن ىٌح حٿزالء حٿٌُ أكخ‪ ١‬ريڂ ڃن ٻپ ؿخنذ‪.‬‬
‫ًٿٸي أًٍى حٿٸَ‪٣‬زِ ٳِ حٿظٌٻَس ‪٫ :‬ن ‪٫‬زي حٿَحُٵ ‪٫‬ن ڃ‪٬‬ڄَ ‪٫‬ن ٷظخىس ‪٫‬ن ٗيَ رن كٌٗذ ‪٫‬ن أٓڄخء رنض ِّّي حألن‪ٜ‬خٍّش‬
‫ٷخٿض‪ :‬ٻخڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ ,‬ٳِ رْظِ ٳٌٻَ حٿيؿخٽ ٳٸخٽ‪":‬اڅ رْن ّيّو ػالع ٓنْن‪ٓ :‬نش طڄٔٺ حٿٔڄخء ػڀغ ٷ‪َ٤‬ىخ ًحألٍ‪ ٝ‬ػڀغ‬
‫نزخطيخ‪ً ،‬حٿؼخنْش طڄٔٺ حٿٔڄخء ػڀؼِ ٷ‪َ٤‬ىخ ًحألٍ‪ ٝ‬ػڀؼِ نزخطيخ‪ً ،‬حٿؼخٿؼش طڄٔٺ حٿٔڄخء ٷ‪َ٤‬ىخ ٻڀو ًحألٍ‪ ٝ‬نزخطيخ ٻڀو‪ ،‬ٳال‬
‫ّزٸَ ًحص ‪٧‬ڀٲ ًال ًحص ‪ َّٟ‬ڃن حٿزيخثڂ اال ىڀټض‪ ....‬ٳٸڀض ّخ ٌٍٓٽ حهلل ًانخ ٿن‪٬‬ـن ‪٫‬ـْننخ ٳڄخ نوزِ كظَ نـٌ‪ ٩‬ٳټْٲ‬
‫رخٿڄئڃنْن ٌّڃجٌ؟ ٷخٽ ّـِّيڂ ڃخ ّـُِ أىپ حٿٔڄخء ڃن حٿظٔزْق ًحٿظٸيّْ)‪ًً ،[/COLOR‬ٿٺ نخطؾ ‪٫‬ن طَْٰ ڃنخم حألٍ‪ٝ‬‬
‫كْغ ًِّٰىخ حٿظ‪ٜ‬لَ نظْـش حٿوڀپ حٿٌُ كيع رخٿڄيحٍ ًحن‪٬‬ټخّ حألٷ‪٤‬خد ٳْظَطذ ‪٫‬ڀْو أٍ‪ ٝ‬رخٍىس ؿيح ٿْْ ٿيخ ٳ‪ٌٜ‬ٽ‬
‫ڃنخهْش‪.‬‬
‫ًًٻَ حٿٸَ‪٣‬زِ أّ‪٠‬خً ٳِ حٿظٌٻَس ‪٫‬ن أرِ أڃخڃش ‪٫‬ن ٌٍٓٽ حهلل ‪ ,‬أنو ٷخٽ‪ً" :‬ٳِ حٿٔنش حٿؼخٿؼش ّڄٔٺ حهلل حٿڄ‪ً َ٤‬ؿڄْ‪ ٪‬حٿنزخص‬
‫ٳڄخ ّنِٽ ڃن حٿٔڄخء ٷ‪َ٤‬س ًال طنزض حألٍ‪ ٝ‬ه‪َ٠‬س ًال نزخطخً‪ ،‬كظَ طټٌڅ حألٍ‪ ٝ‬ٻخٿنلخّ ًحٿٔڄخء ٻخٿِؿخؽ‪ ،‬ٳْزٸَ حٿنخّ‬
‫ّڄٌطٌڅ ؿٌ‪٫‬خً ًؿييحً‪ً ،‬طټؼَ حٿٴظن ًحٿيَؽ‪ًّ ،‬ٸظپ حٿنخّ ر‪٠٬‬يڂ ر‪٠٬‬خً‪ًّ ،‬وَؽ حٿنخّ رؤنٴٔيڂ ًّٔظٌٿَ حٿزالء ‪٫‬ڀَ أىپ‬
‫حألٍ‪ ،ٝ‬ٳ‪٬‬ني ًٿٺ ّوَؽ حٿڄڀ‪ٌ٬‬څ حٿيؿخٽ "‪ ،...‬أٍ‪ ٝ‬ٻخٿنلخّ ًٓڄخء ٻخٿِؿخؽ ط٘زْو ٳْو حٿټٴخّش ‪٫‬ڄخ ّ‪ْٜ‬ذ حٿنخّ ر‪٬‬ي‬
‫حٿِٿِحٽ ڃن طيىٌٍ ٳِ كْخطيڂ ٳظٌٔى حٿ‪٬‬خٿڂ ڃـخ‪٫‬ش كظَ حٿڄٌص اٿَ ىٍؿش أڅ ر‪ ٞ٬‬حٿزڀيحڅ ْٓؤٻپ حٿنخّ ٳْيخ ٿلڂ حٿزَ٘‪.‬‬
‫ًٿٸي ًٍى ٳِ ٓٴَ ىحنْخٽ ً‪ٛ‬ٴخ ٿظڀٺ حألّخځ‪ًّ":‬ټٌڅ ُڃخڅ ‪ْٟ‬ٶ ٿڂ ّټن ڃنٌ ٻخنض أڃو اٿَ ًٿٺ حٿٌٷض"(‪).2‬‬
‫ٻڄخ ًٍى ٳِ ٓٴَ ‪٫‬خڃٌّ‪":‬ٷي أٷٔڂ حٿَدُ رٴوَ ّ‪٬‬ٸٌد انِ ٿن أنَٔ اٿَ حألري ؿڄْ‪ ٪‬أ‪٫‬ڄخٿيڂ * أٿْْ ڃن أؿپ ىٌح طَط‪٬‬ي‬
‫حألٍ‪ًّ ٝ‬نٌف ٻپ ٓخٻن ٳْيخ ًط‪٤‬ڄٌ ٻڀيخ ٻنيَ ًطٴْ‪ً ٞ‬طن‪٠‬ذ ٻنْپ *** * ًّټٌڅ ٳِ ًٿٺ حٿٌْځ ّٸٌٽ حٿْٔي حٿَد أنِ‬
‫أٯْذ حٿ٘ڄْ ٳِ حٿ‪٨‬يَ ًأٷظڂ حألٍ‪ ٝ‬ٳِ ٌّځ نٌٍ * ًأكٌٽ أ‪ْ٫‬خىٻڂ نٌكخً ًؿڄْ‪ ٪‬أٯخنْټڂ ڃَحػِ‪" .‬‬
‫(ًطٴْ‪ً ٞ‬طن‪٠‬ذ )‪٫‬ني كيًع حال‪٤ٛ‬يحځ طٴْ‪ ٞ‬حٿزلخٍ ًحٿڄلْ‪٤‬خص ًطظزيٽ حٿڄٔخٍحص ػڂ طن‪٠‬ذ‪.‬‬
‫(أٯْذ حٿ٘ڄْ ٳِ حٿ‪٨‬يَ )ٿٌؿٌى ىٍؿش ‪٫‬خٿْش ڃن حألطَرش ًحٿٰزخٍ ٳِ حٿٰالٱ حٿٰخُُ ٿألٍ‪.ٝ‬‬
‫ًًٍى أّ‪٠‬خ ًٻَ طڀٺ حألّخځ ٳِ حإلنـْپ‪":‬ألنو ّټٌڅ كْنجٌ ‪ْٟ‬ٶ ‪ْ٨٫‬ڂ ٿڂ ّټن ڃؼڀو ڃنٌ حرظيحء حٿ‪٬‬خٿڂ اٿَ حٓڅ ًٿن ّټٌڅ‪" .‬‬
‫"ًطټٌڅ ‪٫‬الڃخص ٳِ حٿ٘ڄْ ًحٿٸڄَ ًحٿنـٌځ ً‪٫‬ڀَ حألٍ‪ ٝ‬ٻَد أڃڂ رلَْس‪ .‬حٿزلَ ًحألڃٌحؽ ط‪٠‬ؾ * ًحٿنخّ َّٰ٘ ‪٫‬ڀْيڂ‬

‫‪17‬‬
‫ڃن هٌٱ ًحنظ‪٨‬خٍ ڃخ ّؤطِ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔټٌنش‪ ،‬ألڅ ٷٌحص حٿٔڄٌحص طظِ‪" .٩ِ٫‬‬
‫" ًأ‪ َ٤٫‬أال ّٸظڀيڂ رپ ّظ‪ٌ٬‬رٌح هڄٔش أٗيَ‪ٌ٫ً ،‬حرو ٻ‪ٌ٬‬حد ‪٫‬ٸَد اًح ٿي٭ انٔخنًخ * ًٳِ طڀٺ حألّخځ ْٓ‪٤‬ڀذ حٿنخّ حٿڄٌص ًال‬
‫ّـيًنو‪ًَّ ،‬ٯزٌڅ أڅ ّڄٌطٌح ٳْيَد حٿڄٌص ڃنيڂ‪" .‬‬
‫ٳيٌه ڃن حإلنـْپ ّٸخرڀيخ كيّغ ٌٍٓٽ حهلل ‪ ,‬حٿٌُ ًٍحه حٿزوخٍُ ًڃٔڀڂ‪ّ" :‬ڄَ حٿَؿپ رٸزَ حٿَؿپ ٳْٸٌٽ‪ّ :‬خ ٿْظنِ ٻنض ڃټخنو "‬
‫‪ً .‬ٿٸي رَْنض حألكخىّغ حٿنزٌّش حٿڄ‪٤‬يَس ڃيس حٿ‪ْ٠‬ٶ حٿ‪ْ٨٬‬ڂ حٿٌُ ّڄَ رؤىپ حألٍ‪ ٝ‬ٳِ ريحّش ٳظنش حٿيىْڄخء ًىٌ ٻڄخ ْٓؤطِ ربًڅ‬
‫حهلل ط‪٬‬خٿَ‪.‬‬
‫ػڂ طظٌحٿَ حٿ‪٬‬الڃخص حٿټزٍَ ٻ‪٬‬ٸي ڃن‪ٌ٨‬ځ ٷ‪ٓ ٪٤‬ڀټو ٳظظخر‪٬‬ض كزخطو‪.‬‬
‫ً‪٤‬ل‪٤‬خ اُزؾِ‪ٝ َ٤‬اُشثو ث‪ ٖ٤‬األصٓ٘خ ػٖ ىش‪٣‬ن األؽبد‪٣‬ش ‪ٝ‬ا‪٥‬صبس‬
‫ر‪٬‬ي ڃخ ًٻَنخ ُٿِحٽ حألٍ‪ ٝ‬حٿٸخىځ ‪٫‬خځ ‪ًً , 1438-2017‬ٷٌ‪٫‬و ‪٫‬ڀَ حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش ‪ً ,‬ىٌ حٿؤٲ رخٿڄَٰد‬
‫حٿڄٌٻٌٍ ٳِ كيّغ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ " هٔٲ رخٿڄَٰد " ًّظيح‪ َ٫‬حٿنخّ ر‪٬‬يىخ رخٿيَؽ ًحٿٸظپ ًحٿيَد ‪ ,‬رٔزذ‬
‫ٳٸيحڅ حٿظټنڀٌؿْخ حٿٌُ أٓڄْو " حٿڄ‪ْْ٘٬‬ش " حٿظِ ال ّٔظٰنِ ‪٫‬نيخ ‪َٜ٫‬نخ حٿلخ‪ , َٟ‬ڃخًح ّل‪ٜ‬پ ر‪٬‬يىخ ‪ّ ,‬ټٌڅ حٿٸظپ ًحٿ‪ْٰ٤‬خڅ‬
‫‪٫‬ڀَ حٿنخّ ‪ً ,‬حٿنـخس ڃن ‪ْٟ‬ٶ حٿڄ‪ْ٘٬‬ش ‪ ,‬اهٌحنِ طوْڀٌح اًح ٳٸينخ ىٌه حألٯٌّش ٳِ حٿڄ‪٤‬خ‪٫‬ڂ ًحٿظڄٌّنخص حٿٌٰحثْش ‪ً ,‬حٿْٔخٍحص‬
‫ًحٓالص حٿ‪َٜ‬حٳش ‪ً ,‬حٿټيَرخء ‪ً ,‬حٿڄْخه حٿ‪ٌ٬‬رش ‪ً ,‬حٿڄٌح‪ َْٛ‬حٿٌُ ّٔظوَؽ ڃن هِحنخص حٿڄْخه‪.‬‬
‫ّټٌڅ رٔززو حٿٸظپ ٿڀنـخس ڃن حٿڄـخ‪٫‬ش حٿٌُ ٌٓٱ ّٸ‪٫ ٪‬ڀَ حٿنخّ‪.‬‬
‫اُجبة األ‪ٍٝ‬‬
‫كز٘خ األؽالط‪ ,‬كز٘خ اُغشاء‪ ,‬كز٘خ اُذ‪ٔ٤ٛ‬بء‬
‫«‪٫‬ن ‪٫‬زي حهلل رن ‪٫‬ڄَ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نيڄخ؛ ٷخٽ‪ :‬ٻنخ ٷ‪ٌ٬‬ىح ‪٫‬ني ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪ ،‬ٳٌٻَ حٿٴظن‪ ،‬ٳؤٻؼَ ٳِ ًٻَىخ‪،‬‬
‫كظَ ًٻَ ٳظنش حألكالّ‪ ،‬ٳٸخٽ ٷخثپ‪ّ :‬خ ٌٍٓٽ حهلل ! ًڃخ ٳظنش حألكالّ ؟ ٷخٽ‪ :‬ىِ ىَد ًكَد‪ .‬ػڂ ٳظنش حٿَٔحء؛ ىهنيخ ڃن‬
‫طلض ٷيڃِ ٍؿپ ڃن أىپ رْظِ‪٫ِّ ،‬ڂ أنو ڃنِ ًٿْْ ڃنِ‪ً ،‬انڄخ أًٿْخثِ حٿڄظٸٌڅ‪ ،‬ػڂ ّ‪٤ٜ‬ڀق حٿنخّ ‪٫‬ڀَ ٍؿپ ٻٌٍٹ ‪٫‬ڀَ‬
‫‪ٟ‬ڀ‪ .٪‬ػڂ ٳظنش حٿيىْڄخء؛ ال طي‪ ٩‬أكيًح ڃن ىٌه حألڃش اال ٿ‪٤‬ڄظو ٿ‪٤‬ڄش‪ ،‬ٳبًح ٷْپ حنٸ‪٠‬ض؛ طڄخىص‪ّٜ ،‬زق حٿَؿپ ٳْيخ ڃئڃنًخ‬
‫ًّڄِٔ ٻخٳًَح‪ ،‬كظَ ّ‪ َْٜ‬حٿنخّ اٿَ ٳٔ‪٤‬خ‪ْ٣‬ن‪ :‬ٳٔ‪٤‬خ‪ ١‬اّڄخڅ ال نٴخٵ ٳْو‪ً ،‬ٳٔ‪٤‬خ‪ ١‬نٴخٵ ال اّڄخڅ ٳْو‪ ،‬ٳبًح ٻخڅ ًحٻڂ؛‬
‫ٳخنظ‪ًَ٨‬ح حٿيؿخٽ ڃن ٌّڃو أً ٯيه‪ًٍ » .‬حه‪ :‬حإلڃخځ أكڄي‪ً ،‬أرٌ ىحًى‪ً ،‬حٿلخٻڂ ٳِ "ڃٔظيٍٻو"‪ً ،‬أرٌ ن‪ْ٬‬ڂ ٳِ "حٿلڀْش"‪ً ،‬ٷخٽ‬
‫حٿلخٻڂ ‪ٛ" :‬لْق حإلٓنخى ًٿڂ ّوَؿخه"‪ًً ،‬حٳٸو حٿٌىزِ ٳِ "طڀوْ‪ٜ‬و‪".‬‬
‫أّيخ حألهٌس ًحألهٌحص حٿٌُ ّيڄنخ ٳِ حٿليّغ ىٌ ٳظنش حٿيىْڄخء ‪ ,‬ألڅ ٳظنش حألكالّ ًحٿَٔحء ٷي ًٷ‪ ٪‬ٳِ ىٌه حألڃش ٻڄخ ًٻَه‬
‫حٿ‪٬‬الڃش حٿظٌّـَُ‪.‬‬
‫حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش (ٳظنش حٿيىْڄخء)ًٻَنخ ٓخرٸخً أّخځ حٿ‪ْ٠‬ٶ ر‪٬‬ي حنيْخٍ حٿلټٌڃخص ‪ ,‬حٿٌُ رٔززش ىِ ٳنخء حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش‬
‫ًڃخ طز‪ً ٪‬ٿٺ ڃن أكيحع ٗيّيس ‪٫‬ڀَ حألڃَش ًڃن أٗيّ ؿٌحنذ ىٌه حٿٴظنش( ‪ ,‬ٳظنش حٿيىڄخء )ٻؼَْس ًڃظيحهڀش ًڃظنٌّ‪٫‬ش‪ ،‬ػڂ ىِ‬
‫ڃظِحّيس كظََ طنـڀِ ر‪٨‬يٌٍ ؿزپ حٿٌىذ ًرو ّزيأ حٿظڄلْ‪ً ٚ‬حٿظنٸْش حٿ٘خڃڀش‪.‬‬
‫ًٳظنش حٿيىْڄخء ‪ :‬ىِ حٿظِ ط‪ْ٘٬‬يخ حألڃش حإلٓالڃْش حٿٌْځ ‪ًّ ,‬ڄَُ ريخ حٿ‪٬‬خٿڂ حٓڅ ‪ً ,‬حٿظِ حن‪٤‬ڀٸض ريحّظيخ ڃن ‪٫‬خځ ‪-1991‬‬
‫‪ً - 1412‬طيحًٿض ڃ‪ ٪‬أكيحع حٿلخىُ ‪ َ٘٫‬ڃن ٓزظڄزَ ‪ 1422 – 2001‬ٻڄخ ًٻَنخه ٓخرٸخًُ ‪ً ,‬ط‪٬‬ظزَ آهَ حٿٴظن حٿٌحٷ‪٬‬ش ٳِ‬
‫حٿ‪٬‬الڃخص حٿ‪ً , ٍَٰٜ‬طنظيِ ڃ‪٧ ٪‬يٌٍ حٿـزپ ڃن ًىذ ‪ ,‬ٻڄخ ْٓؤطِ‪.‬‬
‫ًٷي ؿخء ًٻَ حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ٳِ آػخٍ ‪٫‬يّيس ًٻَىخ ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ٳِ (حٿٴظن) ًؿخءص حإلٗخٍس اٿْيخ ٳِ أكخىّغ ‪ٛ‬لخف‪ ،‬ٳڄڄخ‬
‫ؿخء ٳِ ٻظخد (حٿٴظن )‪٫‬ن أرِ ىََّس ‪ ‬ٷخٽ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪{ :‬طؤطْټڂ ڃن ر‪٬‬يُ أٍر‪ ٪‬ٳظن‪ ،‬ٳخٿَحر‪٬‬ش ڃنيخ‬
‫حٿ‪ٜ‬ڄَخء حٿ‪٬‬ڄْخء حٿڄ‪٤‬زٸش ط‪َ٬‬ٹ حألڃَش ٳْيخ رخٿزالء ‪َ٫‬ٹ حألىّڂ كظَ ُّنټَ ٳْيخ حٿڄ‪ًَ٬‬ٱ ًُّ‪َ٬‬ٱ ٳْيخ حٿڄنټَ طڄٌص ٳْيخ ٷڀٌريڂ‬
‫ٻڄخ طڄٌص أريحنيڂ** ًٷخٽ أرٌ ىََّس ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪ًً :‬ٻَ حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ال ّنـٌ ڃن َّٗىخ االّ ڃن‬
‫َْ٘نّ أڃّظِ ڃن ر‪٬‬يُ ٳظن‬
‫ى‪٫‬خ ٻي‪٫‬خء حٿَٰٵ‪ً ،‬ٳِ ًٍحّش حٿلخٻڂ ً‪ٛ‬لّليخ ًًحٳٸو حٿٌىزِ؛ ٷخٽ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪{ :‬ٿَْٰ َ‬
‫ٻٸ‪ ٪٤‬حٿڀْپ حٿڄ‪٨‬ڀڂ ّ‪ٜ‬زق حٿَؿپ ٳْيخ ڃئڃنًخ ًّڄِٔ ٻخٳًَح ًّڄِٔ ڃئڃنًخ ًّ‪ٜ‬زق ٻخٳًَح ّزْ‪ ٪‬أٷٌحځ ىّنيڂ ر‪ ٍََٝ٬‬ڃن حٿينْخ‬

‫‪18‬‬
‫ٷڀْپ** ًٷخٽ‪{ :‬طټٌڅ ٳظنش حٿنخثڂ ٳْيخ هٌَْ ڃن حٿْٸ‪٨‬خڅ ًحٿْٸ‪٨‬خڅ ٳْيخ هٌَْ ڃن حٿٸخثڂ ًحٿٸخثڂ ٳْيخ هٌَْ ڃن حٿٔخ‪ ِ٫‬ٳڄن ًؿي‬
‫ڃڀـؤً أً ڃ‪٬‬خًًح ٳڀْْٔظ‪ ٌ٬‬رو**(‪ٛ‬لْق ڃٔڀڂ) ًٷخٽ‪ّ{ :‬ؤطِ ‪٫‬ڀْټڂ ُڃخڅ ال ّنـٌ ٳْو االّ ڃن ى‪٫‬خ ى‪٫‬خء حٿَٰٵ**(ٷخٽ حٿلخٻڂ‬
‫ًحٿٌىزِ ‪ٛ‬لْق ‪٫‬ڀَ َٗ‪ ١‬حٿْ٘وْن ‪٫ً ,‬ن أٍ‪٣‬خس رن حٿڄنٌٍ ٷخٽ‪ :‬رڀٰنِ أڅَ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ٳِ حٿٴظنش‬
‫حٿَحر‪٬‬ش‪{ :‬ط‪ًَْٜ‬څ ٳْيخ اٿَ حٿټٴَ‪ ،‬ٳخٿڄئڃن ٌّڃجٌ ڃن ّـڀْ ٳِ رْظو‪ً ،‬حٿټخٳَ ڃن ٓپّ ْٓٴو ًأىَحٵ ىځ أهْو ًىځ ؿخٍه**‬
‫ًٳِ أػَ آهَ ڃٌٷٌٱ؛ ٷخٽ أرٌ ىََّس ‪ :‬حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ‪٫‬ڄْخء ڃ‪٨‬ڀڄش طڄٌٍ ڃٌٍ حٿزلَ ال ّزٸَ رْض ڃن حٿ‪َ٬‬د ًحٿ‪٬‬ـڂ االّ‬
‫ڃألطو ًالً ًهٌٳًخ‪ ،‬ط‪ْ٤‬ٲ رخٿ٘خځ ًط‪ َ٘٬‬رخٿ‪َ٬‬حٵ ًطوز‪ ٢‬رخٿـَِّس رْيىخ ًٍؿڀيخ ط‪َ٬‬ٹ حألڃّش ٳْيخ ‪َ٫‬ٹ حألىّڂ ًّ٘ظي ٳْيخ‬
‫حٿزالء كظَ ُّنټَ ٳْيخ حٿڄ‪ًَ٬‬ٱ ًُّ‪َ٬‬ٱ ٳْيخ حٿڄنټَ‪ ،‬ال ّٔظ‪ ٪ْ٤‬أكي ّٸٌٽ ڃو ڃو‪ً ،‬ال َّٷ‪ٌ٬‬نيخ ڃن نخكْش االّ طٴظّٸض ڃن‬
‫نخكْش‪ّٜ ،‬زق حٿَؿپ ٳْيخ ڃئڃنًخ ًّڄِٔ ٻخٳَح ًال ّنـٌ ڃنيخ االّ ڃن ى‪٫‬خ ٻي‪٫‬خء حٿَٰٵ ٳِ حٿزلَ‪ً ،‬ىٌح ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ ّټٌڅ رٔزو‬
‫انٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿټيَرخء نيخثْخً رٔزذ ُٿِحٽ حألٍ‪ ٝ‬ٳظټٌڅ حٿينْخ ڃ‪٨‬ڀڄشً ٌٓىحء ‪ ,‬ٳْٸظظپ حٿنخّ رْنيڂ ًّټٌڅ ٳْيخ حٿيَؽ ًحٿٸظپ ٻڄخ‬
‫ًٍى ٳِ كيّغ ٓڀڄش ‪ ,‬أهزَنخ أكڄي رن ‪٫‬ڄَْ رن ٌّٓٲ ريڃ٘ٶ ٷخٽ كيػنخ ڃلڄي رن ‪ٌ٫‬ٱ ٷخٽ كيػنخ أرٌ حٿڄَْٰس ٷخٽ كيػنِ‬
‫أٍ‪٣‬خس رن حٿڄنٌٍ ٷخٽ كيػنِ ‪ٟ‬ڄَس رن كزْذ ٷخٽ ٓڄ‪٬‬ض ٓڀڄش رن نٴْپ حٿٔټٌنِ ٷخٽ ػڂ ٻنخ ؿڀٌٓخ ػڂ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو‬
‫ًٓڀڂ ًىٌ ٌّكَ اٿْو ٳٸخٽ ًٿٔظڂ الرؼْن ر‪٬‬يُ اال ٷڀْال ًٓظؤطٌنِ أٳنخىح ّٴنِ ر‪٠٬‬ټڂ ر‪٬٠‬خ ًرْن ّيُ حٿٔخ‪٫‬ش ڃٌطخڅ ٗيّي‬
‫ًر‪٬‬يه ٓنٌحص حٿِالُٽ " ىٌح حٿليّغ ّؼزض ً ّئٻي أڅ حألڃش ڃٸزڀش ‪٫‬ڀَ ُٿِحٽ حألٍ‪ , ٝ‬حٿٌُ ٌٓٱ ّٴنَ ٳْيخ ػڀغ حٿ‪٬‬خٿڂ ‪,‬‬
‫ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬
‫ًٳِ أػَ ڃٌٷٌٱ؛ ٷخٽ أرٌ ىََّس ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ‪ :‬حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ‪٫‬ڄْخء ڃ‪٨‬ڀڄش طڄٌٍ ڃٌٍ حٿزلَ ال ّزٸَ رْض ڃن حٿ‪َ٬‬د‬
‫ًحٿ‪٬‬ـڂ االّ ڃألطو ًالً ًهٌٳًخ‪ ،‬ط‪ْ٤‬ٲ رخٿ٘خځ ًطَٰ٘ رخٿ‪َ٬‬حٵ ًطوز‪ ٢‬رخٿـَِّس رْيىخ ًٍؿڀيخ ط‪َ٬‬ٹ حألڃّش ٳْيخ ‪َ٫‬ٹ حألىّڂ‬
‫ًّ٘ظي ٳْيخ حٿزالء كظَ ُّنټَ ٳْيخ حٿڄ‪ًَ٬‬ٱ ًُّ‪َ٬‬ٱ ٳْيخ حٿڄنټَ‪ ،‬ال ّٔظ‪ ٪ْ٤‬أكي ّٸٌٽ ڃو ڃو‪ً ،‬ال َّٷ‪ٌ٬‬نيخ ڃن نخكْش االّ‬
‫طٴظّٸض ڃن نخكْش‪ّٜ ،‬زق حٿَؿپ ٳْيخ ڃئڃنًخ ًّڄِٔ ٻخٳَح ًال ّنـٌ ڃنيخ االّ ڃن ى‪٫‬خ ٻي‪٫‬خء حٿَٰٵ ٳِ حٿزلَ‪ ،‬طيًځ حػنِ ‪َ٘٫‬‬
‫پ طٔ‪٬‬ش ٓز‪٬‬ش‪٫ً" .‬ن أرِ ىََّس‬
‫‪٫‬خڃًخ طنـڀِ كْن طنـڀِ ًٷي حنلَٔ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ٳْٸظڀٌڅ ‪٫‬ڀْو كظَ ّٸظپ ڃن ٻ ّ‬
‫ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ‪ :‬ٷخٽ ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪{ :‬حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ػڄخنْش ‪٫ َ٘٫‬خڃًخ ػڂ طنـڀِ كْن طنـڀِ ًٷي حنلَٔ‬
‫حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ طټذّ ‪٫‬ڀْو حألڃّش ٳْٸظپ ‪٫‬ڀْو ڃن ٻپّ طٔ‪٬‬ش ٓز‪٬‬ش**‬
‫ًحٿـڄ‪ ٪‬رْن حٿليّؼْن ًٍر‪٤‬يڄخ ڃ‪ ٪‬ر‪ّ ٞ٬‬ټٌڅ ‪ٓ 30‬نش ڃن ‪٫‬خځ ‪ً - 1412-1991‬كظَ ‪٫‬خځ ‪ً 1442-2021‬ىٌح ّ‪ٜ‬خىٱ‬
‫نيخّش حٿيًٿش حإلَٓحثڀْش ‪٫‬خځ ‪ 1443-2022‬حٿڄظٌٷ‪٬‬ش ‪ً .‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ‬
‫ًرنيخّش ىٌه حٿٴظنش ‪ً ,‬حنلٔخٍ حٿـزپ ‪٫‬ن ًىذ ‪ّ ,‬نٸ‪ ٪٤‬حٿ‪٬‬ٸي ًّنٴَ‪ ١‬ن‪٨‬ڄو ًطظخر‪ ٪‬أَٗح‪ ١‬حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ؛ هًَؽ حٿيؿخٽ ػڂ‬
‫نًِٽ حٿڄْٔق ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ػڂ هًَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ػڂ ‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًهًَؽ حٿيحرش ػڂ‬
‫حٿيهخڅ ػڂ ىيځ حٿټ‪٬‬زش ػڂ حٿٸل‪٤‬خنِ ػڂ حٿَّق حٿنخ‪٫‬ڄش ػڂ حٿنخٍ‪ ،‬ٷخٽ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‪{ :‬حإلڃخٍحص هَُحص ڃن‪ٌ٨‬ڃخص‬
‫رٔڀٺ ٳبًح حنٸ‪ ٪٤‬حٿٔڀٺ طز‪ ٪‬ر‪٠٬‬و ر‪٠٬‬خ **ٷخٽ حٿلخٻڂ ًحٿٌىزِ‪ :‬ىٌح كيّغ ‪ٛ‬لْق ‪٫‬ڀَ َٗ‪ ١‬ڃٔڀڂ ‪ً ،‬ٷخٽ ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس‬
‫ٲ رخٿڄَٰد ًهٔٲٌ ٳِ ؿَِّس حٿ‪َ٬‬د ًحٿيهخڅ‬
‫ًحٿٔالځ‪{ :‬اڅَ حٿٔخ‪٫‬ش ال طټٌڅ كظَ طټٌڅ ‪ َ٘٫‬آّخص؛ هٔٲٌ رخٿڄَ٘ٵ ًهٔ ٌ‬
‫ًحٿيؿخٽ ًنًِٽ ‪ ََْٔ٫‬رن ڃَّڂ ًىحرش حألٍ‪ًّ ٝ‬ؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ً‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًنخٌٍ طوَؽ ڃن ٷ‪َ٬‬س ‪٫‬يڅ‬
‫طَكپ حٿنخّ**(‪ٛ‬لْق ڃٔڀڂ‪).‬‬
‫اُجبة اُضبٗ‪٢‬‬
‫حنلٔخٍ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ًكيًع حٿٴظن ًؿخء طَطْزيخ رخٿِڃن ٳِ حألكخىّغ حٿظخٿْش‬
‫ًٍٍ حٿزوخٍُ ٳِ ‪ٛ‬لْلو ٳِ ٻظخد حٿٴظن رخد هًَؽ حٿنخٍ ‪ ً ،‬ڃٔڀڂ ٳِ ٻظخد حٿٴظن رخد ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ ّلَٔ‬
‫حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ‪٫ ،‬ن أرِ ىََّس ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ٷخٽ ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ :‬ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ‬
‫لََٔ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ّٸظظپ حٿنخّ ‪٫‬ڀْو ‪ ،‬ٳْٸظپ ڃن ٻپ ڃخثش طٔ‪٬‬ش ًطٔ‪ٌ٬‬څ ‪ ،‬ٳْٸٌٽ ٻپ ٍؿپ ڃنيڂ ‪ :‬ٿ‪٬‬ڀِ أٻٌڅ‬
‫ُّ ْ‬
‫أنخ أنـٌ‪.‬‬
‫ً ٳِ ًٍحّش ٷخٽ ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ٌّٗ :‬ٺ حٿٴَحص أڅ ّلَٔ ‪٫‬ن ٻنِ ڃن ًىذ ٳڄن ك‪َ٠‬ه ٳال ّؤهٌ ڃنو‬
‫ْٗجخً ‪ .‬نٴْ حٿڄَحؿ‪ ٪‬حٿٔخرٸش ‪ًًٍ ،‬حه أّ‪٠‬خً أرٌ ىحًى ًحٿظَڃٌُ ً ‪٫‬ن ‪٫‬زي حهلل رن حٿلخٍع رن نٌٳپ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ٷخٽ ‪ :‬ٻنض‬

‫‪19‬‬
‫ًحٷٴخً ڃ‪ ٪‬أرِ رن ٻ‪٬‬ذ ‪ ،‬ٳٸخٽ ‪ :‬ال ِّحٽ حٿنخّ ڃوظڀٴش أ‪٫‬نخٷيڂ ٳِ ‪٣‬ڀذ حٿينْخ ؟ ٷڀض ‪ :‬أؿپ ‪ ،‬ٷخٽ ‪ :‬ٳبنِ ٓڄ‪٬‬ض ٌٍٓٽ حهلل‬
‫‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّٸٌٽ ‪ٌّٗ :‬ٺ حٿٴَحص أڅ ّنلَٔ ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ‪ ،‬ٳبًح ٓڄ‪ ٪‬رو حٿنخّ ٓخًٍح اٿْو ‪ ،‬ٳْٸٌٽ ڃن ‪٫‬نيه ‪:‬‬
‫ٿجن طَٻنخ حٿنخّ ّؤهًٌڅ ڃنو ٿٌْىزن رو ٻڀو ‪ ،‬ٷخٽ ‪ :‬ٳْٸظظڀٌڅ ‪٫‬ڀْو ‪ ،‬ٳْٸظپ ڃن ٻپ ڃخثش طٔ‪٬‬ش ً طٔ‪ٌ٬‬څ ‪ .‬ڃٔڀڂ‪[/COLOR‬‬
‫ً ‪٫‬ن أرِ ىََّس ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ٷخٽ ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ :‬ال طٌىذ حٿينْخ كظَ ّنـڀِ ٳَحطټڂ ‪٫‬ن ؿَِّس‬
‫ڃن ًىذ ‪ ،‬ٳْٸظظڀٌڅ ‪٫‬ڀْو ‪ ،‬ٳْٸظپ ڃن ٻپ ڃخثش طٔ‪٬‬ش ً طٔ‪ٌ٬‬څ ‪ًٍ .‬حه كنزپ رن آلخٵ ٳِ ٻظخرو حٿٴظن رٔني ‪ٛ‬لْق‪.‬‬
‫أهَؽ ىٌح حٿليّغ رخإل‪ٟ‬خٳش اٿَ حإلڃخڃْن حٿزوخٍُ ً ڃٔڀڂ ‪ ،‬ٻپ ڃن ‪٫‬زيحٿَُحٵ ٳِ ڃ‪ٜ‬نٴو ‪٫‬ن أرِ ىََّس ‪ ً ،‬حإلڃخځ أكڄي‬
‫ٳِ ڃٔنيه ‪٫‬ن ڃ‪٬‬ڄَ ‪ ً ،‬ٳِ ڃن ‪َّ٣‬ٶ ُىَْ ‪ ً ،‬ٻٌٿٺ ٳِ ‪٫‬ن ‪َّ٣‬ٶ ٻ‪٬‬ذ ‪ً .‬أرٌ ىحًى ٳِ ٓننو ًحٿظَڃٌُ ٳِ ٓننو ‪ً ،‬حرن‬
‫ڃخؿش ٳِ ٓننو ‪ .‬ٻڄخ أًٍىه ٻپ ڃن حإلڃخځ أرِ ‪٫‬ڄًَ حٿيحنِ ٳِ ٻظخرو حٿٔنن حٿٌحٍىس ٳِ أٻؼَ ڃن ڃٌ‪ً . ٪ٟ‬أّ‪٠‬خً أًٍىه‬
‫حإلڃخځ حٿلخٳ‪ ٦‬ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ٳِ حٿٴظن ٳِ أٻؼَ ڃن ڃٌ‪ ً ، ٪ٟ‬أًٍىه حرن ٻؼَْ ٳِ ٻظخرو حٿنيخّش ٳِ حٿٴظن ًحٿڄالكڂ‪.‬‬
‫ً ٷي ؿخءص أٿٴخ‪ ٥‬أهٍَ ٗخًس ٿڀليّغ حٿڄٌٻٌٍ ‪ً ،‬ىِ ‪ :‬ٿْلَٔڅ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ كظَ ّٸظظپ ‪٫‬ڀْو حٿنخّ ‪ ،‬ٳْٸظپ‬
‫ڃن ٻپ ‪َ٘٫‬س طٔ‪٬‬ش ‪ .‬أهَؿو حرن ڃخؿش ٳِ ٓننو ‪ً ،‬حإلڃخځ أكڄي ٳِ ڃٔنيه ‪ . ، ،‬ٷخٽ حٿزٌ‪ : َُْٛ‬آنخىه ‪ٛ‬لْق ً ٍؿخٿو‬
‫ػٸخص ‪ًُ :‬حثي حرن ڃخؿش ‪ .‬حٿليّغ أًٍىه حٿلخٳ‪ ٦‬ٳِ حٿٴظق ‪ ً ،‬ٷخٽ ‪ ً :‬ىِ ًٍحّش ٗخًس ‪ً ،‬حٿڄلٴٌ‪ ٥‬ڃخ طٸيځ ڃن كيّغ أرِ‬
‫ىََّس ‪٫‬ني ڃٔڀڂ ‪ٗ ً ،‬خىي ڃن كيّغ أرِ رن ٻ‪٬‬ذ ‪ :‬ڃن ٻپ ڃخثش طٔ‪٬‬ش ً طٔ‪ٌ٬‬څ ‪ ً .‬ٷخٽ حألٿزخنِ ‪٫‬نو ‪ :‬كٔن ‪ٛ‬لْق ىًڅ‬
‫ٷٌٿو ‪ :‬ڃن ٻپ ‪َ٘٫‬س طٔ‪٬‬ش ‪ ،‬ٳبنو ٗخً ‪ٛ .‬لْق حرن ڃخؿش‪.‬‬
‫ً ٻٌٿٺ ًٍىص ًٍحّش أهٍَ ‪٫‬ني ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ٳِ حٿٴظن ڃن ‪َّ٣‬ٶ آهَ ‪٫‬ن ّلَْ رن أرِ ‪٫‬ڄًَ ‪٫‬ن أرِ ىََّس ڃَٳٌ‪٫‬خً ‪،‬‬
‫ً ٳْو ‪ :‬ڃن ٻپ طٔ‪٬‬ش ٓز‪٬‬ش ‪ ً ،‬ىٌ ڃنٸ‪ ٪٤‬ألڅ ّلَْ ًٍحّظو ‪٫‬ن حٿ‪ٜ‬لخرش ڃَٓڀش ‪ ،‬ٻڄخ ٳِ حٿظٸَّذ ‪ْٗ ً ،‬ن ن‪ْ٬‬ڂ ڃزيڂ ‪.‬‬
‫أ‪ٝ‬الً ‪ :‬رؼش‪٣‬ق ٗ‪ٜ‬ش اُلشاد ‪ :‬ىٌ رخٿ‪٠‬ڂ ػڂ حٿظوٴْٲ ‪ ً ،‬آهَه طخء ڃؼنخس ڃن ٳٌٵ ‪ً ،‬حٿٴَحص ٳِ أ‪ٛ‬پ ٻالځ حٿ‪َ٬‬د أ‪ٌ٫‬د حٿڄْخه‬
‫‪ ً ،‬ڃوَؽ حٿٴَحص ٳْڄخ ُ‪٫‬ڄٌح ڃن أٍڃْنْش ػڂ ڃن ٷخٿْٸال ٷَد هال‪ّ ً ١‬يًٍ رظڀٺ حٿـزخٽ كظَ ّيهپ أٍ‪ ٝ‬حٿًَځ اٿَ ڃڀ‪ْ٤‬ش‬
‫‪ّٜ ً ،‬ذ ٳْيخ أنيخٍحً ‪ٰٛ‬خٍ ‪ ،‬ػڂ ّڄَ رخٿَٷش ػڂ ّ‪ َْٜ‬أنيخٍحً ٿظٔٸِ ًٍُ‪ ٩‬حٿٌٔحى رخٿ‪َ٬‬حٵ ‪ّ ً ،‬ڀظٸِ ريؿڀش ٷَد ًحٓ‪، ٢‬‬
‫ٳْ‪َْٜ‬حڅ نيًَح ًحكيحً ‪ْ٨٫‬ڄخً ّ‪ٜ‬ذ ٳِ رلَ حٿيني حٿوڀْؾ حٿ‪َ٬‬رِ ‪ ، -‬أن‪ : َ٨‬ڃ‪٬‬ـڂ حٿزڀيحڅ‪.‬‬
‫صبٗ‪٤‬بً ‪ :‬اٌُالّ ػِ‪ ٠‬أُؼ٘‪ ٠‬اإلعٔبُ‪ُِ ٢‬ؾذ‪٣‬ش‪:‬‬
‫ّٸٌٽ حإلڃخځ حٿنًٌُ ٍكڄو حهلل ‪ -‬ٳِ ڃ‪٬‬نَ حنلٔخٍ حٿٴَحص ‪ً :‬ڃ‪٬‬نَ حنلٔخٍه ‪ ،‬حنټ٘خٳو ٿٌىخد ڃخثو ‪ً ،‬ٷي ّټٌڅ رٔزذ طلٌٽ‬
‫ڃـَحه ‪ ،‬ٳبڅ ىٌح حٿټنِ أً ىٌح حٿـزپ ڃ‪٤‬ڄٌٍ رخٿظَحد ‪ ً ،‬ىٌ ٯَْ ڃ‪ًَ٬‬ٱ ‪ ،‬ٳبًح ڃخ طلٌٽ ڃـٍَ حٿنيَ ٿٔزذ ڃن حألٓزخد‬
‫‪ ً ،‬ڃَ ٷَّزًخ ڃن ىٌح حٿـزپ ٻ٘ٴو ‪ ً ،‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ رخٿ‪ٌٜ‬حد ‪ .‬أىـ ‪َٗ .‬ف ‪ٛ‬لْق ڃٔڀڂ‪.‬‬
‫ّٸٌٽ حٿلخٳ‪ ٦‬حرن كـَ ‪٫‬ن ٓزذ طٔڄْظو رخٿټنِ ‪ ،‬ٳِ حٿليّغ حألًٽ ‪٫ ً ،‬ن ٓزذ طٔڄْظو رـزپ ڃن ًىذ ٳِ حٿليّغ حٿؼخنِ ‪:‬‬
‫ً ٓزذ طٔڄْظو ٻنِحً رخ‪٫‬ظزخٍ كخٿو ٷزپ أڅ ّنټ٘ٲ ‪ ً ،‬طٔڄْظو ؿزالً ٿإلٗخٍس اٿَ ٻؼَطو ‪ .‬حٿٴظق‬
‫أڃخ ڃ‪٬‬نَ أڅ ّٸظظپ ‪٫‬ڀْو حٿنخّ ٳْٸظپ ڃن ٻپ ڃخثش طٔ‪٬‬ش ً طٔ‪ٌ٬‬څ ً ال ّنـٌ اال ًحكي ‪ ،‬حٿ‪٨‬خىَ ڃن ڃ‪٬‬نَ ىٌح حٿليّغ أڅ‬
‫حٿٸظخٽ ّٸ‪ ٪‬رْن حٿڄٔڀڄْن أنٴٔيڂ ‪ ،‬ألڅ ٷظخٽ حٿڄٔڀڄْن ڃ‪ ٪‬أ‪٫‬يحثيڂ ڃن ّيٌى ًن‪ٜ‬خٍٍ ًٯَْىڂ ّٔڄَ ڃالكڂ ‪.‬‬
‫صبُضبً ‪ :‬ث‪٤‬بٕ صٖٓ ؽذ‪ٝ‬س رُي‪:‬‬
‫ً ٷي حهظڀٲ حألثڄش ٳِ طليّي ُڃن كيًع ًٿٺ ‪ ،‬ٳٌىذ حإلڃخځ حٿزوخٍُ اٿَ أنو ّٸ‪ ٪‬ڃ‪ ٪‬هًَؽ حٿنخٍ ‪٨ّ ً ،‬يَ ًٿٺ ڃن‬
‫‪ٛ‬نْ‪٬‬و أُ ڃن ‪ٛ‬نْ‪ ٪‬حإلڃخځ حٿزوخٍُ ‪ ، -‬اً أىهپ كيّغ كَٔ حٿٴَحص طلض رخد هًَؽ حٿنخٍ ‪ ً ،‬أًٍى كيّغ أرِ ىََّس ً‬
‫كخٍػش رن ًىذ ً ٿٴ‪ ٦‬كيّغ كخٍػش ىٌ ‪ :‬ط‪ٜ‬يٷٌح ‪ ،‬ٳْٔؤطِ ‪٫‬ڀْټڂ ُڃخڅ ّڄِ٘ حٿَؿپ ر‪ٜ‬يٷظو ‪ ،‬ٳْٸٌٽ حٿٌُ ّؤطْو ريخ ‪ :‬ٿٌ‬
‫ؿجض ريخ رخألڃْ ؛ ٿٸزڀظيخ ٳؤڃخ حٓڅ ٳال كخؿش ٿِ ريخ ٳال ّـي ڃن ّٸزڀيخ ‪٫‬ٸذ حٿزخد حٿڄٌٻٌٍ ڃزخَٗس طلض رخد ٿڂ ّظَؿڂ ٿو‬
‫رِ٘ء ‪ ،‬ڃڄخ ّيٽ ‪٫‬ڀَ أنو ڃظ‪٬‬ڀٶ رو ‪ ،‬ٳيٌ ٻخٿٴ‪ٜ‬پ ڃنو ‪ ً ،‬ڃن ػڂ ّئهٌ حٿٔزذ ٳِ ‪٫‬يځ ٷزٌٽ حٿنخّ ڃخ ّ‪٫ َٝ٬‬ڀْيڂ ڃن‬
‫حأل ڃٌحٽ ‪ ً ،‬ٻٌٿٺ ٓزذ حٿنيِ ‪٫‬ن أهٌ ِٗء ڃڄخ ّلَٔ ‪٫‬نو حٿٴَحص ‪ ً ،‬ىٌ حنٰ٘خٿيڂ رؤڃَ حٿلَ٘ ‪ ،‬رلْغ ال ّڀظٴض أكي ڃنيڂ‬

‫‪20‬‬
‫اٿَ حٿڄخٽ رپ ّٸ‪ٜ‬ي أڅ ّظوٴٲ ڃنو ڃخ حٓظ‪٤‬خ‪ . ٩‬حٿٴظق‬
‫ً ًىذ حٿلڀْڄِ ٳِ حٿڄنيخؽ ٳِ ٗ‪٬‬ذ حإلّڄخڅ اٿَ أنو ّٸ‪ ٪‬ٳِ ُڃن ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْيڄخ حٿٔالځ ‪ ،‬ٳبنو ًٻَ كيّغ كَٔ‬
‫حٿٴَحص ػڂ ٷخٽ ‪ :‬ٳْ٘زو أڅ ّټٌڅ ىٌح حٿِڃخڅ حٿٌُ أهزَ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أڅ حٿڄخٽ ّٴْ‪ ٞ‬ٳْو ٳال ّٸزڀو أكي ‪ً ً ،‬ٿٺ‬
‫ٳِ ُڃخڅ ‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ ‪ ً ،‬ٿ‪٬‬پ ٓزذ ىٌح حٿٴْ‪ ٞ‬حٿ‪ْ٨٬‬ڂ ًٿٺ حٿـزپ ڃ‪ ٪‬ڃخ ّٰنڄو حٿڄٔڀڄٌڅ ڃن أڃٌحٽ حٿڄَ٘ٻْن ‪ً ،‬حهلل‬
‫أ‪٫‬ڀڂ ‪ .‬حٿڄنيخؽ ‪.‬‬
‫ً ًٻَ حٿٸَ‪٣‬زِ نٴْ ٻالځ حٿلڀْڄِ ً أٷَه ‪٫‬ڀَ ًٿٺ ‪ ،‬أن‪ َ٨‬حٿظٌٻَس‬
‫ً ىنخٹ كيّغ ّئّي ىٌح حٿٸٌٽ ‪ ًٍٍ ،‬حٿزوخٍُ ٳِ ‪ٛ‬لْلو ڃن كيّغ أرِ ىََّس ڃَٳٌ‪٫‬خً ‪ ً ،‬ٳْو ‪ً :‬حٿٌُ نٴِٔ رْيه‬
‫ٿٌْٗټن أڅ ّنِٽ ٳْټڂ حرن ڃَّڂ كټڄخً ‪٫‬يالً ‪ .. ..‬اٿَ أڅ ٷخٽ ‪ّ ً :‬ٴْ‪ ٞ‬حٿڄخٽ كظَ ال ّٸزڀو أكي ‪ .‬حٿزوخٍُ ٻظخد حألنزْخء رخد‬
‫نًِٽ ‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ‪.‬‬
‫أڃخ حرن كـَ ٳبنو ٿڂ ّليى ٿليّغ كَٔ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ُڃن ڃ‪ْ٬‬ن ‪ ،‬ٿټنو ًٻَ ڃخ ًىذ اٿْو حٿزوخٍُ ڃن أنو ّٸ‪٪‬‬
‫‪٫‬ني حٿلَ٘ ‪ً ً ،‬ٿٺ أػنخء ط‪َٟ٬‬و ٿزْخڅ حٿلټڄش حٿظِ ألؿڀيخ نيَ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪٫‬ن حألهٌ ڃنو ‪ ً ،‬ٷي ‪٫‬ي ًٿٺ أُ‬
‫كَٔ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ‪ٛ‬خكذ حإلٗخ‪٫‬ش ‪ ،‬ڃن حألڃخٍحص حٿظِ طيٽ ‪٫‬ڀَ ٷَد هًَؽ حٿڄييُ ‪ .‬حإلٗخ‪٫‬ش ‪ ً ،‬حٿٌُ‬
‫ىٳ‪٬‬و اٿَ حٿٸٌٽ رٌٿٺ ڃخ ًٍحه حرن ڃخؿش ڃن كيّغ ػٌرخڅ ڃَٳٌ‪٫‬خً ‪ّ :‬ٸظظپ ‪٫‬ني ٻنِٻڂ ػالػش ‪ ،‬ٻڀيڂ حرن هڀْٴش ‪ .‬ػڂ ًٻَ حٿليّغ‬
‫ٳِ حٿڄييُ ‪ ،‬ٳبڅ ٻخڅ حٿڄَحى رخٿټنِ حٿٌُ ٳِ كيّغ أرِ ىََّس ‪ ،‬ىٽ ‪٫‬ڀَ أنو انڄخ ّٸ‪٫ ٪‬ني ‪٧‬يٌٍ حٿڄييُ ٷزپ نًِٽ ‪ً َْٔ٫‬‬
‫هًَؽ حٿنخٍ ‪ ً ،‬ٿټن ٿْْ ىنخٹ ڃخ ّ‪ْ٬‬ن ًٿٺ ‪ .‬حٿٴظق‬
‫ً ّزيً ٿِ ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ أڅ حألنٔذ كڄپ ىٌه حألكخىّغ ‪٫‬ڀَ ڃلڄپ ًحكي ً ىٌ أڅ ًٿٺ ّٸ‪ ٪‬ٷزپ ‪٧‬يٌٍ حٿڄييُ ‪ً ,‬ٷزپ حٿوالٳش‬
‫حإلٓالڃْش رٔز‪ٓ ٪‬نْن ‪.‬‬
‫ساثؼبً ‪ :‬عجت اُ٘‪ ٢ٜ‬ػٖ أخز ؽ‪٢‬ء ٓ٘‪:ٚ‬‬
‫أڃخ حٿلټڄش حٿظِ ألؿڀيخ ًٍى حٿنيِ ‪٫‬ن حألهٌ ڃن ًٿٺ حٿـزپ حٿٌُ ّلَٔ ‪٫‬نو حٿٴَحص ‪ ،‬ٳٸي ًٻَ حٿ‪٬‬ڀڄخء ٳِ رْخڅ حٿلټڄش ڃن‬
‫ًٿٺ ‪٫‬يس أٓزخد ‪:-‬‬
‫‪1‬أڅ حٿنيِ ٿظٸخٍد حألڃَ ً ‪٧‬يٌٍ أَٗح‪٣‬و ‪ ،‬ٳبڅ حٿَٻٌڅ اٿَ حٿينْخ ًحالٓظټؼخٍ ڃنيخ ڃ‪ً ٪‬ٿٺ ؿيپ ًحٯظَحٍ‪.‬‬‫‪ 2‬ألنو ال ّـَُ رو ڃـٍَ حٿڄ‪٬‬يڅ ‪ ،‬ٳبًح أهٌه أكيىڂ ػڂ ٿڂ ّـي ڃن ّوَؽ كٶ حهلل اٿْو ٿڂ ٌّٳٶ رخٿزَٻش ڃن حهلل ط‪٬‬خٿَ ٳْو ‪،‬‬‫ٳټخڅ حالنٸزخ‪٫ ٝ‬نو أًٿَ ‪ً .‬ٻَه حٿلڀْڄِ حكظڄخالً ٳِ حٿڄنيخؽ‬
‫‪3‬انڄخ نيَ ‪٫‬ن حألهٌ ڃنو أنو ٿڀڄٔڀڄْن ٳال ّئهٌ اال رلٸو ‪ً ،‬ٻَه حرن حٿظْن ‪ً ،‬ٷخٽ ٻڄخ كټَ ‪٫‬نو حٿلخٳ‪ ٦‬حرن كـَ ‪ ً :‬ڃن‬‫أهٌه ً ٻؼَ حٿڄخٽ نيځ ألهٌه ڃخ ال ّنٴ‪٬‬و ‪ ً ،‬اًح ‪٧‬يَ ؿزپ ڃن ًىذ ‪َ ،‬ٻَٔيَ حٿٌىذ ‪ّ ً ،‬زيً أڅ حإلڃخځ حٿزوخٍُ ًىذ اٿَ‬
‫حهظْخٍ حٿٸٌٽ حألًٽ ‪ ،‬اً أًٍى ىٌح حٿليّغ طلض رخد هًَؽ حٿنخٍ ڃڄخ ٌّكِ رؤنو ٍَّ أڅ حٿنيِ ‪٫‬ن حألهٌ ًٍى ألنو ‪٫‬ني‬
‫حٿلَ٘ ً ڃ‪ ٪‬هًَؽ حٿنخٍ ‪ً ،‬ىٌ ًٷض حنٰ٘خٽ حٿنخّ رؤڃَ حٿلَ٘ ‪ ،‬ٳبًح أهٌ ڃنو أكي ال ّٔظٴْي ڃنو ٌٍٓ حٿنيځ‪.‬‬
‫ً ًىذ حٿٸَ‪٣‬زِ اٿَ حهظْخٍ حٿٸٌٽ حٿؼخنِ ‪ ً ،‬ٷخٽ ‪ ً :‬ىٌ حٿٌُ ّيٽ ‪٫‬ڀْو حٿليّغ ‪ .‬حٿظٌٻَس‪ .‬ٻٌٿٺ ًىذ اٿَ حهظْخٍه حٿلخٳ‪٦‬‬
‫حرن كـَ ًحٓظيٽ رليّغ أرِ رن ٻ‪٬‬ذ ڃَٳٌ‪٫‬خً ‪ٌّٗ :‬ٺ أڅ ّلَٔ حٿٴَحص ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ‪ً ً ، ...‬ٻَ حٿليّغ ‪ ً .‬ريٌح‬
‫حٿليّغ أر‪٤‬پ ڃخ ًىذ اٿْو حرن حٿظْن ‪ ً ،‬ٷخٽ ‪ :‬انڄخ ّظڂ ڃخ ُ‪٫‬ڂ ڃن حٿټٔخى ٿٌ حٷظٔڄو حٿنخّ رْنيڂ رخٿظٌّٔش ً ًٓ‪٬‬يڂ ٻڀيڂ ‪،‬‬
‫ٳخٓظٰنٌح أؿڄ‪ْ٬‬ن ‪ ،‬ٳلْنجٌ طز‪٤‬پ حٿَٯزش ٳْو ‪ ً ،‬أڃخ اًح كٌحه ٷٌځ ىًڅ ٷٌځ ‪ ،‬ٳلخٽ ڃن ٿڂ ّل‪ٜ‬پ ٿو ڃنو ِٗء رخٵ ‪٫‬ڀَ كخٿو‬
‫‪َ٫ ً ،‬ٸّذَ ‪٫‬ڀَ حٿٸٌٽ رؤڅ حٿنيِ ًٍى ٿټٌنو ّٸ‪ ٪‬ڃ‪ ٪‬هًَؽ حٿنخٍ ‪ ،‬ٳٸخٽ ‪ً :‬ال ڃخن‪ ٪‬أڅ ّټٌڅ ‪٫‬ني هًَؽ حٿنخٍ ٿڀلَ٘ ‪ ،‬ٿټن‬
‫ٿْْ ًٿٺ حٿٔزذ ٳِ حٿنيِ ‪٫‬ن حألهٌ ڃنو ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ ‪ .‬حٿٴظق‬
‫خبٓغبً ‪ :‬ؽج‪ٜ‬خ ‪ٝ‬اُشد ػِ‪ٜ٤‬ب‪:‬‬
‫ً ًىذ ر‪ ٞ٬‬حٿڄظؤهَّن ڃلڄي ٳيْڂ أرٌ ‪٫‬زْش ٳِ طلٸْٸو ٿټظخد حٿٴظن ًحٿڄالكڂ ألرن ٻؼَْ ‪ -‬ٳِ كَٔ حٿٴَحص ‪ ،‬اٿَ ڃ‪٬‬نخه‬
‫كَٔه ‪٫‬ن حٿٌىذ حٿزظًَٿِ حألٌٓى‪.‬‬
‫حٿـٌحد ‪ ً :‬ٿْْ حٿڄٸ‪ٌٜ‬ى ريٌح حٿـزپ ڃن ًىذ حٿنٴ‪ ٢‬أً حٿزظًَٽ حألٌٓى ‪ً ً ،‬ٿٺ ڃن ًؿٌه‪:-‬‬
‫‪1‬أڅ حٿن‪ ٚ‬ؿخء ٳْو ؿزپ ڃن ًىذ ن‪ٜ‬خً ال ّلظڄپ حٿظؤًّپ ‪ً ،‬حٿزظًَٽ ٿْْ رٌىذ ‪٫‬ڀَ حٿلٸْٸش ٳبڅ حٿٌىذ ىٌ حٿڄ‪٬‬يڅ‬‫حٿڄ‪ًَ٬‬ٱ‪.‬‬
‫‪2-‬أڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أهزَ أڅ ڃخء حٿنيَ ّنلَٔ ‪٫‬ن ؿزپ ڃن ًىذ ‪ ،‬ٳَْحه حٿنخّ ‪ ً ،‬حٿنٴ‪ ٢‬أً حٿزظًَٽ ّٔظوَؽ‬

‫‪21‬‬
‫ڃن رخ‪٣‬ن حألٍ‪ ٝ‬رخٓالص ڃن ڃٔخٳخص ر‪ْ٬‬يس‪.‬‬
‫‪3‬أڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ه‪ ٚ‬حٿٴَحص ريٌح ىًڅ ٯَْه ڃن حٿزلخٍ ًحألنيخٍ ‪ً ،‬حٿنٴ‪ ٢‬نَحه ّٔظوَؽ ڃن حٿزلخٍ ٻڄخ‬‫ّٔظوَؽ ڃن حألٍ‪ ً ، ٝ‬ٳِ أڃخٻن ٻؼَْس ڃظ‪٬‬يىس‪.‬‬
‫‪ 4‬أڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أهزَ أڅ حٿنخّ ْٓٸظظڀٌڅ ‪٫‬ني ىٌح حٿټنِ ‪ ً ،‬ٿڂ ّل‪ٜ‬پ أنيڂ حٷظظڀٌح ‪٫‬ني هًَؽ حٿنٴ‪ ٢‬ڃن‬‫حٿٴَحص أً ٯَْه ‪ ،‬رپ اڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ نيَ ڃن ك‪ َ٠‬ىٌح حٿټنِ أڅ ّؤهٌ ڃنو ْٗجخً ؛ ٻڄخ ىِ حٿًَحّش حألهٍَ‬
‫‪٫‬ن أرِ رن ٻ‪٬‬ذ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ‪ً ،‬ڃن كڄڀو ‪٫‬ڀَ حٿنٴ‪ ، ٢‬ٳبنو ّڀِڃو ‪٫‬ڀَ ٷٌٿو ىٌح حٿنيِ ‪٫‬ن حألهٌ ڃن حٿنٴ‪ً ، ٢‬ٿڂ ّٸپ رو‬
‫أكي ‪ .‬أن‪ : َ٨‬اطلخٱ حٿـڄخ‪٫‬ش ) ٳٸي ًٻَ حٿْ٘ن كڄٌى حٿظٌّـَُ ًؿٌىخً ٻؼَْس ٿڀَى ‪٫‬ڀَ ىٌه حٿ٘زيش‪.‬‬
‫أڅ كيّغ حنلٔخٍ حٿٴَحص ‪٫‬ن نيَ حٿٌىذ ٷزپ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ٷ‪٬٤‬خً‪.‬‬
‫ًأنو ّل‪ٜ‬پ حٿٸظخٽ ‪٫‬ڀَ ًىزو ًحٿڄٔڀڄٌڅ ‪٫‬نيه ‪ًّ ،‬يٽ ‪٫‬ڀَ ىٌح نيِ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ن ك‪ٌٍ٠‬ه ‪ ،‬ٳيپ ْٓنيَ ٻخٳَحً ؟‬
‫ڃن حألكخىّغ حٿٔخرٸش ؿخء ٍر‪ ٢‬حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش روًَؽ ؿزپ ڃن ًىذ ر‪٬‬ي ‪ٓ 12‬نش ڃن ىًحځ حٿٴظنش حٿَحر‪٬‬ش ٳْټٌڅ ‪٫‬خځ ‪- 2012‬‬
‫‪ -1433‬ٳْ‪٫ َْٜ‬ڀْو ٷظخٽ رْن حٿنخّ ٳْڄٌص ڃنيڂ طٔ‪٬‬ش أ‪٘٫‬خٍىڂ ٳظؤطِ ٍحّخص ٌٓى ڃن ٷزپ هَحٓخڅ ًطزْيىڂ ًٳْيڂ حٿڄييُ‬
‫ػڂ ّٔظٌ‪٣‬نٌح حٿڄيّنش حٿڄنٌٍس ٳْوَؽ ٍؿپ ّٸخٽ ٿو حٿٔٴْخنِ ًؿْ٘و ًّ‪ْ٬‬غ ٳِ حألٍ‪ ٝ‬ٳٔخىح ًّٸظپ ًّظـزَ ًًِّٰ حٿڄيّنش‬
‫حٿڄنٌٍس ًّٸظپ ٳِ أىڀيخ طؤهٌ حألكيحع حٿٔخرٸش كٌحٿِ ٓنش ًحكيس ‪ً ,‬حنلٔخٍ ؿزپ حٿٌىذ ّټٌڅ ٷزپ ڃزخّ‪٬‬ش حٿڄييُ رٔز‪ٓ ٪‬نْن‬
‫‪ ,‬ٻڄخ ْٓؤطِ ‪ً .‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬
‫اُجبة اُضبُش‬
‫ڃلڄي رن ‪٫‬زي حهلل (حٿڄييُ)أًالً ‪ :‬ط‪َّ٬‬ٴش ‪ :‬ىٌ ڃلڄي رن ‪٫‬زيحهلل ّنظٔذ اٿَ حٿلٔن رن ‪٫‬ڀِ رن أرِ ‪٣‬خٿذ ‪ ,‬ؿيه ٌٍٓٽ حهلل‬
‫‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًىٌ أٗزو حٿنخّ رو ‪ً ,‬ٷي ؿ‪٬‬پ حهلل ٿو ٻَحڃش هخ‪ٛ‬ش ‪ً ,‬ىِ ّ‪ٜ‬ڀلو حهلل ٳِ ٿْڀش ًّـظڄ‪٫ ٪‬ڀْو حألڃش ‪,‬‬
‫ًّ‪٬‬ڀِ ‪٫‬ڀَ ّيّو ٿٌحء حٿيّن ‪ ًَّْٔ ,‬حٿن‪ َٜ‬رْن ّيّو ًّٴظق رو أٍؿخء حألٍ‪ًّ , ٝ‬ـَُ ٿو حٿوٌحٍٵ‪.‬‬
‫ًىٌ ٿْْ ڃن ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ‪ً ,‬ٿټنو ّ‪٬‬خّن أٍر‪٬‬ش ڃنيخ ‪ً ,‬ىِ‪:‬‬
‫‪1‬حٿؤٲ حٿٌُ ّليع رْن ڃټش ًحٿڄيّنش ‪ ,‬ٳْزظڀ‪ ٪‬ؿْٖ حٿٔٴْخنِ‪.‬‬‫‪٧2‬يٌٍ حٿڄْٔق حٿيؿخٽ‪.‬‬‫‪3‬نًِٽ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو حٿ‪ٜ‬الس ًحٿٔالځ‪.‬‬‫‪4‬هًَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ‪ً ..‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬‫ًٍٍ حٿظَڃٌُ ٳِ ‪ٛ‬لْلو ‪٫ ,‬ن ‪٫‬زيحهلل رن ڃٔ‪ٌ٬‬ى ‪ ,‬أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ " :‬ال طٌىذ حٿينْخ كظَ ّڄڀٺ‬
‫حٿ‪َ٬‬د ٍؿپ ڃن أىپ رْظِ ٌّح‪٣‬ت حٓڄو حٓڄِ"‬
‫ػخنْخً ‪ :‬ڃٌٿيه ‪ :‬ٳِ " حٿڄيّنش حٿڄنٌٍس‪" .‬‬
‫رًشد األؽبد‪٣‬ش إٔ " أُ‪ٜ‬ذ‪ٞٓ ٖٓ " ١‬اُ‪٤‬ذ " أُذ‪٘٣‬خ أُ٘‪ٞ‬سح‪" .‬‬
‫ػخٿؼخً ‪ً :‬ٷض ‪٧‬يٌٍه ‪ّ :‬ټٌڅ ‪٫‬ٸذ ُٿِحٽ حألٍ‪ , ٝ‬حٿڄظٌٷ‪ ٪‬كيًػش " ‪ – 1438 -2017‬ال ّليع هٌٔٱ ًٻٌٔٱ ٳِ أًٽ‬
‫ٍڃ‪٠‬خڅ ًڃنظ‪ٜ‬ٴو اال ٳِ ‪٫‬خځ ‪1438‬ىـَّش ڃن هالٽ حٿلٔخد حٿٴڀټِ ‪٫ً ,‬الڃخص رخٿ٘ڄْ ًحٿٸڄَ ‪ًً ,‬ٷٌ‪ ٩‬حهظالٱ ‪٫‬ني‬
‫ڃٌص هڀْٴش ‪٬ّ ,‬ٸزو ‪ :‬كيًع ‪ْٛ‬لش ًىيس ٳِ ٗيَ ٍڃ‪٠‬خڅ ‪ً ,‬طلِد ٿڀٸزخثپ ٳِ حٿـَِّس حٿ‪َ٬‬رْش ًًٷٌ‪ ٩‬حٿڄ‪٬‬ڄ‪٬‬ش رْنيڂ ‪ ,‬ػڂ‬
‫ّْٔپ ىځ حٿلـْؾ ٳِ " ڃنَ " ًط‪ ْٖ٬‬حألڃش ڃن أٌٓأ أّخڃيخ ٗيَحً ّنظيِ ٳِ ٌّځ حٿٔزض حٿ‪٬‬خَٗ ڃن ڃلَځ ٓنش ‪-2018‬‬
‫‪ – 1439‬رڄزخّ‪٬‬ش حٿڄييُ " هڀْٴش حٿڄٔڀڄْن " ًٷخثيحً ٿيڂ ‪ًٍ .‬ى ٳِ ٓنن أرِ ىحًى ‪٫ ,‬ن أځ ٓڀڄش ًُؽ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو‬
‫ًٓڀڂ ‪٫‬ن حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ّ " :‬ټٌڅ حهظالٱ ‪٫‬ني ڃٌص هڀْٴش ٳْوَؽ ٍؿپ ڃن أىپ حٿڄيّنش ىخٍرخ اٿَ ڃټش‬
‫ٳْؤطْو نخّ ڃن أىپ ڃټش ٳْوَؿٌنو ًىٌ ٻخٍه ٳْزخّ‪ٌ٬‬نو رْن حٿَٻن ًحٿڄٸخځ ًّز‪٬‬غ اٿْو ر‪٬‬غ ڃن أىپ حٿ٘خځ ٳْؤٲ ريڂ‬
‫رخٿزْيحء رْن ڃټش ًحٿڄيّنش ٳبًح ٍأٍ حٿنخّ ًٿٺ أطخه أريحٽ حٿ٘خځ ً‪ٜ٫‬خثذ أىپ حٿ‪َ٬‬حٵ ٳْزخّ‪ٌ٬‬نو رْن حٿَٻن ًحٿڄٸخځ ػڂ ّن٘ؤ‬
‫ٍؿپ ڃن ٷَّٖ أهٌحٿو ٻڀذ ٳْز‪٬‬غ اٿْيڂ ر‪٬‬ؼخ ٳْ‪٨‬يًَڅ ‪٫‬ڀْيڂ ًًٿٺ ر‪٬‬غ ٻڀذ ًحٿوْزش ٿڄن ٿڂ ّ٘يي ٯنْڄش ٻڀذ ٳْٸٔڂ حٿڄخٽ‬

‫‪22‬‬
‫ًّ‪٬‬ڄپ ٳِ حٿنخّ رٔنش نزْيڂ ًّڀٸِ حإلٓالځ رـَحنو ٳِ حألٍ‪ ٝ‬ٳْڀزغ ٓز‪ٓ ٪‬نْن ػڂ ّظٌٳَ ًّ‪ٜ‬ڀِ ‪٫‬ڀْو حٿڄٔڀڄٌڅ» " ٷخٽ أرٌ‬
‫ىحًى ًٷخٽ ر‪٠٬‬يڂ ‪٫‬ن ى٘خځ " طٔ‪ٓ ٪‬نْن " ًٷخٽ ر‪٠٬‬يڂ " ٓز‪ٓ ٪‬نْن‪".‬‬
‫‪ّ 1‬ټٌڅ حهظالٱ ‪٫‬ني ڃٌص هڀْٴش ‪ :‬حؿظڄ‪٬‬ض أكخىّغ ٻؼَْس ‪٫‬ڀَ ًٻَ ىٌح حالهظالٱ ‪ ,‬حٿٌُ ّٸ‪ ٪‬رخٿڄڄڀټش حٿ‪َ٬‬رْش حٿٔ‪ٌ٬‬ىّش ‪,‬‬‫ًّ‪٬‬ي ىٌح حالهظالٱ ڃٸيڃش ٿ‪٨‬يٌٍ " حٿڄييُ " ٳْؤطِ ‪٫‬ڀَ أػَه رؤٗيَ ڃ‪٬‬يًىس‪.‬‬
‫‪٫ 2‬ني ڃٌص حٿوڀْٴش ‪ّ :‬ٸظظپ ػالػش أڃَحء ٻڀيڂ أرنخء هڀْٴش ًحكي ‪ ,‬ڃٸظڀش ‪ْ٨٫‬ڄش ‪ ,‬طڄظي كظَ ط‪٤‬خٽ حٿلـْؾ رڄنَ‪.‬‬‫ًٍى ًٿٺ ٳِ ٓنن أرن ڃخؿو ‪٫ ,‬ن ػٌرخڅ ٷخٽ ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ّ " :‬ٸظظپ ‪٫‬ني ٻنِٻڂ ػالػش ‪ ,‬ٻڀيڂ حرن هڀْٴش‬
‫‪ ,‬ػڂ ال ّ‪ َْٜ‬اٿَ ًحكي ڃنيڂ ‪ ,‬ػڂ ط‪٤‬ڀ‪ ٪‬حٿَحّخص حٿٌٔى ڃن ٷزپ حٿڄَ٘ٵ ‪ ,‬ٳْٸظڀٌنټڂ ٷظالً ٿڂ ّٸظڀش ٷٌځٌ ‪ ,‬ػڂ ًٻَ ْٗجخً ال أكٴ‪٨‬ش ‪,‬‬
‫ػڂ ٷخٽ ‪ :‬ٳبًح ٍأّظڄٌه ٳزخّ‪ٌ٬‬ه ًٿٌ كزًٌح ‪٫‬ڀَ حٿؼڀؾ ٳؤنو هڀْٴش حهلل حٿڄييُ"‬
‫‪3‬ٳْوَؿٌنو ًىٌ ٻخٍه ‪ ,‬ٳْزخّ‪ٌ٬‬نو رْن حٿَٻن ًحٿڄٸخځ ‪ :‬طڀٺ حٿزْ‪٬‬ش حألًٿَ ‪ ,‬ػڂ ّوَؽ ‪٫‬ڀْو ؿْٖ حٿٔٴْخنِ ٿْٸخطڀو ‪ ,‬ٳْلظپ "‬‫حٿڄيّنش حٿڄنٌٍس " ػالػش أّخځ رلؼخً ‪٫‬نو ‪ً ,‬ٿټنو ّڀـؤ اٿَ ڃټش ‪ ,‬ٳْظ‪٬‬ٸزو حٿٔٴْخنِ‪.‬‬
‫‪ 4‬حٿؤٲ رخٿـْٖ ‪ّ :‬ؤٲ ريڂ رخٿزْيحء ‪ :‬رْن ڃټش ًحٿڄيّنش ‪ًً ,‬ٿٺ حٿؤٲ حٿؼخنِ ڃن ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ‪ ,‬ألنو‬‫‪َٟ‬رش ڃن ٷيځ ؿزَّپ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ ‪ً ,‬ىٌ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ‪ً( :‬ٿٌ طٍَ اً ٳِ‪ٌ٫‬ح ٳال ٳٌص ًحهًٌح ڃن ڃټخڅ ٷَّذ ) ًىٌ ڃن آّخص‬
‫حهلل حٿظِ ّن‪ َٜ‬ريخ حٿڄييُ ‪ً ,‬حٿظِ طټٌڅ ڃن أٓزخد ؿڄ‪ ٪‬حألڃش ٿڄزخّ‪٬‬ظو ‪ً ,‬حالن‪٠‬ڄخځ طلض ٿٌحثو‪.‬‬
‫‪ًّ5‬ڀٸَ حإلٓالځ رـَحنو ٳِ حألٍ‪ّ : ٝ‬نظَ٘ حإلٓالځ ًّزڀٮ ٍرٌ‪ ٩‬حألٍ‪ ْٖ٬ًّ , ٝ‬حٿنخّ ٳِ أڃخڅ ً ًؿَحنو ‪ :‬ط‪٬‬نِ ٯخّش‬‫حٓظٸَحٍ حألڃَ ‪ً ,‬طڄخځ نٌٍ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪٫ًً ,‬يه حٿٌُ أٻيه ٳِ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ‪ً ( :‬حهلل ڃظڂ نٌٍه ًٿٌ ٻَه حٿټخٳًَڅ‪) .‬‬
‫‪ّ 6‬ڀزغ ٓز‪ٓ ٪‬نْن ‪ًٍ :‬ى أنيخ ٓز‪ٓ ٪‬نْن ‪ ,‬ٻڄخ ًٍى أنيخ طٔ‪ٓ ٪‬نْن ‪ً ,‬ٷي ّڄټغ ڃنٴَىحً ٓز‪ٓ ٪‬نْن ‪ً ,‬حٿـڄ‪ ٪‬رْنيڄخ ‪ ,‬أنو‬‫ّڄټغ ٓز‪ٓ ٪‬نْن ڃن ريحّش حٿڄزخّ‪٬‬و ‪ً ,‬كظَ حٿٔنش حٿٔخىٓش ًّټٌڅ ٳْو حٿوَْ ًحٿزَٻش ًحألڃن ‪ ,‬ػڂ طؤطِ حٿؼالع ٓنْن ٷزپ‬
‫هًَؽ حٿيؿخٽ ٳِ حٿٔنش حٿٔخر‪٬‬ش ًكظَ حٿٔنش حٿظخٓ‪٬‬ش ٳيٌه ػالع ٓنْن ؿڄ‪٬‬ض ٳِ طٔ‪ٓ ٪‬نْن ًّنظيِ حإلٗټخٽ ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬
‫ًىنخٹ أكخىّغ طٴ‪ْٜ‬ڀْش طـخًُ حٿٔظْن كيّؼخً ًأػَحً ‪ ,‬رټظخد " ‪٫‬ٸي حٿيٍٍ ٳِ أهزخٍ حٿڄنظ‪ " َ٨‬طليػض ‪٫‬ن حٿ‪٬‬الڃخص حٿڄ‪ٜ‬خكزش‬
‫" ٿڀڄييُ‪" .‬‬
‫اُلقَ اُخبٓظ أُالؽْ‬
‫نظنخًٽ ىنخ أىڂ حٿڄالكڂ حٿظِ ّٸٌىىخ " حٿڄييُ " ڃن كْغ طَطْزيخ حٿِڃنِ ‪ ,‬كْغ ال نٔظ‪ ٪ْ٤‬ك‪ َٜ‬ٻپ حٿڄالكڂ حٿظِ ّٸٌىىخ‬
‫حٿڄييُ ‪ً ,‬ٿټننخ أ‪٫‬ڄڀنخ حٿزلغ ‪ ,‬ٻِ نٸيځ حٿڄالكڂ حٿظِ ّٸٌىىخ ‪ًّ ,‬ټٌڅ النظ‪ٜ‬خٍه ٳْيخ ٍٳ‪٬‬ش ٿ٘ؤڅ حإلٓالځ ‪ِ٫ً ,‬‬
‫حٿڄٔڀڄْنٌحٿـيَّ رخٿٌٻَ أڅ ؿڄْ‪ ٪‬ىٌه حٿڄالكڂ حٿظِ ّٸٌىىخ " حٿڄييُ " ّټٌڅ حٿن‪ َٜ‬حٿٔخكٶ ٳْيخ ٿڀڄٔڀڄْن رٸْخىطو ‪ ,‬ألڅ‬
‫ٍحّخص حٿن‪ َٜ‬طَْٔ رْن ّيّو ‪ً ,‬الطيِځ ٿو ٍحّش أريحً ‪ًَّ ,‬طٴ‪٫ ٪‬ڀَ ّيّو ٿٌحء حٿيّن ‪ًّ ,‬ٴظق حهلل ط‪٬‬خٿَ ٿو أٍؿخء حألٍ‪, ٝ‬‬
‫ًّـَُ ‪٫‬ڀَ ّيّو حٿوٌحٍٵ ‪ًّ ,‬ن‪َٜ‬ه رخٿظٔزْق ًحٿظټزَْ ‪ ,‬ٳظٔٸ‪ ٢‬ٿو حٿل‪ٌٜ‬څ حٿ٘خڃوش ‪ًّْٜ ,‬ذ حٿٰنخثڂ حٿظِ الّ‪ْٜ‬ذ أكيٌ‬
‫ڃؼڀيخ ڃن ٷزپ‬
‫اُجبة األ‪ٍٝ‬‬
‫أُِؾٔخ األ‪ٓ " ٠ُٝ‬ؼشًخ ‪ٝ‬ػذ ا‪٥‬خشح – ‪ٓٝ‬ؼشًخ ‪ٛ‬شٓغذ‪ٕٝ‬‬
‫حٿزَحىْن حٿيحٿش ‪٫‬ڀَ كظڄْش ًٷٌ‪٫‬يخ‪:‬‬
‫أًالً ‪ :‬ڃن حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ‪ ,‬ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ( ‪ً :‬ٷڀنخ ڃن ر‪٬‬يه ٿزنَ آَحثْپ حٓټنٌح حألٍ‪ ٝ‬ٳبًح ؿخء ً‪٫‬ي حٓهَس ؿجنخ رټڂ ٿٴْٴخ )‬
‫‪ً1‬ٷڀنخ ڃن ر‪٬‬يه ‪ :‬ڃن ر‪٬‬ي ڃٌَٓ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ ٳِ حٿظٌٍحس‪.‬‬‫‪2‬حٓټنٌح حألٍ‪ْٓ : ٝ‬لٌح ٳْيخ رْن حٿ٘‪ٌ٬‬د ٳِ حٿ٘ظخص ‪ ,‬حٿٌُ ريأ ٓنش ‪ 135‬ڃْالّش ‪٫ ,‬نيڃخ ٗظظيڂ حٿٸخثي حٿًَڃخنِ‬‫"ْٓٴًَّْ " ًحٓظؤ‪ٛ‬پ ٗؤٳظيڂ ڃن ٳڀٔ‪ْ٤‬ن‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫‪3‬ٳبًح ‪ :‬أىحس َٗ‪ّ , ١‬ڀِڃيخ ٳ‪٬‬پ َٗ‪ً ١‬ؿٌحد حٿَ٘‪.١‬‬‫‪5‬ؿجنخ رټڂ ٿٴْٴخً ‪ :‬ؿٌحد حٿَ٘‪ : ١‬ؿڄ‪٬‬نخٻڂ ڃن حٿ٘ظخص ‪ً ,‬ؿجنخ رټڂ اٿَ أٍ‪ ٝ‬ٳڀٔ‪ْ٤‬ن ڃَس أهٍَ رٌ‪٫‬ي رڀٴٌٍ ٓنش ‪1917‬‬‫‪ .‬ػخنْخً ‪ :‬ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ‪ ( :‬اڅ أكٔنظڂ أكٔنظڂ ألنٴٔټڂ ًاڅ أٓخطڂ ٳڀيخ ٳبًح ؿخء ً‪٫‬ي حٓهَس ٿْٔئح ًؿٌىټڂ ًٿْيهڀٌح حٿڄٔـي ٻڄخ‬
‫ىهڀٌه أًٽ ڃَس ًٿْظزًَح ڃخ ‪٫‬ڀٌح طظزَْح)‬
‫‪1‬ٿٌْٔءًح ًؿٌىټڂ ‪ :‬ٿٌّْٸٌٻڂ ّخرنِ آَحثْپ أٗي طنټْپ ‪ ,‬ر‪٬‬ي ‪٫‬ڀٌٻڂ حٿټزَْ‪.‬‬‫‪ً2‬ٿْيهڀٌح حٿڄٔـي ‪ :‬حٿڄٔـي حألٷ‪ َٜ‬حٿڄزخٍٹ‪.‬‬‫‪3‬ٻڄخ ىهڀٌه أًٽ ڃَس ‪ :‬أّخځ " نزٌهٌ ن‪ " َٜ‬حٿزخرڀِ‪.‬‬‫‪ً4‬ٿْظزًَح ڃخ ‪٫‬ڀٌح طظزَْحً ‪ِّّ :‬ڀٌح ڃن حٿٌؿٌى نيخثْخً ٻپ ڃخ رنخه رنٌ آَحثْپ ٳِ ‪٫‬ڀٌىڂ حٿؼخنِ حٿټزَْ ‪ ,‬ٳِ ڃ‪َ٬‬ٻش طٴنَ ٻپ‬‫ڃخ ‪٫‬ڀَ أٍ‪ ٝ‬حٿيًٿش حٿ‪٬‬زَّش ‪ ,‬أٗزو ڃخ طټٌڅ رْٔخٓش حألٍ‪ ٝ‬حٿڄلًَٷش‪.‬‬
‫ػخٿؼخً ‪ :‬كظڄْش حٿن‪ َٜ‬ٳِ حٿِڃن حٿڄٔظٸزپ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬أ‪٫‬يحء حألڃش حإلٓالڃْش ‪ ,‬ٳِ ڃ٘خٍٵ حألٍ‪ً ٝ‬ڃٰخٍريخ‪.‬‬
‫ٍحر‪٬‬خً ‪ :‬ڃٌٷ‪٫ً ٪‬ي حٓهَس ‪٫ :‬ڀَ أٍ‪ ٝ‬ٳڀٔ‪ْ٤‬ن( حألٍ‪ ٝ‬حٿڄٸيٓش )طٸ‪ ٪‬حٿڄ‪َ٬‬ٻش‪:‬‬
‫( ًٳِ حٿٌحٷ‪ ٪‬أنيخ طٸ‪ ٪‬اٿَ حٿَٰد ڃن حألٍىڅ رْن حٿـڀْپ ًحٿٔخڃَس ٳِ ٓيپ ؿٍِّپ‪٫ً ،‬نيڃخ ٗخىي نخرڀٌْڅ ىٌح حٿڄټخڅ حٿ‪ْ٨٬‬ڂ‬
‫ڃَس ٷخٽ اڅ ىٌح حٿڄټخڅ ْٓټٌڅ ڃَٔكخً أل‪٨٫‬ڂ ڃ‪َ٬‬ٻش ٳِ حٿ‪٬‬خٿڂ‪ً ،‬ٿٺ أڅ حٿټظخد حٿڄٸيّ ّ‪٬‬ڀڄنخ أڅ آهَ أٻزَ كَد ٳِ‬
‫حٿظخٍّن ٌٓٱ طوخ‪ ٝ‬ٳِ ىٌح حٿڄټخڅ ڃن حٿ‪٬‬خٿڂ ًحٿَ٘ٵ حألًٓ‪) .٢‬‬
‫( هالٽ ڃؤٓخس ىَڃـيًڅ ْٓظلَٹ ‪٫‬يً حٿڄْٔق (حٿيؿخٽ) نلٌحٿَ٘ٵ حألًٓ‪ ٪٠ًّ ٢‬طڄؼخالً ٿنٴٔو ٳِ حٿڄ‪٬‬زي حٿْيٌىُ‪ ،‬ٷيّ‬
‫حألٷيحّ‪٤ًّ ،‬ڀذ ڃـن حٿ‪٬‬خٿڂ ٻڀو أڅ ّ‪٬‬زيًه ٻبٿو‪) .‬‬
‫(اڅ ٓخكش ڃ‪َ٬‬ٻش ىَڃـيًڅ ٌٓٱ طڄظي ڃن ڃـْيً ٳِ حٿ٘ڄخٽ اٿَ اّيًځ ٳِ حٿـنٌد‪ ،‬ڃٔخٳش ‪ 200‬ڃْپ‪ً ،‬ط‪ٜ‬پ اٿَ حٿزلَ‬
‫حألرْ‪ ٞ‬حٿڄظٌٓ‪ ٢‬ٳِ حٿَٰد ًاٿَ طالٽ ڃٌىخد ٳِ حٿَ٘ٵ‪ ،‬ڃٔخٳش ‪ 100‬ڃْپ طٸَّزخً – اڅ ٓيٌٽ ؿٍِّپ ًحٿنٸ‪٤‬ش حٿڄَٻِّش‬
‫ٿڀڄن‪٤‬ٸش ٻڀيخ ٓظټٌڅ ڃيّنش حٿٸيّ‪) .‬‬
‫ًىټٌح نـي أڅ ٻپ حألىٿش طَْ٘ اٿَ حٿڄن‪٤‬ٸش حٿظِ ٓټنيخ رنٌ آَحثْپ أكٸخرخ ڃن حٿظخٍّن ىِ حٿظِ ٓظټٌڅ ڃٸزَس ٿيڂ‪.‬‬
‫هڀْٴش حٿڄٔڀڄْن" حٿڄييُ "ٷخثي حٿـٌْٕ حإلٓالڃْش ًؿٌْٕ حٿظلخٿٲ‬
‫ٳِ ڃ‪َ٬‬ٻش ً‪٫‬ي حٓهَس "ىَڃـيًڅ"‬
‫ِءٌ كَظََ طُنْ‪َٜ‬ذَ رِبِّڀَِْخءَ ‪" .‬‬
‫هََحَٓخڅَ ٍَحَّخصٌ ٌُٓىٌ الَ ََُّىُىَخ َٗ ْ‬
‫ًٍٍ حٿظَڃٌُ ‪َ٫‬نْ أَرِِ ىََُ ََّْسَ أڅَ ٌٍَُٓٽَ حهللِ ٷخٽَ‪" :‬طَوَُْؽُ ڃِنْ ُ‬
‫ًىنخٹ آّخص ًأكخىّغ ًىالثپ طٴٌٵ حٿل‪٫ َٜ‬ن ڃ‪َ٬‬ٻش ً‪٫‬ي حٓهَس‪.‬‬
‫ًط‪ٜ‬ٲ حٿظٌٍحس حٿوَحد حٿٸخىځ اٿْيڂ ٳِ ٓٴَ كِٷْخٽ‪ ،‬ڃخ ن‪ٜ‬و‪:‬‬
‫"ًٻخڅ اٿََ ٻالځُ حٿََدِ ٷخثالً * ّخ حرن آىځ حؿ‪٬‬پ ‪٫‬ڀَ ؿٌُؽ أٍ‪ ٝ‬ڃَؤؿٌؽ ٍثْْ ًٍُٕ ڃخ ِٗٺ ًطٌُرخٽ ًطنزَؤ ‪٫‬ڀْو * ًٷپ ىټٌح‬
‫ؿ‪َ٬‬ٺ ًأ‪ٗ ُ٪َٟ‬ټَخثِڂ ٳِ ٳْٺ ًأُهَؿٺ أنض ًٻپ ؿْ٘ٺ‬
‫ٷخٽ حٿْٔي حٿَد ىخ أنٌح ‪٫‬ڀْٺ ّؤؿٌُؽ ٍثْْ ًٍُٕ ڃخِٗٺ ًطٌُرَخٽ * ًُأٍَ ِ‬
‫هْالً ًٳَٓخنخً ٻڀيڂ الرْٔن أٳوَ ٿِزَخّ ؿڄخ‪٫‬ش ‪ْ٨٫‬ڂ ڃ‪ ٪‬أطَحّ ًڃـخڅ ٻڀيڂ ڃُڄٔټْن حٿٌْٔٱ‪ ،‬ٳخٍّ ًٻٌُٕ ًٳٌُ‪ ١‬ڃ‪٬‬يڂ‬
‫ٻُڀيڂ رڄُـن ًهًٌُس * ًؿٌُڃََ ًٻپ ؿٌْٗو ًرْض طٌُؿََڃَش ڃن أٷخ‪ ِِٛ‬حٿ٘ڄخٽ ڃ‪ ٪‬ٻپ ؿْ٘و ٻؼَّْن ڃ‪٬‬ٺ * حٓظ‪٬‬ي ًىَِِء‬
‫ٿنٴٔٺ أنض ًٻپ ؿڄخ‪٫‬ظٺ حٿڄـظڄ‪٬‬ش ًاٿْٺ ٳ‪َٜ‬ص ٿيڂ ڃٌُٷَحً * ر‪٬‬ي أّخځ ٻؼَْس طُٴْظَٸَيْ‪ ،‬ٳِ حٿٔنْن حألهَْس طؤطِ اٿَ حألٍ‪ٝ‬‬
‫حٿڄُٔظَىس ڃن حٿْٔٲ‪ ،‬حٿڄـڄٌ‪٫‬ش ڃن ٗ‪ٌ٬‬د ٻؼَْس ‪٫‬ڀَ ؿزخٽ آَحثْپ حٿظِ ٻخنض ىحثڄش هَرش ٿڀٌّن أُهَؿٌُح ڃن حٿ٘‪ٌ٬‬د‬
‫ًَٓټنٌح آڃنْن ٻڀيڂ * ًط‪٬ٜ‬ي ًطؤطِ ٻًِر‪٬‬ش ًطټٌڅ ٻٔلخرش طَٰ٘ حألٍ‪ ٝ‬أنض ًٻپ ؿٌْٗٺ ًٗ‪ٌ٬‬د ٻؼًَْڅ ڃ‪٬‬ٺ‪ .‬‬
‫ًٍٕ = ًٍْٓخ‪ ،‬طٌرخٽ = طْزٌٿٔٺ (ًٍْٓخ حٿزْ‪٠‬خء)‬
‫ٳخٍّ = اَّحڅ‪ ،‬ؿٌڃَ = أًٍرخ حٿَ٘ٷْش‪ ،‬طٌؿَڃو = حٿٸٌٷخُ‬
‫أعجبة ٓؼشًخ ‪ٛ‬شٓغذ‪ٕٝ‬‬
‫ٳٔخى رنِ آَحثْپ حٿٌُ ط‪٬‬يٍ ٻپ حٿليًى ًحٿَ٘حث‪ً ٪‬حٿٸْڂ ًحٿٸٌحنْن حٿظِ ط‪٬‬خٍٱ ‪٫‬ڀْيخ حٿزَ٘ كظَ ‪٣‬ٴق حٿټْپ ًىٌح ٻالځ‬
‫حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ًحٿظٌٍحس ًحإلنـْپ‪ً:‬ڃڄخ ًٍى ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ٗيخىس ‪٫‬ڀَ ٳٔخىىڂ‪:‬‬
‫‪ً ‬أٿٸْنخ رْني ُڂ حٿ‪٬‬يحًس ًحٿزٰ‪٠‬خء اٿَ ٌّځ حٿٸْخڃش‪ ،‬ٻڀڄخ أًٷيًح نخٍحً ٿڀلَد أ‪٣‬ٴؤىخ حهلل‪ٌ٬ًّٔ ،‬څ ٳِ حألٍ‪ ٝ‬ٳٔخىحً‪ً ،‬حهلل ال‬
‫ّلذ حٿڄٴٔيّن‪ .‬‬

‫‪24‬‬
‫ًڃڄخ ًٍى ٳِ حٿظٌٍحس‪:‬‬
‫"ىټٌح ٷخٽ حٿْٔي حٿَد‪ ،‬ىٌه أًٍٗڀْڂ ٳِ ًٓ‪ ٢‬حٿ٘‪ٌ٬‬د ٷي أٷڄظيخ ًكٌحٿْيخ حألٍح‪ * ِٟ‬ٳوخٿٴض أكټخڃِ رؤَٗ ڃن حألڃڂ‬
‫ًٳَحث‪ ِ٠‬رؤَٗ ڃن حألٍح‪ ِٟ‬حٿظِ كٌحٿْيخ ألڅ أكټخڃِ ٷي ٍٳ‪ٌ٠‬ىخ ًٳَحث‪ ِ٠‬ٿڂ ّٔڀټٌح ٳْيخ * ألؿپ ًٿٺ ٷخٽ حٿْٔي حٿَد‪،‬‬
‫ڃن أؿپ أنټڂ ‪ٟ‬ــظڂ أٻؼَ ڃن حألڃڂ حٿظِ كٌحٿْټڂ ًٿڂ طٔڀټٌح ٳَحث‪ً ِ٠‬ٿڂ ط‪٬‬ڄڀٌح كٔذ أكټخڃِ ًأل‪٫‬ڄڀظڂ كٔذ أكټخځ‬
‫حألڃڂ حٿظِ كٌحٿْټڂ * ٿٌٿٺ ىټٌح ٷخٽ حٿْٔي حٿَد‪ ،‬ىخ انِ أنخ أّ‪ً٠‬خ ‪٫‬ڀْټڂ‪ًٓ ،‬ؤؿَُ ٳِ ًٓ‪٤‬ٺ أكټخڃخً أڃخځ ‪ٌْ٫‬څ حألڃڂ *‬
‫ًأٳ‪٬‬ـپ رٺ ڃخ ٿڂ أٳ‪٬‬پ ًڃخ ٿن أٳ‪٬‬پ ڃؼڀو ر‪٬‬ي رٔزذ ٻپ أٍؿخٓٺ‪" .‬‬
‫ًنـي نٴْ حٿڄ‪٬‬نَ ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ‪:‬‬
‫‪٧ً ‬نٌح أنيڂ ڃخن‪٬‬ظيڂ ك‪ٌٜ‬نيڂ ڃن حهلل ٳؤطخىڂ حهلل ڃن كْغ ٿڂ ّلظٔزٌح‪ً ،‬ٷٌٱ ٳِ ٷڀٌريڂ حٿَ‪٫‬ذ‪ُّ ،‬وَرٌڅ رٌْطيڂ رؤّيّيڂ‬
‫ًأّيُ حٿڄئڃنْن ٳخ‪٫‬ظزًَح ّخ أًٿِ حألر‪ٜ‬خٍ‪ .‬‬
‫ًّزْن حهلل ط‪٬‬خٿَ حٿٔزذ‪ً: ‬ٿٺ رؤنيڂ ٗخٳٌُح حهلل ًٌٍٓٿو‪ً ،‬ڃن ّ٘خٵ حهلل ٳبڅ حهلل ٗيّيُ حٿ‪٬‬ٸخد‪ .‬‬
‫ال * ًأنض ّخ ارن آىځ ٳيټٌح ٷخٽ حٿْٔي حٿَد ألٍ‪ٝ‬‬
‫ًڃن ٓٴَ كِٷْخٽ نٔظوڀ‪ ٚ‬أٓزخد حٿنيخّش‪ً":‬ٻخڅ اٿَّ ٻالځ حٿَد ٷخث ً‬
‫آَحثْپ‪ .‬نيخّش‪ .‬ٷي ؿخءص حٿنيخّش ‪٫‬ڀَ ًُحّخ حألٍ‪ ٝ‬حألٍر‪ * ٪‬حٓڅ حٿنيخّش ‪٫‬ڀْٺ ًأٍٓپ ٯ‪٠‬زِ ‪٫‬ڀْٺ ًأكټڂ ‪٫‬ڀْټڂ ٻ‪َ٤‬ٷٺ‬
‫ًأؿڀذ ‪٫‬ڀْٺ ٻپ ٍؿخٓخطٺ * ٳال ط٘ٴٶ ‪٫‬ڀْٺ ‪ْ٫‬نِ ًال أ‪٫‬ٴٌ رپ أؿڀذ ‪٫‬ڀْٺ ‪َ٣‬ٷٺ ًطټٌڅ ٍؿخٓخطٺ ٳِ ًٓ‪٤‬ٺ ٳظ‪٬‬ڀڄٌڅ‬
‫أنِ أنخ حٿَد‪" .‬‬
‫ًحٿـِحء أّ‪٠‬خ‪" :‬ألڅ حألٍ‪ ٝ‬ٷي حڃظألص ڃن أكټخځ حٿيځ ًحٿڄيّنش حڃظألص ڃن حٿ‪٨‬ڀڂ * ٳآطَ رؤَٗ حألڃڂ ٳَْػٌڅ رٌْطيڂ ًأرْي‬
‫ٻزَّخء حألٗيحء‪ ،‬ٳظظنـْ ڃُٸيَٓخطِيڂ * حٿَُ‪٫‬ذ آص ٳْ‪٤‬ڀزٌڅ حٿٔالځ ًال ّټٌڅ * ٓظؤطِ ڃ‪ْٜ‬زش ‪٫‬ڀَ ڃ‪ْٜ‬زش ًّټٌڅ هزَ ‪٫‬ڀَ‬
‫هزَ‪" .‬‬
‫ألنيڂ ّ‪٤‬ڀزٌڅ حٿٔالځ كزَح ‪٫‬ڀَ ًٍٵ ‪ً ....‬ال ّټٌڅ‪.‬‬
‫‪َٝ :‬فْقُ أَُؼشًَخ‬
‫‪٫‬نيڃخ ّٔظٌ‪٫‬ذ هْخٽ حإلنٔخڅ أٻزَ طـڄ‪ّ ٪‬ڄټن ك٘يه ڃن ؿڄْ‪ ٪‬أٍؿخء حٿ‪٬‬خٿڂ ‪٫‬ڀَ رڀي ًحكي ّٴٌٵ رڄَحكپ ‪ْ٨٫‬ڄش ًٿٺ حٿـڄ‪٪‬‬
‫كِ٘ي ‪٫‬ڀَ حٿ‪َ٬‬حٵ كظَ حٿ‪٬‬يى ٿْْ ڃخثش أٿٲ أً ڃڀٌْڅ ڃٸخطپ‪ً ،‬ٿټن ٍرڄخ ّ‪ٜ‬پ حٿ‪٬‬يى اٿَ ‪َ٘٫‬حص حٿڄالّْن حٿڄيؿـْن‬
‫حٿٌُ ُ‬
‫رؤكيع ڃخ ٳِ حٿظَٓخنش حٿ‪ٔ٬‬ټَّش ڃن حألٓڀلش حٿْ٘‪٤‬خنْش رڄخ ٳْيخ حألٓڀلش حٿټْڄخًّش ًحٿزٌْٿٌؿْش ًحٿنًٌّش ٳظڀٺ رال ٗٺ‬
‫حٿڄ‪َ٬‬ٻش حٿڄُٔڄخس ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ‪ :‬ڃ‪َ٬‬ٻش ًَ‪ْ٫‬يُ حٓهََسِ‪ً ،‬ٳِ حٿټظخد حٿڄٸيّ‪َ :‬ى َْڃَـِيًُڅ‪.‬‬
‫ً‪٫‬نيڃخ ّ‪ٜ‬پ هْخٽ حإلنٔخڅ اٿَ ڃ‪َ٬‬ٻش ّڄظي ىٳن حٿٸظڀَ ٳْيخ ٓز‪٬‬ش أٗيَ ٳظڀٺ ڃ‪َ٬‬ٻش ً‪٫‬ي حٓهَس‪.‬‬
‫ً‪٫‬نيڃخ ّ‪٬‬ڂ ‪ْٟ‬ٶ ‪ْ٨٫‬ڂ ٿڂ ّټن ڃنٌ هڀٶ حهلل ط‪٬‬خٿِ حٿٔڄٌحص ًحألٍ‪ ٝ‬ؿڄْ‪ ٪‬حٿزالى كظَ ال ّـيًح ڃالًحً ٌٍٓ طلخٿٲ حٿـڄْ‪٪‬‬
‫‪ٟ‬ي ىًٿش حٿٴٔخى حٿظِ ؿ‪٬‬ڀض حألٍ‪ ٝ‬هَحرخً ًطٔززض ٳِ ٻپ ڃخ أ‪ٛ‬خد حٿ‪٬‬خٿڂ ڃن ڃـخ‪٫‬خص ًنټزخص ٳخؿظڄ‪ٌ٬‬ح ڃن ٻپ أٍؿخء‬
‫حٿڄ‪٬‬ڄٌٍس ‪ٌٛ‬د ىيٱٌ ًحكي ىٌ اُحٿش ىًٿش رنِ آَحثْپ ڃن حٿٌؿٌى ٳظڀٺ ڃ‪َ٬‬ٻش ًحىُ ڃـْيً حٿظِ طليػض ‪٫‬نيخ حٿټظذ‬
‫حٿڄٸيٓش‪ :‬حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ًحٿظٌحٍس ًحإلنـْپ‪ً ،‬ڃڄخ ًٍى ٳِ ٓٴَ حٿَإّخ‪:‬‬
‫"ٷخثالً ٿڀڄالٹ حٿٔخىّ حٿٌُ ڃ‪٬‬و حٿزٌٵ‪ :‬ٳُٺ حألٍر‪٬‬ش ڃالثټش حٿڄٸْيّن ‪٫‬ني حٿنيَ حٿ‪ْ٨٬‬ڂ حٿٴَحص * ٳخنٴٺ حألٍر‪٬‬ش حٿڄالثټش‬
‫حٿڄ‪٬‬يًڅ ٿڀٔخ‪٫‬ـش ًحٿٌْځ ًحٿ٘يَ ًحٿٔنش ٿټِ ّٸظڀٌح ػڀغ حٿنخّ * ً‪٫‬يى ؿٌْٕ حٿٴَٓخڅ ڃجظخ أٿٲ أٿٲ‪ً ،‬أنخ ٓڄ‪٬‬ض ‪٫‬يىىڂ *‬
‫ًىټٌح ٍأّض حٿوْپ ٳِ حٿَإّخ ًحٿـخٿْٔن ‪٫‬ڀْيخ‪ ،‬ٿيڂ ىًٍ‪ ٩‬نخٍّش ًأٓڄخ نـٌنْش ًٻزَّظْش ًٍءًّ حٿوْپ ٻَءًّ حألٌٓى‬
‫ًڃن أٳٌحىيخ ّوَؽ نخٍ ًىهخڅ ًٻزَّض * ًڃن ىٌه حٿؼالػش ٷظپ ػڀغ حٿنخّ ڃن حٿنخٍ ًحٿيهخڅ ًحٿټزَّض حٿوخٍؿش ڃن أٳٌحىيخ‬
‫* ٳبڅ ٓڀ‪٤‬خنيخ ىٌ ٳِ أٳٌحىيخ ًٳِ أًنخريخ ألڅ أًنخريخ ٗزو حٿلْخص ًٿيخ ٍءًّ ًريخ ط‪ً * َ٠‬أڃخ رٸْش حٿنخّ حٿٌّن ٿڂ ّٸظڀٌح‬
‫ريٌه حٿ‪َ٠‬رخص ٳڀڂ ّظٌرٌح ‪٫‬ن أ‪٫‬ڄخٽ أّيّيڂ‪ .‬‬
‫ً‪ٛ‬ٲ حٿڄ‪َ٬‬ٻش‪" :‬ػڂ ٓټذ حٿڄالٹ حٿٔخىّ ؿخڃو ‪٫‬ڀَ حٿنيَ حٿټزَْ حٿٴَحص ٳن٘ٲ ڃخإه ٿټِ ُّ‪٬‬ي ‪َّ٣‬ٶُ حٿڄڀٌٹ حٿٌّـن ڃن‬
‫ڃَ٘ٵ حٿ٘ڄْ * ًٍأّض ڃن ٳڂ حٿظنْن ًڃن ٳڂ حٿٌكٖ ًڃن ٳڂ حٿنزِ حٿټٌحد ػالػش أًٍحف نـٔو ٗزو ‪ٟ‬ٴخى‪ * ٩‬ٳؤنيڂ أًٍحف‬
‫ْٗخ‪ْ٣‬ن ‪ٛ‬خن‪٬‬ش آّخص طوَؽ ‪٫‬ڀَ ڃڀٌٹ حٿ‪٬‬خٿڂ ًٻپ حٿڄٔټٌنش ٿظـڄ‪٬‬يڂ ٿٸظخٽ ًٿٺ حٿٌْځ حٿ‪ْ٨٬‬ڂ ٌّځ حهلل حٿٸخىٍ ‪٫‬ڀَ ٻپ ِٗء *‬
‫ىخ أنٌح آطِ ٻڀ‪ٌ٣ ،ٚ‬رَ ٿڄن ّٔيَ ًّلٴ‪ ٦‬ػْخرو ٿجال ّڄِ٘ ‪َّ٫‬خنخً ٳًَْح ‪َّ٫‬ظو * ٳـڄ‪٬‬يڂ اٿَ حٿڄٌ‪ ٪ٟ‬حٿٌُ ّي‪َ٫‬‬
‫رخٿ‪٬‬زَحنْش ىَڃـيًڅ‪" .‬‬

‫‪25‬‬
‫ًٿٸي ًٍى ً‪ٛ‬ٲ ًٿٺ حٿٌْځ أّ‪٠‬خ ٳِ حٿظٌٍحس رٔٴَ ُٻَّخ‪:‬‬
‫"ٳِ ًٿٺ حٿٌْځ ّ‪٨٬‬ڂ حٿنٌَفُ ٳِ أًٍٗڀْڂ ٻنٌف ىيىٍڃٌڅ ٳِ رٸ‪٬‬ش ڃـيًڅ * ًطنٌف حألٍ‪٘٫ ٝ‬خثَ ‪٘٫‬خثَ ‪٫‬ڀَ كيَطَيخ‪،‬‬
‫‪َْ٘٫‬س رْض ىحًى ‪٫‬ڀَ كيَطيخ ًنٔخإىڂ ‪٫‬ڀَ كيطين‪َْ٘٫ ،‬س رْض نخػخڅ ‪٫‬ڀَ كيطيخ ًنٔخإىڂ ‪٫‬ڀَ كيطين * ‪َْ٘٫‬س رْض الًُ‬
‫‪٫‬ڀَ كيطيخ ًنٔخإىڂ ‪٫‬ڀَ كيطين‪َْ٘٫ ،‬س ٗڄ‪٫ ِ٬‬ڀَ كيطيخ ًنٔخإىڂ ‪٫‬ڀَ كيطين * ٻپ حٿ‪٘٬‬خثَ حٿزخٷْش ‪َْ٘٫‬س ‪َْ٘٫‬س ‪٫‬ڀَ‬
‫ؿڄْ‪ ُ٪‬كِيَس ّ‪٬‬نِ رڄٴَىىخ‪.‬‬
‫كيطيخ ًنٔخإىڂ ‪٫‬ڀَ كيطين" ‪َ ،‬‬
‫" ّٸٌٽ ٍد حٿـنٌى‪ :‬ح‪َٟ‬د حٿَح‪ ِ٫‬ٳظظ٘ظض حٿٰنڂ ًأٍى ّيُ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ٰٜ‬خٍ ًّټٌڅ ٳِ ٻپ حألٍ‪ّ ٝ‬ٸٌٽ حٿَد أڅ ػڀؼْن ڃنيخ‬
‫ّٸ‪٬٤‬خڅ ًّڄٌطخڅ ًحٿؼڀغ ّزٸَ ٳْيخ * ًأىهپ حٿؼڀغ ٳِ حٿنخٍ ًأڃل‪ٜ‬يڂ ٻڄَل‪ ٚ‬حٿٴ‪٠‬ش ًحڃظلنيڂ حڃظلخڅ حٿٌىذ‪" .‬‬
‫" ىٌ ًح ٌّځ ٿڀَد ّؤطِ ٳْٸٔڂ ٓڀزٺ ٳِ ًٓ‪٤‬ٺ * ًحؿڄ‪ ٪‬ٻپ حألڃڂ ‪٫‬ڀَ أًٍٗڀْڂ ٿڀڄلخٍرش ٳظئهٌ حٿڄيّنش ًطُنيذ حٿزٌْص‬
‫ًطٴ‪٠‬ق حٿنٔخء‪.‬‬
‫ًّٔظڄَ ٓٴَ ُٻَّخ ٳِ ً‪ٛ‬ٲ حٿنيخّش‪ّ" :‬ٸٌٽ حٿْٔي حٿَد ڃن أؿپ انٺ ٷي نـَٔـضِ ڃُٸيَِٓ رټپ ڃُټَىخطٺ ًرټپ أٍؿخٓٺ ٳؤنخ‬
‫أّ‪٠‬خً أؿُُِ ًال طُ٘ٴٶ ‪ْ٫‬نِ ًأنخ أّ‪٠‬خً ال أ‪٫‬ٴٌح * ػڀؼٺ ّڄٌص رخٿٌرخء ًرخٿـٌ‪ّ ٩‬ٴنٌڅ ٳِ ًٓ‪٤‬ٺ ًػڀغ ّٔٸ‪ ٢‬رخٿْٔٲ ڃن‬
‫كٌٿٺ ًػڀغ أًٍّش ٳِ ٻپ ٍّق ًحٓظپ ْٓٴخً ًٍحءىڂ"(‪).2‬‬
‫ّٸٌٽ ىٌٽ ٿنيِٓ‪ْٓ( :‬زٸَ ٳٸ‪ 144 ٢‬أٿٲ ّيٌىُ ‪٫‬ڀَ ٷْي حٿلْخس ر‪٬‬ي ڃ‪َ٬‬ٻش ىَڃـيًڅ)‪ً ،‬ىٌ ّٔظني ٳِ ًٿٺ اٿَ ڃخ ًٍى ٳِ‬
‫ٓٴَ ٌّكنخ حٿالىٌطِ‪ /‬حإل‪ٛ‬لخف حٿٔخر‪ /٪‬أڅ ‪٫‬يى حٿزخٷْن ڃن ٻپ ٓز‪ ٢‬حػنِ ‪ َ٘٫‬أٿٴًخ ًڃـڄٌ‪ ٩‬حألٓزخ‪ ١‬حػنِ ‪ٓ َ٘٫‬ز‪٤‬خً‪ً ،‬ٳِ‬
‫حٿظٌٍحس أّ‪٠‬خ‪:‬‬
‫"ًّٸزَىڂ رْض آَحثْپ ٿْ‪٤‬يًَح حألٍ‪ٓ ٝ‬ز‪٬‬ش أٗيَ‪" .‬‬
‫ألڅ حهلل أهزَىڂ ڃن ٷزپ‪:‬ػڂ ٍىىنخ ٿټڂ حٿټََس ‪٫‬ڀْيڂ ًأڃيىنخٻڂ رؤڃٌحٽ ًرنْن ًؿ‪٬‬ڀنخٻڂ أٻؼَ نٴَْح * اڅ أكٔنظڂ أكٔنظڂ ألنٴٔټڂ‬
‫ًاڅ أٓؤطڂ ٳڀيخ‪ ،‬ٳبًح ؿخء ً‪٫‬ي حٓهَس ٿٌْٔءًح ًؿٌىټڂ ًٿْيهڀٌح حٿڄٔـي ٻڄخ ىهڀٌه أًٽ ڃَس ًٿْظزًَح ڃخ ‪٫‬ڀٌح طظزَْح‪ .‬‬
‫‪٫‬ني ٳٔخى رنِ آَحثْپ ً‪٫‬ڀٌىڂ حٿټزَْ ‪ّ ،‬ـڄ‪ ٪‬حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪٫‬ڀْيڂ حألڃڂ حٿظِ طنټپ ريڂ ًطوِّيڂ ًطـ‪٬‬پ ك‪٠‬خٍطيڂ أ‪٣‬الالً‬
‫ًىّخٍىڂ هَحرخً ًال طٸٌځ ٿيڂ ر‪٬‬يىخ ٷخثڄش ٻڄخ ًٍى ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ‪:‬‬
‫‪٧ً ‬نٌح أنيڂ ڃخن‪٬‬ظيڂ ك‪ٌٜ‬نيڂ ڃن حهلل ٳؤطخىڂ حهلل ڃن كْغ ٿڂ ّلظٔزٌح ًٷٌٱ ٳِ ٷڀٌريڂ حٿَ‪٫‬ذ‪ُّ ،‬وَرٌڅ رٌْطيڂ رؤّيّيڂ‬
‫ًأّيُ حٿڄئڃنْن‪ ،‬ٳخ‪٫‬ظزًَح ّخ أًٿِ حألر‪ٜ‬خٍ‪ .‬‬
‫ٓز‪ٝ ٠‬ػذ ا‪٥‬خشح (‪ٛ‬شٓغذ‪)ٕٝ‬‬
‫ريأ ُڃن ىًٿش آَحثْپ ڃن ريحّش ٷْخځ ىًٿظيڂ حألًٿَ ‪٫‬خځ ‪ 1184‬ٷزپ حٿڄْالى ًّٔظڄَ ‪٫‬ڄَ ىٌه حألڃش اٿَ نيخّش ىًٿظيڂ حألهَْس‬
‫ًىَ حٿيًٿش حٿ‪٬‬زَّش حٿٸخثڄش حٓڅ ًحٿظِ ٷخڃض ڃئهَح ٓنش ‪ 1367‬ىـَّش ٷڄَّش أُ ٓنش ‪ 1368‬ٷڄَّش ڃن حإلَٓحء ًىَ‬
‫حٿٔنش‬
‫حٿظِ طٸخرپ ٳِ ؿِء ڃنيخ ڃنظ‪ٜ‬ٲ ٓنش ‪ٗ 1948‬ڄْٔش ر‪٬‬ي حٿڄْالى ًٻڄخ ن‪٬‬ڀڂ ؿڄْ‪٬‬خ ىٌح ىٌ طخٍّن ٷْخځ ىًٿش آَحثْپ حٿلخٿْش‬
‫ًىِ أهَ ىًٿش ٿزنِ آَحثْپ ربًڅ حهلل ألنيخ ىًٿش ً‪٫‬ي حٓهَس ٻڄخ ْٓظڂ طٴ‪ْٜ‬ڀو‪.‬‬
‫حٿـْپ حٿٌُ ٗيي ٷْخځ آَحثْپ ‪٫‬خځ ‪1948‬ٿن ّڄ‪ َ٠‬أُ ٿن ّڄٌص ٻپ أٳَحىه كظَ ّ٘يي ر‪ ٞ٬‬ىٌح حٿـْپ نٴٔو نيخّش أكيحع‬
‫ً‪٫‬ي حٓهَس ‪٫‬خځ ‪٫ 2022‬ڀَ حألٍؿق ٳْٔظزٸَ ر‪ ٞ٬‬حألكْخء ڃن ىٌح حٿـْپ ٿْ٘يي حٿنيخّش ‪ .‬رڄ‪٬‬نَ أڅ حٿـْپ حٿٌُ ك‪ َ٠‬ٷْخځ‬
‫آَحثْپ ٿن ّڄٌص ؿڄْ‪ ٪‬أٳَحىه ًْٓزٸَ ر‪٠٬‬يڂ كظَ ّظڂ ًُحٽ آَحثْپ ًّوَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ر‪٬‬ي نيخّش آَحثْپ ڃزخَٗس‬
‫كْغ ّيٹ حهلل ٓي ًُ حٿٸَنْن‬
‫ًًً حٿٸَنْن ٯَْ حإلٓټنيٍ حٿڄٸيًنَ ًٓخرٶ ٿو ٳِ حٿِڃن ًاڅ ٻخڅ ر‪ ٞ٬‬حٿڄْٔلْْن ّڀٸٌڅ ٗزيش حٿوڀ‪ ٢‬رْن حٿ٘و‪ْٜ‬ظْن‬
‫ٿڀ‪٬٤‬ن ٳِ حٿٸَآڅ ًٿټن ىْيخص ًٗظخڅ رْن حٿؼٍَ ًحٿؼَّخ ًٗظخڅ رْن حٿ‪٬‬زي حٿ‪ٜ‬خٿق ًحٿ‪٬‬زي حٿ‪٤‬خٿق‬
‫(ٿن ّڄ‪ َ٠‬ىٌح حٿـْپ ٷزپ أڅ ّليع ىٌح ٻڀو) (انـْپ ڃظَ‪ً).‬ٷي أه‪٤‬ؤ حٿز‪ ٞ٬‬ٳِ ٳيڂ ىٌح حٿن‪ً ٚ‬ڃنيڂ حألنزخ ىّٔٸٌٍّ ٳَ‬
‫ڃ‪٤‬ڀ‪ ٪‬حٿظٔ‪ْ٬‬نخص ً ڃلخًٿظو ٿلپ ڃ‪٬‬خىالص ىحنْخٽ حٿَٷڄْش ٳٸي ٻخڅ ڃٌٳٸخ ٳِ ٳيڂ ط‪٤‬خرٶ ريحّش حٿـْپ ڃ‪ ٪‬ٷْخځ آَحثْپ ‪٫‬خځ‬
‫‪ 1948‬اال أنو هخٿٴو حٿظٌٳْٶ ٳِ طٸيَّ ‪٫‬ڄَ ىٌح حٿـْپ كْغ ٷيٍه رڄظٌٓ‪ ٢‬أ‪٫‬ڄخٍ حألؿْخٽ حٿٌُ ٷيٍه حؿظيخىح د ‪ٓ 50‬نش‬
‫ڃْالىّش ٳظٌٷ‪ ٪‬هًَؽ حٿڄْٔق حٿيؿخٽ ‪٫‬خځ ‪ 1998‬ځ‪ .‬ٻڄخ طٌٷ‪ٌ٫ ٪‬ىس حٿڄْٔق ر‪٬‬يه رؼالع ٓنٌحص ًن‪ٜ‬ٲ ٓنش ٿْظٴٶ ًٿٺ ڃ‪٪‬‬
‫ريحّش حألٿٴْش حٿؼخٿؼش ًٳٶ ح‪٫‬ظٸخىه رٸيًځ حٿڄْٔق ‪٫‬ڀَ ٍأّ أٿٲ ٓنش ٳٸيٍ أڅ طټٌڅ ريحّش حألٿٲ حٿؼخٿؼش ڃن ڃْالى حٿڄْٔق‬

‫‪26‬‬

‫ًٻٌٿٺ ّټٌڅ ڃن ‪٫‬الڃخص ڃ‪َ٬‬ٻش ً‪٫‬ي حٓهَس ‪٫ ,‬ني ؿٴخٱ نيَ حٿٴَحص ‪ ,‬حٿٌُ أًٗٺ حٓڅ أڅ ّـٲ‪.‬‬
‫اُجبة اُضبٗ‪٢‬‬
‫أُِؾٔخ اُضبٗ‪٤‬خ ‪ :‬كزؼ اُوغي٘ي‪٤٘٤‬خ‬
‫ّظڂ ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش هالٽ حٿظخٍّن حإلٓالڃِ ‪ ,‬ػالع ڃَحص ‪ً ,‬ىٌ ڃخ ّظ‪٠‬ق ٿنخ حألكخىّغ حٓطْش‪:‬‬
‫أًالً ‪ :‬اؿڄخٿِ ٯًِحص حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ػالع ٯًِحص‪:‬‬
‫ڃخ أهَؿو حٿلخٳ‪ ٦‬ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ‪٫ ,‬ن ‪٫‬ڄًَ رن حٿ‪٬‬خ‪ , ٙ‬أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ ":‬طًِٰڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‬
‫ػالع ٯًِحص ‪ ,‬ٳؤڃخ ٯًِس ٓظټٌڅ رالء ًٗيس ‪ً ,‬حٿًِٰس حٿؼخنْش ّټٌڅ رْنټڂ ًرْنيڂ ‪ٛ‬ڀق ‪ ,‬كظَ ّزنِ حٿڄٔڀڄٌڅ ٳْيخ حٿڄٔخؿي‬
‫‪ً ,‬طًِٰڅ ڃ‪٬‬يڂ ڃن ًٍحء حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ اٿْيخ ‪ً ,‬حٿًِٰس حٿؼخٿؼش ّٴظليخ حهلل ٿټڂ رخٿظټزَْ ‪ ,‬ٳظټٌڅ ‪٫‬ڀَ ػالػش أػالع‬
‫‪ّ ,‬وَد ػڀؼيخ ‪ًّ ,‬لَٵ ػڀؼيخ ‪ًّ ,‬ٸٔڄٌڅ حٿؼڀغ حٿزخٷِ‪" .‬‬
‫ػخنْخً ‪ :‬ؿْٖ ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ّ ,‬ن‪َٜ‬ه حهلل رخٿٸظخٽ ڃَطْن ‪ً ,‬ڃَس رخٿظټزَْ ‪ :‬ٻڄخ ًٍٍ حرن ڃخؿو ‪٫ ,‬ن ‪٫‬ڄًَ رن ‪ٌ٫‬ٱ أڅ‬
‫ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ّ " :‬خ ‪٫‬ڀِ ‪ ,‬انټڂ ٓظٸخطڀٌڅ رنِ حأل‪ٛ‬ٴَ ‪ًّ ,‬ٸخطڀيڂ حٿٌّن ڃن ر‪٬‬يٻڂ ‪ ,‬كظَ طوَؽ اٿْيڂ‬
‫ًٍٷش حإلٓالځ ‪ ,‬أىپ حٿلـخُ ‪ ,‬حٿٌّن ال ّوخٳٌڅ ٳِ حهلل ٿٌڃشٌ الثڂ ٳْٴظظلٌڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش رخٿظٔزْق ًحٿظټزَْ ‪ ,‬ٳْ‪ْٜ‬زٌڅ ٯنخثڂ ٿڂ‬
‫ّ‪ْٜ‬زٌح ڃؼڀيخ ‪ ,‬كظَ ّٸظٔڄٌح رخألطَٓش‪ " .‬حٿًِٰس حألًٿَ ٿڀٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‬
‫ًىٌ ڃخ ًٍحه حإلڃخځ أكڄي ‪٫ ,‬ن ‪٫‬زيحهلل رن رَ٘ حٿوؼ‪٬‬ڄِ ‪٫‬ن أرْو أنو ٓڄ‪ ٪‬حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّٸٌٽ " ٿظٴظلن‬
‫حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬ٳڀن‪٬‬ڂ حألڃَْ أڃَْىخ ‪ً ,‬ٿن‪٬‬ڂ حٿـْٖ ًٿٺ حٿـْٖ‪" .‬‬
‫ٷخٽ ٳي‪٫‬خنِ ڃٔڀڄش رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ ٳٔؤٿنِ ٳليػظو ٳًِٰح حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪.‬‬
‫ًطڂ ًٿٺ ٳِ ُڃن اڃخٍس ٓڀْڄخڅ رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ رن ڃًَحڅ ‪ ,‬حٿٌُ ًؿو أهْو ڃٔڀڄش ٗڄخالً نلٌ ڃيحثن رالى حٿًَځ ‪ ,‬ٳؤًٯپ ٳْيخ‬
‫‪ ,‬كظَ رڀٮ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ً ,‬حٿظِ ٻخنض طٔڄَ ڃن ٷزپ " رِْن‪ْ٤‬ش " ٳخطوٌىخ حٿڄڀٺ " ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬ن " حألٻزَ ڃڀٺ حٿًَځ ‪٫‬خ‪ٛ‬ڄش ‪,‬‬
‫كټڄو ٓنش ‪ 330‬ځ ‪ً ,‬أ‪٫‬خى طو‪٤ْ٤‬يخ ‪ً ,‬ن‪٨‬ڂ ‪٫‬ڄخٍطيخ ًأكټڂ رنخءىخ ‪ً ,‬أكخ‪٣‬يخ رٌٍٔ ّزڀٮ حٍطٴخ‪٫‬و ًحكي ً‪َّ٘٫‬ن ًٍح‪٫‬خً ‪,‬‬
‫ًأ‪٣‬ڀٶ ‪٫‬ڀْيخ حٓڄو‪.‬‬
‫ٳڀڄخ ًٷٲ حٿڄٔڀڄٌڅ أڃخځ أٌٓحٍىخ أّٸنٌح رڄن‪٬‬ظيخ ‪ ,‬ٳؤكټڄٌح حٿل‪ٜ‬خٍ ‪ً ,‬رنٌح رٌْطخً ڃن ه٘ذ كٌٽ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ً ,‬أٷخڃٌح ٳْيخ‬
‫حٿ‪ْٜ‬ٲ ػڂ حٿ٘ظخء ‪ٌ٫ًٍُ ,‬ح حألٍ‪ ٝ‬حٿڄلْ‪٤‬ش ٿْ‪٬٤‬ڄٌح ڃنيخ‪.‬‬
‫ًأػنخء حٿل‪ٜ‬خٍ ڃخص ڃڀٺ حٿًَځ ‪ً ,‬حٗظي ريڂ حٿـٌ‪ , ٩‬ٳؤٍٓڀٌح اٿَ ڃٔڀڄش ّ‪ٌَٟ٬‬څ ىّنخٍحً ‪٫‬ن ٻپ ٍأّ ‪ ,‬ٿْٴٺ حٿل‪ٜ‬خٍ‬
‫ًّن‪َٜ‬ٱ ‪٫‬نيڂ ٳؤرَ ‪ ,‬ٳڀـجٌح اٿَ أم ٿڀڄڀٺ ّٔڄَ " ٿٌْڅ " ًٻخڅ ًحٓ‪ ٪‬حٿلْڀش ‪ ,‬ٳ‪٠‬ڄنٌح ٿو ‪ :‬اڅ ىٌ ‪َٛ‬ٱ حٿ‪َ٬‬د ؿ‪٬‬ڀٌه‬
‫ڃڀټخً ‪٫‬ڀْيڂ ‪ ,‬ٳوَؽ اٿَ " ڃٔڀڄش رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ " ًط‪٬‬يي ٿو ‪ :‬أڅ ّٔڀڄو " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " اًح أ‪٤٫‬خه ً‪٫‬يحً رخألڃخڅ ألىڀيخ ڃن‬
‫حٿٸظپ ًحٿٔزِ ‪ًْٓ ,‬ظَٻٌڅ حٿڄيّنش ‪ًّ ,‬ٴظلٌڅ أرٌحريخ ٿو ٳٌحٳٶ ڃٔڀڄش ‪ً ,‬أ‪٤٫‬خىڂ حألڃخڅ ‪ ,‬ٳٸخٽ ‪ :‬أّيخ حالڃَْ اڅ حٿًَځ ًأىپ‬
‫حٿڄيّنش ٿن ّ‪ٜ‬يٷٌح أنٺ ٿن طٸظڀيڂ أً طٔزْيڂ‪٤ًْٓ ,‬ڀزٌڅ ىٿْالً ‪٫‬ڀَ ًٿٺ ‪ً ,‬ٷي أىڀټيڂ حٿـٌ‪ , ٩‬ٳؤٍٓپ اٿْيڂ ر‪٬٤‬خځ ّټٴْيڂ ‪,‬‬
‫ٿْ‪ٜ‬يٷٌح أڅ حٿڄٔڀڄْن ٿن ّٸظڀٌىڂ ؿٌ‪٫‬خً‪.‬‬
‫ٳٌحٳٶ " ڃٔڀڄش رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ " ‪٫‬ڀَ آٍخٽ ڃخ ٿيٍ ؿْ٘و ڃن ‪٬٣‬خځ ٿنـيس أىپ " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " ًنٸپ " ٿٌْڅ " ٻپ حٿ‪٬٤‬خځ‬
‫ٳِ حٿٔٴن ‪ ,‬ػڂ أً‪ٛ‬ي حألرٌحد ىًڅ حٿڄٔڀڄْن ‪ ,‬حٿٌّن رخطٌح رال ‪٬٣‬خځ ‪ ,‬كظَ أٻڀٌح حٿيًحد ڃن ٗيس حٿـٌ‪ , ٩‬ٳؤ‪ٛ‬زق ؿْٖ‬
‫حٿڄٔڀڄْن ‪ً ,‬ؿْٖ حٿًَځ ّلخ‪ َٛ‬ٻپٌ ڃنيڄخ حألهَ ٳِ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪.‬‬
‫ًٻخڅ " ‪٫‬ڄَ رن ‪٫‬زي حٿ‪ًَُّ " ِِّ٬‬حً ٿٔڀْڄخڅ رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ " ٳؤٗخٍ ‪٫‬ڀْو رٔلذ حٿـْٖ ًٿټنو أرَ أڅ ّٸخٽ ‪ :‬طوخًٽ ‪٫‬ن‬
‫ن‪َٜ‬س ىّن حهلل ‪ ,‬ٳڄخص ‪ً ,‬طٌٿَ حٿوالٳش ر‪٬‬يه " ‪٫‬ڄَ رن ‪٫‬زي حٿ‪ " ِِّ٬‬حٿٌُ أ‪ٛ‬يٍٷَحٍه ٳِ حٿوالٳش ‪ ,‬رٴٺ حٿل‪ٜ‬خٍ ‪ًٓ ,‬لذ‬
‫ؿْٖ " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " ڃڄظن‪٬‬ش كظَ ىهڀيخ حٿٸخثي " ڃلڄي حٿٴخطق " ٓنش ‪ 1453‬ځ ‪ً ,‬أْٓ ٳْيخ حٿيًٿش حٿ‪٬‬ؼڄخنْش ‪ ,‬نٔزش اٿَ‬
‫حٿوڀْٴش " ‪٫‬ؼڄخڅ " ‪ ,‬كْغ ‪٧‬ڀض " حٿوالٳش حٿ‪٬‬ؼڄخنْش " ڃخ ّٸَد ڃن ٓز‪٬‬ڄخثش ‪٫ 700‬خځ ‪ ,‬كظَ ٷخځ " ٻڄخٽ أطخطٌٍٹ " ٓنش‬

‫‪27‬‬
‫‪ 1923‬ځ ‪ ,‬رظؤْْٓ حٿـڄيٌٍّش حٿظَٻْش ‪ً ,‬ا‪٣‬الٵ آڂ " آظخنزٌٽ " ريالً ڃن " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪" .‬‬
‫ً‪٧‬يَ ٿنخ ڃن ْٓخٵ حألكخىّغ طڀٺ حٿڄ‪٬‬خنخس ٳْڄخ ّڀِ‪:‬‬
‫ ٳؤڃخ ٯًِس ٓظټٌڅ رالءً ًٗيسً ‪ٌٓ :‬حء ٻخنض حٿظِ ٷخځ ريخ " ڃٔڀڄش رن ‪٫‬زي حٿڄڀٺ " ‪ ,‬أً حٿظِ ٷخىىخ " ڃلڄي حٿٴخطق‪" .‬‬‫"ّخ ‪٫‬ڀِ ‪ ,‬انټڂ ٓظٸخطڀٌڅ رنِ حأل‪ٛ‬ٴَ ‪ :‬ٻڀڄش انټڂ طيٽ ‪٫‬ڀَ ؿْٖ " ڃٔڀڄش‪" .‬‬
‫ًّٸخطڀيڂ حٿٌّن ڃن ر‪٬‬يٻڂ ‪ :‬طيٽ ‪٫‬ڀَ ؿْٖ " ڃلڄي حٿٴخطق‪" .‬‬
‫كظَ طوَؽ اٿْيڂ ًٍٷش حإلٓالځ ‪ :‬ٻڀڄش ‪ :‬كظَ ط‪٬‬نِ ‪ :‬حٿِڃن ‪ً ,‬طٴْي ‪ٌ٣ :‬ٽ حٿڄيس رْن ٳظق " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " حألًٽ ً رْن حٿٴظق‬
‫حٿؼخنِ ‪ ,‬حٿٌُ ّوَؽ ٳْو ‪ٛ‬ٴٌس حٿڄٔڀڄْن ‪ ,‬ڃن أىپ حٿلـخُ ‪ً ,‬ٻڄخ ً‪ٛ‬ٴيڂ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ " حٿٌّن ال ّوخٳٌڅ ٳِ‬
‫حهلل ٿٌڃش الثڂ‪" .‬‬
‫ٳْٴظظلٌڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش رخٿظٔزْق ًحٿظټزَْ ‪ :‬ىالٿش ‪٫‬ڀَ أنيڂ ڃئّيًڅ رن‪ َٜ‬ڃن ‪٫‬ني حهلل ٿيڂ‪.‬‬
‫حٿًِٰس حٿؼخنْش ٿڀٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ًىِ حٿظِ ّٸٌىىخ " حٿڄييُ " ًٳْيخ ًٍٷش حإلٓالځ ‪ ,‬أىپ حٿلـخُ ‪ ,‬ٻڄخ رْن حٿليّغ حألًٽ" ‪ّ :‬ټٌڅ‬
‫رْنټڂ ًرْنيڂ ‪ٛ‬ڀقٌ ‪ ,‬كظَ ّزنِ حٿڄٔڀڄٌڅ ٳْيخ حٿڄٔخؿي ‪ً ,‬طًِٰڅ ڃ‪٬‬يڂ ڃن ًٍحء حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ اٿْيخ " ٳْوظخٍ‬
‫أىڀيخ حٿ‪ٜ‬ڀق ڃ‪ ٪‬حٿڄييُ ًّن‪٠‬ڂ حٿڄٔڀڄٌڅ ڃنيڂ اٿَ ؿْ٘و ٿٴظق " ًٍڃخ حٿٴخطْټخڅ " ًر‪٬‬ي رڀٌ٭ أٓزخنْخ ًحٿظلخٿٲ ڃ‪ " ٪‬أًٍرخ "‬
‫ط‪٬‬زَ حٿـٌْٕ حٿڄظلخٿٴش ٿًِٰ ڃيّنش " حٿٸخ‪ " , ٪٣‬ٳْنظ‪ًَٜ‬څ ًّٰنڄٌڅ ‪ًّ ,‬ڄَ " حٿڄييُ " ريخ ٳِ ‪َّ٣‬ٶ ‪ٌ٫‬ىطو اٿَ رْض‬
‫حٿڄٸيّ ‪ً ,‬ىٌ حٿٌُ ًٍى ٳِ حٿليّغ ‪ :‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ اٿْيخ‪" .‬‬
‫ٳبًح حنظيض ڃ‪َ٬‬ٻش " ً‪٫‬ي حٓهَس ‪ ,‬ىَڃـيًڅ ‪ً " ,‬حنيكَ أ‪٫‬يحء حإلٓالځ ‪ً ,‬أ‪ٛ‬زلض ڃيّنش " رْض حٿڄٸيّ " ‪٫‬خ‪ٛ‬ڄش‬
‫"ٿڀوالٳش حإلٓالڃْش ‪ " ,‬طـيِ ؿْٖ " حٿڄييُ " ٿٴظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ً ,‬ىِ ڃيّنش حٓظخنزٌٽ حٿظَٻْش ‪ً ,‬حٿظِ ٌّؿي ٳْيخ ٻنٌُ‬
‫"رْض حٿڄٸيّ " ًرٸْش ڃڄخ طَٹ آٽ ڃٌَٓ ًآٽ ىخًٍڅ ‪ ,‬ٳِ ٻنْٔش حٿٌىذ ‪ ,‬ٳِ " حٓظخنزٌٽ‪" .‬‬
‫حألكخىّغ حٿظِ طزْن ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪:‬‬
‫ڃخ ًٍحه حرن ڃخؿش ‪٫ ,‬ن أرِ ىََّس أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ " ٿٌ ٿڂ ّزٶ ڃن حٿينْخ ٿ‪ٌ٤‬ٽ حهلل ‪ً ِ٫‬ؿپ كظَ‬
‫ّڄڀٺ ٍؿپ ڃن أىپ رْظِ ّڄڀٺ ؿزپ حٿيّڀڂ ًحٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪.‬‬
‫ؿزپ حٿيّڀڂ ‪ :‬ؿزخٽ حألنخ‪ٌٟ‬ٽ حٿظَٻْش ‪ً ,‬ؿزخٽ ‪ ٌٍّ٣‬حٿڄلْ‪٤‬ش رڄيّنش " ان‪٤‬خٻْش‪" .‬‬
‫ر‪٬‬ي ٳَح٭ " حٿڄييُ ڃن ڃ‪َ٬‬ٻش " ىَڃـيًڅ " ّظـو رـْ٘و ٗڄخالً ‪ ,‬ٳْٴظق ڃيّنش " ان‪٤‬خٻْش ‪ " ,‬ػڂ َّْٔ كظَ ّنظيِ اٿَ ڃيّنش‬
‫"حٓظخنزٌٽ " أً " حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " ٳْٴظليخ ىٌه حٿڄَس رخٿٸظخٽ ‪ ,‬كظَ ّ‪٤‬ڀذ أىڀيخ حٿ‪ٜ‬ڀق ‪ً ,‬طټٌڅ رْنيڄخ ىينش ‪ً ,‬طلخٿٲ ‪,‬‬
‫ًّ‪٨‬يَ ًٿٺ ڃن حألكخىّغ حٿٌحٍىس ٳِ ىٌح حٿٴ‪ٜ‬پ ًڃن حٿليّغ حٿٌُ ًٍحه حإلڃخځ أرٌ ‪٫‬ڄًَ حٿڄٸَُ ‪٫ ,‬ن كٌّٴش رن حٿْڄخڅ ‪,‬‬
‫أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ ,‬ٷخٽ ٳِ ٷ‪ٜ‬ش حٿڄييُ ًرنِ آَحثْپ ‪ً ,‬ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش " ‪ :‬ٳْٸظڀٌڅ ريخ ٓظڄخثش أٿٲ ‪,‬‬
‫ًّٔظوَؿٌڅ ڃنيخ كڀِ رْض حٿڄٸيّ ‪ً ,‬حٿظخرٌص حٿٌُ ٳْو حٿٔټْنش ‪ً ,‬ڃخثيس رنِ آَحثْپ ‪ًٍٟ ,‬خ‪ٟ‬ش حألٿٌحف ‪ٜ٫ً ,‬خ ڃٌَٓ‬
‫‪ً .‬ڃنزَ ٓڀْڄخڅ ‪ً ,‬ٷٴِّْن ڃن حٿڄن حٿٌُ أنِٽ حهلل ‪٫‬ڀَ رنِ آَحثْپ ‪ ,‬أٗي رْخ‪ٟ‬خً ڃن حٿڀزن‪" .‬‬
‫ًًٍٍ حٿلخٳ‪ ٦‬أرٌ ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ‪٫ ,‬ن ُّخى رن ٍرْ‪٬‬ش حٿل‪َ٠‬ڃِ ‪ ,‬أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ ,‬ٷخٽ ‪ َّْٔ " :‬ڃنټڂ‬
‫ؿْٖ اٿَ ٍڃْش ٳْٴظلٌنيخ ‪ًّ ,‬ؤهًٌڅ كڀْش رْض حٿڄٸيّ ‪ً ,‬طخرٌص حٿٔټْنش ‪ً ,‬حٿڄخثيس ‪ً ,‬حٿ‪ٜ٬‬خ ‪ً ,‬كڀش آىځ ‪ ,‬ٳْئڃَ ‪٫‬ڀَ ًٿٺ‬
‫ٯالځ ٗخد ‪ ,‬ٳَْىىخ اٿَ رْض حٿڄٸيّ‪ " .‬ڃالك‪٨‬ش ‪ :‬ٷٌٿو ٳْئڃَ ‪٫‬ڀَ ًٿٺ ٗخد ‪ ,‬ٳَْىىخ اٿَ رْض حٿڄٸيّ ‪ :‬ٿْْ حٿڄٸ‪ٌٜ‬ى رو‬
‫حٿڄييُ ًانڄخ حٿٸخثي ‪٫‬ڀَ حٿـْٖ ‪ ,‬ألڅ ؿْٖ حٿٴظق حإلٓالڃِ رٸْخىس " حٿڄييُ " ٌّح‪ٛ‬پ ڃَْٔس ٳِ حطـخه" ‪ًٍ :‬ڃخ حٿٴخطْټخڅ‪" .‬‬
‫حٿِڃن حٿٌُ طٔظَٰٷو طڀٺ حٿڄالكڂ‪:‬‬
‫ڃخ ًٍحه أرٌ ىحًى ‪ً ,‬حرن ڃخؿش ‪ً ,‬حإلڃخځ أكڄي ‪٫ ,‬ن ‪٫‬زيحهلل رن رَٔ أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ " :‬رْن حٿڄڀلڄش‬
‫ًٳظق حٿڄيّنش ٓض ٓنْن ًّوَؽ حٿڄْٔق حٿيؿخٽ ٳِ حٿٔخر‪٬‬ش ‪ً " ,‬ٷخٽ أرٌ ىحًى ‪ " :‬ىٌح أ‪ٛ‬ق حألكخىّغ ٳِ ىٌح حٿزخد‪.‬‬
‫ًىٌه ىِ حٿٔنٌحص حٿٔز‪٬‬ش حٿظِ نَؿق أڅ طٔظَٰٷيخ كًَد ‪ً ,‬ڃالكڂ " ‪ ,‬حٿڄييُ ‪ " ,‬ٷزپ نًِٽ حٿڄْٔق ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو‬
‫حٿٔالځ ٳْ‪ٜ‬خكزو " حٿڄييُ " ‪٫‬خځ ًحكي‪.‬‬
‫طَطْذ طٔڀٔپ حألكيحع ٷزپ ٳظليخ‬
‫ڃخ ًٍحه أرٌ ىحًى ‪ً ,‬أكڄي ‪٫ ,‬ن ڃ‪٬‬خً رن ؿزپ ٷخٽ ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‬

‫‪28‬‬
‫"‪٫‬ڄَحڅ رْض حٿڄٸيّ ‪ ,‬هَحد ّؼَد ‪ً ,‬هَحد ّؼَد ‪ ,‬هًَؽ حٿڄڀلڄش ‪ً ,‬هًَؽ حٿڄڀلڄش ‪ ,‬ٳظق ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ً ,‬ٳظق‬
‫ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬هًَؽ حٿيؿخٽ‪" .‬‬
‫‪1‬هَحد ّؼَد ‪ًً :‬ٿٺ ‪٫‬نيڃخ ّيخؿڂ حٿـْٖ حٿٔٴْخنِ " حٿڄيّنش حٿڄنٌٍس " ػالػش أّخځ كظَ ّوَريخ ‪ ,‬رلؼخً ‪٫‬ن " حٿڄييُ "‬‫حٿٌُ " ّ‪ ًٌ٬‬رخٿزْض حٿلَحځ ‪ً ,‬ىٌ حٿليّغ حٿٌُ ًٍحه حٿزوخٍُ ًڃٔڀڂ ‪٫ ,‬ن أرِ ىََّس ‪ ,‬أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‬
‫‪ :‬ٷخٽ ‪ّ :‬ظَٻٌڅ حٿڄيّنش ‪٫‬ڀَ هَْ ڃخ ٻخنض ‪ ,‬ال ّٰ٘خىخ اال حٿ‪ٌ٬‬حٳِ ‪َّّ ,‬ي ‪ٌ٫‬حٳِ حٿٔزخ‪ً ٩‬حٿ‪" .َْ٤‬‬
‫ًٳِ حٿڄٌ‪٣‬ؤ حإلڃخځ ڃخٿٺ ُّخىس ‪٫‬ڀَ أڅ " حٿڄيّنش حٿڄنٌٍس " ٓظټٌڅ ڃيـٌٍس طڄخڃخً ‪ " :‬ٷخٽ ٿظظَٻن حٿڄيّنش ‪٫‬ڀَ أكٔن ڃخ ٻخنض‬
‫‪ ,‬كظَ ّيهپ حٿټڀذ أً حٿٌثذ ٳٌُْٰ ‪٫‬ڀَ ر‪ٌٓ ٞ٬‬حٍُ حٿڄٔـي أً ‪٫‬ڀَ حٿڄنزَ‪" .‬‬
‫ًٻڀڄش ٌُّٰ ‪ :‬أُ ّزٌٽ‪.‬‬
‫ًٷي ن‪٬‬ڀپ هڀٌ " حٿڄيّنش " ڃن حٿزَ٘ ‪ ,‬اٿَ حٓظ‪٬‬ڄخٽ ٓالف ٻْڄخًُ ‪ ,‬أً رٌْٿٌؿِ ‪ ,‬أً نًٌُ ‪ ,‬أػنخء حٿيـٌځ ‪٫‬ڀْيخ ‪ً ,‬ىٌح ىٌ ‪:‬‬
‫"هَحد ّؼَد " حٿٌُ ًٍى رخٿليّغ‪.‬‬
‫‪٫2‬ڄَحڅ رْض حٿڄٸيّ ‪ً :‬ر‪٬‬ي هَحد " حٿڄيّنش " ّڀـؤ " حٿڄييُ " اٿَ " حٿزْض حٿلَحځ " رڄټش حٿڄټَڃش ‪ ,‬ٳْزخّ‪٬‬و حٿنخّ ‪,‬‬‫ًّـظڄ‪٫ ٪‬ڀْو حألڃش ڃن أٍؿخثيخ ‪ ,‬ٳْـظڄ‪ ٪‬ؿْ٘خً ؿَحٍحً ٿٴظق " رْض حٿڄٸيّ " ًر‪٬‬ي حٿن‪ َٜ‬ٳِ ڃ‪َ٬‬ٻش " ً‪٫‬ي حٓهَس " ّظوٌ‬
‫ڃن " حٿڄيّنش حٿڄٸيٓش " رٴڀٔ‪ْ٤‬ن ‪٫‬خ‪ٛ‬ڄش ٿلټڄو ‪ً ,‬ىٌ ڃخ ّ‪٬‬نِ ‪٫ :‬ڄَحڅ رْض حٿڄٸيّ‪.‬‬
‫‪3‬هًَؽ حٿڄڀلڄش ‪ً :‬ىِ حٿظِ طٔڄَ ڃ‪َ٬‬ٻش " ً‪٫‬ي حٓهَس " أً " حٿڄڀلڄش " أً " ً‪٫‬ي حهلل " أً " أڃَ حهلل " ٻڄخ ٳِ حٿٸَآڅ‬‫ًحألكخىّغ ‪ً ,‬ىِ ُحىص ‪٫‬ن أٍر‪ْ٬‬ن كيّؼخً ‪ًٍ ,‬حىخ حٿزوخٍُ ‪ً ,‬ڃٔڀڂ ‪ً ,‬أ‪ٛ‬لخد حٿټظذ حٿظٔ‪٬‬ش ‪ً ,‬ٯَْىڂ‪.‬‬
‫اُجبة اُضبُش‬
‫أُِؾٔخ اُضبُضخ كزؼ س‪ٓٝ‬ب اُلبر‪ٌ٤‬بٕ‬
‫ًٍٍ حإلڃخځ أكڄي ‪ً ,‬حٿيحٍڃِ ‪٫ ,‬ن ‪٫‬زيحهلل رن ‪٫‬ڄًَ رن حٿ‪٬‬خ‪ , ٙ‬ٷخٽ " ٓجپ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أُ حٿڄيّنظْن‬
‫طٴظق أًالً ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬أً ًٍڃْش ؟ ٳٸخٽ ‪ " :‬ڃيّنش ىَٷپ طٴظق أًالً " ّ‪٬‬نِ ٷٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪.‬‬
‫ًىټٌح ّٔظڄَحٿٴظق ٯَرخً ‪ ,‬كظَ ّ‪ٜ‬پ " حٿڄييُ " رـْ٘ش اٿَ أٓزخنْخ ‪ ,‬ٳْٸٲ ‪٫‬ڀَ ٗخ‪٣‬ت حأل‪٣‬ڀن‪ْ٫ً ِ٤‬نو طظـو ٯَرخً نلٌ‬
‫"حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش " ًال ّٰ٘پ رخٿو ٌٍٓ ٳظق ىٌه حٿزالى ‪ ,‬ٻڄخ ْٓؤطِ طٴ‪ْٜ‬ڀو‪.‬‬
‫اُجبة اُشاثغ‬
‫أُِؾٔخ اُشاثؼخ كزؼ كشٗغب ‪ٝ‬أعجبٗ‪٤‬ب – ‪ٝ‬اُزؾبُق األ‪ٝ‬سث‪٢‬‬
‫ًٍٍ أرٌ ىحًى ‪ً ,‬حرن ڃخؿو ‪ً ,‬أكڄي ‪٫ ,‬ن ًُ ڃوزَ ( ٍؿپ ڃن أ‪ٛ‬لخد حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ) ٷخٽ ‪ٓ :‬ڄ‪٬‬ض ٌٍٓٽ‬
‫ح هلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ّ ,‬ٸٌٽ ‪ٓ " :‬ظ‪ٜ‬خٿلٌڅ حٿًَځ ‪ٛ‬ڀلخ آڃنخ ‪ ،‬ٳظًِٰڅ أنظڂ ًىڂ ‪٫‬يًح ڃن ًٍحثټڂ ‪ ،‬ٳظن‪ًَٜ‬څ ًطٰنڄٌڅ‬
‫ًطٔڀڄٌڅ ‪ ،‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ ‪ ،‬كظَ طنِٿٌح رڄَؽ ًُ طڀٌٽ ‪ ،‬ٳَْٳ‪ٍ ٪‬ؿپ ڃن أىپ حٿن‪َٜ‬حنْش حٿ‪ٜ‬ڀْذ‪,‬ٳْٸٌٽ‪ :‬ٯڀذ‬
‫حٿ‪ٜ‬ڀْذ‪,‬ٳْٰ‪٠‬ذ ٍؿپ ڃن حٿڄٔڀڄْن ٳْيٷو ‪ ،‬ٳ‪٬‬ني ًٿٺ طٰيٍ حٿًَځ ًطـڄ‪ ٪‬ٿڀڄڀلڄش ٳْؼٌٍ حٿڄٔڀڄٌڅ اٿَ أٓڀلظيڂ ‪ ،‬ٳْٸظظڀٌڅ‬
‫ٳْټَځ حهلل طڀٺ حٿ‪ٜ٬‬خرش رخٿ٘يخىس "" ‪ًٍ .‬حه أرٌ ىحًى‪.‬‬
‫ٓظ‪ٜ‬خٿلٌڅ ‪ :‬ىٿْپٌ ‪٫‬ڀَ ًٷٌ‪ ٩‬أكيحػو ٳِ حٿِڃن حٿڄٔظٸزپ ‪ً ,‬حٿًَځ ط‪٬‬نِ رڄخ ال ّي‪ ٩‬ڃـخالً ٿڀ٘ٺ ‪ :‬ىًٽ أًٍرخ حٿڄٌكيس حٿلخٿْش‬
‫‪.‬‬
‫ر‪٬‬ي طلٸْٶ " حٿڄييُ " ال نظ‪ٜ‬خٍحطو حٿڄظٌح‪ٛ‬ڀو ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄ‪٬‬خٍٹ حٿظِ ّوٌ‪ٟ‬يخ ‪ ,‬ٳبڅ حالطلخى حألًٍرِ ّٸزپ ڃيخىنظو‬
‫ًحٿظلخٿٲ ڃ‪٬‬و ٿڀوال‪ ٙ‬ڃن ٻخرٌّ أ‪٨٫‬ڂ رخٿنٔزش ٿيڂ ‪ ,‬ىٌ ڃخ طزٸَ ڃن أڃَّټخ ر‪٬‬ي حٿِٿِحٽ ‪ ,‬ألنيخ حٿٔزذ ٳِ ٻپ ڃ‪ٜ‬خثذ‬
‫حٿ‪٬‬خٿڂ ‪ ,‬ٳٌْٷ‪ٌ٬‬ح " ‪ٛ‬ٺ حٿيينش " ڃ‪ " ٪‬حٿڄييُ " رًَ٘‪٣‬و ‪ً ,‬طلض ٷْخىطو ٿ‪٬‬زٌٍ حٿڄلْ‪ ٢‬حأل‪٣‬ڀن‪ , ِ٤‬اٿَ " ڃيّنش حٿٸخ‪" , ٪٣‬‬
‫رٔزذ حٿِٿِحٽ حٿٌُ ٷ‪٬٤‬يخ اٍرخً‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫اُجبة اُخبٓظ‬
‫أُِؾٔخ اُخبٓغخ ؿض‪ ٝ‬أسك اُوبىغ – ٓب ثو‪ ٖٓ ٢‬اُ‪ٞ‬ال‪٣‬بد أُزؾذح‬
‫ٳِ أػنخء طڀٺ حٿيينش رْن " حٿڄييُ " ً " أًٍرخ ‪ّ " ,‬وزَنخ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أنو ْٓن٘ؤ طلخٿٲٌ ‪ٔ٫‬ټَُ – آالڃِ ٌ‬
‫أًٍرِ ‪ ,‬ٿَٰ‪ ٝ‬ٷْخځ حٿٴَّٸخڅ رًِٰ أٍ‪٫ ٝ‬يً ڃ٘ظَٹ ٿيڂ ‪ ,‬طٸ‪ًٍ ٪‬حءىڂ ‪ ,‬أً ٳِ ڃٌحؿيظيڂ ‪ ,‬كْغ أڅ حٿٌالّخص حٿڄظليس‬
‫حألڃَّټْش ‪ ,‬طٸ‪ ٪‬رْن ه‪ٗ 65-15 ِ٤‬ڄخالً ‪ً ,‬كْغ أڅ ٻڀڄش ًٍحء ط‪٬‬نِ ‪ :‬هڀٲ‬
‫ًط‪٬‬نِ أّ‪٠‬خً ‪ :‬أڃخځ ‪ ,‬ٻڄخ ًٍى ًٿٺ ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ( ‪ً :‬ٻخڅ ًٍحء ىڂ ڃڀٺُ ّؤهٌ ٻپ ٓٴْنش ٯ‪ٜ‬زخً‪) .‬‬
‫ًًٍى ً‪ٛ‬ٲ " حٿيًٿش " حٿظِ ّظڂ ٯًِىخ رـْٖ حٿظلخٿٲ رٸْخىس " حٿڄييُ " ٳِ " حٿظٌٍحس " ً " حإلنـْپ " ً " أكخىّغ حٿنزِ‬
‫‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ " ً‪ٛ‬ٴخً ًح‪ٟ‬لخً ؿڀْخً‪.‬‬
‫أًالً ‪ :‬ٷخٽ كٌّٴش رن حٿْڄخڅ ٍ‪ ِٟ‬حهلل ‪٫‬نو ‪ :‬ٷخٽ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ " :‬ػڂ ًَّْٔڅ كظَ ّؤطٌح ڃيّنش ّٸخٽ ٿيخ "‬
‫‪٣‬خنـش " ٳْٴظلٌنيخ ‪ ,‬ػڂ ًَّْٔڅ كظَ ّؤطٌح ڃيّنش ّٸخٽ ٿيخ " حٿٸخ‪ً , " ٪٣‬ىِ ‪٫‬ڀَ حٿزلَ حٿٌُ ال ّلڄپ ؿخٍّش ٳْو‪.‬‬
‫ٷْپ ‪ّ :‬خٌٍٓٽ حهلل ‪ً ,‬ٿڂ ّلڄپ ال ّلڄپ ؿخٍّش ؟‬
‫ٷخٽ ‪ :‬ألنو ٿْْ ٿو ٷ‪ً , َ٬‬اڅ ڃخ طًَڅ ڃن هڀـخڅ ًٿٺ حٿزلَ ‪ ,‬ؿ‪٬‬ڀو حهلل ‪ً ِ٫‬ؿپ ڃنخٳ‪ ٪‬ٿزنِ آىځ ‪ ,‬ٿيخ ٷ‪ ٌٍ٬‬ٳيِ طلڄپ‬
‫حٿٔٴن‪.‬‬
‫ٷخٽ كٌّٴش ‪ :‬ٳٸخٽ ‪٫‬زيحهلل رن ٓالځ ‪ً :‬حٿٌُ ر‪٬‬ؼٺ رخٿلٶ ‪ ,‬اڅَ ‪ٛ‬ٴش ىٌه حٿڄيّنش ٳِ حٿظٌٍحس ‪ٌ٣ ,‬ٿيخ أٿٲ ڃْپ ‪َٟ٫ً ,‬يخ‬
‫هڄٔڄخثش ڃْپ"‬
‫‪٣‬خنـش ‪ :‬ىِ ٷَ‪٣‬خؿنش حٿڄيّنش حألٓزخنْش ‪ ,‬أً ٷَ‪٣‬خؽ‪.‬‬
‫حٿزلَ حٿٌُ ال ّلڄپ ؿخٍّش ٳْو ‪ :‬ىٌ حٿڄلْ‪ ٢‬حٿيخىُ ‪ ,‬ٿ٘يس ‪٫‬ڄٸو حٿٌُ ّ‪ٜ‬پ أكي ‪ َ٘٫‬ٻْڀٌ ڃظًَح ‪ًَٟ ,‬حًس أڃٌحؿو حٿظِ‬
‫طَطٴ‪ ٪‬ٻخٿـزخٽ حٿ٘خڃوخص‪.‬‬
‫صبٗ‪٤‬بً ‪ :‬ٷخٽ كٌّٴش ‪ٓ :‬ڄ‪٬‬ض ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّٸٌٽ ‪ " :‬ٿْٔظوَؿن حٿڄييُ ًٿٺ كظَ َّىه اٿَ رْض حٿڄٸيّ ‪ ،‬ػڂ‬
‫ًَّْٔح ًڃن ڃ‪٬‬و كظَ ّؤطٌح هڀٲ ًٍڃْش ‪ ،‬ڃيّنش ٳْيخ ڃخثش ٌٓٵ ‪ ،‬ٳِ ٻپ ٌٓٵ ڃخثش أٿٲ ٌٓٷِ ٳْٴظلٌنيخ ‪ ،‬ػڂ ًَّْٔڅ‬
‫كظَ ّؤطٌح ڃيّنش ّٸخٽ ٿيخ ڃيّنش حٿٸخ‪٫ ٪٣‬ڀَ حٿزلَ حأله‪ َ٠‬حٿڄليٵ رخٿينْخ ‪ ،‬ٿْْ هڀٴو اال أڃَ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪ٌ٣ ،‬ٽ حٿڄيّنش أٿٲ‬
‫ڃْپ ‪َٟ٫ً ،‬يخ هڄٔڄخثش ڃْپ ‪ ،‬ٿيخ ػالػش آالٱ رخد‪ًً،‬ٿٺ حٿزلَ ال ّلڄپ ؿخٍّــش ( ٓٴْنش)‪ ،‬ألنو ٿْْ ٿو ٷ‪ً ، َ٬‬ٻپ ٗت‬
‫طًَنو ڃن حٿزلخٍ انڄخ ىٌ هڀـخڅ ڃن ًٿٺ حٿزلَ ؿ‪٬‬ڀو حهلل ڃنخٳ‪ ٪‬ٿزنِ آىځ"‪.‬‬
‫كظَ ّؤطٌح هڀٲ ًٍڃْش ‪ :‬أُ ر‪٬‬ي ٳظق ًٍڃخ حٿٴخطْټخڅ ‪ّٔ ,‬ظڄَ طٸيځ حٿـْٖ حإلٓالڃِ نخكْش حٿَٰد ‪ ,‬ٳْٴظق حٿڄيّنش حٿظـخٍّش‬
‫حٿظِ ٳْيخ‪:‬‬
‫‪ٌٓ- 100‬ٵ ‪ ,‬ٳِ ٻپ ٌٓٵ ‪ 100‬أٿٲ ٌٓٷِ ‪ً ,‬ىِ ٳَنٔخ ًأٓزخنْخ‪.‬‬
‫ڃيّنش ّٸخٽ ٿيخ حٿٸخ‪ : ٪٣‬أُ ّ‪٤‬ڀٶ ًٿٺ حإلٓڂ ‪٫‬ڀَ ڃخ طزٸَ ڃن أٍ‪ ٝ‬حٿٌالّخص حٿڄظليس ‪ ,‬ر‪٬‬ي حٿِٿِحٽ حٿټزَْ حٿٌُ ّؤٲ ريخ‬
‫ًّٸ‪٬٤‬يخ اٍرخً‪.‬‬
‫‪٫‬ڀَ حٿزلَ حأله‪ : َ٠‬أُ " حٿڄلْ‪ ٢‬حٿيخىُ " ٻڄخ ًٻَنخ ٳِ حٿليّغ حٿٔخرٶ ‪ً ,‬ٿٌنو أه‪ َ٠‬ٿ٘يس ‪٫‬ڄٸو‪.‬‬
‫حٿڄليٵ رخٿينْخ ‪ :‬أُ حٿڄڀظٲ كٌٽ ٷخٍحص حٿ‪٬‬خٿڂ حٿٔظش ‪ً ,‬حٿڄلْ‪ ٢‬رخٿْخرٔش ‪ً ,‬حٿـيَّ رخٿٌٻَ أڅ حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ ,‬ٿڂ‬
‫ّيٍّ هَحث‪ ٢‬حٿـَٰحٳْخ ًانڄخ ىٌ ڃوخ‪٣‬ذ رخٿٌكِ ڃن ‪٫‬ني حهلل ؿپ ٗؤنو‪.‬‬
‫ٿْْ هڀٴو اال أڃَ حهلل ط‪٬‬خٿَ ‪ :‬أُ ٿْْ هڀٴو ّخرٔش ر‪٬‬ي ڃيّنش " حٿٸخ‪ " ٪٣‬حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش ‪ ,‬كظَ ّڀظٲ ٳْ‪ٌ٬‬ى اٿَ‬
‫حٿْخرٔش ڃن حٿنخكْش حألهٍَ‪.‬‬
‫صبُضبً ‪ :‬ؿض‪ " ٝ‬أُ‪ٜ‬ذ‪ " ١‬ألٓش‪ٌ٣‬ب ك‪ ٢‬اُز‪ٞ‬ساح‪:‬‬
‫ًٍى ٯًِ " حٿڄييُ " ٳِ " حٿظٌٍحس " ٿزالى ّن‪٤‬زٶ ً‪ٛ‬ٴيخ ‪٫‬ڀَ أڃَّټخ حٿ‪ َٜ٬‬حٿليّغ ‪ ,‬ٳٴِ ٓٴَ حٿنزِ " اٍڃْخ‪" .‬‬

‫‪30‬‬
‫"أّظيخ حٿٔخٻنش ‪٫‬ڀَ ڃْخه ٻؼَْس ‪ ,‬حٿٌحٳَس حٿوِحثن ‪ ,‬ٷي أطض آهَطٺ ٻْپ أٯظ‪ٜ‬زٺ ‪ ,‬ٷي كڀٲ ٍد حٿـنٌى رنٴٔو ‪ ,‬ألڃألنٺ أنخٓخً‬
‫ٻخٿٌٰٯخء ٳَْٳ‪ٌ٬‬څ ‪٫‬ڀْٺ ؿڀزش‬
‫أّظيخ حٿٔخٻنش ‪٫‬ڀَ ڃْخه ٻؼَْس ‪ :‬حٿڄٸ‪ٌٜ‬ى رو أڃَّټخ ألنيخ طٸ‪ ٢ًٓ ٪‬حٿڄلْ‪٤‬خص حٿٌحٓ‪٬‬ش‪.‬‬
‫حٿٌحٳَس حٿوِحثن ‪ :‬أُ أًٳَ ػًَحص حٿ‪٬‬خٿڂ ‪ً ,‬أٯنَ رالى حٿينْخ‪.‬‬
‫آهَطٺ ٻْپ حٯظ‪ٜ‬زٺ ‪ :‬أُ حٿـِحء ًحٿ‪٬‬ٸخد حٿٌُ أ‪٫‬يه حهلل ٿيخ ‪ ,‬ٳِ آهَ حٿِڃخڅ حٿلخٿِ‪.‬‬
‫ٷي كڀٲ ٍد حٿـنٌى رنٴٔو ‪ً :‬ىٌ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ‪ِ٫ً :‬طِ ًؿالٿِ‪) .‬‬
‫ألڃألنٺ أنخٓخً ٻخٿٌٰٯخء ‪ :‬أُ حٿٌٰٯخء ٳِ حٿڀٰش ط‪٬‬نِ حٿـَحى حٿ‪ َْٰٜ‬ٷزپ أڅ طټٌڅ ٿو أؿنلو ٻڄخ ًٍى ٳِ حٿظٌٍحس " حٿٌٰٯخء‬
‫ؿنلض ً‪٣‬خٍص‪" .‬‬
‫ًحٿڄ‪٬‬نَ ‪ :‬حٿـٌْٕ حٿڄنيٳ‪٬‬و ٻخنيٳخ‪ ٩‬حٿـَحى ‪ ,‬رلڄْش ًؿڀزش ٗيّيس‪.‬‬
‫حٿـَحى حٿٌٰٯخء ‪ ,‬أً أنخٓخً ٻخٿٌٰٯخء ‪ :‬ىٌ ً‪ٛ‬ٲٌ ٿـْٖ " حٿڄييُ " حٿټؼْٲ أػنخء ٷْخڃو رًِٰ طڀٺ حٿزالى حٿٌحٳَس حٿوِحثن‬
‫‪,‬حٿٌحٷ‪٬‬ش ‪٫‬ڀَ حٿڄْخه حٿټؼَْس‪.‬‬
‫ًً‪ٛ‬ٲ حٿٸَآڅ ً أّ‪٠‬خً حٿ‪َ٬‬د رخٿلڄْش ًحالنيٳخ‪ , ٩‬ٳِ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ ( ‪ :‬اً ؿ‪٬‬پ حٿٌّن ٻٴًَح ٳِ ٷڀٌريڂ حٿلڄْش كڄْش حٿـخىڀْش‪.‬‬
‫طظليع ىٌه حّٓش ‪٫‬ن أىپ حٿـَِّس حٿ‪َ٬‬رْش ٷزپ آالڃيڂ ‪ ,‬ٳظ‪ٜ‬ٴيڂ رخالنيٳخ‪ً ٩‬حٿلڄْش ‪ً ,‬ىِ ‪٣‬زخ‪ ٩‬أىپ حٿزيحًس ًحٿ‪ٜ‬لَحء‪.‬‬
‫ًحٿڄ‪ًَ٬‬ٱ أڅ " حٿڄييُ " حٿٌُ ّٸٌى حألڃش حإلٓالڃْش ٻڀيخ ‪ٌّ ,‬ٿي رخٿڄيّنش حٿڄنٌٍس ‪ًّ ,‬نظٔذ ألىپ حٿـَِّس حٿ‪َ٬‬رْش‪.‬‬
‫ٳَْٳ‪ٌ٬‬څ ‪٫‬ڀْٺ ؿڀزش ‪ :‬أُ ‪ْٛ‬خكخً ‪ً ,‬ىٌ ٳِ حٿلٸْٸش حٿظټزَْ‪.‬‬
‫ٳخٿ٘خىي أننخ نـي أڅ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ‪ً ,‬حٿظٌٍحس ‪ً ,‬حإلنـْپ ‪ً ,‬حألكخىّغ ‪ ,‬طظالٷَ ڃ‪٬‬خنْيخ ٿظيٿنخ ‪٫‬ڀَ كٸْٸش ًحكيس ًح‪ٟ‬لو ًىِ‬
‫‪:‬‬
‫أڅ حٿيًٿش حٽ***** طټٌڅ حٿٰڀزش ٳْيخ ألڃش حإلٓالځ رٸْخىس حٿڄييُ‬
‫ساثؼبً ‪ :‬اُيش‪٣‬وخ ُغ‪٘٤‬بس‪ ٞ٣‬اُؾشة ػِ‪ ٠‬أٓش‪ٌ٣‬ب‬
‫ّٸٌځ حٿظلخٿٲ " حإلٓالڃِ حألًٍرِ " ر‪َ٠‬د ڃخ رٸِ ڃن حٿٌالّخص حٿڄظليس حألڃَّټْش رټپ أٓڀلش حٿيڃخٍ حٿڄظخكش رټؼخٳش ‪٫‬خٿْش‬
‫ڃن حٿنَْحڅ رڄخ ٳْيخ حٿ‪ٌٜ‬حٍّن حٿظټظْټْش ًححٿنًٌّش ‪٤ًّ ,‬زٶ ‪٫‬ڀْيخ ْٓخٓش حألٍ‪ ٝ‬حٿڄلًَٷش ٳظ‪ٜ‬زق هَرش ‪َّ٫‬خنش ‪ً ,‬ىٌ ڃخ‬
‫ًٍى ٳِ حإلنـْپ‪.‬‬
‫خبٓغبً ‪ :‬ڃڄخ ًٍى ٳِ حٿظٌٍحس " ىټٌح ٷخٽ حٿَد ‪ ,‬ىخ أنٌح أًٷ‪٫ ٦‬ڀَ رخرپ ‪٫ً ,‬ڀَ حٿٔخٻنْن ٳِ ًٓ‪ ٢‬حٿٸخثڄْن ‪ٍّ ,‬لخً ڃيڀټش ‪,‬‬
‫ًأٍٓپ اٿَ رخرپ ڃٌٍّْن ‪ ,‬ٳٌٍْنيخ ًّٴَٯٌڅ أٍ‪ٟ‬يخ ‪ ,‬ألنيڂ ّټٌنٌڅ ‪٫‬ڀْيخ ڃن ٻپ ؿيش ٳِ ٌّځ حٿَ٘‪" .‬‬
‫ڃن ٻپ ؿيش ٳِ ٌّځ حٿَ٘ ‪ :‬ط‪٬‬نِ ٷٌحص حٿظلخٿٲ حإلٓالڃِ حألًٍرِ‪.‬‬
‫اُجبة اُغبدط‬
‫أُِؾٔخ اُغبدعخ أُِؾٔخ اٌُجش‪ٟ‬‬
‫ر‪٬‬ي ٓٸٌ‪ً ١‬ٳنخء " حٿٌالّخص حٿڄظليس " ًحنٸ‪٠‬خء أّخځ حٿڄ‪َ٬‬ٻش ‪ٌّ ,‬ٻَ ؿنٌى " حٿظلخٿٲ حإلٓالڃِ حألًٍرِ " ‪٨٫‬ڄش حٿن‪َٜ‬‬
‫حٿٌُ طلٸٶ ‪ ,‬ٳَْٳ‪ ٪‬أكي ؿنٌى أًٍرخ حٿ‪ٜ‬ڀْذ ًّٸٌٽ ‪ :‬ٯڀذ حٿ‪ٜ‬ڀْذ ‪ ,‬ٳَْى ‪٫‬ڀْو أكي ؿنٌى حٿڄٔڀڄْن ٷخثالً ‪ :‬رپ حهلل ٯڀذ‬
‫ًّټَٔ حٿ‪ٜ‬ڀْذ ‪ ,‬ٳْؼًٌٍڅ اٿَ أٓڀلظيڂ ‪ًّ ,‬ٸظڀٌڅ طڀٺ حٿ‪٬‬خ‪ٛ‬زش ڃن حٿڄٔڀڄْن ‪ًّٰ ,‬يًٍڅ ًطٸ‪ " ٪‬حٿڄڀلڄش حٿټزٍَ " ‪ ,‬آهَ‬
‫حٿڄ‪٬‬خٍٹ حٿلَرْش ‪٫‬ڀَ ًؿو حالٍ‪ , ٝ‬كْغ ّټظذ حٿڄٌٿَ ‪ً ِ٫‬ؿپ حٿن‪ً , َٜ‬حٿَٳ‪٬‬ش ٿيّنو ٳٌٵ ٻپ حألىّخڅ ًحٿ‪٬‬ٸخثي‪.‬‬
‫ًىٌه حٿڄ‪َ٬‬ٻش ًٍى ًٻَىخ ٳِ حٿٸَآڅ ‪ً ,‬حٿٔنش حٿنزٌّش ‪ ,‬ٻڄخ ّؤطِ‪:‬‬
‫أًالً ‪ :‬ٳِ حٿٸَآڅ حٿټَّڂ ‪ ,‬ٳِ ٷٌٿو ط‪٬‬خٿَ‪:‬‬
‫(ٳبًح ٿٸْظڂ حٿٌّن ٻٴًَح ٳ‪َ٠‬د حٿَٷخد كظَ اًح حػونظڄٌىڂ ٳ٘يًح حٿٌػخٵ ٳبڃخ ڃنخ ر‪٬‬ي ًاڃخ ٳيحء كظَ ط‪ ٪٠‬حٿلَد أًُحٍىخ )‬
‫‪.‬‬
‫ػخنْخً ‪ :‬ڃخ ًٍى ٳِ حألكخىّغ حٿنزٌّش ‪ ,‬ٻڄخ ًٍٍ حٿزوخٍُ ‪٫ ,‬ن ‪ٌ٫‬ٱ رن ڃخٿٺ ٷخٽ أطْض حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٳِ ٯًِس‬

‫‪31‬‬
‫طزٌٹ ‪ً ,‬ىٌ ٳِ ٷزش ڃن آىځ ‪ ,‬ٳٸخٽ ‪ " :‬ح‪ْ٫‬يُىْ ِٓظًخ رَ ْنَ َّيَُْ حٿَٔخ‪َ٫‬شِ ڃٌَْطِِ ػُڂَ ٳَظْقُ رَ ْضِ ح ْٿڄَٸْيِِّ ػُڂَ ڃٌُْطَخڅٌ َّؤْهٌُُ ٳِْټُڂْ ٻَ ُٸ‪َ٬‬خ‪ ِٙ‬ح ْٿَٰنَڂِ‬
‫هڀَظْوُ ػُ َڂ ىُيْنَشٌ طَټٌُڅُ رَ ْنَټُڂْ‬
‫ه‪ً٤‬خ ػُڂَ ٳِظْنَشٌ ٿَخ َّزْٸََ رَ ْضٌ ڃِنْ ح ْٿ َ‪ََ٬‬دِ ِاٿَخ ىَ َ‬
‫‪٨‬پُ َٓخ ِ‬
‫ؿپُ ڃِخثَشَ ىِّنَخٍٍ ٳَ َْ َ‬
‫ػُڂَ حْٓظِٴَخ‪َٟ‬شُ ح ْٿڄَخٽِ كَظََ ُّ‪ ََ٤ْ٬‬حٿََ ُ‬
‫ََ٘ َأٿْٴًخ‪ " .‬ٳْٰيًٍڅ ‪ ,‬ٳْؤطٌنټڂ طلض ػڄخنْن ٯخّش‬
‫‪َ٫‬‬
‫ًَرَ ْنَ رَنِِ حٿْؤَ‪ْٛ‬ٴََِ ٳَ َْْٰ ِيًٍُڅَ ٳََْؤْطٌُنَټُڂْ طَلْضَ َػڄَخنِْنَ ٯَخَّشً طَلْضَ ُٻپِ ٯَخَّشٍ حػْنَخ َ‬
‫‪ :‬ٳْـظڄ‪ٌ٬‬څ ٳِ " حٿڄڀلڄش حٿټزٍَ " ًىِ آهَ حٿ‪٬‬الڃخص حٿٔظش ‪ ,‬ٳِ ىٌح حٿليّغ ‪ .‬ػخٿؼخً ‪ ًٍٍ :‬أرٌ ىحًى ‪ً ,‬حرن ڃخؿو ‪,‬‬
‫ًأكڄي ‪٫ ,‬ن ًُ ڃوزَ ( ٍؿپ ڃن أ‪ٛ‬لخد حٿنزِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ) ٷخٽ ‪ٓ :‬ڄ‪٬‬ض ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ‪ّ ,‬ٸٌٽ‬
‫‪ٓ " :‬ظ‪ٜ‬خٿلٌڅ حٿًَځ ‪ٛ‬ڀلخ آڃنخ ‪ ،‬ٳظًِٰڅ أنظڂ ًىڂ ‪٫‬يًح ڃن ًٍحثټڂ ‪ ،‬ٳظن‪ًَٜ‬څ ًطٰنڄٌڅ ًطٔڀڄٌڅ ‪ ،‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ ‪ ،‬كظَ‬
‫طنِٿٌح رڄَؽ ًُ طڀٌٽ ‪ ،‬ٳَْٳ‪ٍ ٪‬ؿپ ڃن أىپ حٿن‪َٜ‬حنْش حٿ‪ٜ‬ڀْذ‪,‬ٳْٸٌٽ‪ :‬ٯڀذ حٿ‪ٜ‬ڀْذ‪,‬ٳْٰ‪٠‬ذ ٍؿپ ڃن حٿڄٔڀڄْن ٳْيٷو ‪،‬‬
‫ٳ‪٬‬ني ًٿٺ طٰيٍ حٿًَځ ًطـڄ‪ ٪‬ٿڀڄڀلڄش ٳْؼٌٍ حٿڄٔڀڄٌڅ اٿَ أٓڀلظيڂ ‪ ،‬ٳْٸظظڀٌڅ ٳْټَځ حهلل طڀٺ حٿ‪ٜ٬‬خرش رخٿ٘يخىس "" ‪ًٍ .‬حه أرٌ‬
‫ىحًى‪.‬‬
‫ٍحر‪٬‬خً ‪ :‬ڃْيحڅ حٿڄ‪َ٬‬ٻش‪:‬‬
‫ڃخ ًٍحه حرٌ ىحًى ‪٫ ,‬ن أرِ حٿيٍىحء أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ " :‬اڅ ٳٔ‪٤‬خ‪ ١‬حٿڄٔڀڄْن ٌّځ حٿڄڀلڄش رخٿٌٰ‪٣‬ش ‪,‬‬
‫اٿَ ؿخنذ ڃيّنش ّٸخٽ ٿيخ ىڃ٘ٶ ‪ ,‬ڃن هَْ ڃيحثن حٿ٘خځ‪" .‬‬
‫هخڃٔخً ‪ْٓ :‬نخٌٍّ حٿڄ‪َ٬‬ٻش‪:‬‬
‫ڃخ ًٍحه حإلڃخځ ڃٔڀڂ ٳِ ‪ٛ‬لْلو ‪٫ ,‬ن أرِ ىََّس أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ " :‬ال طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش كظَ ّنِٽ‬
‫حٿًَځ رخأل‪٫‬ڄخٵ أً ريحرٶ ٳْوَؽ اٿْيڂ ؿْٖ ڃن حٿڄيّنش ڃن هْخٍ أىپ حألٍ‪ٌّ ٝ‬ڃجٌ ٳبًح ط‪ٜ‬خٳٌح ٷخٿض حٿًَځ ‪ :‬هڀٌح رْننخ ً‬
‫رْن حٿٌّن ٓزٌح ڃنخ نٸخطڀيڂ ٳْٸٌٽ حٿڄٔڀڄٌڅ ‪ :‬ال ً حهلل ال نوڀِ رْنټڂ ً رْن اهٌحننخ ٳْٸخطڀٌنيڂ ٳْنيِځ ػڀغ ال ّظٌد حهلل ‪٫‬ڀْيڂ‬
‫أريح ً ّٸظپ ػڀغ ىڂ أٳ‪٠‬پ حٿ٘ييحء ‪٫‬ني حهلل ً ّٴظظق حٿؼڀغ ال ّٴظنٌڅ أريح ; ٳْٴظظلٌڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ٳزْنڄخ ىڂ ّٸظٔڄٌڅ حٿٰنخثڂ ٷي‬
‫‪٫‬ڀٸٌح ٌْٓٳيڂ رخٿِّظٌڅ اً ‪ٛ‬خف ٳْيڂ حٿْ٘‪٤‬خڅ ‪ :‬اڅ حٿڄْٔق ٷي هڀٴټڂ ٳِ أىڀْټڂ ٳْوَؿٌڅ ً ًٿٺ رخ‪٣‬پ ٳبًح ؿخءًح حٿ٘خځ‬
‫هَؽ ٳزْنڄخ ىڂ ّ‪٬‬يًڅ ٿڀٸظخٽ ًٌّٔڅ حٿ‪ٜ‬ٴٌٱ اً أٷْڄض حٿ‪ٜ‬الس ٳْنِٽ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ٳؤڃيڂ ٳبًح ٍآه ‪٫‬يً حهلل ًحد ٻڄخ‬
‫ًٌّد حٿڄڀق ٳِ حٿڄخء ٳڀٌ طَٻو ال نٌحد كظَ ّيڀٺ ً ٿټن ّٸظڀو حهلل رْيه ٳَّْيڂ ىڃو ٳِ كَرظو" ‪.‬‬
‫ّنِٽ حٿًَځ( ىڂ رنٌ حأل‪ٛ‬ٴَ ‪ ,‬أىپ أًٍرخ ًڃن ّنظٔذ اٿْيڂ ‪ّ ,‬ـڄ‪ٌ٬‬ح ؿٌْٗيڂ ًّ‪٤‬جٌڅ أٍ‪ ٝ‬حٿ٘خځ ‪ ,‬ٷزپ حٿيؿخٽ ‪ً ,‬نًِٽ‬
‫‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ ڃزخَٗس )‪.‬رخأل‪٫‬ڄخٵ أً ريحرٶ ‪ :‬ڃٌ‪٬ٟ‬خڅ رخٿ٘خځ ‪ ,‬ٷَّذٌ ڃن كڀذ ‪ .‬ؿْٖ ڃن حٿڄيّنش ‪ ,‬ڃن هْخٍ أىپ‬
‫حألٍ‪ : ٝ‬أُ ؿْٖ حٿڄييُ ‪ .‬ٳْنيِځ ػڀغ ال ّظٌد حهلل ‪٫‬ڀْيڂ أريحً ‪ :‬أُ ‪٫‬ني ريء حٿٸظخٽ طٍَ ‪٣‬خثٴش ڃن حٿڄٔڀڄْن أنو ال ‪٣‬خٷش‬
‫ٿيڂ رٸظخٽ حٿـٌْٕ حألًٍرْش ‪ ,‬ٳْنيِڃٌح ‪ ,‬ٳْڄٌطٌح ‪٫‬ڀَ حٿڄ‪ْٜ٬‬ش‪ًّ .‬ٸظپ ػڀؼيڂ ‪ ,‬أٳ‪٠‬پ حٿ٘ييحء ‪٫‬ني حهلل ‪ًٍ :‬ى ٳِ أكخىّغ أڅ‬
‫ڃنِٿظيڂ ٻ٘ييحء ريٍ‪ًّ .‬ٴظظق حٿؼڀغ ال ّٴظنٌڅ أريحً ‪ :‬أُ ّٴظظلٌڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ٿڀڄَس حٿؼخٿؼش ‪ً ,‬ىِ حألهَْس ٷزپ ‪٧‬يٌٍ حٿڄْٔق‬
‫حٿيؿخٽ ‪ً ,‬نًِٽ حٿڄْٔق ‪ َْٔ٫‬حرن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ‪.‬‬
‫اُـض‪ٝ‬ح اُضبُضخ ُِوغي٘ي‪٤٘٤‬خ ‪ٝ‬األخ‪٤‬شح‬
‫حٿليّغ حٿڄظٸيځ ‪ :‬حٿٌُ ًٍحه حرن ڃخؿو ‪٫ ,‬ن ‪٫‬ڄَ رن ‪ٌ٫‬ٱ أڅ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ٷخٽ ‪ّ " :‬خ ‪٫‬ڀِ ‪ ,‬انټڂ‬
‫ٓظٸخطڀٌڅ رنِ حأل‪ٛ‬ٴَ ‪ًّ ,‬ٸخطڀيڂ حٿٌّن ڃن ر‪٬‬يٻڂ ‪ ,‬كظَ طوَؽ اٿْيڂ ًٍٷش حإلٓالځ ‪ :‬أىپ حٿلـخُ ‪ ,‬حٿٌّن ال ّوخٳٌڅ ٳِ حهلل‬
‫ٿٌڃش الثڂ ‪ ,‬ٳْٴظظلٌڅ حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش رخٿظٔزْق ًحٿظټزَْ ‪ ,‬ٳْ‪ْٜ‬زٌڅ ٯنخثڂ ٿڂ ّ‪ْٜ‬زٌح ڃؼڀيخ ‪ ,‬كظَ ّٸظٔڄٌح رخألطَٓش‪" .‬‬
‫انټڂ ٓظٸخطڀٌڅ رنِ حأل‪ٛ‬ٴَ ‪ًّ ,‬ٸخطڀيڂ حٿٌّن ڃن ر‪٬‬يٻڂ ‪ :‬أُ ٳِ حٿڄَس حألًٿَ‪.‬‬
‫حٿڄَس حٿؼخنْش ‪ :‬ٷظخٽ " حٿڄييُ " ٿيڂ ‪ً ,‬ىٌ حٿٌُ ّ‪٤‬ڀزٌڅ ٳْو حٿ‪ٜ‬ڀق ًحٿظلخٿٲ ڃ‪٬‬و ‪ً ,‬حإلن‪٠‬ڄخځ اٿَ ؿْ٘و ٳِ حٿٴظق حٿٌُ ّٸٌځ‬
‫رو ٯَرخً ‪ ً ,‬ىٌ حٿٌُ ًٍى ٳِ كيّغ حٿلخٳ‪ ٦‬ن‪ْ٬‬ڂ رن كڄخى ‪٫ ,‬ن ‪٫‬ڄًَ حرن حٿ‪٬‬خ‪ , ٙ‬حٿڄٌٻٌٍ ٳِ ‪ٛ‬يٍ ىٌح حٿٴ‪ٜ‬پ رْخڅٌ ٳْو‪:‬‬
‫" ّټٌڅ رْنټڂ ًرْنيڂ ‪ٛ‬ڀقٌ ‪ ,‬كظَ ّزنِ حٿڄٔڀڄٌڅ ٳْيخ حٿڄٔخؿي ‪ً ,‬طًِٰڅ ڃ‪٬‬يڂ ڃن ًٍحء حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ ,‬ػڂ طَؿ‪ٌ٬‬څ اٿْيخ "‬
‫ٓ‪ٞ‬ػذ اُلزؼ اُضبٗ‪ُِ ٢‬وغي٘ي‪٤٘٤‬خ ك‪ ٢‬اُؼقش اُؾذ‪٣‬ش‬
‫ًىٌ ڃخ ًٍحه حإلڃخځ أكڄي ‪٫ ,‬ن ؿزَْ ‪ ,‬ٷخٽ ‪ٓ :‬ڄ‪٬‬ض أرخ ػ‪٬‬ڀزش حٿو٘نِ ‪ٛ‬خكذ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّٸٌٽ ‪ً :‬حهلل ال‬
‫ط‪٬‬ـِ ىٌه حألڃش ڃن ن‪ٜ‬ٲ ٌّځ ‪ ,‬اًح ٍأّض حٿ٘خځ ڃخثيس ٍؿپ ًحكي ًأىپ رْظو ‪ ,‬ٳ‪٬‬ني ًٿٺ ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش‪" .‬‬
‫اًح ٍأّض حٿ٘خځ ‪ً :‬ىِ حٿٌْځ ط‪٬‬نِ " حٿـڄيٌٍّش حٿ‪َ٬‬رْش حٿٌٍّٔش‪" .‬‬
‫ڃخثيس ٍؿپ ًحكي ‪ :‬ىٌ ****** " كخٳ‪ ٦‬حألٓي " حٿٌُ كټڂ " ٌٍّٓخ " ػالػٌڅ ‪٫‬خڃخً ‪ ,‬ڃظٌح‪ٛ‬ڀش ‪ ,‬رٔڀ‪٤‬ش ڃ‪٤‬ڀٸش ‪ًٓ ,‬ڀ‪٤‬خڅ‬

‫‪32‬‬
‫ڃنٴَى ‪ ,‬ٳيحنض ٿو حٿ٘خځ ر‪ِ٬‬ىخ ًڃـيىخ ‪ٌ٣‬حٽ ٳظَس كټڄو حٿظِ حٓظڄَص كظَ ًٳخطو ٳِ حٿ‪ َ٘٬‬ڃن ٌّنٌْ ‪ 2000‬ځ‪.‬‬
‫ًأىپ رْظو ‪ :‬ىٌ ****** " ر٘خٍ كخٳ‪ ٦‬حألٓي " حٿٌُ حٓظڀڂ ڃَْحع أرْو ڃن ر‪٬‬يه ‪ًٓ ,‬خٍ ‪٫‬ڀَ نٴْ حٿ‪َّ٤‬ٶ حٿظِ ٓڀټيخ‬
‫****** كخٳ‪ ٦‬حألٓي" ڃن ٷزپ ٳِ كټڂ حٿزالى‪.‬‬
‫ٳ‪٬‬ني ًٿٺ ٳظق حٿٸٔ‪٤‬ن‪ْ٤‬نْش ‪ :‬أُ ٳ‪٬‬ني ًٿٺ ّ‪٨‬يَ " حٿڄييُ " ‪ً .‬حهلل أ‪٫‬ڀڂ‪.‬‬
‫ًٻڄخ ً‪ٛ‬ٲ حٿٌَٓٽ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ حٿڄڀلڄش‪:‬‬
‫أًالً ‪ّ :‬ظ‪٬‬خى رنٌح حٿڄجش ٳال َّؿ‪ ٪‬اال ًحكي‬
‫ػخنْخً ‪ :‬كظَ اڅ حٿ‪٤‬خثَ ٿْڄَ رـنزخطيڂ ٳال ّوڀٴيڂ اال هَ ڃْظخ‬
‫ػخٿؼخً ‪ْٓ :‬ټٌڅ ‪٫‬يى حٿڄٔڀڄْن ٷڀْال ‪٫‬ني نًِٽ حٿڄْٔق ر‪٬‬ي حٿڄڀلڄش‬
‫ٍحر‪٬‬خً ‪( :‬حٿڄڀلڄش = ڃ‪َ٬‬ٻش ىَڃـيًڅ ‪٫‬ني أىپ حٿټظخد)‬
‫هخڃٔخً ‪ :‬ٷڀش ‪٫‬يى حٿڄٔڀڄْن حٿڄلخ‪َّٛ‬ن ٳَ ؿزپ ‪ْٓ ٌٍ٣‬نخء ڃ‪ ٪‬حٿڄْٔق ‪٫‬ني هًَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ر‪٬‬ي ڃ‪َ٬‬ٻش حٿٸ‪٠‬خء ‪٫‬ڀَ‬
‫رنَ آَحثْپ ڃزخَٗس ًٳٶ ڃخ ؿخء ٳِ كيّغ‪:‬‬
‫(ط‪ٜ‬خٿلٌڅ حٿًَځ ‪ٛ‬ڀلخ آڃنخ)‬
‫ًٿڂ أٓظ‪ ٪٤‬طليّي ڃٌ‪٫‬ي ٷْخځ أڃش رنِ آَحثْپ حٿٴ‪٬‬ڀِ ‪٫‬ڀِ أڃش حٿٴڀٔ‪ْ٤‬نْْن رخٿٌْځ ٳٌٿٺ ٿو حڃظيحى ٷزپ ا‪٫‬الڅ حٿيًٿش ًاڅ ًؿيص‬
‫ر‪ ٞ٬‬حٿڄئَٗحص‪.‬‬
‫ٳٸْخځ حألڃش طو‪ً ٢ْ٤‬ا‪٫‬يحى ‪ٟ‬وڂ ٓزٶ حٿٸْخځ حٿٴ‪٬‬ڀِ ٿڀڄڄڀټش أً حٿيًٿش‪.‬‬
‫ًٷْخځ ڃڄڀټش رنِ آَحثْپ ‪٫‬ڀَ ڃڄڀټش حٿٴڀٔ‪ْ٤‬نْْن ّڄټن طليّيىخ رخٿٴخ‪ٛ‬پ رْن حٿيينظْن أ‪٫‬اله ًڃنيڄخ نٔظ‪ ٪ْ٤‬أڅ نلٔذ ڃٌ‪٫‬ي‬
‫‪ٌ٫‬ىس حٿڄْٔق ر‪٬‬ي ‪ٓ 76‬نش ٷڄَّش حٿٌُ ْٓٸظپ حٿيؿخٽ ٍثْْ آَحثْپ ‪٫‬ني حٿٸ‪٠‬خء ‪٫‬ڀَ آَحثْپ ٳِ ڃٌ‪٫‬ي حٿڄنظيَ ٳِ ًٿٺ‬
‫حٿٌٷض حٿڄظٌٷ‪ ٪‬هالٽ ‪٫‬خځ ‪1443‬ىـَّش ًحهلل أ‪٫‬ڀڂ‬
‫اُلقَ اُغبدط‬
‫ڃئَٗحص كٌٽ حألكيحع حٽ***** حٿيؿخٽ ً‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ ًّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ً‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن حٿڄَٰد ًحٿيحرش ًحٿَّق‬
‫حٿڀْنش ٿٸز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ‪1-‬طَْ٘ ر‪ ٞ٬‬أكخىّغ ٌٍٓٽ حهلل ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ اٿَ أڅ ٷظپ حٿْيٌى ْٓټٌڅ ‪٫‬ڀَ أّيُ حٿڄٔڀڄْن‬
‫ًڃ‪٬‬يڂ حٿڄْٔق ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًٻٌٿٺ هڀْٴش حٿڄٔڀڄْن " حٿڄييُ " حٿٌُ ّ‪ٜ‬ڀَ هڀٴو حٿڄْٔق ٌّځ نًِٿو‬
‫ًّٸٌٽ حٿ٘ـَ ًحٿلـَ ّخ ڃٔڀڂ ىٌح ًٍحثِ ّيٌىُ ٳخٷظڀو) ً( ّخ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ىٌح ًٍحثِ ّيٌىُ ٳخٷظڀو)‬
‫‪2‬كيى حٿنزِ ڃلڄي ٌٍٓٽ حهلل ڃيس ڃټغ حٿڄْٔق رن ڃَّڂ ر‪٬‬ي ‪ٌ٫‬ىطو( أٍر‪ٌ٬‬څ )ًر‪٠٬‬يخ د(أٍر‪ٌ٬‬څ ٓنش‪).‬‬‫‪3‬طنظيِ ىٌه حٿٔنٌحص حٽ( أٍر‪ٌ٬‬څ )‪٫‬ني ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ًحٿيٿْپ ‪ :‬كيّغ ‪٫‬ن هًَؽ ًُ حٿٌّٔٸظْن ڃن حٿلز٘ش ٿييځ حٿټ‪٬‬زش‬‫ًآٍخٽ حٿڄْٔق ؿْ٘خ رٸْخىس حٿٸل‪٤‬خنِ حٿٌُ ّټٌڅ ر‪٬‬ي حٿڄييُ ٳِ حٿوالٳش ٿڄن‪٬‬و ًٿټن حٿـْ٘خڅ ال ّڀظٸْخڅ( ٳال ّڀظٸْخڅ) ألڅ‬
‫حهلل َّٓپ (ٍّلخ ٿْنو طٸز‪ ٞ‬ٻپ نٴْ ڃئڃنش ًڃن ٻخڅ ٳِ ٷڀزو ڃؼٸخٽ ًٍس ڃن اّڄخڅ)‪ًّ.‬زٸَ ٳٸ‪َٗ( ٢‬حٍ حٿنخّ ‪٫‬ڀْيڂ طٸٌځ‬
‫حٿٔخ‪٫‬ش‪).‬‬
‫‪4‬ڃيس‪ٓ 38‬نش ّـذ أڅ طټٌڅ ڃن ىٌه حٿٔنٌحص حألٍر‪ْ٬‬ن ًأٍؿق ًؿٌى حٿليع حٿيخځ ٳِ نيخّش حٽ ‪ٓ 38‬نش أٍ ٳِ نيخّش‬‫ن‪ٜ‬ٲ ُڃخڅ طزيأ ڃن ڃټغ رن ڃَّڂ ٳْنخ ًرخٿظخٿِ ّټٌڅ ىٌح حٿليع حٿيخځ ٷزپ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ر‪٬‬خڃْن ًأٍؿق أڅ ًٍرڄخ ٻخڅ ڃن‬
‫‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ّٔزٶ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن‬
‫حٿٌُ ّؤطِ ر‪٬‬ي ىٌح حٿليع حٿيخځ ر‪٬‬خڃْن ألڅ ‪ٓ 38+2=40‬نش ريءح ڃن نًِٽ رن ڃَّڂ ًنيخّش آَحثْپ حألهَْس حٿڄ‪ٜ‬خكذ ٿيخ‬
‫ًىِ حألٍر‪ْ٬‬ن ٓنش ٿڄټغ حرن ڃَّڂ ٳْنخ‪ً.‬ٿټن ىپ هًَؽ حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ّـذ أڅ ّٔزٶ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن‬
‫أٷٌٽ ن‪٬‬ڂ ألڅ حٿظٌرش طظٌٷٲ ‪٫‬ني هًَؽ حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًحألكخىّغ حٿنزٌّش حٿظِ طٌ‪ٟ‬ق طٌٷٲ حٿظٌرش كْنجٌ ڃظٌحطَس‪.‬‬
‫ٻڄخ أڅ ٿڀيحرش ‪٫‬ڄپ ڃ‪ ٪‬حٿڄئڃنْن ًحٿټخٳَّن ٳيِ ٓظ‪٫ ٪٠‬الڃش حإلّڄخڅ أً ‪٫‬الڃش حٿټٴَ ‪٫‬ڀَ حٿـزخه أً حٿٌؿٌه ًّ‪ٜ‬لذ ًٿٺ‬
‫طٌٷٲ حٿظٌرش ٿـڄْ‪ ٪‬حٿزَ٘ ڃ‪٬‬خ ألًٽ ڃَس ٳِ طخٍّن حإلنٔخڅ ڃنٌ هَؽ أرْنخ آىځ ڃن حٿـنش ًٿن ّنٴ‪ ٪‬نٴْ اّڄخنيخ ٿڄن ٿڂ ّټن ٷي‬
‫آڃن ٷزپ ‪٧‬يٌٍ ىخطْن حّٓظْن‪.‬‬
‫‪5‬ىخطْن حّٓظْن حٿ٘ڄْ ًحٿيحرش ڃظظخر‪٬‬ظْن أً ڃظالُڃظْن كْغ َّْ٘ حٿليّغ حٿَّ٘ٲ اٿِ حٿٸَد حٿ٘يّي رْن ڃٌ‪٫‬ي هًَؽ‬‫حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًرْن ڃٌ‪٫‬ي هًَؽ حٿيحرش‬

‫‪33‬‬
‫(ٳبًح هَؿض اكيحىڄخ ٳخألهٍَ ٳِ أػَىخ) ٳبًح ٻخڅ حٿظظخر‪ ٪‬ٳِ ٌّځ ًحكي ًهَؿض آّش حٿ٘ڄْ ٳِ ٷٔڂ ڃن حٿټَس حألٍ‪ْٟ‬ش‬
‫ٳخألٍؿق أڅ ّټٌڅ هًَؽ آّش حٿيحرش ٳِ حٿڀْپ أُ ٳِ حٿٌؿو حٿڄ‪٨‬ڀڂ ڃن حألٍ‪ًٍ ٝ‬رڄخ ٯَْ ًٿٺ ڃن ‪ ٌٍٛ‬حٿظظخر‪ ٪‬حألٷَد أً‬
‫حألر‪٬‬ي ٷڀْال ٳټڀظخىڄخ ٳِ أػَ حألهَُ ‪ً .‬ڃن أ‪٫‬ڄخٽ حٿيحرش ً‪ٓ ٪ٟ‬ڄش حإلّڄخڅ ‪٫‬ڀَ ؿزخه حٿڄئڃنْن ًىٌح ڃخ ال نظٌٷ‪ ٪‬كيًػو ر‪٬‬ي‬
‫ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ًاال ٿڄن ٓظ‪ٓ ٪٠‬ڄش حإلّڄخڅ حٿظِ ىِ ڃن أ‪٫‬ڄخٿيخ ‪ً .‬ٻٌٿٺ ڃن ىِ حٿنٴٌّ حٿظِ ٻخنض آڃنض ڃن ٷزپ ًهخ‪ٛ‬ش‬
‫أڅ حٿڄظزٸْن ر‪٬‬ي ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ىڂ‪َٗ :‬حٍ حٿنخّ )ً( ‪٫‬ڀْيڂ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش)‪.‬‬
‫اًڅ ٳخٿيحرش ًحٿ٘ڄْ ٻآّظْن ّـذ أڅ طؤطْخ ٷزپ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن رٌٷض ٷڀْپ‪.‬‬
‫ًأ‪ ِ٤٫‬حكظڄخال ڃَؿلخ أڅ ّټٌڅ ىٌّن حٿ‪٬‬خڃْن ٷزپ ‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ىٌ ىٌح حٿٌٷض حٿٸڀْپ إلطخكش حٿٴَ‪ٛ‬ش ٿڀيحرش‬
‫ٿظؤىّش ‪٫‬ڄڀيخ ٳِ ً‪ٓ ٪ٟ‬ڄخص حٿټٴَ ًحإلّڄخڅ ‪٫‬ڀِ حٿٌؿٌه ٻپ كٔذ اّڄخنو‬
‫‪ً 6‬ىنخٹ آّخص أهٍَ ڃن ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ّ‪ٌ٤‬ٽ ًٻَىخ ٳِ حٿزلغ هْ٘ش حإل‪٣‬خٿش ‪ً .‬ٿټن ڃخ ىِ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش‬‫حٿټزٍَ ٷزپ أً هالٽ ڃيس ‪ٓ 38‬نش حٿظِ ڃ‪٬‬نخ حٓڅ ًحٿظِ طنظيِ روًَؽ حٿيحرش ً هًَؽ حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ٿْْ ٿيٍ أىٿش‬
‫ط٘ڄپ ٻپ حٿ‪٬‬الڃخص ٳخٿڄ‪ْ٤٬‬خص حٿڄظخكش ال طټٴَ ٿٴيڂ ٻپ حٿڄٔخثپ ًىنخٹ ‪٫‬الڃخص ٻزٍَ أهٍَ طٔزٶ ٷْخځ حٿٔخ‪٫‬ش ًٿڂ أؿ‪٬‬ڀيخ‬
‫ٳِ ڃٌ‪ ٩ٌٟ‬رلؼنخ ىنخ هْ٘ش أڅ ّ‪ْٜ‬ذ اهٌحنِ ًأهٌحطِ حأل‪٠٫‬خء حٿڄڀپ ٿ‪ٌ٤‬ٽ حٿزلغ‪.‬‬
‫‪٘ٛ‬بى آ‪٣‬بد( ػالٓبد ًجش‪) ١‬أخش‪ُِ ٟ‬غبػخ ؿ‪٤‬ش ٓب رًشٗب‪.‬‬
‫ٳخّٓخص حٿټزٍَ ‪ َ٘٫‬ٻڄخ ًٻَص ٳِ حٿليّغ حٿَّ٘ٲ حٿڄ٘يٌٍ‪.‬‬
‫ًٿټن حالكظڄخٽ ال ِّحٽ ٷخثڄخ ًاڅ ٻخڅ حٿڄئٻي أڅ ّؤطِ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ر‪٬‬ي آّظِ حٿيحرش ًحٿ٘ڄْ حٿظِ طؤطَ ر‪٬‬ي آّش حٿؤٲ‬
‫رؤٍ‪ ٝ‬حٿ‪َ٬‬د حٿڄ‪٬‬خ‪َٛ‬س ٿ‪٨‬يٌٍ هڀْٴش حٿڄٔڀڄْن " حٿڄييُ " ڃًٍَح رخٓظوَحؽ أٿٌحف حٿظٌٍحس حٿڄيٳٌنش ًهًَؽ حٿيؿخٽ‬
‫ًنًِٽ حرن ڃَّڂ ًهًَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ًنيخّظيڂ ر‪٬‬ي نيخّش آَحثْپ ڃزخَٗس‪.‬‬
‫ّٸٌى هڀْٴش حٿڄٔڀڄْن " حٿڄييُ " ٻڄخ ًٻَنخ ٓخرٸخً ‪ :‬ڃن ٳٔ‪٤‬خ‪ ١‬ٳِ ٯٌ‪٣‬ش ىڃ٘ٶ ٳِ أٻزَ حٿڄ‪٬‬خٍٹ ‪٫‬ڀِ حإل‪٣‬الٵ ًىَ كَد‬
‫ىَڃـيًڅ حٿظِ طليػض ‪٫‬نيخ أٓٴخٍ ‪٫‬يّيس ڃن حٿ‪٬‬ييّن حٿٸيّڂ ًحٿـيّي‪.‬‬
‫ًىَ حٿڄڀلڄش حٿڄٌٻٌٍس ٳِ حٿليّغ( ‪ :‬ط‪ٜ‬خٿلټڂ حٿًَځ ‪ٛ‬ڀلخ آڃنخ )ًحٿظِ طلٔڂ ٳِ ىَڃـيًڅ ‪ً.‬ىَ ٻڀڄش ‪٫‬زَّش رڄ‪٬‬نِ ؿزپ‬
‫أًٓيپ ڃـيً ؿزپ ؿنٌد ٯَد رلَْس ‪٣‬زَّش ٻخڅ ‪٫‬ڀْو ڃيّنش ڃـيً حٿٸيّڄش حٿظِ ٓټن ٳْيخ أرٌ حألنزْخء ْٓينخ ارَحىْڂ ًىَ‬
‫حٓڅ ڃـَى آػخٍ ًأ‪٣‬الٽ ٷيّڄش ٿڀْٔخكش حٿيّنْش طنظ‪ َ٨‬حٿلَد حٿ‪٬‬خٿڄْش حٽ***** ًىِ حألٗي ٳظټخ ‪٫‬ڀَ حإل‪٣‬الٵ‪.‬‬
‫آّش حٿڄْٔق حٿټٌحد(حٿيؿخٽ )طؤطِ ٳِ نيخّش حٿڄڀلڄش حٿظِ طٔظڄَ ٓظش أٗيَ طټؼَ ٳْيخ حٿيڃخء ٻڄخ ٿڂ ّليع ڃن ٷزپ‪.‬‬
‫ًآّش ‪ٌ٫‬ىس حٿڄْٔق ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ طؤطَ ر‪٬‬ي هًَؽ حٿيؿخٽ رؤٍر‪ْ٬‬ن ٌّڃخ ػڂ طؤطِ رخٷِ ‪٫‬ال ڃخص حٿٔخ‪٫‬ش حٿټزٍَ ڃظظخر‪٬‬ش‪.‬‬
‫ڃيس حٿيؿخٽ أٍر‪ْ٬‬ن ٌّڃخ طٔخًُ ‪٫‬خځ ًٗيَّن ًن‪ٜ‬ٲ ٗيَ رخٿلٔخد حٿٸڄَُ ٳِ ‪٫‬يى حٿٔخ‪٫‬خص ًحألّخځ ًٳٸخ ٿڀليّغ‪:‬‬
‫(ٌّځ ٻٔنش ًٌّځ ٻ٘يَ ًٌّځ ٻـڄ‪٬‬ش ًرخٷِ أّخڃو ٻؤّخڃټڂ ىٌه) ٳظټٌڅ ڃيطو حٿٴ‪٬‬ڀْش‪ٓ:‬نش ‪ٗ +‬يَ ‪ +‬ؿڄ‪٬‬ش ‪ٌّ 37 +‬ځ ‪٫‬خىٍ‬
‫=ٓنش ‪ٗ +‬يَ ‪ٌّ44 +‬ځ‬
‫=ٓنش ‪ٗ2+‬يَ‪ٌّ14 +‬ځ ًن‪ٜ‬ٲ طٸَّزخ‬
‫=ٓنش ًٗيَّن ًن‪ٜ‬ٲ طٸَّزخ‬
‫ٓخرٸش ٿڄٸظپ حٿڄْٔق حٿيؿخٽ ‪٫‬ني رخد ٿي رْي ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ ًىنخٹ كيّغ ّٸٌٽ رؤڅ رْن حٿڄڀلڄش ًحٿيؿخٽ ٓظش‬
‫أٗيَ ًّوَؽ ر‪٬‬يىخ حٿيؿخٽ ٳْټٌڅ رْن حٿڄڀلڄش ًڃٸظپ حٿيؿخٽ ٓنش ًػڄخنْش أٗيَ ًن‪ٜ‬ٲ ٷڄَّش أً ڃخ ّ‪٬‬خىٿيخ كْغ طئػَ أّخځ‬
‫حٿيؿخٽ حألًٿَ حٿ‪ٌّ٤‬ڀش ‪٫‬ڀَ كٔخد حٿِڃن ًال أىٍُ ىپ ّټٌڅ كٔخد حٿنزٌءس ألّخځ حٿيؿخٽ ‪٫‬خځ ًٗيَّن ًن‪ٜ‬ٲ أځ ٳٸ‪٢‬‬
‫أٍر‪ْ٬‬ن ٌّڃخ ًًٿٺ ٳِ كٔخد أُڃنش حٿنزٌءس ‪٫‬ن ٳظَس حٿيؿخٽ ىٌح ٯَْ أنو ىنخٹ ر‪ ٞ٬‬حألكخىّغ طِّي ٳْيخ ڃيس حٿڄْٔق حٿټٌحد‬
‫ٷڀْال ‪٫‬ن ٓنش ًٗيَّن ًن‪ٜ‬ٲ ٗيَ ًأكخىّغ طٸٲ ‪٫‬ني حٿِڃن أٍر‪ْ٬‬ن ٌّڃخ‪.‬‬
‫‪7‬ىپ ڃيس ‪ٓ 38‬نش حٿڄٌٻٌٍس أً ڃيس ‪ٓ 40‬نش حٿڄَطز‪٤‬ظْن ‪٫‬ني حٿڄٔڀڄْن رخرن ڃَّڂ طَطز‪ ٢‬اكيحىڄخ أً ٻڀظخىڄخ رخٿڄيس حٿَڃِّش‬‫حٿنخطـش ‪٫‬ن ‪٫:-1335 –1290 = 45‬ني ( ىحنْخٽ ‪ ) 12‬؟‬
‫‪ٌّ45‬ځ ٍڃُِ ‪٫‬ني ىحنْخٽ =ٗيَ ًن‪ٜ‬ٲ ٍڃُِ‬
‫ًحٿ٘يَ ّٸخرپ ‪ٓ 76‬نش ًحٷ‪ْ٬‬ش‬
‫(‪ٌ٣‬رَ ٿڄن ّزڀٮ ‪()1335‬ىحنْخٽ‪)12‬‬
‫ٳْټٌڅ ٗيَ ًن‪ٜ‬ٲ = ‪ٓ114 = 38+76‬نش اڅ حٿٸَآڅ رو ‪ٌٍٓ114‬س‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫ًُڃن ‪ٓ 114‬نش= ‪ٓ 76‬نش ڃيس آَحثْپ حألهَْس ‪ُ +‬ڃن ‪ٓ 38‬نش كظَ ‪٧‬يٌٍ اكيٍ ‪٫‬الڃخص حٿٔخ‪٫‬ش ٻڄخ طٌٷ‪٬‬نخ‬
‫ًٍرڄخ ٻخڅ ڃٌ‪٫‬ي حٿيحرش ًحٿ٘ڄْ‬
‫ًرخٿ‪٤‬ز‪ٌ٣ ٪‬رَ ٿڄن طٔڄيڂ حٿيحرش رٔڄش حإلّڄخڅ‬
‫ً‪ٌ٣‬رَ ٿڄن طوَؽ حٿ٘ڄْ ‪٫‬ڀْيڂ ڃن حٿڄَٰد ًىڂ ڃئڃنٌڅ‬
‫ًٿټن ٿټِ ّظٴٶ ن‪ ٚ‬نزٌءس ىحنْخٽ ر٘ؤڅ ىٌه حٿوڄٔش ًأٍر‪ْ٬‬ن ٌّڃخ ّـذ أڅ طټٌڅ ڃيس حٿِڃن ٿيًٿش آَحثْپ هخٍؽ حٽ ‪1290‬‬
‫ٌّڃخ ‪٫‬ني ىحنْخٽ ٿټَ ّټٌڅ ‪ٌّ 45+1290=1335‬ځ‬
‫ًٿټن ىٌح حٿٴَ‪ّ ٝ‬ظ‪٬‬خٍ‪ ٝ‬ڃ‪ ٪‬حٿٌحٍى ٿنخ ڃن رخٷَ أؿِحء حٿنزٌءس ڃن حٿـخنذ حٿَٷڄَ‬
‫ًأٍؿق أڅ ّټٌڅ ىنخٹ حكظڄخٿْن‬
‫حإلكظڄخٽ حألًٽ ‪٫ :‬ني نٸپ حٿنزٌءس ڃن ؿْپ اٿَ ؿْپ ّټٌڅ أكي ؿڄ‪ ٪‬ٳظَطْن ڃظيحهڀظْن رـِء ڃنيڄخ ٷيٍه ‪ٌّ 30‬ڃخ ٍڃِّخ‬
‫ٳظټٌڅ حٽ ‪ٌّ 45‬ځ حٿڄ‪٠‬خٳش اٿَ نزٌءس ىحنْخٽ ڃنيخ ‪ٌّ 30‬ځ ‪ٟ‬ڄن حٽ ‪ٌّ 1290‬ځ ٿيحنْخٽ ًّټٌڅ حٿڄـڄٌ‪ ٩‬حٿلٸْٸِ ‪1305‬‬
‫ٌّڃخ ٳٸ‪ً ٢‬ىٌح ڃوخٿٲ ٿڀ‪٨‬خىَ ڃن ن‪ ٚ‬ىحنْخٽ ‪12‬‬
‫حإلكظڄخٽ حٿؼخنِ ‪ٍ :‬رڄخ ّټٌڅ‪ٌّ 1260‬ځ ط‪ٜ‬لْق ڃن ٓٴَ حٿَإّخ ٿو‪٤‬ؤ ًٷ‪ ٪‬ٳْو حٿنخٷڀٌڅ ٿٔٴَ ىحنْخٽ ‪٫‬زَ حألؿْخٽ‪.‬‬
‫ًٿنظَٹ ىٌه حٿڄ٘ټڀش ڃ‪٬‬ڀٸش ٿڄن ّـي ٳِ حٿزلغ ًكظَ ّ٘خء حهلل‪,‬‬
‫ٻٌٿٺ حٿِڃن حٿڄَؿق ٿَٳ‪ ٪‬حٿظٌرش ‪ٓ 38‬نش ٷڄَّش ر‪٬‬ي نيخّش آَحثْپ‬
‫= ‪38‬ن‪ٜ‬ٲ ُڃن × ‪ٓ 76‬نش‬
‫نلن حٿڄٔڀڄْن ال نټٌد ڃن حٿټظخد حٿڄٸيّ اال ڃخ ط‪٬‬خٍ‪ ٝ‬ڃ‪ ٪‬ن‪ ٚ‬ٷَآنِ أنِٿو حهلل ‪٫‬ڀَ ْٓينخ ڃلڄي ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أً‬
‫ڃ‪ ٪‬كيّغ َّٗٲ كيػنخ رو حٿٌَٓٽ حٿٌُ ٷخٽ حهلل ‪٫‬نو ٻڄخ ال ن‪ٜ‬يٵ ڃنو اال ڃخ حطٴٶ ڃ‪ ٪‬حٿٸَآڅ ًحٿٔنش‪.‬‬
‫(ًال ّن‪٤‬ٶ ‪٫‬ن حٿيٌٍ اڅ ىٌ اال ًكَ ٌّكَ ‪٫‬ڀڄو ٗيّي حٿٸٌٍ‪).‬‬
‫ًن‪ ٪٠‬ٳِ ح‪٫‬ظزخٍنخ طيهپ حٿ‪٬‬خڃپ حٿزَُ٘ ‪٫‬زَ حألؿْخٽ ٳِ ٻظخرش حٿن‪ ٌٜٙ‬حٿٸيّڄش حٿٔخرٸش ٿڀٸَآڅ ‪ً ,‬ىٌح ڃخ أىٍٻو ‪٫‬يى ڃن‬
‫حٿزخكؼْن ڃن أىپ حٿټظخد أنٴٔيڂ‬
‫ًٿن نٴيڂ اال ڃخ أٍحى ٿنخ حهلل أڅ نٴيڄو ٿٌح ٷيڃض حألهزخٍ حٿٌحٍىس ٳَ حألكخىّغ حٿنزٌّش ‪٫‬ڀَ حٿوزَ حٿٌحٍى ٳَ ىحنْخٽ ‪ 12‬ر٘ؤڅ‬
‫حٿِڃن ًحٿن‪ٜ‬ٲ ُڃن أٍ حألّخځ حٽ ‪ 45‬حٿِحثيس ٳَ هزَ ىحنْخٽ ر٘ؤڅ ‪ٌّ 1335‬ځ ٍڃٍِ ٗخڃپ‪.‬‬
‫ٷخٽ حهلل ٳِ ٌٍٓس حألنزْخء‬
‫(كظَ اًح ٳظلض ّؤؿٌؽ ً ڃؤؿٌؽ ًىڂ ڃن ٻپ كيد ّنٔڀٌڅ)‬
‫ًكيّغ حٿڄ‪٤ٜ‬ٴِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ّ‪٬‬ڀڄنخ ٳْو أنو ر‪٬‬ي ٷظپ حٿڄْٔق حٿټٌحد ًرنِ آَحثْپ‪:‬‬
‫(ٌّكَ حهلل اٿَ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ أنَ أهَؿض ‪٫‬زخىح ال ّي ألكي ‪٫‬ڀَ ٷظخٿيڂ ٳلَُ ‪٫‬زخىُ ٳِ حٿ‪)ٌٍ٤‬‬
‫ًّټٌڅ ىئالء حٿڄوَؿٌڅ ىڂ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ‪.‬‬
‫اًح ّوَؽ ْٓينخ ‪ َْٔ٫‬رن ڃَّڂ ‪٫‬ڀْو حٿٔالځ أًال ‪ًّ :‬ٸظپ حٿيؿخٽ ٷزپ أڅ ّ‪ٜ‬پ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ اٿَ أٍ‪ ٝ‬حٿڄ‪َ٬‬ٻش ًّټٌڅ‬
‫أڃخڃو ٳَ‪ٛ‬ش ٿالنظٸخٽ رخٿڄئڃنْن اٿِ ؿزپ ‪ْٓ ٌٍ٣‬نخء أً ؿزپ حٿظٌٍحس حٿٌُ أنِٿض أٿٌحف حٿظٌٍحس ‪٫‬ڀِ نزِ حهلل ڃٌَٓ ‪٫‬نيه‬
‫ًٓڄْض حٿظٌٍحس رخٓڄو كْغ ن‪٤‬ٶ حٿٌْنخڅ كَٱ حٿ‪٤‬خء طخء ٿ‪٬‬يځ ًؿٌى كَٱ حٿ‪٤‬خء ٳِ حٿڀٰش حٿٌْنخنْش ًٿٸَد حٿلَٳْن ٳِ‬
‫حٿن‪٤‬ٶ‪.‬‬
‫ًحألٍؿق أڅ ؿٌْٕ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ طٔظَٰٵ ڃيس ٷڀْڀش ٍرڄخ ‪٫‬يس أٗيَ ر‪٬‬ي ٳظق حٿٔي ًهًَؿيڂ اٿِ أڅ ّظڄټنٌح ڃن حٿظـڄ‪٪‬‬
‫رؤ‪٫‬يحىىڂ حٿ‪٠‬وڄش هخٍؽ حٿٔي ػڂ حٿٌ‪ٌٛ‬ٽ اٿِ ڃن‪٤‬ٸش حٿٸيّ ‪٫‬خځ ‪ 2022‬ځ ڃًٍَح ر٘ڄخٽ ًًٓ‪ ٢‬آْٓخ ًڃًٍَح رنيَ حٿٴَحص‬
‫حٿٌُ ّـذ أڅ ّټٌڅ ٷي ؿٲ ڃخإه‪ً .‬كْن ط‪ٜ‬پ ؿٌْٕ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ّټٌڅ حٿڄٔڀڄٌڅ ٷي أطڄٌح ڃيڄظيڂ رٸظپ أ‪ٌ٫‬حڅ حٿيؿخٽ‬
‫ڃن حٿْيٌى أػنخء ڃ‪٤‬خٍىس ًٷظپ حٿيؿخٽ ػڂ‬
‫حٿظلَُ أً حٿظل‪ٜ‬ن رـزپ حٿ‪ ٌٍ٤‬كْغ ّلخ‪َٛ‬ىڂ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ اٿَ أڅ ّيڀٺ حهلل ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ر‪٬‬ي ى‪٫‬خء حٿڄٔڀڄْن‬
‫ًى‪٫‬خء حٿڄْٔق ًٳٶ حٿليّغ حٿنزٌُ( ط‪ٜ‬خٿلٌڅ حٿًَځ)‬
‫ًؿيَّ رخٿٌٻَ أڅ حٿْيٌى ًحٿڄْٔلْْن ّنظ‪ًَ٨‬څ حٿڄْٔق ًّ‪٬‬ظٸيًڅ أنو ٿيڂ‪:‬‬
‫حٿڄْٔلٌْڅ ّ‪٬‬ظٸيًڅ أڅ حٿڄْٔق ّؤطِ ‪٫‬ڀِ حٿٔلخد ًَّٳ‪ ٪‬حٿڄئڃنْن اٿْو ٳْوظ‪٤‬ٴيڂ اٿِ حٿٔڄخء ٿْٸْڂ ٿيڂ ڃڄڀټش ٳِ أًٍٗڀْڂ‬
‫حٿـيّيس ًّلټڄيڂ أٿٲ ‪٫‬خځ ًّٸٌٽ حٿز‪ ٞ٬‬أّ‪٠‬خ أنو ّٸْڂ ڃڄڀټش ‪٫‬ڀِ حألٍ‪ًٍ . ٝ‬رڄخ ّٸ‪ٜ‬يًڅ أڅ ّظڂ ًٿٺ ‪٫‬ڀِ ڃَكڀظْن‬

‫‪35‬‬
‫ًحٿْيٌى ّنظ‪ًَ٨‬څ حٿڄْٔق حٿڄوڀ‪ ٚ‬حٿٸٌٍ حٿٌُ ّلټڄٌڅ حٿ‪٬‬خٿڂ رو ًىڂ ّو‪ٌ٤٤‬څ حٓڅ ٿلټڂ حٿ‪٬‬خٿڂ ًٿن ّظڂ ٿيڂ ڃخ‬
‫ّؤڃڀٌنٴخٿڄْٔق حٿٌُ ّنظ‪ًَ٨‬څ ٻخڅ ڃلڄيح ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًٿڂ ّنظزيٌح ٿو ٿظ‪ٜ٬‬زيڂ‪ .‬ٳخٿڄْٔق حٿٌُ ّنظ‪َ٨‬ه ٻپ ڃن‬
‫حٿڄْٔلْْن ًحٿْيٌى ىٌ حٿڄْٔق ‪ٛ‬خكذ حٿلټڂ حألٿٴِ ًىٌ ڃلڄي رن ‪٫‬زي حهلل ًٷي أطِ ٳ‪٬‬ال ًٷخٍرض ڃيطو ‪٫‬ڀِ حالنظيخء ًٻڀظخ‬
‫حٿٴجظْن ‪٫‬نو ڃ‪ٌَٟ٬‬څ‪.‬‬
‫ًٷي ٷخٽ حٿڄ‪٤ٜ‬ٴِ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ أڅ ڃيطو ٌّځ ًال ّ‪٬‬ـِ حهلل أڅ ّڄيىخ ن‪ٜ‬ٲ ٌّځ ٳٔؤٿو أكيىڂ ًڃخ حٿن‪ٜ‬ٲ ٌّځ ٳٸخٽ‬
‫هڄٔڄخثش ٓنشًڃن ًٿٺ حٿليّغ ‪٫‬ڀڂ ٷيحڃَ حٿڄٴًَٔڅ أڅ ڃيس حٿڄٔڀڄْن ال ط‪ٜ‬پ اٿِ ‪ٓ 1500‬نش ًٿڂ ّٸپ أكي أنيخ طٸپ ‪٫‬ن‬
‫‪ٓ1000‬نش ىخ نلن حٓڅ ًٷي ڃ‪ َ٠‬ٷزپ حٿيـَس ‪ٓ13‬نش ًر‪٬‬ي حٿيـَس ‪ٓ1431‬نش رڄـڄٌ‪ٓ1444 ٩‬نش ًننظ‪ٌ٫ َ٨‬ىس حٿڄْٔق‬
‫ر‪٬‬ي ‪ٓ12‬نش ٳِ ‪٫‬خځ ‪ 1443‬ىـَّش أُ ر‪٬‬ي ‪ٓ 1456‬نش ٷڄَّش ڃن ر‪٬‬غ نزِ حإلٓالځ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ ًنزٸَ ر‪٬‬يىخ‬
‫أٍر‪ْ٬‬ن ٓنش ّڄټؼيخ ٳْنخ حٿڄْٔق حرن ڃَّڂ اٿَ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن رڄـڄٌ‪ٓ1496 ٩‬نش ڃن ريء ر‪٬‬ؼش نزْنخ ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْو ًٓڀڂ‬
‫‪ 1484‬ڃن حٿيـَس حٿنزٌّش ‪ًّ .‬زٸَ َٗحٍ حٿنخّ ‪٫‬ڀْيڂ طٸٌځ حٿٔخ‪٫‬ش ‪٫‬ني اطڄخځ ڃيطيڄـيَّ رخٿٌٻَ أننِ أٳيڂ أڅ ٍٳ‪ ٪‬حٿڄئڃنْن‬
‫ٳِ حٿڄْٔلْش أً حهظ‪٤‬خٳيڂ اٿَ حٿٔڄخء ٻخڅ اهزخٍح ڃن حٿڄْٔق ألڃظو رٸز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ٷزْپ حٿٔخ‪٫‬ش حٿڄٌٻٌٍس ٳِ أكخىّغ نزْنخ‬
‫ڃلڄي ‪ٛ‬ڀَ حهلل ‪٫‬ڀْيڄخ ًٓڀڂ ًٍرڄخ طَْٰ ً‪ٛ‬ٲ ٷز‪ ٞ‬حٿڄئڃنْن ‪٫‬نيىڂ ‪٫‬زَ حٿٔنْن هالٽ حنظٸخٽ حٿوزَ ڃن ؿْپ اٿِ ؿْپ أً‬
‫رٴ‪٬‬پ ٳخ‪٫‬پ‪.‬‬
‫ًٿٸي أٷظ‪َٜ‬ص حٿزلغ ر‪٬‬ي حٿڄڀلڄش حٿټزٍَ ًٯًِحص حٿڄييُ ػڂ ّ‪٬‬ٸزو حٿڄْٔق حٿيؿخٽ ًنًِٽ حٿڄْٔق ‪٫ َْٔ٫‬ڀْو حٿٔالځ ‪,‬‬
‫ًهًَؽ ّؤؿٌؽ ًڃؤؿٌؽ ً‪٣‬ڀٌ‪ ٩‬حٿ٘ڄْ ڃن ڃَٰريخ ًحٿيحرش ‪ ,‬رظ‪َٜ‬ٱ َّْٔ هْ٘ش حإل‪٣‬خٿو ‪ً ,‬ٷي ّټٌڅ ٳْو حٿڄڀپ ٿز‪ٞ٬‬‬
‫حأل‪٠٫‬خء حأل‪ِ٫‬حء ٳٸظ‪َٜ‬ص ىنخ‪.‬‬
‫‪ٝ‬اهلل أػِْ ثق‪ٞ‬اة اُل‪.ْٜ‬‬
‫ٓب‪ ٞٛ‬اُذ‪ٝ‬س اُز‪ ٌٖٔ٣ ١‬إٔ رِؼج‪ ٚ‬ر‪ٗٞ‬ظ ك‪ ٢‬أؽذاس آخش اُضٓبٕ ؟ ‪ َٛٝ‬ر‪ٗٞ‬ظ ٓؼشمخ أ‪٣‬نب ُِـض‪ ٝ‬اإل‪٣‬شاٗ‪ٛٝ ٢‬الى اُؼشة‬
‫ك‪ٜ٤‬ب‬
‫اُغالّ ػِ‪ٝ ٌْ٤‬سؽٔخ اهلل‬
‫ٓب صجذ ك‪ٗ ٢‬ق‪ٞ‬ؿ اُغ٘خ إ ا‪ َٛ‬أُـشة ثٔب ك‪ ْٜ٤‬ر‪ٗٞ‬ظ ع‪٤‬ؼ‪٤‬ؾ‪ ٕٞ‬كزشح ى‪ِ٣ٞ‬خ ٖٓ اُشخبء ‪ٝ‬اُغؼخ ؽز‪ ٠‬ػبّ ‪ٛ4141‬ـ‬
‫ا‪ ١‬ؽز‪ ٠‬خش‪ٝ‬ط اُشا‪٣‬بد اُقلش ٖٓ أُـشة‬
‫‪ ْٛٝ‬ع‪٤‬ؾبسً‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬اُؾشة مذ اُش‪( ّٝ‬ا‪ٝ‬س‪ٝ‬ثب ) ػبّ ‪ٛ4144‬ـ ‪ٛ4141ٝ‬ـ ك‪ٓ ٢‬ؼشًز‪ ٢‬االعٌ٘ذس‪٣‬خ اُقـش‪ٝ ٟ‬اٌُجش‪ٟ‬‬
‫آب ثؼذ رُي كغ‪٤‬وغ اُـض‪ ٝ‬االعجبٗ‪ ٢‬اُش‪ُِٔ ٢ٓٝ‬ـشة (ثٔب ك‪ٜ٤‬ب ر‪ٗٞ‬ظ ‪٤ُٝ‬ج‪٤‬ب)‬
‫ا‪ ١‬إ ر‪ٗٞ‬ظ ث‪ ٖ٤‬ػبٓ‪ٛ4141 ٢‬ـ ‪ٛ4141ٝ‬ـ عززؼشك اُ‪ ٠‬اُ‪ٌِٜ‬خ ٓغ ثو‪٤‬خ اُؼشة‬
‫ٌُٖ ثؼذ رُي ع‪٤‬ؼ‪٤‬ذ أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬كزؾ‪ٜ‬ب‬
‫‪ٝ‬هجَ رُي ا‪ ١‬ث‪ ٖ٤‬ػبٓ٘ب ‪ٛ‬زا ‪ٛ4111‬ـ ‪ٛ4141 ٝ‬ـ‬
‫ا‪ ١‬ك‪ ٢‬اُخٔغ‪ ٖ٤‬ع٘خ اُوبدٓخ ع‪ ٌٕٞ٤‬ؽبٍ ر‪ٗٞ‬ظ ًؾبٍ ثو‪٤‬خ اُذ‪ ٍٝ‬االعالٓ‪٤‬خ‬
‫كغزؾزشى ك‪ ٢‬اُلز‪ٞ‬ؽبد االعالٓ‪٤‬خ ً‪ٞ‬اؽذح ٖٓ اُذ‪ ٍٝ‬االعالٓ‪٤‬خ‬
‫‪ٝ‬عزٌ‪ ٕٞ‬ثٔؤٖٓ ٖٓ اُلزٖ‬
‫الٕ اُلزٖ عزوغ ك‪ ٢‬اُؾبّ ‪ٓٝ‬قش ‪ٝ‬كبسط خبفخ‬
‫آب اُـض‪ ٝ‬اال‪٣‬شاٗ‪ ٢‬كز‪ٗٞ‬ظ عز٘غ‪ ٚ٘ٓ ٞ‬ثلنَ اهلل‬
‫ًٔب أُـشة‬
‫كبُـض‪ ٝ‬اال‪٣‬شاٗ‪ ٢‬ع‪٤‬قَ اُ‪ ٠‬اىشاف االسدٕ ٌُٖ ع‪٤‬زقذ‪ ُٚ ٟ‬اُغ‪٤‬ؼ االسدٗ‪ٝ ٢‬اُغ‪٤‬ؼ اُ‪ ٢٘ٔ٤‬كغ‪٘٤‬ؾقش ك‪ ٢‬اُؾبّ (‪ٝ‬هذ‬
‫‪ٝ‬فَ اُ‪ ٠‬اُؼشام ‪ٝ‬ع‪ٞ‬س‪٣‬ب ‪ُٝ‬ج٘بٕ )‬
‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬اُغض‪٣‬شح اُؼشث‪٤‬خ (اُخِ‪٤‬ظ ‪ٝ‬اُغؼ‪ٞ‬د‪٣‬خ )‬
‫كغ‪٤‬زشًض اُـض‪ ٝ‬اال‪٣‬شاٗ‪ ٢‬ك‪ ٢‬اُغض‪٣‬شح اُؼشث‪٤‬خ‬
‫ٌُ٘‪٣ ُٖ ٚ‬غزٔش اًضش ٖٓ خٔظ ع٘‪ٞ‬اد‬
‫كغ‪٤‬ون‪ ٢‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغ‪٤‬ؼ االسدٗ‪ٝ ٢‬اُ‪ٝ ٢٘ٔ٤‬اُيبُجبٕ (‪ٛ‬زا ًغ‪ٞ٤‬ػ ) ‪ٝ‬ثو‪٤‬خ أُغب‪ٛ‬ذ‪ ٖ٣‬اُز‪ ٖ٣‬ع‪ِ٤‬ؾو‪ٞ‬ا ث‪ٜ‬ز‪ ٙ‬اُغ‪ٞ٤‬ػ‬

‫‪36‬‬
‫كغ‪٤‬ؼ‪٤‬ذ‪ ٕٝ‬كزؼ اُغض‪٣‬شح اُؼشث‪٤‬خ ‪ٝ‬ا‪٣‬شإ‬
‫كِٖ ‪٣‬قَ ‪ٛ‬ئالء أُغ‪ٞ‬ط اُ‪ٓ ٠‬قش ا‪٤ُ ٝ‬ج‪٤‬ب كٌ‪٤‬ق ثبُٔـشة ‪ٝ‬ر‪ٗٞ‬ظ‬
‫آب ػٖ ‪ٛ‬الى اُؼشة كجالد ُ‪٤‬ج‪٤‬ب ‪ٝ‬أُـشة ‪ٝ‬ر‪ٗٞ‬ظ ‪ٝ‬اُغضائش ُٖ ‪٣‬وغ ث‪ٜ‬ب اُ‪ٜ‬الى ًٔب ك‪ ٢‬اسك اُؾبّ‬
‫ك‪ٜ‬الى اُؼشة ٓخق‪ٞ‬ؿ ك‪ ٢‬ثالد اُؾبّ‬
‫‪ ٞٛٝ‬ع‪٤‬وغ ػبّ ‪ٛ4141‬ـ‬
‫آب ثبُ٘غجخ ُزِي اُذ‪ٍٝ‬‬
‫ا‪ ١‬أُـشة ‪ٝ‬ر‪ٗٞ‬ظ ‪٤ُٝ‬ج‪٤‬ب كغ‪٤‬وغ ‪ٛ‬الً‪ ْٜ‬ػِ‪٣ ٠‬ذ‪ ١‬االعجبٕ ‪ٝ‬اُش‪ٝ ّٝ‬االٓش‪ٌ٣‬بٕ ‪ٝ‬رُي ث‪ ٖ٤‬ػبٓ‪ٛ4141 ٢‬ـ ‪ٛ4141ٝ‬ـ ؽز‪٠‬‬
‫ال ‪٣‬جو‪ ٠‬ك‪ٜ٤‬ب اال ٖٓ ‪ٓ ٞٛ‬زخق‬
‫صْ ‪٣‬ؼ‪ٞ‬د اُ‪ٜ٤‬ب االعالّ ثؼذ ػبّ ‪ٛ4141‬ـ ػ٘ذٓب ‪٣‬لزؾ‪ٜ‬ب أُ‪ٜ‬ذ‪ٓ ١‬ؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل اُضبٗ‪٢‬‬
‫‪ٝ‬اهلل اػِْ‬
‫‪ٝ‬رًش اُغ٘‪ٞ‬اد ‪٣‬غ‪ َٜ‬رٔبٓب ‪ٝ‬فق رِي اُلزٖ ‪ٝ‬أُالؽْ‬
‫كبٕ ُْ روغ ك‪ ٢‬رِي اُغ٘‪ٞ‬اد ك‪ ٢ٜ‬هش‪٣‬جخ عذا ٓ٘‪ٜ‬ب‬
‫كٔؼزٔذٗب ػِ‪ ٠‬اُ٘ـ ك‪ ٢‬ك‪ ْٜ‬اُغ٘‪ٞ‬اد ‪ً ٢ٛٝ‬بُزبُ‪٢‬‬
‫ػجذ اهلل اُضبٗ‪ٛ4141 ٢‬ـ ‪ٛ4141 -‬ـ‬
‫اُؾغ‪(ٖ٤‬اُغبثش) اث٘‪ٛ4141 ٚ‬ـ ‪ٛ4141-‬ـ‬
‫ػجذ اهلل اُضبُش ثٖ ػِ‪ٛ4114( ٢‬ـ ‪ٛ4144 -‬ـ)‬
‫أُ٘ق‪ٞ‬س ٓؾٔذ اُ‪ٔ٤‬بٗ‪ٛ4144 ٢‬ـ ‪ٛ4141-‬ـ‬
‫أُ‪ٜ‬ذ‪ٓ ١‬ؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل اُضبٗ‪ٛ4141( ٢‬ـ‪ٛ4141 -‬ـ) ًٔغب‪ٛ‬ذ‬
‫أُ‪ٜ‬ذ‪ٓ ١‬ؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل اُضبٗ‪ٛ4141( ٢‬ـ ‪ٛ4144-‬ـ) ًخِ‪٤‬لخ ػِ‪ٜ٘ٓ ٠‬بط اُ٘ج‪ٞ‬ح‬
‫كز٘خ اُغشاء ‪ٛ4141‬ـ ؽز‪ٛ4144 ٠‬ـ‬
‫كز٘خ اُذ‪ٔ٤ٛ‬بء ‪ٛ4144‬ـ ‪ٛ4144-‬ـ‬
‫اُز‪ ٢‬ر‪ٞ‬ط ٓ‪ٞ‬ط اُجؾش ‪ٛ4144‬ـ ‪ٛ4141-‬ـ‬
‫اُلغيبى‪ٛ4141 ٖ٤‬ـ ‪ ٢ٛٝ‬أُِؾٔخ اُؼظٔ‪٠‬‬
‫خشاة ‪٣‬ضشة ػبّ ‪ٛ4144‬ـ‬
‫اُخغق ثبُٔؾشم ‪ٝ‬أُـشة(آش‪ٌ٣‬ب) ػبّ ‪ٛ4141‬ـ ‪ٛ4141-‬ـ‬
‫‪ٌِٛ‬خ اُؼشة ػبّ ‪ٛ4141‬ـ‬
‫‪٣‬بسص اال‪ٔ٣‬بٕ اُ‪ ٠‬أُذ‪٘٣‬خ ‪٣ٝ‬ؼِ‪ ٞ‬اُش‪ ّٝ‬عجَ عِغ ‪ٝ‬رؾبفش أُذ‪٘٣‬خ ػبّ ‪ٛ4141‬ـ‬
‫خش‪ٝ‬ط ػجذ اُشؽٖٔ أُـشث‪ٓٝ ٢‬ؼ‪ ٚ‬أُغب‪ٛ‬ذ‪ ٖ٣‬اُز‪ٞ‬اٗغخ ػبّ ‪ٛ4141‬ـ‬
‫اؽزشاى اُز‪ٗٞ‬غ‪ ٖ٤٤‬ثؾش‪ٝ‬ة اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬ث‪ ٖ٤‬ػبٓ‪ٛ4141 ٢‬ـ ؽز‪ٛ4141 ٠‬ـ‬

‫ا‪ ١‬إ اُز‪ٗٞ‬غ‪ ٖ٤٤‬ع‪٤‬ؾزشً‪ٓ ٕٞ‬غ اُشا‪٣‬بد اُقلش ث‪ ٖ٤‬ػبٓ‪ٛ4141 ٢‬ـ ‪ -‬ؽز‪ٛ4141 ٠‬ـ‬
‫صْ ع‪٤‬ؾزشً‪ ٕٞ‬ثبُوزبٍ ٓغ اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬مذ اُ‪ٜ‬بؽٔ‪ٝ ٖ٤٤‬أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ث‪ ٖ٤‬ػبٓ‪ٛ4141 ٢‬ـ ‪ٛ4141ٝ‬ـ‬
‫‪ٝ‬اهلل رؼبُ‪ ٠‬اػِْ‬

‫‪37‬‬
‫ػالٓبد اُغبػ‪ٓٝ ٚ‬الؽْ ‪ٝ‬كزٖ آخش اُضٓبٕ ‪ -‬اُغضء اال‪ٍٝ‬‬

‫ثغْ اهلل اُشؽٖٔ اُشؽ‪ْ٤‬‬
‫‪ ٌََُُِِٝ‬أَُٓخٍ َأعٌََ كَِبرَا عَبء َأعَُِ ُ‪ ْْٜ‬الَ َ‪٣‬غْزَؤْخِشُ‪ َٕٝ‬عَبػَخً ‪َ َٝ‬ال َ‪٣‬غْزَ ْوذُِٓ‪ [ َٕٞ‬األػشاف ا‪٣٥‬خ ‪]11‬‬
‫ػٖ ػجذا هلل ثٖ ػٔش‪ ٝ‬هبٍ ( ‪ٌٔ٣‬ش اُ٘بط ثؼذ ىِ‪ٞ‬ع اُؾٔظ ٖٓ ٓـشث‪ٜ‬ب ٓبئخ ػبّ ‪ٝ‬ػؾش‪ ٕٝ‬ع٘‪) ٚ‬‬
‫هبٍ اُغ‪ٞ٤‬ى‪ ( ٢‬اُز‪ ١‬دُذ ػِ‪ ٚ٤‬ا‪٥‬صبس إٔ ٓذح ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األٓخ ال رض‪٣‬ذ ػٖ األُق ‪ٝ‬الص‪٣‬بد‪ ٙ‬خٔغٔبئخ)‬
‫ػٖ ػجذا هلل ثٖ ػٔش اٗ‪ ٚ‬عٔغ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ‪٣‬و‪ ( ٍٞ‬اٗٔب ثوبإًْ ك‪ٔ٤‬ب هجٌِْ ٖٓ األْٓ ًٔب ث‪ ٖ٤‬اُؼقش اُ‪٠‬‬
‫ؿش‪ٝ‬ة اُؾٔظ‪ ،‬أ‪ٝ‬ر‪ ٢‬أ‪ َٛ‬اُز‪ٞ‬ساح اُز‪ٞ‬ساح كؼِٔ‪ٞ‬ا ؽز‪ ٠‬اٗزقق اُ٘‪ٜ‬بس ػغض‪ٝ‬ا كؤػي‪ ٞ‬ه‪٤‬شاىب ه‪٤‬شاىب‪ .‬صْ أ‪ٝ‬ر‪ ٢‬أ‪ َٛ‬اإلٗغ‪َ٤‬‬
‫كؼِٔ‪ٞ‬ا اُ‪ ٠‬فالح اُؼقش صْ ػغض‪ٝ‬ا كؤػي‪ٞ‬ا ه‪٤‬شاىب ه‪٤‬شاىب‪ .‬صْ أ‪ٝ‬ر‪٘٤‬ب اُوشإ كؼِٔ٘ب اُ‪ ٠‬ؿش‪ٝ‬ة اُؾٔظ كؤػي‪٘٤‬ب ه‪٤‬شاى‪ٖ٤‬‬
‫ه‪٤‬شاى‪ .ٖ٤‬كوبٍ أ‪ َٛ‬اٌُزبة‪ :‬أ‪ ١‬سث٘ب أػي‪٤‬ذ ‪ٛ‬ئالء ه‪٤‬شاى‪ ٖ٤‬ه‪٤‬شاى‪ٝ ٖ٤‬أػي‪٤‬ز٘ب ه‪٤‬شاىب ه‪٤‬شاىب ‪ٗٝ‬ؾٖ ً٘ب أًضش ػٔال هبٍ‪ :‬هبٍ‬
‫اهلل ػض ‪ٝ‬عَ‪ َٛ :‬ظِٔزٌْ ٖٓ أعشًْ ٖٓ ؽئ هبُ‪ٞ‬ا‪ :‬ال هبٍ عَ عالُ‪ :ٚ‬ك‪ ٜٞ‬كنِ‪ ٢‬أإر‪ ٖٓ ٚ٤‬أؽبء ‪).‬‬
‫أ‪ ١‬إٔ ٓذح آخ اإلعالّ ك‪ٛ ٢‬ز‪ ٙ‬اُؾ‪٤‬بح اُذٗ‪٤‬ب ثبُ٘غجخ ُألْٓ اُز‪ ٢‬هجِ‪ٜ‬ب ٖٓ اُ‪ٜٞ٤‬د ‪ٝ‬اُ٘قبس‪ ٢ٛ ،ٟ‬اُلزشح أُزذ‪ ٖٓ ٙ‬فالح‬
‫اُؼقش اُ‪ ٠‬أُـشة‪ٝ ،‬اُو‪٤‬شاه أُزً‪ٞ‬س ك‪ ٢‬اُؾذ‪٣‬ش ‪ ٞٛ‬اُ٘ق‪٤‬ت‪.‬‬
‫هبٍ اُؾبكظ اثٖ ؽغش ( ‪ٝ‬اعزذٍ ٖٓ اُؾذ‪٣‬ش أُزً‪ٞ‬س‪ ،‬ػِ‪ ٠‬إٔ ػٔش ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬االٓ‪ ( ٚ‬آخ اإلعالّ ) ‪٣‬ض‪٣‬ذ ػٖ ا‪ُ٥‬ق ألٗ‪٣ ٚ‬وزن‪٢‬‬
‫إٔ ٓذح اُ‪ٜٞ٤‬د ٗظ‪٤‬ش ٓذر‪ ٢‬اُ٘قبس‪ٝ ٟ‬أُغِٔ‪ٝ ،ٖ٤‬هذ ارلن أ‪ َٛ‬اُ٘وَ ػِ‪ ٠‬إٔ ٓذح اُ‪ٜٞ٤‬د اُ‪ ٠‬ثؼضخ اُ٘ج‪ ٢‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٚ٤‬‬
‫‪ٝ‬عِْ ًبٗذ أًضش ٖٓ أُل‪ ٢‬ػبّ‪ٓٝ ،‬ذح اُ٘قبس‪ ٖٓ ٟ‬رُي عزٔبئخ‪).‬‬
‫أ‪ ١‬إٔ ٓذح ػٔش اُ٘قبس‪ ٢ٛ ٟ‬عزٔبئخ ع٘‪ٛٝ ٚ‬زا اصش ك‪ ٢‬فؾ‪٤‬ؼ اُجخبس‪ ١‬ػٖ عِٔبٕ اُلبسع‪ ٢‬سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ ٚ‬هبٍ ( كزشح‬
‫ٓبث‪ ٖ٤‬ػ‪٤‬غ‪ٓٝ ٠‬ؾٔذ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ عزٔبئخ ع٘‪).ٚ‬‬
‫أ‪٣ ١‬ؼ٘‪ ٢‬إٔ ػٔش ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األٓخ ‪ 4111‬ع٘‪ ٚ‬أ‪ ٝ‬رض‪٣‬ذ هِ‪٤‬ال‪.‬‬
‫‪ٝ‬اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ُْ ‪٣‬زشى أٓز‪ُ ،ٚ‬زؼِْ اٗ‪ٝ ٚ‬ثؼذ ٓ‪ٞ‬ر‪ٛ ٚ‬ز‪ ٙ‬اُؼالٓبد كغٔ‪ ُْٜ ٢‬ػالٓبد فـش‪ًٝ ٟ‬جش‪ ٟ‬رض‪٣‬ذ ٖٓ‬
‫ا‪ٔ٣‬بٕ أُئٖٓ ‪٣ٝ‬ـلَ ػ٘‪ٜ‬ب اُغبؽذ ‪ٝ‬اٌُبكش الٗؾـبُ‪ ٚ‬ثبُذٗ‪٤‬ب‪ ،‬ؽز‪ ٠‬إٔ ٗج‪٘٤‬ب فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ؽذس أفؾبث‪ ٚ‬ثٔب ًبٕ‬
‫‪ٝ‬ع‪ ٖٓ ٌٕٞ٤‬أؽذاس اُلزٖ ‪ٝ‬أُالؽْ اال إ ٖٓ ؽلظ رُي ػ٘‪ ٚ‬سعالٕ أ‪ ٝ‬صالصخ ٖٓ فؾبثخ سع‪ ٍٞ‬اهلل‪.‬‬
‫ُزُي هبٍ ؽز‪٣‬ل‪ ٚ‬ثٖ اُ‪ٔ٤‬بٕ سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ٝ ( ٚ‬اهلل ٓب ادس‪ ١‬اٗغ‪ ٢‬فؾبثخ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ أّ ر٘بع‪ٞ‬ا‪ٝ ،‬اهلل ٓب‬
‫رشى سع‪ ٍٞ‬اهلل ٖٓ هبئذ كز٘‪ ٚ‬اُ‪ ٠‬إٔ ر٘ون‪ ٢‬اُذٗ‪٤‬ب ‪٣‬جِؾ ٖٓ ٓؼ‪ ٚ‬صالصٔبئخ كقبػذا اال هذ عٔب‪ُ٘ ٙ‬ب سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٚ٤‬‬
‫‪ٝ‬عِْ ‪ٝ‬اعْ أث‪ٝ ٚ٤‬اعْ هج‪ِ٤‬ز‪ ) ٚ‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أث‪ ٞ‬دا‪ٝ‬د‬
‫‪ُٝ‬ؼَ رُي اُ٘غ‪٤‬بٕ ألًضش فؾبثخ اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ُ‪ٜ‬زا اُؾذ‪٣‬ش اُز‪ ٢‬رخـ اُلزٖ ‪ٝ‬أُالؽْ أُٔغزوجِ‪ُ ٚ٤‬ؾٌٔ‪ٚ‬‬
‫ثبُـخ ؽز‪ ٠‬ال ‪٣‬لؾ‪ٞ‬ا اُؾذ‪٣‬ش ػ٘‪ٜ‬ب ألٗ‪ٜ‬ب أٓ‪ٞ‬س رٔظ أُغزوجَ ‪ٝ‬رؾ‪٤‬ش اُ‪ ٠‬كزٖ ٓغزوجِ‪ٝ ٚ٤‬ث‪ٜ‬ب أعٔبء أؽخبؿ ثؤػ‪ْٜ٘٤‬‬
‫‪ٞٓٝ‬اع‪ٜ‬بد ‪٘ٓٝ‬بصػبد كؾبء اهلل اُؼِ‪ ْ٤‬إٔ ‪٣‬وزقش اُؼِْ ث‪ٜ‬ب ػِ‪ ٠‬أكشاد هالئَ ٖٓ األ‪ٝ ٖ٤ُٝ‬ا‪٥‬خش‪.ٖ٣‬‬
‫س‪ ٟٝ‬اُجخبس‪ٓٝ ١‬غِْ ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش‪ٔٛ‬ب ػٖ ػٔش ثٖ اُخيبة هبٍ ( فِ‪ ٠‬اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ اُلغش ‪ٓٞ٣‬ب صْ فؼذ أُ٘جش‬
‫كخيج٘ب ؽز‪ ٠‬ؽنشد اُظ‪ٜ‬ش ك٘ضٍ‪ ،‬صْ فِ‪ - ٠‬صْ فؼذ أُ٘جش كخيج٘ب ؽز‪ ٠‬ؽنش اُؼقش‪ .‬صْ ٗضٍ كقِ‪ .٠‬صْ فؼذ أُ٘جش‬
‫كخيج٘ب ؽز‪ ٠‬ؿشثذ اُؾٔظ‪ .‬كؤخجشٗب ثٔب ًبٕ ‪ٝ‬ثٔب ‪ً ٞٛ‬بئٖ ٓب رشى ك‪ٜ٤‬ب ؽ‪٤‬ئب اُ‪ ٠‬ه‪٤‬بّ اُغبػخ اال رًش‪ ،ٙ‬ػِٔ‪ ٖٓ ٚ‬ػِٔ‪ٚ‬‬

‫‪38‬‬
‫‪ٝ‬ع‪ ٖٓ ِٜٚ‬ع‪ ،ِٜٚ‬إٔ ً٘ذ ال س‪ ٟ‬اُؾئ هذ ٗغ‪٤‬ذ كؤػشك‪ًٔ ٚ‬ب ‪٣‬ؼشف اُشعَ اُشعَ ارا ؿبة ػ٘‪ ٚ‬كشآ‪ ٙ‬كؼشك‪).ٚ‬‬
‫‪ٝ‬ع٘‪ٞ‬سد ك‪ٛ ٢‬زا أُوبّ اُؼالٓبد اُز‪ ٢‬أؽبس اُ‪ٜ٤‬ب اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ٖٓ اُؼالٓبد اُز‪ ٢‬ػشكذ ‪ ٖٓٝ‬اُؼالٓبد‬
‫أُغزوجِ‪٤‬خ اُز‪ ُْ ٢‬رظ‪ٜ‬ش اال ك‪ ٢‬ػقشٗب اُؾبمش ٖٓ كزٖ ‪ٓٝ‬الؽْ اُز‪ ٢‬عزٌ‪ٝ ٕٞ‬اُز‪ ٢‬اخجشٗب ث‪ٜ‬ب سع‪ُ٘ٞ‬ب اٌُش‪ٌُٕٞ٘ ْ٣‬‬
‫ٓغزؼذ‪ٗٝ ٖ٣‬ز‪٤‬وٖ ثؤٕ ‪ٛ‬زا اُذ‪ٛٝ ٖ٣‬ز‪ ٙ‬االٓ‪ ،ٚ‬األٓخ أُ٘ؾ‪ٞ‬دح راد اُذ‪ ٖ٣‬اُو‪ ْ٣ٞ‬اُز‪٣ ١‬غت إٔ ‪٣‬زجغ ‪ٓٝ‬ب ؿ‪٤‬ش‪ٛ‬ب ٖٓ األْٓ‬
‫عز‪ِٜ‬ي ‪ٝ‬رٌ‪ ٕٞ‬أصشا ٓـن‪ٞ‬ثب ػِ‪ ْٜ٤‬ثؼذ ػ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ٝ‬ا‪ٛ ْٛ‬ز‪ ٙ‬اُؼالٓبد اُقـش‪ ٟ‬اُز‪ ٢‬اخجشٗب ث‪ٜ‬ب اُشع‪ ٍٞ‬اٌُش‪ٝ ْ٣‬هؼذ ‪ٝ‬ؽذصذ ‪٣ ُْٝ‬جو‪ٜ٘ٓ ٠‬ب ؽئ ٌُ٘‪ٓ ٕٞ‬غزؼذ‪٣ٝ ٖ٣‬ضداد‬
‫ا‪ٔ٣‬بٗ٘ب‪ ،‬ثبٕ اهلل ؽن ‪ٝ‬اُغبػخ ؽن ‪ٝ‬اُ٘ج‪ ٢‬األٓ‪ ٖ٤‬ؽن ‪ٛٝ‬زا اُذ‪ ٞٛ ٖ٣‬خبرْ ٌَُ األد‪٣‬بٕ ‪٘ٔ٤ٜٓٝ‬ب ػِ‪ٜ٤‬ب ‪ٝ‬ال ‪٣‬وجَ ثـ‪٤‬ش‪ ٙ‬د‪.ٖ٣‬‬
‫ػالٓبد اُغبػخ اُقـش‪:ٟ‬‬
‫‪1‬إٔ رِذ ا‪ٓ٥‬خ سثز‪ٜ‬ب ( ‪ ٖٛٝ‬اإلٓبء رِذ االٓ‪ُٝ ٚ‬ذا ٖٓ ع‪٤‬ذ‪ٛ‬ب ك‪ ٌٕٞ٤‬ع‪٤‬ذ‪ ٙ‬أ‪ً٘ ٝ‬ب‪ ٚ٣‬ػٖ ًضشح اُؼو‪ٞ‬م ك‪٤‬ؼبَٓ اُ‪ُٞ‬ذ أٓ‪ٚ‬‬‫ٓؼبِٓخ ك‪ٜ٤‬ب علبء ًؤٗ‪ ٚ‬ع‪٤‬ذ‪ٛ‬ب‪.‬‬
‫‪2‬إٔ رش‪ ٟ‬اُؾلبح اُؼشاح اُؼبُخ سػبح اُؾب‪٣ ٙ‬زيب‪ ُٕٞٝ‬ك‪ ٢‬اُج٘‪٤‬بٕ‪.‬‬‫‪3‬اع٘بد األٓش ُـ‪٤‬ش أ‪ :ِٚٛ‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ( :‬ارا ‪ٝ‬عذ األٓش اُ‪ ٠‬ؿ‪٤‬ش أ‪ ِٚٛ‬كؤٗزظش اُغبػخ)‬‫‪4‬هِخ اُؼِْ ‪ٝ‬ظ‪ٜٞ‬س اُغ‪.َٜ‬‬‫‪ً5‬ضشح اُوزَ‪ :‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( إ ث‪٣ ٖ٤‬ذ‪ ١‬اُغبػخ ال‪٣‬بٓب ‪٘٣‬ضٍ ك‪ٜ٤‬ب اُغ‪٣ٝ َٜ‬شكغ اُؼِْ ‪ٌ٣ٝ‬ضش ك‪ٜ٤‬ب‬‫اُ‪ٜ‬شط ‪ٝ‬أُشط‪ٝ ،‬اُ‪ٜ‬شط اُوزَ‪).‬‬
‫‪6‬ؽشة اُخٔش ‪ٝ‬رغٔ‪٤‬ز‪ٜ‬ب ثـ‪٤‬ش أعٔبئ‪ٜ‬ب‪ .‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪٣‬ؾشة ٗبط ٖٓ أٓز‪ ٢‬اُخٔش ‪٣‬غٔ‪ٜٗٞ‬ب ثـ‪٤‬ش‬‫اعٔ‪ٜ‬ب‪).‬‬
‫‪ً7‬ضشح اُضٗب ‪ٝ‬اُخ٘ب‬‫‪ُ8‬جظ اُؾش‪٣‬ش‪.‬‬‫‪9‬اعزؾالٍ األؿبٗ‪ٝ ٢‬أُؼبصف هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ُ‪ ٌٖٗٞ٤‬ك‪ ٢‬أٓز‪ ٢‬أه‪ٞ‬اّ ‪٣‬غزؾِ‪ ٕٞ‬اُؾش ‪ٝ‬اُؾش‪٣‬ش‬‫‪ٝ‬اُخٔش ‪ٝ‬أُؼبصف‪).‬‬
‫‪10‬ارخبر اُو‪٘٤‬بد ( أُـ٘‪٤‬بد)‬‫‪11‬ظ‪ٜٞ‬س اُلؾؼ ‪ٝ‬اُزلؾؼ‪.‬‬‫‪12‬هي‪٤‬ؼخ اُشؽْ‪.‬‬‫‪13‬ائزٔبٕ اُخبئٖ ‪ٝ‬روش‪٣‬ج‪ .ٚ‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ٖٓ اؽشه اُغبػخ اُلؾؼ ‪ٝ‬اُزلؾؼ ‪ٝ‬هي‪٤‬ؼخ اُشؽْ‬‫‪ٝ‬رخ‪ ٖ٣ٞ‬األٓ‪ٝ ٖ٤‬ائزٔبٕ اُخبئٖ‪).‬‬
‫‪14‬ظ‪ٜٞ‬س ٓ‪ٞ‬د اُلغؤح‪.‬‬‫‪15-‬ارخبر أُغبعذ ىشهب‪ ،‬أ‪ٔ٣ ١‬ش اُشعَ ك‪ ٢‬أُغغذ ٓش‪ٝ‬سا ال ‪٣‬قِ‪ ٢‬ك‪ ٚ٤‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ (‪ٝ ...‬إ رزخز‬

‫‪39‬‬
‫أُغبعذ ىشهب ‪ٝ‬إ ‪٣‬ظ‪ٜ‬ش ٓ‪ٞ‬د اُلغؤ‪).ٙ‬‬
‫‪16‬رخ‪ ٖ٣ٞ‬األٓ‪ٝ ٖ٤‬ار‪ٜ‬بٓ‪.ٚ‬‬‫‪17‬اهززبٍ كئز‪ ٖ٤‬ػظ‪ٔ٤‬ز‪ ٖٓ ٖ٤‬أُغِٔ‪ ٖ٤‬دػ‪ٞ‬ا‪ٝ ْٛ‬اؽذ‪ ٞٛٝ :ٙ‬هزبٍ ػِ‪ٓٝ ٠‬ؼب‪٣ٝ‬خ أُؼش‪ٝ‬ف‪.‬‬‫‪18‬روبسة اُضٓبٕ‪ ،‬أ‪ ١‬هِخ اُجشًخ ك‪ ٢‬اُ‪ٞ‬هذ‪.‬‬‫‪ً19‬ضشح اُضالصٍ‪.‬‬‫‪20‬ظ‪ٜٞ‬س اُلزٖ ‪ٝ‬ػٔ‪ ّٞ‬ؽش‪ٛ‬ب‪ .‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ال رو‪ ّٞ‬اُغبػخ ؽز‪٣ ٠‬وجل اُؼِْ ‪ٝ‬رٌضش اُضالصٍ‬‫‪ٝ‬رظ‪ٜ‬ش اُلزٖ ‪ٌ٣ٝ‬ضش اُ‪ٜ‬شط ‪ٝ‬أُشط‪ٝ ،‬اُ‪ٜ‬شط اُوزَ‪).‬‬
‫‪21‬رذاػ‪ ٢‬األْٓ ‪ٝ‬رٌبُج‪ٜ‬ب ػِ‪ ٠‬آخ اإلعالّ ًٔب رزٌبُت األًِخ ػِ‪ ٠‬هقؼز‪ٜ‬ب‪.‬‬‫‪22‬اُزٔبط اُؼِْ ػ٘ذ االفبؿش ‪ ْٛٝ‬ىِجخ اُؼِْ ؿ‪٤‬ش اُشاعخ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬اُؼِْ ‪٣‬غؤُ‪ ٕٞ‬ك‪٤‬لز‪ ٕٞ‬ثـ‪٤‬ش ػِْ ‪٣ٝ‬نِ‪ .ٕٞ‬هبٍ سع‪ٍٞ‬‬‫اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( إٔ ٖٓ اؽشه اُغبػخ إٔ ‪ِ٣‬زٔظ اُؼِْ ػ٘ذ االفبؿش)‬
‫‪23‬ظ‪ٜٞ‬س اُ٘غبء اٌُبع‪٤‬بد اُؼبس‪٣‬بد األر‪٣ ٢‬ـي‪ ٖ٤‬ثؼل أعغبد‪ٌ٣ٝ ٖٛ‬ؾلٖ ثؼنب‪ ،‬أ‪ِ٣ ٝ‬جغٖ ٓالثظ ؽلبكخ‪.‬‬‫‪24‬رقذس اُغل‪ٜ‬بء ‪ٝ‬رٌِٔ‪ ْٜ‬ك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬س اُؼبٓخ ُِ٘بط‪ .‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ث‪٣ ٖ٤‬ذ اُغبػخ ع٘‪ ٕٞ‬خذاػ‪ٚ‬‬‫‪٣‬ز‪ ْٜ‬ك‪ٜ٤‬ب األٓ‪٣ٝ ٖ٤‬ئرٖٔ ك‪ٜ٤‬ب أُز‪٘٣ٝ ْٜ‬ين ك‪ٜ٤‬ب اُش‪٣ٝ‬جن‪ ٚ‬هبُ‪ٞ‬ا‪ٓٝ :‬ب اُش‪٣ٝ‬جن‪ ٚ‬؟ هبٍ‪ :‬اُغل‪٘٣ ٚ٤‬ين ك‪ ٢‬أٓش اُؼبٓخ )‬
‫‪ ٌٕٞ٣25‬اُغالّ ُِٔؼشك‪ ،ٚ‬كال ‪٣‬غِْ اُشعَ أال ػِ‪٣ ٖٓ ٠‬ؼشف‪ .‬هبٍ ( إٔ ٖٓ اؽشاه اُغبػخ إٔ ‪٣‬غِْ اُشعَ ػِ‪ ٠‬اُشعَ ال‬‫‪٣‬غِْ أال ُِٔؼشك‪).ٚ‬‬
‫‪26‬ػذّ رؾش‪ ١‬اُشصم اُؾالٍ‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪٣‬ؤر‪ ٢‬ػِ‪ ٠‬اُ٘بط صٓبٕ ال ‪٣‬جبُ‪ ٢‬أُشء ٓب أخز ٓ٘‪ ٚ‬أٖٓ ؽالٍ أّ‬‫ٖٓ اُؾشاّ‪).‬‬
‫‪ٌ٣27‬ضش اٌُزة ‪٣ٝ‬ؼْ‪.‬‬‫‪28‬رٌ‪ ٕٞ‬اثَ اُؾ‪٤‬بى‪ٝ ٖ٤‬ث‪ٞ٤‬د اُؾ‪٤‬بى‪ .ٖ٤‬أ‪٣ ١‬شًت اُشعَ ٗبهز‪٣ٝ ٚ‬قيؾت أخش‪ ٟ‬ال ‪٣‬شًج‪ٜ‬ب ‪ٝ‬ال ُ‪ٞ٤‬اع‪ ٢‬ث‪ٜ‬ب أُؾزبط‬‫كزشًج‪ٜ‬ب ؽ‪٘٤‬ئز اُؾ‪٤‬بى‪ًٝ .ٖ٤‬زُي ‪٣‬ؾزش‪ ١‬اُشعَ اُج‪٤‬ذ ال ُ‪٤‬غٌ٘‪ ٚ‬ك‪ ٢‬اُؾبٍ ثَ ‪٣‬ذخش‪ ٙ‬ع٘‪ٞ‬اد ػذ‪٣‬ذح كزغٌ٘‪ ٚ‬اُؾ‪٤‬بى‪ .ٖ٤‬هبٍ‬
‫فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( رٌ‪ ٕٞ‬اثَ ُِؾ‪٤‬بى‪ٝ ٖ٤‬ث‪ٞ٤‬د ُِؾ‪٤‬بى‪).ٖ٤‬‬
‫‪29‬رزوبسة األع‪ٞ‬ام دالُ‪ ٚ‬ػِ‪ً ٠‬ضشح اُزغبسح ‪ٝ‬كؾ‪ٛٞ‬ب‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ (‪ٌ٣ٝ ....‬ضش اٌُزة ‪٣ٝ‬زوبسة اُضٓبٕ‬‫‪ٝ‬رزوبسة األع‪ٞ‬ام‪).‬‬
‫‪30‬رجب‪ ٢ٛ‬اُ٘بط ك‪ ٢‬أُغبعذ ‪ٝ‬رلبخش‪ ْٛ‬ث‪ٜ‬ب ‪ٝ‬ثؤصبص‪ٜ‬ب ‪ٝ‬صخشكز‪ٜ‬ب‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ال رو‪ ّٞ‬اُغبػخ ؽز‪٣ ٠‬زجب‪٠ٛ‬‬‫اُ٘بط ك‪ ٢‬أُغبعذ‪).‬‬
‫‪31‬خنبة اُ٘بط سإ‪ٝ‬ع‪ ْٜ‬ثبُِ‪ ٕٞ‬األع‪ٞ‬د ‪.‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ ٌٕٞ٣‬ه‪٣ ّٞ‬خنج‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أخش اُضٓبٕ ثبُغ‪ٞ‬اد ًؾ‪ٞ‬ا‬‫فَ اُؾٔبّ ال ‪٣‬ش‪٣‬ؾ‪ ٕٞ‬سائؾخ اُغ٘خ)‬
‫‪32‬رٔ٘‪ ٢‬سإ‪٣‬خ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ‪ٝ‬رُي ػ٘ذ ػٔ‪ ّٞ‬اُلزٖ ‪ٝ‬ؿشثخ اُذ‪ .ٖ٣‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ُ‪٤‬ؤر‪ ٖ٤‬ػِ‪٠‬‬‫أؽذًْ صٓبٕ ألٕ ‪٣‬شاٗ‪ ٢‬أؽت اُ‪ ٖٓ ٚ٤‬إٔ ‪ٓ ُٚ ٌٕٞ٣‬ضَ أ‪ٓٝ ِٚٛ‬بُ‪)ٚ‬‬

‫‪40‬‬
‫‪٣33‬وَ اهجبٍ اُ٘بط ػِ‪ ٠‬اُيبػبد ‪ٝ‬اُؼَٔ ُألخش‪.‬‬‫‪ِ٣34‬و‪ ٢‬اُؾؼ ‪٘٣ٝ‬زؾش ث‪ ٖ٤‬اُ٘بط ك‪٤‬جخَ ًَ ثٔب ك‪٣ ٢‬ذ‪ ،ٙ‬فبؽت أُبٍ ثٔبُ‪ٝ ٚ‬اُؼِْ ‪٣‬ؼِٔ‪ٝ ٚ‬اُقبٗغ ثق٘ؼز‪ٝ ٚ‬خ‪٤‬شر‪ .ٚ‬هبٍ‬‫فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ (‪٘٣ٝ ..‬وـ اُؼَٔ ‪ِ٣ٝ‬و‪ ٢‬اُؾؼ‪).‬‬
‫‪35‬هزَ اُ٘بط ثؼن‪ ْٜ‬ثؼنب ثـ‪٤‬ش ٓب ‪ٛ‬ذف‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ٝ‬اُز‪ٗ ١‬لغ‪ ٢‬ث‪٤‬ذ‪٤ُ ٙ‬ؤر‪ ٖ٤‬ػِ‪ ٠‬اُ٘بط صٓبٕ ال‬‫‪٣‬ذس‪ ١‬اُوبرَ ك‪ٔ٤‬ب هزَ ‪ٝ‬ال أُوز‪ ٍٞ‬ك‪ٔ٤‬ب هزَ‪).‬‬
‫‪36‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬أُبٍ اُؼبّ ٗ‪ٜ‬ج‪ُِ ٚ‬غٔ‪٤‬غ ال ‪٣‬ز‪ٞ‬سػ‪ ٕٞ‬ػٖ ٗ‪ٜ‬ج‪ٝ ٚ‬اُـَ ك‪.ٚ٤‬‬‫‪37‬روَ االٓبٗ‪.ٚ‬‬‫‪38‬رضوَ ػِ‪ ٠‬اُ٘ل‪ٞ‬ط ؽشائغ اُذ‪.ٖ٣‬‬‫‪٣39‬ي‪٤‬غ اُشعَ ص‪ٝ‬عز‪٣ٝ ٚ‬ؼن أٓ‪.ٚ‬‬‫‪٣40‬غل‪ ٞ‬اُشعَ أثب‪٣ٝ ٙ‬وشة فذ‪٣‬و‪.ٚ‬‬‫‪41‬رشرلغ األف‪ٞ‬اد ك‪ ٢‬أُغبعذ‪.‬‬‫‪ ٌٕٞ٣42‬صػ‪ ْ٤‬اُو‪ ّٞ‬أسرُ‪٣ٝ ْٜ‬غ‪ٞ‬د اُوج‪ِ٤‬خ كبعو‪.ْٜ‬‬‫‪ٌ٣43‬شّ اُشعَ ٓخبكخ ؽش‪ ٙ‬ال ُلنِ‪ًٝ ٚ‬شآز‪ .ٚ‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ (‪ ..‬ارا ًبٕ أُـْ٘ د‪ٝ‬ال ‪ٝ‬األٓبٗخ ٓـ٘ٔب ‪ٝ‬اُضًبح‬‫ٓـشٓب ‪ٝ‬أىبع اُشعَ ص‪ٝ‬عز‪ٝ ٚ‬ػن أٓ‪ٝ ٚ‬ثش فذ‪٣‬و‪ٝ ٚ‬علب أثب‪ٝ ٙ‬اسرلؼذ األف‪ٞ‬اد ك‪ ٢‬أُغبعذ ‪ًٝ‬بٕ صػ‪ ْ٤‬اُو‪ ّٞ‬أسرُ‪ْٜ‬‬
‫‪ٝ‬عبد اُوج‪ِ٤‬خ كبعو‪ٝ ْٜ‬أًشّ اُشعَ ٓخبكخ ؽش‪ٝ ٙ‬ؽشثذ اُخٔش ‪ُٝ‬جظ اُؾش‪٣‬ش ‪ٝ‬ارخزد اُو‪٘٤‬بد ‪ٝ‬أُؼبصف ‪ُٝ‬ؼٖ أخش ‪ٛ‬ز‪ٙ‬‬
‫االٓ‪ ٚ‬أ‪ُٜٝ‬ب كِ‪٤‬شروج‪ٞ‬ا ػ٘ذ رُي س‪٣‬ؾب ؽٔشاء أ‪ ٝ‬خغلب أ‪ٓ ٝ‬غخب آ‪٣‬بد رزبثغ ً٘ظبّ ثبٍ هيغ عٌِ‪ ٚ‬كززبثغ‪).‬‬
‫‪44‬رٌضش اُؾشىخ ‪ٝ‬رُي ُض‪٣‬بدح اُلغبد‪.‬‬‫‪45‬روذ‪ ْ٣‬اُشعَ إلٓبٓخ اُ٘بط ك‪ ٢‬اُقالح ُغٔبٍ ف‪ٞ‬ر‪ٝ ٚ‬إ ًبٕ اهَ اُو‪ ّٞ‬كو‪ٜ‬ب ‪ٝ‬كنال‪.‬‬‫‪46‬ث‪٤‬غ اُؾٌْ أ‪ ١‬ر٘بٍ أُ٘بفت ثبُشؽ‪ٞ‬ح‪.‬‬‫‪47‬االعزخلبف ثبُذّ‪ .‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ثبدس‪ٝ‬ا ثبإلػٔبٍ عزب أٓبسح اُغل‪ٜ‬بء ‪ٝ‬ث‪٤‬غ اُؾٌْ ‪ٝ‬اعزخلبكب‬‫ثبُذّ ‪ٝ‬هي‪٤‬ؼخ اُشؽْ ‪ٗٝ‬ؾ‪ٞ‬ا ‪٣‬زخز‪ ٕٝ‬اُوشإ ٓضآ‪٤‬ش ‪٣‬وذٓ‪ ٕٞ‬اؽذ‪٤ُ ْٛ‬ـ٘‪ٝ ْٜ٤‬إ ًبٕ اهِ‪ ْٜ‬كو‪ٜ‬ب)‬
‫‪48‬إٔ رؾبسى أُش أ‪ ٙ‬ص‪ٝ‬ع‪ٜ‬ب اُؼَٔ ‪ٝ‬اُزغبسح‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ث‪٣ ٖ٤‬ذ‪ ١‬اُغبػخ رغِ‪ ْ٤‬اُخبفخ ‪ٝ‬كؾ‪ ٞ‬اُزغبسح‬‫ؽز‪ ٠‬رؼ‪ ٖ٤‬أُش أ‪ ٙ‬ص‪ٝ‬ع‪ٜ‬ب ػِ‪ ٠‬اُزغبسح)‬
‫‪49‬كؾ‪ ٞ‬اُوِْ ‪ًٝ‬ضشح اُزقبٗ‪٤‬ق ‪ٝ‬اُزؤُ‪٤‬ق‪.‬‬‫‪50‬إٔ ‪ ٌٕٞ٣‬اُ‪ُٞ‬ذ ؿ‪٤‬ظب‪.‬‬‫‪ ٌٕٞ٣ٝ51-‬أُيش ه‪٤‬ظب‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫‪٣ٝ52‬زؼِْ ُـ‪٤‬ش اُذ‪ ٖ٣‬أ‪ ١‬اثزـبء ٓ٘قت أ‪ٝ ٝ‬ظ‪٤‬لخ أ‪ٓ ٝ‬بٍ ‪٣‬زٌغج‪.ٚ‬‬‫‪53‬ظ‪ٜٞ‬س اُغ‪٤‬بسح ‪ٛٝ‬زا ٖٓ ػغ‪٤‬ت أخجبس اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ع‪ ٌٕٞ٤‬ك‪ ٢‬أخش أٓز‪ ٢‬سعبٍ ‪٣‬شًج‪ ٕٞ‬ػِ‪ ٠‬اُغش‪ٝ‬ط‬‫ًؤؽجب‪ ٙ‬اُشؽبٍ ‪٘٣‬ضُ‪ ٕٞ‬ث‪ٜ‬ب ػِ‪ ٠‬أث‪ٞ‬اة أُغبعذ ٗغبإ‪ً ْٛ‬بع‪٤‬بد ػبس‪٣‬بد‪).‬‬
‫‪54‬ظ‪ٜٞ‬س اُزشف ‪ٝ‬ؽ‪٤‬بح اُذػخ ك‪ ٢‬االٓ‪ ٚ‬االعالٓ‪ .ٚ٤‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ارا ٓؾذ أٓز‪ ٢‬أُي‪ٔ٤‬يبء ‪ٝ‬خذٓ‪ٜ‬ب أث٘بء‬‫أُِ‪ٞ‬ى أث٘بء كبسط ‪ٝ‬اُش‪ ّٝ‬عِو ؽشاس‪ٛ‬ب ػِ‪ ٠‬خ‪٤‬بس‪ٛ‬ب‪).‬‬
‫‪55‬رشرلغ اُزؾ‪ٞ‬د ‪ٝ‬ر‪ٞ‬مغ اُ‪ٞ‬ػ‪ ٍٞ‬أ‪ٌ٣ ١‬شّ اُلبعن ‪ٜ٣ٝ‬بٕ اٌُشاّ‪.‬‬‫‪٣56‬وبٍ ُِشعَ ٓب أعِذ‪ٓٝ ٙ‬ب أظشك‪ٓٝ ٚ‬ب أػوِ‪ٓٝ ٚ‬بك‪ ٢‬هِج‪ ٚ‬ؽجخ خشدٍ ٖٓ ا‪ٔ٣‬بٕ‪.‬‬‫‪57‬رٔ٘‪ ٢‬أُ‪ٞ‬د ٌُضشح اُلزٖ‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ال رو‪ ّٞ‬اُغبػخ ؽز‪ٔ٣ ٠‬ش اُشعَ ثوجش اُشعَ ك‪٤‬و‪٣ ٍٞ‬ب ُ‪٤‬ز٘‪٢‬‬‫ٌٓبٗ‪).ٚ‬‬
‫‪58‬رؾبفش اُؼشام ‪٘ٔ٣ٝ‬غ ػ٘‪ٜ‬ب اُيؼبّ ‪ٝ‬أُغبػذاد‪.‬‬‫‪59‬صْ رؾبفش اُؾبّ ًزُي ك‪٘ٔ٤‬غ ػ٘‪ٜ‬ب اُيؼبّ ‪ٝ‬أُغبػذاد‪ٛٝ .‬زا ٖٓ أػغت ٓب اخجش اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ اٗ‪ٚ‬‬‫ع‪ ٌٕٞ٤‬أخش اُضٓبٕ‪ .‬كوذ ‪ٝ‬هغ ‪ٛ‬زا هش‪٣‬جب عذا‪ ،‬ؽ‪ٞ‬فشد اُؼشام صْ ؽ‪ٞ‬فشد كِغي‪ ٖ٤‬ثبُغذاس اُؼبصٍ ‪ٛٝ‬ب‪ ٢ٛ‬ع‪ٞ‬س‪٣‬ب ر‪ٜ‬ذد‬
‫ثزُي‪ .‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ٞ٣‬ؽي أ‪ َٛ‬اُؼشام إٔ ال ‪٣‬غج‪ ٢‬اُ‪ ْٜ٤‬هل‪٤‬ض ‪ٝ‬ال دس‪ٔٛ‬ب‪ ،‬هِ٘ب‪ ٖٓ :‬أ‪ ٖ٣‬راى‪ ،‬هبٍ‪ ٖٓ :‬هجَ‬
‫اُؼغْ ‪٘ٔ٣‬ؼ‪ ٕٞ‬رُي‪ ،‬صْ هبٍ‪ٞ٣ :‬ؽي أ‪ َٛ‬اُؾبّ أال ‪٣‬غج‪ ٢‬اُ‪ ْٜ٤‬د‪٘٣‬بس ‪ٝ‬ال ٓذ‪ .ٟ‬هِ٘ب ٖٓ أ‪ ٖ٣‬راى‪ ،‬هبٍ ٖٓ هجَ اُش‪.. ).ّٝ‬‬
‫‪ٞٓ60‬د سع‪ ٍٞ‬اهلل ( ٓؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل ) فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪.‬‬‫‪61‬كزؼ ث‪٤‬ذ أُوذط‪ٝ .‬هغ ‪ٛ‬زا ك‪ ٢‬صٖٓ ػٔش ثٖ اُخيبة سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪.ٚ‬‬‫‪62‬أُ‪ٞ‬د اُغٔبػ‪ ٢‬ثبٌُ‪ٞ‬اسس ‪ٝ‬اال‪ٝ‬ثئ‪ٝ ٚ‬اُي‪ٞ‬اػ‪.ٖ٤‬‬‫‪63‬ظ‪ٜٞ‬س اُـالء ‪ٝ‬اسرلبع األعؼبس ؽز‪٣ ٠‬ؼي‪ ٢‬اُشعَ ٓبئخ د‪٘٣‬بس ثَ صالصٔبئخ ك‪٤‬ظَ عبخيب‪.‬‬‫‪64‬كز٘‪ ٚ‬رذخَ ًَ ث‪٤‬ذ ٖٓ ث‪ٞ٤‬د اُؼشة ‪ٝ‬ؿ‪٤‬ش‪ً ْٛ‬بُزِلبص ‪ٝ‬األؿبٗ‪.٢‬‬‫‪ٛ 65‬ذٗ‪ٓٝ ٚ‬قبُؾ‪ ٚ‬ث‪٘٘٤‬ب ‪ٝ‬ث‪ ٖ٤‬اُش‪ ( ّٝ‬ا‪ٝ‬سثب ‪ٝ‬أٓش‪ٌ٣‬ب )‪ٛٝ .‬ز‪ ٙ‬أخش ػالٓخ فـش‪ ٟ‬الٕ ‪ ٌٕٞ٣‬ثؼذ‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ػِ‪ ٠‬أصش‪ٛ‬ب أُالؽْ‬‫االخ‪٤‬ش‪. ٙ‬‬
‫‪ٝ‬هذ رٔذ أُ‪ٜ‬بدٗخ األ‪ٝ ٠ُٝ‬ثذأد أىشاف ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬اُؼالٓخ االخ‪٤‬ش‪ ٙ‬رزشاء‪ ،ٟ‬ك٘ؾٖ ا‪ ٕ٥‬ك‪ ٢‬اُقِؼ ٓغ اُش‪٣ .ّٝ‬و‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل‬
‫ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ( :‬اػذد عزب ث‪٣ ٖ٤‬ذ‪ ١‬اُغبػخ‪ٞٓ :‬ر‪ ٢‬صْ كزؼ ث‪٤‬ذ أُوذط صْ ٓ‪ٞ‬ربٕ ‪٣‬ؤخز ك‪ً ٌْ٤‬وؼبؿ اُـْ٘ صْ اعزلبمخ أُبٍ‬
‫ؽز‪٣ ٠‬ؼي‪ ٢‬اُشعَ ٓبئخ د‪٘٣‬بس ك‪٤‬ظَ عبخيب صْ كز٘خ ال ‪٣‬جو‪ ٠‬ث‪٤‬ذ ٖٓ اُؼشة اال دخِز‪ ٚ‬صْ ‪ٛ‬ذٗ‪ ٚ‬رٌ‪ ٕٞ‬ث‪ٝ ٌْ٘٤‬ث‪ ٖ٤‬ث٘‪ ٢‬األفلش‬
‫ك‪٤‬ـذ‪ ٕٝ‬ك‪٤‬ؤر‪ ٌْٗٞ‬رؾذ صٔبٗ‪ ٖ٤‬ؿب‪٣‬خ رؾذ ًَ ؿب‪٣‬خ اص٘ب ػؾش أُلب‪).‬‬
‫كبُ‪ٜ‬ذٗخ ث‪٘٘٤‬ب ‪ٝ‬ث‪ ٖ٤‬اُش‪ ّٝ‬أ‪ ٝ‬ث٘‪ ٢‬األفلش أ‪ ٝ‬أٓش‪ٌ٣‬ب ‪ٝ‬أ‪ٝ‬سثب ‪ ٢ٛ‬أخش ػالٓخ ٖٓ ػالٓبد اُغبػخ اُقـش‪ ٢ٛٝ ٟ‬صبُضخ األصبك‪.٢‬‬
‫رُي الٕ أُِؾٔخ اٌُجش‪ ٟ‬ع‪٤‬و‪ٞ‬د أُغِٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ٤‬ب * أُ‪ٜ‬ذ‪ * ١‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ عزٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أػوبة ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬اُؾشة اُوبدٓخ اُؼبُٔ‪٤‬خ (‬
‫ٓؼشًخ ‪ٛ‬ش ٓغذ‪ٝ ) ٕٝ‬اُز‪ ٢‬ع‪٤‬ؾذس ك‪ ٢‬أخش‪ٛ‬ب ؿذس اُش‪ ّٝ‬ك‪٤‬ؤر‪٘ٗٞ‬ب ُِِٔؾٔخ اٌُجش‪ٝ .ٟ‬اُز‪٣ ٢‬غش‪ ١‬األػذاد ُ‪ٜ‬ب ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األ‪٣‬بّ ك‪٢‬‬
‫ف‪ٞ‬سح رؾبُلبد ‪ٝ‬ارلبه‪٤‬بد ‪ٓٝ‬ؼب‪ٛ‬ذاد‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫‪ٛٝ‬ز‪ ٙ‬أُالؽْ ‪ٝ‬اُلزٖ اُز‪ ٢‬اخجش ث‪ٜ‬ب ٗج‪٘٤‬ب أُقيل‪ ٠‬أفؾبث‪ ٚ‬ثخيج‪ ٚ‬ى‪ِ٣ٞ‬خ آزذد ٖٓ ثؼذ فالح اُلغش ؽز‪ ٠‬ؿش‪ٝ‬ة اُؾٔظ‬
‫‪ٝ‬رًش ك‪ٜ٤‬ب ٓب ‪ ٖٓ ٌٕٞ٣‬ػالٓبد ‪ٝ‬كزٖ ‪ٓٝ‬الؽْ ًبئ٘‪ ٚ‬ك‪ٛ ٢‬ز‪ ٙ‬االٓ‪ ٌُٖٝ ،ٚ‬ؽلظ ٓ٘‪ٜ‬ب ٓبُْ ‪٣‬ؾلظ‪ ٚ‬ؿ‪٤‬ش‪ ٙ‬أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح اُقؾبث‪٢‬‬
‫ٖٓ رِي اُخيجخ اُز‪ ١‬دػب ُ‪ ٚ‬سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ إٔ ال ‪٘٣‬غ‪ ٠‬ؽ‪٤‬ئب عٔؼ‪ ٖٓ ٚ‬سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪.‬‬
‫‪ُٝ‬زُي ال ٗؼغت ارا ػِٔ٘ب إٔ " ٗ‪ٞ‬عزشادآظ " اُز‪ ١‬ػبػ ك‪ ٢‬اُوشٕ اُغبدط ػؾش أُ‪٤‬الد‪ ١‬أُز‪ٞ‬ك‪ ٠‬ك‪ ٢‬ع٘خ ‪ّ 4114‬‬
‫‪ٝ‬اُز‪ً ١‬زت سثبػ‪٤‬بد ر٘جئ‪ ٚ٣‬ألٓ‪ٞ‬س ٓغزوجِ‪ٝ ٚ٤‬هؼذ ‪ٝ‬كن ٓب أخجش ث‪ ٚ‬رٔبٓب هذ أىِن ػِ‪ ٠‬سثبػ‪٤‬ز‪ ٚ‬اعْ "اُوش‪ٓ ٞٛٝ " ٕٝ‬ب‬
‫رًش‪ ٙ‬ػٔش ثٖ اُخيبة إٔ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ اخجش‪ ْٛ‬ثٔب ‪ً ٞٛ‬بئٖ اُ‪ ّٞ٣ ٠‬اُو‪٤‬بٓخ هشٗب هشٗب‪.‬‬
‫كوذ أخجش ػٖ اُؾشة اُؼبُٔ‪٤‬خ األ‪ٝ ٠ُٝ‬اُضبٗ‪٤‬خ ‪ٝٝ‬هؼزب كؼال ك‪ ٢‬اُزبس‪٣‬خ اُز‪ ١‬ؽذد‪ًٔ ،ٙ‬ب اخجش ػٖ اُض‪ٞ‬سح اُلشٗغ‪٤‬خ ‪ٝ‬ػٖ‬
‫ظ‪ٜٞ‬س عجبثشح عٔب‪ ْٛ‬ثؤعٔبئ‪ٛ ْٜ٘ٓ ْٜ‬زِش ‪ٗٝ‬بثِ‪ٝ ،ٕٞ٤‬ر٘جؤ ث٘ؾ‪ٞ‬ة ؽشة ػبُٔ‪ ٚ٤‬صبُض‪ٝ ٚ‬أٗ‪ٜ‬ب ٓذٓش‪ ٙ‬رٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬أ‪ٝ‬ائَ ‪ٛ‬زا‬
‫اُوشٕ ‪ٝ‬أٗ‪ٜ‬ب ٗ‪٣ٝٞ‬خ ‪ٝ‬ث‪ُٞٞ٤‬ع‪ًٔ ٚ٤‬ب ر٘جؤ ثخش‪ٝ‬ط كز‪ ٠‬اُشة ٖٓ عض‪٣‬شح اُؼشة "أُ‪ٜ‬ذ‪ "١‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ‪.‬‬
‫‪ٛ‬زا اُؼشاف ‪ٝ‬اُز‪٣ ١‬ضن ك‪ ٢‬ر٘جؤر‪ ٚ‬اُـشة ثَ ‪ٝ‬امؼ‪ ٢‬اُغ‪٤‬بعخ ‪ ٞٛ‬ك‪ ٢‬األفَ ىج‪٤‬ت ُْ ‪٣‬ؤر‪ ٢‬ثٔب أرب‪ ٖٓ ٙ‬اٌُ‪ٜ‬بٗخ أ‪ ٝ‬اُؼشاكخ‪،‬‬
‫‪ٝ‬اٗٔب أىِغ ػِ‪ٜ٤‬ب ٖٓ ٓخي‪ٞ‬ىبد اعالٓ‪ ٚ٤‬ؽقَ ػِ‪ٜ٤‬ب ‪ٝٝ‬سص‪ٜ‬ب ٖٓ أعذاد‪ ٙ‬اُ‪ٜٞ٤‬د ًٔب رًش ‪ ٞٛ‬ك‪ٓ ٢‬وذٓخ سثبػ‪٤‬بر‪ٝ ،ٚ‬هذ‬
‫ًبٕ أعذاد‪ ٙ‬أٓ٘بء ٌُٔزجخ أُغغذ األهق‪ ٠‬كبخز‪ٝ‬ا ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األؽبد‪٣‬ش ‪ٝ‬أُ‪ٞ‬سصبد االعالٓ‪ ٚ٤‬كٌبٗذ ٓقذسا سئ‪٤‬غ‪٤‬ب ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ر٘جئر‪ٚ‬‬
‫ثغبٗت ٓ‪ٞ‬سصبد اُ‪ٜٞ٤‬د ‪ٝ‬اُ٘قبس‪ ٟ‬اُز‪ ٢‬ك‪ٜ٤‬ب ثؼل اُؼِْ اُز‪٣ ُْ ١‬ـ‪٤‬ش أ‪٣ ٝ‬جذٍ‪.‬‬
‫‪ٓٝ‬ب عبء ث‪ٞٗ " ٚ‬عزشادآظ " ‪ ٖٓ ٞٛ‬اه‪ٞ‬اٍ أُقيل‪ ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ اُز‪ ٢‬اخجش ث‪ٜ‬ب أفؾبث‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رِي أُخيج‪ ٚ‬اُي‪ِ٣ٞ‬خ‪.‬‬
‫ٓب أ‪ٝ‬سد‪ٞٗ " ٙ‬عزشادآظ " ‪ ٞٛٝ‬اخز ٓقبدس‪ٛ‬ب ٖٓ أؽبد‪٣‬ش أث‪ٛ ٢‬ش‪٣‬شح هبٍ ‪:‬‬
‫(ك‪ ٢‬ػبّ اُوشٕ اُغذ‪٣‬ذ ‪ٝ‬اُؾ‪ٜ‬ش اُزبعغ‪ٓ ٞٛٝ (*--‬ب ؽذس ك‪ ٢‬عجزٔجش ٖٓ ػبّ ‪ ٖٓ --*) 4114‬اُغٔبء ع‪٤‬ؤر‪ِٓ ٢‬ي أُ‪ٞ‬د‬
‫اُؼظ‪ ْ٤‬عزؾزؼَ اُغٔبء ك‪ ٢‬دسعخ أُ‪ٞ‬د‪ٝ ،‬روزشة اُ٘‪٤‬شإ ٖٓ أُذ‪٘٣‬خ اُغذ‪٣‬ذح اُؼظ‪ٔ٤‬خ ك‪ٓ ٢‬ذ‪٘٣‬خ" ‪ٞ٣‬سى " ع‪٤‬ؾذس اٗ‪٤ٜ‬بس‬
‫‪ٝ‬رئد‪ ١‬اُل‪ٞ‬م‪ ٠‬اُ‪ ٠‬رٔض‪٣‬ن اُز‪ٞ‬أّ‪ ..‬خالٍ عو‪ٞ‬ه اُوِؼخ ‪٣‬زذاػ‪ ٠‬اُوبئذ اُؼظ‪ٝ ْ٤‬رجذأ اُؾشة اُضبُضخ اُؼظٔ‪ ٠‬ث‪ٔ٘٤‬ب رؾزشم‬
‫أُذ‪٘٣‬خ اٌُج‪٤‬ش ‪).ٙ‬‬
‫س‪ ٟٝ‬أث‪ ٞ‬دا‪ٝ‬د ك‪ ٢‬ع٘٘‪ ٚ‬ثغ٘ذ‪ ٙ‬ػٖ ػجذ اهلل ثٖ ػٔش هبٍ‪ً٘ :‬ب هؼ‪ٞ‬دا ػ٘ذ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ كزًش اُلزٖ كؤًضش‬
‫ك‪ ٢‬رًش‪ٛ‬ب‪ ..‬اُ‪ ٠‬إٔ هبٍ _ صْ كز٘خ اُغشاء دخ٘‪ٜ‬ب ٖٓ رؾذ أهذآ‪ ٢‬سعَ ٖٓ أ‪ َٛ‬ث‪٤‬ز‪٣ ٢‬ضػْ اٗ‪٤ُٝ ٢٘ٓ ٚ‬ظ ٓ٘‪.. ).٢‬‬
‫‪ٛٝ‬زا اُؾب‪ٛ‬ذ ٖٓ اُؾذ‪٣‬ش كوو ‪ ٞٛٝ‬كز٘خ اُغشاء ‪ٝ‬اُز‪ ٢‬رِ‪ٜ٤‬ب ٓجبؽش‪ ٙ‬كز٘خ ‪ٝ‬سد ك‪ٗ ٢‬لظ اُؾذ‪٣‬ش كز٘خ اُذ‪ٔ٤ٛ‬بء ‪٢ٛٝ‬‬
‫اُؾش‪ٝ‬ة ‪ٝ‬أُالؽْ اُز‪ ٢‬هبٍ ػ٘‪ٜ‬ب سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( كبرا ًبٕ راًْ كبٗزظش‪ٝ‬ا اُذعبٍ ٖٓ ‪ ٚٓٞ٣‬أ‪ ٝ‬ؿذح )‪.‬‬
‫‪٣‬ؼ٘‪ ٢‬كز٘خ اُذ‪ٔ٤ٛ‬بء ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أػوبث‪ٜ‬ب خش‪ٝ‬ط أُغ‪٤‬ؼ اُذعبٍ‪.‬‬
‫ػٖ أث‪ ٢‬رس سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ ٚ‬هبٍ‪ :‬هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ع‪ ٖٓ ٌٕٞ٤‬ث٘‪ ٢‬أٓ‪ ٚ٤‬سعَ أخ٘ظ ثجِذ ‪ ٢ِ٣‬عِيبٗب‬
‫‪٣‬ـِت ػِ‪ ٠‬عِيبٗ‪ ٚ‬أ‪٘٣ ٝ‬ضع ٓ٘‪ ٚ‬ك‪٤‬لش اُ‪ ٠‬اُش‪ ّٝ‬ك‪٤‬ؤر‪ ٢‬ثبُش‪ ّٝ‬اُ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬اإلعالّ كزُي أ‪ ٍٝ‬أُالؽْ‪).‬‬
‫‪ٝ‬ػٖ ػجذ اهلل ثٖ ػٔش‪ ٝ‬ثٖ اُؼبؿ هبٍ‪ ( :‬ارا سأ‪٣‬ذ ‪ٝ‬عٔؼذ ثشعَ ٖٓ أث٘بء اُغجبثشح ثجِذ ُ‪ ٚ‬عِيبٕ ‪٣‬ـِت ػِ‪ ٠‬عِيبٗ‪ ٚ‬صْ‬
‫‪٣‬لش اُ‪ ٠‬اُش‪ ّٝ‬كزُِي أ‪ ٍٝ‬أُالؽْ ‪٣‬ؤر‪ ٢‬اُش‪ ّٝ‬اُ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬اإلعالّ‪).‬‬
‫ك‪ٜ‬زا ٓب ؽذس ك‪ ٢‬أؽذ اُجِذإ االعالٓ‪ُٔ ٚ٤‬ب ؿِت ٌِٓ‪ٝ ٚ‬عِيبٗ‪ٗٝ ٚ‬ضع ٓ٘‪ ٚ‬ثنؼخ اؽ‪ٜ‬ش ػِ‪٣ ٠‬ذ‪ ١‬اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬اُقذآ‪ ٢‬كٔب‬
‫ًبٕ ٓ٘‪ ٚ‬اال إٔ " أخ٘ظ " ‪ٝ‬اخزل‪ٝ ،٠‬كش اُ‪ ٠‬اُش‪ ّٝ‬كضػب ‪٣‬يِت ٗغذر‪٤ُ ْٜ‬شد‪ٝ‬ا ٌِٓ‪ ٚ‬اُز‪ ١‬عِت ٓ٘‪ ٚ‬كؤصبس ثزُي اُذخبٕ ‪ٞٛٝ‬‬
‫ٖٓ اُ٘لو أُؾش‪ٝ‬م ؽز‪ ٠‬إٔ عٌبٕ ٓذ‪٘٣‬خ اُش‪٣‬بك ‪ٝ‬ػ‪ٞ‬افْ اُخِ‪٤‬ظ األخش‪ ٖٓٝ ٟ‬ػبفش‪ٝ‬ا ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬اُؾشة هذ ‪ٝ‬فِ‪ٛ ْٜ‬زا‬
‫اُذخبٕ ‪ٗٝ‬ضٍ اُض‪٣‬ذ ٓغ أُيش‪.‬‬
‫‪ٝ‬كز٘خ اُغشاء اُز‪ ٢‬اخجشٗب ث‪ ٚ‬اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ٢ٛٝ .‬اُلز٘‪ ٚ‬اُز‪ ٢‬كزؾذ اُجبة ُِش‪ُ ّٝ‬ذخ‪ ٍٞ‬اسك أُغِٔ‪ ٖ٤‬ك‪ٜ‬ز‪ٙ‬‬
‫أ‪ ٍٝ‬أُالؽْ‪ .‬ؽز‪ ٠‬أفجؼ اُؾقبس أُغزٔش ُِؼشام ‪ٝ‬أ‪ٓٝ ِٚٛ‬ب ػجش ثجالد‪ ْٛ‬اُؼغْ ‪ٝ‬دخِ‪ٛٝ ٙٞ‬زا ٓب ؽذس ث‪ ٚ‬اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪٠‬‬
‫اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ (‪ ...‬كزقبُؾ‪ ْٜٗٞ‬صْ رـض‪ ٕٝ‬اٗزْ ‪ ْٛٝ‬اٌُ‪ٞ‬كخ كزؼشً‪ٜٗٞ‬ب ػشى األد‪). ْ٣‬‬

‫‪43‬‬
‫‪ٛ ٖٓٝ‬ز‪ ٙ‬أُخي‪ٞ‬ىبد االعالٓ‪ ٚ٤‬اُؼغ‪٤‬جخ ٓب ‪ٝ‬سد ٗق‪: ٚ‬‬
‫(‪ٝ‬ؽشة ثجِذ افـش ٖٓ ػغت اُزٗت‪٣ .‬غٔغ أ‪ َٛ‬اُذٗ‪٤‬ب ُ‪ٜ‬ب‪: .‬أٗ‪ٜ‬ب أؿ٘‪ ٠‬ثِذ أ‪ ُْٝ‬ػِ‪ٜ٤‬ب اُ‪ٞ‬أُ‪ٝ .ٕٞ‬أٓ‪٤‬ش ك‪ٜ٤‬ب عِْ سا‪٣‬ز‪ٚ‬‬
‫ُضػ‪ ٚٔ٤‬اُ٘غش االر‪ ٖٓ ٚ٤‬اُؾ‪ٞ‬اىئ اُجؼ‪٤‬ذح اُـشث‪٤‬خ أخش اُضٓبٕ كزغٔغ ُ‪ٜ‬ب فش‪٣‬خ‪ٜ‬ب ٖٓ ًَ اُذٗ‪٤‬ب‪ٝ ،‬رشد ُ‪ ٚ‬اُؼشػ ‪٣ٝ‬خشة‬
‫اُؼشام ك‪ٓ ٢‬الؽْ ثذا‪٣‬خ أخش اُضٓبٕ‪٣ٝ .‬ؾبسة أٓ‪٤‬ش اُزٗت اُقـ‪٤‬ش ع‪ٞ٤‬ػ أُ‪ٜ‬ذ‪ٝ ١‬ؽبٕ خشاة اُجِذ ٓش‪ ٙ‬أخش‪ ٟ‬الٕ أٓ‪٤‬ش‪ٛ‬ب‬
‫عش اُلغبد‪... ).‬‬
‫‪ٛ‬ز‪ ٙ‬ا‪٥‬صبس اُؼغ‪٤‬جخ ‪ٝ‬اُز‪ ٢‬ؽذس ث‪ٜ‬ب اُقؾبث‪ ٢‬أث‪ٛ ٢‬ش‪٣‬شح ؽ‪٤‬ش ًبٕ اؽلظ اُ٘بط الٕ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ دػب ُ‪ ٚ‬ثزُي‬
‫ًٔب ك‪ ٢‬ؽذ‪٣‬ش اُجخبس‪ ١‬أُؼش‪ٝ‬ف ك‪ً ٢‬زبة اُؼِْ‪ .‬هبٍ أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح (ؽلظذ ٖٓ سع‪ ٍٞ‬اهلل ‪ٝ‬ػبء‪ .ٖ٣‬أٓب أؽذا‪ٔٛ‬ب كوذ ثض‪٤‬ز‪ٚ‬‬
‫‪ٝ‬أٓب األخش كِ‪ ٞ‬ثض‪٤‬ز‪ ٚ‬هيغ ‪ٛ‬زا اُجِؼ‪)ّٞ‬‬
‫‪ٝ‬هذ رًش اثٖ ؽغش ك‪ " ٢‬كزؼ اُجبس‪ "١‬إٔ أثب ‪ٛ‬ش‪٣‬شح ًبٕ ‪٣‬ؼِْ أعٔبء األٓشاء ‪ٝ‬اُغالى‪ٝ ٖ٤‬أعٔبء اثبئ‪ٝ ،ْٜ‬هذ ًزْ أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح‬
‫رُي اُؼِْ صْ ؽذس ث‪ ٚ‬هجَ ٓ‪ٞ‬ر‪ ٚ‬رؤصٔب إٔ ‪ً ٌٕٞ٣‬زْ ػِٔب‪ ،‬كِؼَ ‪ٛ‬زا األصش أُزً‪ٞ‬س ًبٕ ٓٔب ؽذس ث‪ ٚ‬سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪.ٚ‬‬
‫‪ًٝ‬بٕ اُ‪ٜٞ٤‬د‪ٞٗ " ١‬عزشادآ‪ٞ‬ط " ٖٓ ٖٓ اخز ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬األؽبد‪٣‬ش اُز‪ ٢‬س‪ٝ‬ا‪ٛ‬ب أث‪ٛ ٢‬ش‪٣‬شح‪ ،‬صْ ر٘جؤ ثبُٔغزوجَ‪ًٝ ،‬بٗذ كؼال‬
‫ٓيبثوخ ُِ‪ٞ‬اهغ‪.‬‬
‫‪ٓ ٖٓٝ‬ب س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح ‪ًٝ‬بٕ ‪ٌ٣‬زٔ‪ ٖٓ ٚ‬هجَ‪ًٔ ،‬ب ‪ٝ ٞٛ‬سد ك‪ ٢‬فبؽت ًزبة ( أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬أُ٘زظش‪): -‬‬
‫(((ؽشة آخش اُضٖٓ ؽشة ً‪ ٚ٤ٗٞ‬أُشح أُضبُض‪ ٚ‬ثؼذ اص٘‪ً ٖ٤‬ج‪٤‬ش‪ٞٔ٣ ٖ٣‬د ك‪ٜ٤‬ب خالئن ًض‪٤‬شح‪ ،‬األ‪ ٠ُٝ‬أؽؼِ‪ٜ‬ب سعَ ً٘‪٤‬ز‪ ٚ‬اُغ‪٤‬ذ‬
‫اٌُج‪٤‬ش ‪ٝ‬ر٘بد‪ ١‬اُذٗ‪٤‬ب ثؤعْ ( ‪ٛ‬زِش )‪ٛٝ ،)) .........‬زا ٓٔب س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح ‪ٝ‬أثٖ ػجبط ‪ٝ‬ػِ‪ ٢‬ثٖ أث‪ ٢‬ىبُت سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ْٜ‬‬
‫عٔ‪٤‬ؼب‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬س‪ٝ‬ا‪٣‬خ خبف إٔ ‪٣‬ؾذس ث‪ٜ‬ب أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح‪ُٔٝ ،‬ب أؽظ أُ‪ٞ‬د خبف إٔ ‪ٌ٣‬زْ ػِٔب كوبٍ ُٖٔ ؽ‪ " ُٚٞ‬ك‪ٗ ٢‬جؤ ػِٔز‪ٚ‬‬
‫ػٖ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ػٔب ‪ً ٞٛ‬بئٖ ك‪ ٢‬ؽش‪ٝ‬ة أخش اُضٓبٕ‪ ،‬كوبُ‪ٞ‬ا‪ :‬أخجشٗب ‪ٝ‬ال ثؤط‪ .‬كوبٍ‪: -‬‬
‫(ك‪ ٢‬ػو‪ٞ‬د اُ‪ٜ‬غشح ثؼذ األُق ‪ٝ‬صالصٔبئخ ‪ٝ‬اػوذ‪ٝ‬ا ػو‪ٞ‬دا ‪٣‬ش‪ِٓ ٟ‬ي اُش‪ ّٝ‬إٔ ؽشة اُذٗ‪٤‬ب ‪٣‬غت إٔ رٌ‪ ،ٕٞ‬كؤساد اهلل ُ‪ ٚ‬ؽشثب‪.‬‬
‫‪٣ ُْٝ‬ز‪ٛ‬ت ى‪ َ٣ٞ‬صٖٓ ػوذ ‪ٝ‬ػوذ كغِو سعَ ٖٓ ثالد اعٔ‪ٜ‬ب " عشٖٓ " ُ‪ ٚ‬اعْ اُ‪ٜ‬ش اساد إٔ ‪ِٔ٣‬ي اُذٗ‪٤‬ب ‪٣ٝ‬ؾبسة اٌَُ ك‪٢‬‬
‫ثالد صِظ ‪ٝ‬خ‪٤‬ش‪ ،‬كؤٓغ‪ ٠‬ك‪ ٢‬ؿنت اهلل ثؼذ ع٘‪ٞ‬اد ٗبس أسدا‪ ٙ‬عش اُ‪ٞ‬ػ أ‪ ٝ‬اُش‪ٝ‬ط‪).‬‬
‫‪ٓ ٖٓٝ‬ب هبٍ أ‪٣‬نب ‪:-‬‬
‫(‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػو‪ٞ‬د اُ‪ٜ‬غشح ثؼذ األُق ‪ٝ‬صالصٔبئخ ػذ خٔغب أ‪ ٝ‬عزب ‪٣‬ؾٌْ ٓقش سعَ ‪ٗ ( ٠ٌ٘٣‬بفش ) ‪٣‬ذػ‪ ٙٞ‬اُؼشة ؽغبع اُؼشة‪،‬‬
‫‪ٝ‬أرُ‪ ٚ‬اهلل ك‪ ٢‬ؽشة ‪ٝ‬ؽشة ‪ٓٝ‬بًبٕ ٓ٘ق‪ٞ‬سا‪٣ٝ ،‬ش‪٣‬ذ اهلل ُٔقش ٗقشا ُ‪ ٚ‬ؽوب ك‪ ٢‬أؽت ؽ‪ٜٞ‬س‪ ،ُٚ ٞٛٝ ٙ‬كؤسم‪ٓ ٠‬قش سة‬
‫اُج‪٤‬ذ ‪ٝ‬اُؼشة ثؤعٔش عبدا أث‪ ٙٞ‬أٗ‪ٞ‬س ٓ٘‪ ٌُٚ٘ ،ٚ‬فبُؼ ُق‪ٞ‬ؿ أُغغذ األهق‪ ٠‬ثبُجِذ اُؾض‪ٝ ،ٖ٣‬ك‪ ٢‬ػشام اُؾبّ سعَ‬
‫ٓزغجش‪ .....ٝ .....‬عل‪٤‬بٗ‪ ،٢‬ك‪ ٢‬أؽذ‪ ٟ‬ػ‪ً ٚ٤٘٤‬غَ هِ‪ٝ ،َ٤‬اعٔ‪ ٖٓ ٚ‬اُقذاّ ‪ ٞٛٝ‬فذاّ ُٖٔ ػبسم‪ ،ٚ‬اُذٗ‪٤‬ب عٔؼذ ُ‪ ٚ‬ك‪" ٢‬‬
‫ً‪ٞ‬د " فـ‪٤‬ش دخِ‪ٜ‬ب ‪ٓ ٞٛٝ‬ذ‪ٝ ٕٞٛ‬ال خ‪٤‬ش ك‪ ٢‬اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬اال ثبإلعالّ ‪ ٞٛٝ‬خ‪٤‬ش ‪ٝ‬ؽش‪ٝ ،‬اُ‪ُ َ٣ٞ‬خبئٖ أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬األٓ‪.ٖ٤‬‬
‫‪ٝ‬ك‪ ٢‬ػو‪ٞ‬د اُ‪ٜ‬غشح ا‪ُ٥‬ق ‪ٝ‬اسثؼٔبئ‪ٝ ،ٚ‬اػوذ اص٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬صالصخ‪٣ ...‬خشط أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬األٓ‪٣ٝ ،ٖ٤‬ؾبسة ًَ اٌُ‪٣ ٕٞ‬غٔؼ‪ُٚ ٕٞ‬‬
‫اُنبُ‪ٝ ٕٞ‬أُـن‪ٞ‬ة ػِ‪ٝ ،ْٜ٤‬اُز‪ٓ ٖ٣‬شد‪ٝ‬ا ػِ‪ ٠‬اُ٘لبم ك‪ ٢‬ثالد اإلعشاء ‪ٝ‬أُؼشاط ػ٘ذ عجَ ٓغذ‪ٝ ٕٝ‬رخشط ُ‪ٌِٓ ٚ‬خ اُذٗ‪٤‬ب‬
‫‪ٝ‬أٌُش‪ ،‬صاٗ‪ ٚ٤‬أعٔ‪ٜ‬ب "أٓش‪ٌ٣‬ب "‪ .‬رشا‪ٝ‬د اُؼبُْ ‪ٓٞ٣‬ئز ك‪ ٢‬اُنالٍ ‪ٝ‬اٌُلش ‪ٜٞ٣ٝ‬د اُذٗ‪٤‬ب ‪ٓٞ٣‬ئز ك‪ ٢‬أػِ‪ ٠‬ػِ‪ًَ ٌِٕٞٔ٣ ٖ٤٤‬‬
‫اُوذط ‪ٝ‬أُذ‪٘٣‬خ أُوذعخ‪ ًَٝ .‬اُجالد رؤر‪ ٖٓ ٢‬اُجؾش ‪ٝ‬اُغ‪ ٞ‬اال ثالد اُضِظ اُش‪٤ٛ‬ت ‪ٝ‬ثالد اُؾش اُش‪٤ٛ‬ت‪٣ٝ ،‬ش‪ ٟ‬أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬إٔ ًَ‬
‫اُذٗ‪٤‬ب ػِ‪ ٚ٤‬ثبٌُٔش اُغ‪٤‬ئ‪٣ٝ ،‬ش‪ ٟ‬اهلل اؽذ ٌٓشا‪٣ٝ ،‬ش‪ ٟ‬إٔ ًَ ً‪ ٕٞ‬اهلل ُ‪ ،ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬أُشعغ ‪ٝ‬أُق‪٤‬ش‪ ًَٝ ،‬اُذٗ‪٤‬ب ؽغش ُ‪ٚ‬‬
‫‪ٌِٜٔ٣‬ب كشػب ‪ٝ‬عزسا‪ .....‬ك‪٤‬شٓ‪ ْٜ٤‬اهلل ثؤًشة سٓ‪٣ ٢‬ؾشم ػِ‪ ْٜ٤‬األسك ‪ٝ‬اُجؾش ‪ٝ‬اُغٔبء ‪ٝ‬رٔيش اُغٔبء ٓيش اُغ‪ٞ‬ء‪،‬‬
‫‪ِ٣ٝ‬ؼٖ أ‪ َٛ‬األسك ًَ ًلبس األسك‪ٝ ،‬ثؤرٕ اهلل ‪٣‬ض‪ ٍٝ‬اٌُلش ‪).‬‬
‫كؾقبس اُؼشام هذ أػوج‪ ٚ‬ؽقبس كِغي‪ ٖ٤‬ثبُغذاس اُؼبصٍ‪ٝ ،‬هذ ‪ٔ٣‬زذ اُ‪ ٠‬ع‪ٞ‬س‪٣‬ب ‪ُٝ‬ج٘بٕ‪ .‬صْ ‪ ٌٕٞ٣‬ظ‪ٜٞ‬س أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬اُخِ‪٤‬لخ اُز‪١‬‬

‫‪44‬‬
‫‪٣‬ؾض‪ ٢‬أُبٍ ؽض‪٤‬ب ال ‪٣‬ؼذ‪ ٙ‬ػذا ثؼذ اٗونبء ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬اُ‪ٜ٤ٜ٘‬خ اُز‪ٗ ٢‬ؼ‪٤‬ؼ ك‪ٜ٤‬ب‪.‬‬
‫س‪ٓ ٟٝ‬غِْ ثغ٘ذ‪ ٙ‬ػٖ عبثش ثٖ ػجذ اهلل سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ ٚ‬هبٍ ػٖ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ٞ٣‬ؽي أ‪ َٛ‬اُؼشام إٔ ال‬
‫‪٣‬غج‪ ٠‬اُ‪ ْٜ٤‬هل‪٤‬ض دس‪ .ْٛ‬هِ٘ب ٖٓ أ‪ ٖ٣‬راى هبٍ‪ ٖٓ :‬هجَ اُؼغْ صْ هبٍ‪ٞ٣ :‬ؽي أ‪ َٛ‬اُؾبّ أال ‪٣‬غج‪ ٠‬اُ‪ ْٜ٤‬د‪٘٣‬بس ‪ٝ‬ال ‪ٛ‬ذ‪ ١‬هِ٘ب‬
‫ٖٓ أ‪ ٖ٣‬رُي ؟ هبٍ‪ ٖٓ :‬هجَ اُش‪ ّٝ‬صْ عٌذ ‪ٜ٤٘ٛ‬خ صْ هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ٌٕٞ٣ :‬ك‪ ٢‬أخش أٓز‪ ٢‬خِ‪٤‬لخ ‪٣‬ؾض‪٢‬‬
‫أُبٍ ؽض‪٤‬ب ال ‪٣‬ؼذ‪ ٙ‬ػذا)‬
‫أٓب اُؾشة اُضبُضخ اُؼبُٔ‪٤‬خ ‪ ٢ٛ‬ع‪ٞ‬الد كٔب س‪ٝ‬ا‪ٗ ٙ‬ؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ك‪ً ٢‬زبة اُلزٖ ثغ٘ذ خبُذ ثٖ ٓؼذإ هبٍ‪:‬‬
‫"‪ٜ٣‬ضّ اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬اُغٔبػخ ٓشر‪ ٖ٤‬صْ ‪ِٜ٣‬ي"‬
‫هبٍ ٗؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ( ؽ‪٤‬خ اُجخبس‪ٝ ،)١‬عبم ثغ٘ذ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬ػِ‪ ٢‬ثٖ أث‪ ٢‬ىبُت سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ ٚ‬هبٍ ( ارا ظ‪ٜ‬ش اُغل‪٤‬بٗ‪٘٣ ُْ ٢‬ظ‬
‫ٖٓ رُي اُجالء اال ٖٓ فجش ػِ‪ ٠‬اُؾقبس‪).‬‬
‫أٓب ػٖ ث٘بء ٓذ‪٘٣‬خ ثبثَ كل‪ ٢‬األصش‪ ":‬ارا ث٘‪٤‬ذ ٓذ‪ ٚ٘٣‬ػِ‪ ٠‬ؽبىئ اُلشاد‪ ..‬ؽز‪ ٠‬ال رٔز٘ؼ‪ٞ‬ا ػٖ رٍ ‪٘٣‬ضٍ ثٌْ ‪ٝ‬ارا ث٘‪٤‬ذ ٓذ‪٘٣‬خ‬
‫اُ٘‪ٜ‬ش‪ ٖ٣‬ثؤسك ٓ٘ويؼخ ٖٓ اسك اُؼشام أرزٌْ اُذ‪ٔ٤ٛ‬بء‪..‬‬
‫‪٘٣ " ٚ٘ٓٝ‬ضٍ ػِ‪ٜٗ ٠‬ش ٖٓ اٗ‪ٜ‬بس أُؾشم ‪٣‬ج٘‪ ٢‬ػِ‪ٓ ٚ٤‬ذ‪٘٣‬زبٕ ‪٣‬ؾن اُ٘‪ٜ‬ش ث‪ٜٔ٘٤‬ب ؽوب‪ ،‬عٔغ ك‪ٜ٤‬ب ًَ عجبس ػ٘‪٤‬ذ"‬
‫ك‪ٜ‬زا اُزؾبُق اُؾذ‪٣‬ش اُز‪ ١‬ؽؾذر‪ ٚ‬أٓش‪ٌ٣‬ب ًشد كؼَ ُِزذٓ‪٤‬ش ‪ٝ‬اُز‪ ٢‬ػشكذ هجَ إٔ رؾذس ٖٓ ٓخي‪ٞ‬ىبد اعالٓ‪ ٖٓ ٚ٤‬أؽبد‪٣‬ش‬
‫كزٖ أخش اُضٓبٕ ‪ٓٝ‬ب رؾ٘‪ ٚ‬ا‪ ٕ٥‬ثؾشة اإلس‪ٛ‬بة ‪ٝ‬اُوقذ ٓ٘‪ ٚ‬مشة اإلعالّ ك‪ ٢‬ػوش داس‪٘ٛ ٖٓٝ ٙ‬ب ع‪ٜ٤‬ضّ ‪ٛ‬زا اُزؾبُق‬
‫اُذ‪ٓ ٢ُٝ‬ش‪ ٙ‬أخش‪ٝ ٟ‬ع‪٤‬لؾَ ك‪ ٢‬رؾو‪٤‬ن ا‪ٛ‬ذاه‪ُِٔ ٚ‬شح اُضبٗ‪٤‬خ‪٘ٛٝ ،‬ب رزغغ دائشح أُ‪ٞ‬اع‪ٜ‬بد ؽز‪ ٠‬رؼشى أُ٘يوخ ًِ‪ٜ‬ب ػشى‬
‫األد‪ٝ ْ٣‬رجذأ ثؼذ‪ٛ‬ب أُالؽْ اُؼظبّ ؽش‪ٝ‬ة ‪ٝ‬كزٖ أخش اُضٓبٕ‪.‬‬
‫ظ‪ٜٞ‬س اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ( أكـبٗغزبٕ‪):‬‬
‫س‪ٗ ١ٝ‬ؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ثغ٘ذ‪ ٖٓ ٙ‬أؽبد‪٣‬ش اُشع‪ ٍٞ‬ك‪ ٢‬كزٖ أخش اُضٓبٕ ( رخشط سا‪٣‬خ ع‪ٞ‬داء ُج٘‪ ٢‬اُؼجبط صْ رخشط ٖٓ‬
‫خشاعبٕ أخش‪ ٟ‬ع‪ٞ‬داء هال ٗغ‪ ْٜ‬ع‪ٞ‬د ‪ٝ‬ص‪٤‬بث‪ ْٜ‬ث‪٤‬ل‪ ...‬اُ‪ ٠‬إٔ هبٍ‪ ٌٕٞ٣ :‬ث‪ ٖ٤‬خش‪ٝ‬ع‪ٝ ٚ‬ث‪ ٖ٤‬إٔ ‪٣‬غِْ األٓش ُِٔ‪ٜ‬ذ‪ ١‬اص٘بٕ‬
‫‪ٝ‬عجؼ‪ ٕٞ‬ؽ‪ٜ‬شا ‪).‬‬
‫ك‪ٜ‬زا األصش ‪٣‬ج‪ ٖ٤‬إٔ اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د االخ‪٤‬ش‪ ٙ‬ك‪ ٢‬خشاعبٕ ( أكـبٗغزبٕ ) ‪ ٢ٛ‬ؿ‪٤‬ش اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ُِؾ‪٤‬ؼخ اال‪٣‬شاٗ‪.ٖ٤‬‬
‫ػٖ ؽلق‪ ٚ‬ص‪ٝ‬ط اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ػٖ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ هبٍ " ارا عٔؼزْ ث٘بط ‪٣‬ؤر‪ ٖٓ ٕٞ‬هجَ‬
‫أُؾشم أ‪ ُٞٝ‬د‪ٛ‬بء ‪٣‬ؼغت اُ٘بط ٖٓ ص‪ ْٜ٣‬كوذ أظِزٌْ اُغبػخ )‬
‫‪ٛٝ‬زا اُؾذ‪٣‬ش ػٖ اُشع‪٣ ٍٞ‬قل‪ ْٜ‬رٔبٓب ‪٣ ْٛٝ‬غ‪٤‬ئ‪ ٖٓ ٕٞ‬اُؾشم ( أكـبٗغزبٕ ) ‪ٝ‬ظ‪ٜٞ‬س‪ ْٛ‬ثذء أُالؽْ ‪ٝ‬هشة اُغبػخ‪.‬‬
‫‪ٝ‬ػٖ اُض‪ٛ‬ش‪ ١‬هبٍ ُؾذ‪٣‬ش ػٖ اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( روجَ اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ٖٓ أُؾشم ك‪ ْٜ‬ى‪ٞ‬اٍ اُوبٓخ ػِ‪ْٜ٤‬‬
‫ٓ‪ٜ‬بثخ ًبُغٔبٍ أُغِِخ أفؾبة ؽؼ‪ٞ‬س أٗغبث‪ ْٜ‬اُوش‪ٝ ٟ‬أعٔبإ‪ ْٛ‬اٌُ٘‪.. ).٠‬‬
‫‪ٛٝ‬زا أ‪٣‬نب فلبر‪ ْٜ‬ك‪ ْٜ‬ى‪ٞ‬اٍ اُوبٓ‪ ٚ‬ػِ‪ٜٓ ْٜ٤‬بثخ ًبُغٔبٍ أُغِِخ ( أُـيبح ف‪٤‬بٗخ ُ‪ٜ‬ب ) ‪ٝ‬هذ أىِو‪ٞ‬ا ؽؼش اُشأط ‪ٝ‬اُِؾ‪٤‬خ‬
‫‪ٝ‬أٗغبث‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬اُوش‪ ٟ‬اُز‪ ٢‬عبء‪ٝ‬ا ٓ٘‪ٜ‬ب ‪ٝ‬أعٔبإ‪ً٘ ْٛ‬ب‪٣‬بد ( ػجذا ُغالّ مؼ‪٤‬ق‪ َ٤ًٝٝ ،‬اؽٔذ ٓز‪ٝ ،ًَٞ‬ثغْ اهلل خبٕ‪.. ).‬‬
‫إٔ ٓغئ اُـشة ثشا‪٣‬بر‪ُ ٚ‬نشة أفؾبة اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د أٗٔب ُؼِٔ‪ ْٜ‬أُغجن إٔ ‪٘ٛ‬بى ؽخقب ٖٓ اُؼشة ع‪٤‬ؤر‪٣ٝ ٢‬ؾٌْ اُؼبُْ‬
‫‪ٛٝ‬زا هذ ػِٔ‪ً ٖٓ ٙٞ‬زج‪ٝ ْٜ‬أُخي‪ٞ‬ىبد االعالٓ‪ ٚ٤‬أُغش‪ٝ‬هخ ٖٓ أؽبد‪٣‬ش اُشع‪ ٍٞ‬اُز‪ ٢‬ؽلظ‪ٜ‬ب أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح ‪ٝ‬إ ػ‪٤‬غ‪ ٠‬ػِ‪ٚ٤‬‬
‫اُغالّ ُٖ ‪٣‬ؤر‪ ٢‬اال‬
‫ثذخ‪ ُْٜٞ‬ثؾشة ك‪ ٢‬اسك اُؾبّ ‪ًٝ‬بٕ ُ‪ٓ ْٜ‬ب اساد‪ ٝ‬ثبُؾبم ًَ ٓب‪ ٞٛ‬اعالٓ‪ ٢‬ثبإلس‪ٛ‬بة‪.‬‬
‫س‪ٗ ٟٝ‬ؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ثغ٘ذ‪ ٙ‬اُ‪ ٠‬سعبء ثٖ أث‪ ٢‬عِٔ‪ ٚ‬ػٖ هج‪ ٚ‬ثٖ أث‪ ٢‬ص‪٘٣‬ت اٗ‪ ٚ‬هذّ أُوذط ‪٣‬زنٖٔ كوِذ ُ‪ُ " ٚ‬ؼِي رخبف‬
‫أُـشة ؟ هبٍ‪ :‬إٔ كز٘ز‪ ُٖ ْٜ‬رؼذ‪ٓ ْٛٝ‬بُْ رخشط اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ‪ .‬كبرا خشعذ اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د كخق ؽش‪).ْٛ‬‬
‫كز٘خ أُـشة أ‪ ١‬خش‪ٝ‬ط أُـشة ثذأد كؼال ثظ‪ٜٞ‬س أفؾبة اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ‪٣‬ج‪ ٖ٤‬رُي اُؾذ‪٣‬ش اُزبُ‪:٢‬‬

‫‪45‬‬
‫هبٍ ٗؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ثغ٘ذ‪ ٙ‬ػٖ اُض‪ٛ‬ش‪ ١‬هبٍ ‪:‬‬
‫(ارا اخزِلذ اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ك‪ٔ٤‬ب ث‪ٜ٘٤‬ب أرب‪ ْٛ‬اُشا‪٣‬بد اُقلش)‪...‬‬
‫‪ٝ‬هذ اخزِل‪ٞ‬ا كؼال ك‪ٔ٤‬ب ث‪ ْٜ٘٤‬كؼال ‪ٝ‬روبرَ اُلش‪٣‬وبٕ اُيبُجبٕ ‪ٝ‬ه‪ٞ‬اد اُزؾبُق اُؾٔبُ‪ ٢‬كغبءر‪ ْٜ‬اُشا‪٣‬بد اُقلش سا‪٣‬بد اُـشة‬
‫اُقِ‪٤‬ج‪٤‬خ‪ .........‬كٖٔ أخجش سع‪ُ٘ٞ‬ب أُقيل‪ ٠‬ثؤؽذاس رغش‪ ١‬ا‪ٝ ٕ٥‬ؽذس ػ٘‪ٜ‬ب ٓؾزسا أٓز‪ ٚ‬هجَ ٓب ‪٣‬ض‪٣‬ذ ػٖ ‪ 4111‬ع٘‪ٚ‬‬
‫!‬
‫اُو‪ٞ‬اد اُقِ‪٤‬ج‪٤‬خ رؼجش ه٘بح اُغ‪٣ٞ‬ظ ‪ٝ‬سئ‪٤‬ظ األسًبٕ األػشط‪:‬‬
‫رؼغت ػ٘ذٓب رش‪ٝ ٟ‬روشا أصبس ٓذ‪ ٚٗٝ‬ك‪ ٢‬اٌُزت ٓ٘ز ٓئبد اُغ٘‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أٓ‪ٞ‬س ُْ ‪ٌ٘٣‬ؾق أصش‪ٛ‬ب اال ك‪ ٢‬صٓبٗ٘ب ‪ٛ‬زا ‪ ٌُٖٝ‬اُؼغت‬
‫‪٣‬ض‪ ٍٝ‬ارا ػشك٘ب اٗ‪ٜ‬ب ٖٓ ه‪ ٍٞ‬أُؼق‪ ّٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ،‬أ‪ ٖٓ ٝ‬ه‪ ٍٞ‬أفؾبث‪ ٚ‬اٌُشاّ اُز‪ ٖ٣‬أخز‪ٛٝ‬ب ٖٓ ًالّ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪٠‬‬
‫اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪.‬‬
‫كٔب أػغت األخجبس ػٖ ؽقبس اُؼشام ‪ٝ‬ؽقبس اُؾبّ‪.‬‬

‫كجؤ‪ ١‬اؽبس‪ ٙ‬رلغش اؽبسح اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ اُ‪ ٠‬سعبٍ ى‪ٞ‬اٍ مخبّ ‪٣‬يِو‪ ٕٞ‬ؽؼش اُشأط ‪ٝ‬اُِؾ‪٤‬خ ‪ِ٣ٝ‬جغ‪ٕٞ‬‬
‫اُؼٔبئْ اُغ‪ٞ‬داء ‪ٝ‬اُؤقبٕ اُج‪٤‬نبء ك‪ ٢‬رشر‪٤‬ت ؿش‪٣‬ت ‪٣‬ض‪٤‬ش اُؼغت‪ ،‬صْ ‪٣‬خشع‪ ٖٓ ٕٞ‬أُؾشم ( اكـ٘غزبٕ ) صْ ‪٣‬خزِل‪ ٕٞ‬ك‪ٔ٤‬ب‬
‫ث‪ ْٜ٘٤‬ك‪٤‬ؤر‪ ْٜ٤‬اُـشة ُجذء اُؾش‪ٝ‬ة ‪ٝ‬أُالؽْ‪.‬‬
‫‪ٝ‬أ‪ ١‬ؽ‪ ٞٛ ٢‬ع‪٤‬ؼ اُـشة اُز‪٣ ١‬ؼجش ه٘يشح ٓقش ( ه٘بح اُغ‪٣ٞ‬ظ) ُنشة أُغِٔ‪ٝ ،ٖ٤‬اُؼغت ٖٓ ‪ٝ‬فق هبئذ‪ ْٛ‬األػِ‪٠‬‬
‫ثؤٗ‪" ٚ‬أػشط " صْ ٗش‪ ٟ‬سئ‪٤‬ظ ‪٤ٛ‬ئخ األسًبٕ أُؾزشًخ ‪ٔ٣‬ؾ‪ ٢‬ػِ‪" ٠‬ػٌبص‪٤ُ " ٖ٣‬وق أٓبّ أُ٘قخ ‪ِ٣ٝ‬و‪ ٢‬أ‪ ٍٝ‬ث‪٤‬بٕ ك‪٢‬‬
‫مشة ه‪ٞ‬اد اُزؾبُق أفؾبة اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ثؤكـبٗغزبٕ‪ ........‬عجؾبٕ اهلل رغِغَ ػغ‪٤‬ت هذ اخجشٗب ث‪ٗ ٚ‬ج‪٘٤‬ب أُقيل‪٠‬‬
‫فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ هجَ ٓب ‪٣‬ض‪٣‬ذ ػٖ ‪ 4111‬ع٘‪.ٚ‬‬
‫هبٍ ٗؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ػٖ اُض‪ٛ‬ش‪:١‬‬
‫(ارا اخزِلذ اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ك‪ٔ٤‬ب ث‪ ْٜ٘٤‬أرب‪ ْٛ‬اُشا‪٣‬بد اُقلش ك‪٤‬غزٔؼ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬ه٘يشح ٓقش ك‪٤‬وززَ أ‪ َٛ‬أُؾشم ‪ٝ‬أ‪ َٛ‬أُـشة‬
‫عجؼب صْ رٌ‪ ٕٞ‬اُذثش‪ ٙ‬ػِ‪ ٠‬أ‪ َٛ‬أُؾشم ؽز‪... )٠‬‬
‫إ ع‪٤‬ؼ اُـشة اُز‪ ١‬خشط صاؽلب اُ‪ ٠‬اُؾشم ٓغزبصا ه٘يشح ٓقش ( ه٘بح اُغ‪٣ٞ‬ظ ) ثؾغخ مشة اُشا‪٣‬بد اُغ‪ٞ‬د ‪ ،‬ع‪ٌٔ٤‬ش‬
‫‪٘ٛ‬بى ؽز‪٣ ٠‬غزغ‪٤‬ؼ أُؾشم ‪ٝ‬رزقبػذ ؽذح اُز‪ٞ‬رش ث‪ٝ ٚ٘٤‬ث‪ ٖ٤‬ه‪ٞ‬اد اُـشة اُـبص‪٣‬خ كز٘ؾت اُؾشة اُؼبُٔ‪٤‬خ اُضبُضخ ‪ٝ‬رغزٔش‬
‫عجؼب ‪ ٢ٛ َٛ ،‬عجغ ع٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬عجؼخ اؽ‪ٜ‬ش أ‪ ٝ‬عجؼخ أ‪٣‬بّ ‪ ٖٓٝ‬أُشعؼ اٗ‪ٜ‬ب عجؼخ أ‪٣‬بّ ًٔب ‪ ٞٛ‬ك‪ ٢‬ا‪٥‬صبس اُز‪ ٢‬رًش‪ٛ‬ب ٗؼ‪ ْ٤‬ثٖ‬
‫اُؾٔبد‪.‬‬
‫سئ‪٤‬ظ األسًبٕ ( األػشط ) " س‪٣‬زؾبسد ٓب‪٣‬شص‪":‬‬
‫س‪ٗ ٟٝ‬ؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ثغ٘ذ‪ ٙ‬ػٖ ًؼت هبٍ‪:‬‬

‫‪46‬‬

‫(ػالٓخ خش‪ٝ‬ط أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬اُ‪ ٚ٣ٞ‬روجَ ٖٓ أُـشة ػِ‪ٜ٤‬ب سعَ أػشط ٖٓ ً٘ذ‪) .ٙ‬‬
‫‪ٛٝ‬زا ٓب ؽذس كؼال " س‪٣‬زؾبسد ٓب‪٣‬شص" ‪٣‬وجَ ػِ‪ ٠‬ػٌبص‪٤ُ ٖ٣‬ؼِٖ ُِؾؼت األٓش‪ ٢ٌ٣‬ثذء ػِٔ‪٤‬بد اُو‪ٞ‬اد أُؾزشًخ اُغ‪٣ٞ‬خ‬
‫‪ٝ‬اُجش‪٣‬خ ‪ٝ‬اُجؾش‪٣‬خ مذ أكـبٗغزبٕ‪ .........‬كؤ‪ ١‬ؽذ‪٣‬ضب ثؼذ ‪ٛ‬زا رٌلش‪ٝ ..ٕٝ‬اهلل فذهذ ‪٣‬ب سع‪ ٍٞ‬اهلل ًبٗذ ًٔب هِذ سعَ أػشط‬
‫ٖٓ ً٘ذ‪٣ ٙ‬و‪ٞ‬د سا‪٣‬بد ث٘‪ ٞ‬األفلش‪.‬‬
‫إ خش‪ٝ‬ط أُ‪٣ٞ‬خ اُو‪ٞ‬اد أُؾزشًخ ( اُشا‪٣‬بد اُقلش) رؾذ ه‪٤‬بدح األػشط اٌُ٘ذ‪ ُٜٞ ١‬ثذء أُالؽْ ‪ ٞٛٝ‬ػالٓخ خش‪ٝ‬ط‬
‫أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ‪.‬‬
‫‪ٝ‬إ ً٘ب ػغج٘ب ٖٓ سئ‪٤‬ظ األسًبٕ األػشط‪ ،‬كِ٘ؼغت ٖٓ ٗـ أخش س‪ٝ‬ا‪ٗ ٙ‬ؼ‪ ْ٤‬أ‪٣‬نب ‪٣‬قق األػشط ‪ٛ‬زا ثؤٗ‪ " :ٚ‬صْ ‪٣‬ظ‪ٜ‬ش‬
‫اٌُ٘ذ‪" ١‬األػشط" ك‪ ٢‬ؽبسح ؽغ٘‪).ٚ‬‬
‫كبرا ٗظشد اُ‪" ٠‬األػشط" ثِجبع‪ ٚ‬اُؼغٌش‪ ١‬اُؾغٖ ‪ٓٝ‬ب ػِ‪٤ٗ ٖٓ ٚ٤‬بؽ‪ٝ ٖ٤‬ؽبساد‪ ،‬ال رِٔي اال إٔ رو‪ ٍٞ‬فذهذ ‪٣‬ب سع‪ٍٞ‬‬
‫اهلل ؽوب ظ‪ٜٞ‬س أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ػِ‪ ٠‬األث‪ٞ‬اة‪ ،‬كوذ ظ‪ٜ‬ش اُوبئذ اٌُ٘ذ‪ ١‬اُغ٘شاٍ األػشط ثؾبسر‪ ٚ‬اُؾغ٘‪.ٚ‬‬
‫ػالٓبد خش‪ٝ‬ط أُ‪ٜ‬ذ‪:١‬‬
‫إ اُؼالٓخ االً‪٤‬ذ‪ُ ٙ‬ظ‪ٜٞ‬س أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬خغق اُغ‪٤‬ؼ اُز‪٣ ١‬شعِ‪ ٚ‬اُ‪ ٚ٤‬اُغل‪٤‬بٗ‪ٞٓٝ ٢‬د خِ‪٤‬لخ ‪ٝ‬هزبٍ ػِ‪ ٠‬أُِي‪ٗٝ ،‬ؾ‪ٞ‬ة ؽشة‬
‫‪ٛ‬شٓغذ‪.ٕٝ‬‬
‫‪ٝ‬ؽشة ‪ٛ‬شٓغذ‪ ٕٝ‬ر‪ٞ‬ارشد ًضش‪ٝ ٙ‬ر‪ٞ‬كشد ػِ‪ ٠‬اصجبر‪ٜ‬ب ‪ًٝ‬ض‪٤‬شا ٖٓ أُغِٔ‪ ٖ٤‬ال ‪٣‬ؼِٔ‪ٓ ٕٞ‬ب‪٤ٛ‬خ ‪ٛ‬شٓغذ‪ٓٝ ٕٝ‬ب رؼ٘‪ ٢‬ك‪٢‬‬
‫هبٓ‪ٞ‬ط أ‪ َٛ‬اٌُزبة‪٘ٛٝ ،‬ب ٗوقذ ‪ٛ‬شٓغذ‪ًٔ ٕٝ‬ذُ‪٤ُٝ ٍٞ‬ظ ًِلظ‪ ٢ٛٝ ،‬ؽشة ػبُٔ‪ ٚ٤‬صبُض‪ًٔ ٚ‬ب ‪ٝ‬سد ػٖ س‪ٝ‬اح اُؾذ‪٣‬ش‬
‫‪ ْٜ٘ٓٝ‬أث‪ٛ ٞ‬ش‪٣‬شح ‪ٓٝ‬زً‪ٞ‬سح ك‪ ٢‬اٌُض‪٤‬ش ٖٓ أُخي‪ٞ‬ىبد االعالٓ‪ًٔ ،ٚ٤‬ب اٗ‪ٜ‬ب ٓزً‪ٞ‬سح ك‪ً ٢‬زت اُ٘قبس‪ ٟ‬عبء ك‪ ٢‬علش اُشإ‪٣‬ب‪:‬‬
‫" ‪ٝ‬عٔؼذ األس‪ٝ‬اػ اُؾ‪٤‬يبٗ‪٤‬خ ع‪ٞ٤‬ػ اُؼبُْ ًِ‪ٜ‬ب ك‪ٌٓ ٢‬بٕ ‪٣‬غٔ‪ٛ ٠‬شٓغذ‪ – ٕٝ‬اإلٗغ‪ َ٤‬ؿ ‪ 144‬اُ٘بؽش داس اُضوبكخ‪.‬‬
‫‪٣‬و‪ (ٍٞ‬ع‪ ٢ٔ٤‬ع‪ٞ‬عشاد )‪ً٘ ( * :‬ذ أرٔ٘‪ ٠‬إٔ أه‪ ٍٞ‬ع٘ؾقَ ػِ‪ ٠‬اُغالّ‪ ٢ٌُ٘ٝ ،‬أإٖٓ ثبٕ ‪ٛ‬ش ٓغذ‪ ٕٝ‬هبدٓخ ‪ٝ‬ع‪٤‬خبك‬
‫ؿٔبس‪ٛ‬ب ك‪ٝ ٢‬اد‪ٓ (١‬غ‪٤‬ذ‪ )ٝ‬أٗ‪ٜ‬ب هبدٓخ أٗ‪٣ ْٜ‬غزي‪٤‬ؼ‪ ٕٞ‬إ ‪ٞ٣‬هؼ‪ٞ‬ا ػِ‪ ٠‬ارلبه‪٤‬بد اُغالّ اُز‪٣ ٢‬ش‪٣‬ذ‪ ،ٕٝ‬إٔ رُي ُٖ ‪٣‬ؾون‬
‫ؽ‪٤‬ئب‪٘ٛ ،‬بى أ‪٣‬بّ ع‪ٞ‬داء هبدٓخ‪).‬‬
‫‪٣‬و‪ " ٍٞ‬ع‪٤‬ش‪ ١‬كبُ‪ " َ٣ٞ‬صػ‪ ْ٤‬األف‪ ٖ٤٤ُٞ‬أُغ‪٤‬ؾ‪ ( :ٖ٤٤‬إٔ ‪ٛ‬ش ٓغذ‪ ٢ٛ ٕٝ‬ؽو‪٤‬وخ أٗ‪ٜ‬ب ؽو‪٤‬وخ ٓشًج‪ٗ ٌُٖٝ ٚ‬ؾٌش اهلل أٗ‪ٜ‬ب‬
‫عزٌ‪ٜٗ ٕٞ‬ب‪٣‬خ أ‪٣‬بّ اُؼبٓخ‪).‬‬
‫رو‪ " ٍٞ‬عش‪٣‬ظ ‪ٛ‬بُغَ " اٌُبرجخ االٓش‪ٗ ( :ٚ٤ٌ٣‬ؾٖ ٗئٖٓ ًٔغ‪٤‬ؾ‪ ٖ٤٤‬إٔ ربس‪٣‬خ االٗغبٗ‪ ٚ٤‬ع‪ٞ‬ف ‪٘٣‬ز‪ ٢ٜ‬ثٔؼشًخ رذػ‪" ٠‬‬
‫‪ٛ‬شٓغذ‪ٝ " ٕٝ‬إ أُؼشًخ ع‪ٞ‬ف رز‪ٞ‬ط ثؼ‪ٞ‬دح أُغ‪٤‬ؼ اُز‪ ١‬ع‪٤‬ؾٌْ ثؼ‪ٞ‬در‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬عٔ‪٤‬غ األؽ‪٤‬بء ‪ٝ‬األٓ‪ٞ‬اد ػِ‪ ٠‬ؽذ ع‪ٞ‬اء‪).‬‬
‫‪٣‬و‪ " ٍٞ‬ثبد س‪ٝ‬ثشرغ‪ " ٕٞ‬صػ‪ ْ٤‬األف‪ ٖ٤٤ُٞ‬االٗغ‪ ( :ٖ٤٤ُٞ‬إٔ اػبدح ٓ‪ُٞ‬ذ اعشائ‪ ٢ٛ َ٤‬االؽبس‪ ٙ‬اُ‪ٞ‬ؽ‪٤‬ذح اُ‪ ٠‬إٔ اُؼذ‬
‫اُز٘بصُ‪ُٜ٘ ٢‬ب‪٣‬خ اٌُ‪ ٕٞ‬هذ ثذأ كؼال‪ًٔ ،‬ب إٔ ٓغ ٓ‪ُٞ‬ذ د‪ُٝ‬خ اعشائ‪ َ٤‬كؤٕ ثو‪٤‬خ اُز٘جئاد أخزد رزؾون ثغشػخ‪).‬‬
‫‪٣‬و‪ " ٍٞ‬ث‪ ٢ِ٤‬عشا‪ٛ‬بّ " اُشئ‪٤‬ظ اُغبثن ُِوغب‪ٝ‬عخ االٗغ‪ ( :ٖ٤٤ُٞ‬إٔ اُؼبُْ ‪٣‬زؾشى ا‪ ٕ٥‬ثغشػخ ًج‪٤‬شح ٗؾ‪ٛ ٞ‬شٓغذ‪ ٕٝ‬إٔ‬

‫‪47‬‬
‫اُغ‪ َ٤‬اُؾبُ‪ ٢‬هذ ‪ ٌٕٞ٣‬أخش ع‪ َ٤‬ك‪ ٢‬اُزبس‪٣‬خ‪).‬‬
‫‪٣‬و‪ ٍٞ‬عٌ‪ٞ‬ك‪ِ٤‬ذ‪ ( :‬إٔ أُغ‪٤‬ؾ‪ ٖ٤٤‬أُخِق‪٣ ٖ٤‬غت إٔ ‪٣‬شؽج‪ٞ‬ا ث‪ٜ‬ز‪ ٙ‬اُؾبدصخ ألٗ‪ ٚ‬ثٔغشد ٓب رجذأ أُؼشًخ "‪ٛ‬شٓغذ‪ "ٕٝ‬كؤٕ‬
‫أُغ‪٤‬ؼ ع‪ٞ‬ف ‪٣‬شكؼ‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬اُغؾبة ‪ٞ٣ ُٖٝ‬اع‪ٜٞ‬ا ؽ‪ٓ ٖٓ ٢‬ؼبٗبح ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬اُؾشة ثبُشة اُ‪٤‬غ‪ٞ‬ع‪).‬‬
‫‪٣‬و‪ً ٍٞ‬زبة ( اُجؼذ اُذ‪ ٢٘٣‬ك‪ ٢‬اُغ‪٤‬بعخ االٓش‪ ) ٚ٤ٌ٣‬إٔ عجؼ‪ ٖٓ ٚ‬سإعبء أٓش‪ٌ٣‬ب ‪٣‬ئٓ٘‪ ٕٞ‬ثٔؼشًخ ‪ٛ‬ش ٓغذ‪. ٕٝ‬‬

‫ٓؼشًخ ‪ٛ‬شٓغذ‪ ٕٝ‬ؽو‪٤‬وخ ‪ٝ‬اهؼ‪ٝ ٚ‬اٗ‪ٜ‬ب هش‪٣‬ج‪ٓ ٚ‬غ اخزالف ك‪ ٢‬رلبف‪ٗٝ َ٤‬زبئظ ‪ٛ‬ز‪ ٙ‬أُؼشًخ ك٘و‪ :ٍٞ‬اٗ‪ٜ‬ب ٓؼشًخ رؾبُل‪ٚ٤‬‬
‫ػبُٔ‪ ٌٕٞ٣ ٚ٤‬أُغِٔ‪ٝ ٕٞ‬اُش‪" ّٝ‬أ‪ٝ‬سثب ‪ٝ‬أٓش‪ٌ٣‬ب" ىشكب ‪ٝ‬اؽذا ك‪٤‬وبرِ‪ ٕٞ‬ػذ‪ٝ‬ا ٓؾزشًب ال ٗؼِٔ‪٣ ٚ‬و‪ ٍٞ‬ػ٘‪ ٚ‬اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل‬
‫ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ػ٘‪ٜ‬ب ( ‪ ..‬ػذ‪ٝ‬ا ٖٓ ‪ٝ‬سائ‪ٝ ) ..ْٜ‬إ ً٘ب ٗش‪ُ ٟ‬شثٔب ‪ ٌٕٞ٣‬اُيشف األخش ‪ ٞٛ‬أُؼغٌش اُؾشه‪ ٢‬اُؾ‪ٞ٤‬ػ‪ٌٕٞ٣ٝ ٢‬‬
‫اُ٘قش ؽِ‪٤‬ق أُغِٔ‪ٝ ٖ٤‬اُش‪.ّٝ‬‬
‫هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( عزقبُؾ‪ ٕٞ‬اُش‪ ّٝ‬فِؾب أٓ٘ب كزـض‪ ٕٝ‬اٗزْ ‪ ْٛٝ‬ػذ‪ٝ‬ا ٖٓ ‪ٝ‬سائ‪ ْٜ‬كزغِٔ‪ٝ ٕٞ‬رـ٘ٔ‪ٕٞ‬‬
‫ثٔشط ر‪ ١‬رِ‪ ٍٞ‬ك‪٤‬و‪ ّٞ‬سعَ ٖٓ اُش‪ ّٝ‬ك‪٤‬شكغ اُقِ‪٤‬ت ‪٣ٝ‬و‪ :ٍٞ‬ؿِت اُقِ‪٤‬ت ك‪٤‬و‪ ّٞ‬اُ‪ ٚ٤‬سعَ ٖٓ أُغِٔ‪ ٖ٤‬ك‪٤‬وزِ‪ ٚ‬ك‪٤‬ـذس‬
‫اُش‪ٝ ّٝ‬رٌ‪ ٕٞ‬أُالؽْ ك‪٤‬غزٔؼ‪ ٌُْ ٕٞ‬ك‪ ٢‬صٔبٗ‪ ٖ٤‬ؿب‪ٓ ٚ٣‬غ ًَ ؿب‪ ٚ٣‬اص٘ب ػؾش أُلب)‪ .‬ؽذ‪٣‬ش فؾ‪٤‬ؼ س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬اؽٔذ ‪ٝ‬أث‪ ٞ‬دا‪ٝ‬د‬
‫‪ًٔٝ‬ب ‪ٝ ٞٛ‬امؼ ٖٓ ٗـ اُؾذ‪٣‬ش إٔ صٔخ ؽشث‪ ٖ٤‬عزوؼبٕ األ‪ٛ " ٢ٛ ٠ُٝ‬شٓغذ‪ " ٕٝ‬اُؼبُٔ‪٤‬خ ‪ ٢ٛٝ‬اُز‪٣ ٢‬ؼشك‪ٜ‬ب اُغٔ‪٤‬غ‬
‫‪٣ٝ‬ز‪ٞ‬هؼ‪ٜٗٞ‬ب أٓب اُضبٗ‪٤‬خ ‪" ٢ٛٝ‬أُالؽْ" ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ثؼل اُش‪ٝ‬ا‪٣‬بد" أُِؾٔخ اٌُجش‪ "ٟ‬ك‪ٜ‬زا ال ‪٣‬ؼِْ ث‪ٜ‬ب اال هِ‪ ٢ٛٝ َ٤‬اُز‪ ٢‬عزٌ‪ٕٞ‬‬
‫ث‪ ٖ٤‬أُغِٔ‪ ٖ٤‬اُش‪ ( ّٝ‬أ‪ٝ‬سثب ‪ٝ‬أٓش‪ٌ٣‬ب ) ك‪ ٢‬أػوبة ٓؼشًخ ‪ٛ‬شٓغذ‪ ٕٝ‬ؽ‪٤‬ش ‪ ٌٕٞ٣‬ؿذس اُش‪.ّٝ‬‬
‫كٔؼشًخ "‪ٛ‬شٓغذ‪ ٢ٛ " ٕٝ‬أ‪ٓ ٍٝ‬ب ٗ٘زظش‪ً ٙ‬جذا‪٣‬خ كزٖ ‪ٓٝ‬الؽْ ‪ ٢ٛٝ‬ؽشة ٓذٓش‪٣ٝٞٗ ٙ‬خ رل٘‪ٓ ٢‬ؼظْ االعِؾ‪ ٚ‬االعزشار‪٤‬غ‪٤‬خ‬
‫ٕ ‪٣ٝ‬ؼ‪ٞ‬د اُوزبٍ ثبُغ‪٤‬ق ‪ٝ‬اُشٓؼ ‪ٝ‬اُخ‪.َ٤‬‬
‫‪ٜ٘ٓٝ‬ب أ‪٣‬نب‪:‬‬
‫‪1‬اهجبٍ أُ‪٣ٞ‬خ ع‪ٞ٤‬ػ رخشط ٖٓ اُـشة ػِ‪ٜ٤‬ب سعَ أػشط‬‫‪2‬اٗؾغبس اُلشاد ػٖ عجَ ٖٓ ر‪ٛ‬ت ‪٣‬وززَ ػِ‪ ٚ٤‬اُ٘بط‬‫‪3‬ػغبئت ‪ٝ‬كزٖ ك‪ ٢‬ؽ‪ٞ‬اٍ ‪ٝ‬ر‪ ١‬اُوؼذح ‪ٝ‬ر‪ ١‬اُؾغخ‬‫ع‪٤‬ظ‪ٜ‬ش أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ك‪ ٢‬ؽ‪ٜ‬ش أُؾشّ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬سٓنبٕ اُغبثن ُظ‪ٜٞ‬س‪ ٙ‬رظ‪ٜ‬ش آ‪٣‬بد ‪ٝ‬امؾبد ‪ٝ‬أٓ‪ٞ‬س ؿش‪٣‬جخ ك‪ ٢‬اُغٔبء كزؾذس‬
‫‪ٛ‬ذ‪ٝ ٙ‬ف‪ٞ‬د ػظ‪٣ ْ٤‬غٔؼ‪ ًَ ٚ‬اُ٘بط ‪٣ٝ‬يِغ ٗغْ ُ‪ ٚ‬رٗت ‪٣‬نئ اُغٔبء ‪ٝ‬رٌ٘غق اُؾٔظ ‪ٝ‬اُؤش‪ ،‬كؤٕ ؽذس ‪ٛ‬زا ك‪ ٢‬سٓنبٕ‬
‫ًبٕ ك‪ ٢‬ؽ‪ٞ‬اٍ ٓؼٔؼخ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ر‪ ١‬اُوؼذح رغبرة اُوجبئَ ‪ٝ‬اُؾؼ‪ٞ‬ة االعالٓ‪ ٚ٤‬ك‪ٞٓ ٢‬عْ اُؾظ ؽز‪ ٠‬رغ‪ َ٤‬اُذٓبء ػِ‪ ٠‬عٔشح‬
‫اُؼوجخ ك‪ ٢‬أ‪٣‬بّ ػ‪٤‬ذ األمؾ‪ ٠‬كبرا ًبٕ رُي ظ‪ٜ‬ش أُ‪ٜ‬ذ‪ٝ ١‬ث‪٣ٞ‬غ ُ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬أُؾشّ ‪ ّٞ٣‬ػبؽ‪ٞ‬ساء‪.‬‬
‫س‪ٗ ٟٝ‬ؼ‪ ْ٤‬ثٖ ؽٔبد ثغ٘ذ‪ ٙ‬إٔ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ هبٍ ( ك‪ ٢‬سٓنبٕ آ‪٣‬خ ك‪ ٢‬اُغٔبء ًؼٔ‪ٞ‬د عبىغ‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ؽ‪ٞ‬اٍ‬
‫اُجالء‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ر‪ ١‬اُوؼذح اُل٘بء‪ٝ ،‬ك‪ ٢‬ر‪ ١‬اُؾغخ ‪٘٣‬ز‪ٜ‬ت اُؾبط‪ٝ ،‬أُؾشّ ‪ٓٝ‬ب أُؾشّ‪).‬‬
‫‪ٝ‬هبٍ فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ ٌٕٞ٣‬ف‪ٞ‬د ك‪ ٢‬سٓنبٕ‪ٓٝ ،‬ؼٔؼخ ك‪ ٢‬ؽ‪ٞ‬اٍ ‪ٝ‬ك‪ ٢‬ر‪ ١‬اُوؼذح رغبرة اُوجبئَ‪ٝ ،‬ػ٘ذئز ‪٘٣‬ز‪ٜ‬ت‬

‫‪48‬‬
‫اُؾبط ‪ٝ‬رٌ‪ِٓ ٕٞ‬ؾٔخ ػظ‪ٔ٤‬خ ث٘‪ٌ٣ ٠‬ضش ك‪ٜ٤‬ب اُوزِ‪ٝ ٠‬رغ‪ َ٤‬ك‪ٜ٤‬ب اُذٓبء ‪ ْٛٝ‬ػِ‪ ٠‬عٔشح اُؼوجخ‪).‬‬
‫‪ٝ‬هبٍ‪ :‬ارا ًبٗذ ف‪٤‬ؾخ ك‪ ٢‬سٓنبٕ كؤٗ‪ٓ ٌٕٞ٣ ٚ‬ؼٔؼخ ك‪ ٢‬ؽ‪ٞ‬اٍ‪ ..‬هِ٘ب‪ٓٝ :‬ب اُق‪٤‬ؾخ ‪٣‬ب سع‪ ٍٞ‬اهلل ؟ هبٍ‪ٛ :‬ذح ك‪ ٢‬اُ٘قق‬
‫ٖٓ سٓنبٕ ُ‪ِ٤‬خ عٔؼ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ع٘خ ًض‪٤‬شح اُضالٍ‪ ،‬كبرا فِ‪٤‬زْ اُلغش ٖٓ ‪ ّٞ٣‬اُغٔؼخ كزٌ‪ٛ ٕٞ‬ذ‪ ٙ‬ر‪ٞ‬هظ اُ٘بئْ ‪ٝ‬روؼذ اُوبئْ‬
‫‪ٝ‬رخشط اُؼ‪ٞ‬ائن ٖٓ خذ‪ٝ‬س‪ ٖٛ‬ك‪ِ٤ُ ٢‬خ عٔؼ‪ ٚ‬ع٘‪ً ٚ‬ض‪٤‬شح اُضالٍ‪ ،‬كبرا فِ‪٤‬زْ اُلغش ٖٓ ‪ ّٞ٣‬اُغٔؼخ كؤدخِ‪ٞ‬ا ث‪ٞ٤‬رٌْ ‪ٝ‬أؿِو‪ٞ‬ا‬
‫أث‪ٞ‬اثٌْ ‪ٝ‬عذ‪ٝ‬ا ً‪ٞ‬اًْ ‪ٝ‬دصش‪ٝ‬ا أٗلغٌْ ‪ٝ‬عذ‪ٝ‬ا أراٌْٗ كبرا أؽغغزْ ثبُق‪٤‬ؾخ كخش‪ٝ‬ا هلل عغذا ‪ٝ‬ه‪ُٞٞ‬ا‪:‬‬
‫"عجؾبٕ اُوذ‪ٝ‬ط‪ ،‬عجؾبٕ اُوذ‪ٝ‬ط سث٘ب اُوذ‪ٝ‬ط" كبٕ ٖٓ كؼَ رُي ٗغب ‪٣ ُْ ٖٓٝ‬لؼَ ‪ِٛ‬ي)‬
‫‪ٛٝ‬زا األصش ٖٓ ؽذ‪٣‬ش ػجذ اهلل ثٖ ٓغؼ‪ٞ‬د سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪٣ ٚ‬ؼِٔ٘ب ً‪٤‬ق اُزقشف ػ٘ذ عٔبع اُ‪ٜ‬ذ‪ ٙ‬اُؼظ‪ٔ٤‬خ‪.‬‬
‫كٔب‪ ٞٛ‬عجت اُ‪ٜ‬ذ‪ َٛ ٙ‬رش‪ ٞٛ ٟ‬اٗلغبس ٗ‪ ١ٝٞ‬أّ اسريبّ ٗ‪٤‬ضى مخْ ك‪ ٢‬األسك ؟ اهلل أػِْ‬
‫‪ٝ‬هبٍ ٓؾٔذ ثٖ ػِ‪ " :٢‬إ ُٔ‪ٜ‬ذ‪٘٣‬ب آ‪٣‬ز‪ٌٗٞ٣ ُْ ٖ٤‬ب ٓ٘ز خِن اهلل اُغٔ‪ٞ‬اد ‪ٝ‬األسك‪ٌ٘٣ ،‬غق اُؤش أل‪ ِٚ٤ُ ٍٝ‬ك‪ ٢‬سٓنبٕ‬
‫‪ٝ‬رٌ٘غق اُؾٔظ ك‪ ٢‬اُ٘قق ٓ٘‪ٌٗٞ٣ ُْٝ ٚ‬ب ٓ٘ز خِن اهلل اُغٔ‪ٞ‬اد ‪ٝ‬األسك " أخشع‪ ٚ‬اُذاس هي٘‪ ٢‬ك‪ ٢‬ع٘٘‪.ٚ‬‬
‫•أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ؽِوخ اُ‪ٞ‬فَ ث‪ ٖ٤‬اُؼالٓبد اُقـش‪ٝ ٟ‬اٌُجش‪ُِ ٟ‬غبػخ‬
‫أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬أُ٘زظش سعَ ؽبة ٖٓ أُغِٔ‪ ٖٓ ٖ٤‬آٍ اُج‪٤‬ذ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ٖٓ ‪ُٝ‬ذ اُؾغٖ ثٖ كبىٔخ ث٘ذ اُشع‪ٍٞ‬‬
‫فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ أعٔ‪ٓ ٚ‬ؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل أ‪ ١‬اعٔ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬اعْ اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ‪ٝ‬اعْ أث‪ ٚ٤‬ػِ‪ ٠‬اعْ أث‪ ٢‬اُ٘ج‪٢‬‬
‫فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪ ٞٛٝ ،‬اؽذ اُخِلبء اُشاؽذ‪ٝ ٖ٣‬االئٔ‪ ٚ‬أُ‪ٜ‬ذ‪.ٖ٤٣‬‬
‫‪ٝ‬أُ‪ٜ‬ذ‪ٓ ١‬ؾٔذ ثٖ ػجذ اهلل ‪ٝ‬فل‪ُ٘ ٚ‬ب اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪:‬‬
‫"أه٘‪ ٠‬األٗق‪ٝ ،‬اعغ اُغج‪ٜ‬خ ‪ٔ٣‬ال األسك هغيب ‪ٝ‬ػذال ًٔب ِٓئذ ظِٔب ‪ٝ‬ع‪ٞ‬سا‪ِٔ٣ .‬ي عجغ ع٘‪ ٖ٤‬أ‪ ٝ‬صٔبٗ‪٤‬خ أ‪ ٝ‬رغؼب‪٣ٝ ،‬ؼ‪٤‬ؼ‬
‫اُ٘بط ك‪ ٢‬أ‪٣‬بٓ‪ – ٚ‬ثؼذ ٗض‪ ٍٝ‬ػ‪٤‬غ‪ ٠‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ – ك‪ٗ ٢‬ؼٔ‪٘٣ ُْ ٚ‬ؼٔ‪ٞ‬ا ٓضِ‪ٜ‬ب‪٤ٜ٣ .‬ئ‪ ٚ‬اهلل رؼبُ‪٣ٝ ٠‬قِؾ‪ ٚ‬ك‪٣ٝ ،ِٚ٤ُ ٢‬ئ‪٣‬ذ‪ٙ‬‬
‫ث٘قش‪ٝ ٙ‬ػ‪".ٚٗٞ‬‬
‫‪ٓٝ‬ؼ٘‪٣ ٠‬قِؾ‪ ٚ‬اهلل ‪٣‬ؾزَٔ ٓؼ٘‪:ٖ٤٤‬‬
‫األ‪ :ٍٝ‬إٔ ‪ٓ ٌٕٞ٣‬زِجغب ثجؼل اُقـبئش ك‪٤‬ز‪ٞ‬ة اهلل ػِ‪ٞ٣ٝ ٚ٤‬كو‪ ِٜٚٔ٣ٝ ٚ‬سؽذ‪ ٙ‬ثؼذ إٔ ُْ ‪ً ٌٖ٣‬زُي‪.‬‬
‫اُضبٗ‪٣ :٢‬قِؾ‪ ٚ‬اهلل أ‪٤ٜ٣ ١‬ئ‪٣ٝ ٚ‬ؼذ‪ُِ ٙ‬خالكخ ‪ٝ‬ه‪٤‬بدح أُغِٔ‪ ٖ٤‬ك‪ ٢‬أ‪٣‬بّ اُلزٖ ‪ٝ‬أُالؽْ االخ‪٤‬ش‪.ٙ‬‬
‫•هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( أُ‪ٜ‬ذ‪ ٢٘ٓ ١‬أعِ‪ ٠‬اُغج‪ٜ‬خ‪ ،‬أه٘‪ ٠‬األٗق‪ٔ٣ ،‬أل األسك هغيب ‪ٝ‬ػذال ًٔب ِٓئذ ظِٔب‬
‫‪ٝ‬ع‪ٞ‬سا‪ِٔ٣ٝ ،‬ي عجغ ع٘‪.)ٖ٤‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أث‪ ٞ‬دا‪ٝ‬د‬
‫•هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ُزٔألٕ األسك ع‪ٞ‬سا ‪ٝ‬ظِٔب كبرا ِٓئذ ع‪ٞ‬سا ‪ٝ‬ظِٔب ‪٣‬جؼش اهلل سعال ٓ٘‪ ٢‬اعٔ‪ٚ‬‬
‫ثؤعٔ‪ٝ ٠‬اعْ أث‪ ٚ٤‬اعْ أث‪ ،٢‬ك‪ِٔ٤‬ئ‪ٛ‬ب ػذال ‪ٝ‬هغيب ًٔب ِٓئذ ع‪ٞ‬سا ‪ٝ‬ظِٔب‪ ،‬كال رٔ٘غ اُغٔبء ؽ‪٤‬ئب ٖٓ هيش‪ٛ‬ب ‪ٝ‬ال األسك‬
‫ؽ‪٤‬ئب ٖٓ ٗجبر‪ٜ‬ب‪ٌٔ٣ ،‬ش عجؼب أ‪ ٝ‬صٔبٗ‪٤‬ب‪ ،‬كؤٕ أًضش رغؼب)‪.‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬اُيجشاٗ‪٢‬‬

‫‪49‬‬

‫•هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( أُ‪ٜ‬ذ‪٘ٓ ١‬ب أ‪ َٛ‬اُج‪٤‬ذ ‪٣‬قِؾ‪ ٚ‬اهلل ك‪ .)ِٚ٤ُ ٢‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أؽٔذ‬

‫•هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( أُ‪ٜ‬ذ‪ ٖٓ ١‬ػزشر‪ُٝ ٖٓ ،٢‬ذ كبىٔخ‪.) ..‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أث‪ ٞ‬دا‪ٝ‬د‬
‫•‬
‫•هبٍ سع‪ ٍٞ‬اهلل فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ ( ‪ ٌٕٞ٣‬ك‪ ٢‬أخش أٓز‪ ٢‬خِ‪٤‬لخ ‪٣‬ؾض‪ ٢‬أُبٍ ؽض‪٤‬ب ‪ٝ‬ال ‪٣‬ؼذ‪ ٙ‬ػذا )‪ .‬س‪ٝ‬ا‪ ٙ‬أؽٔذ‬
‫‪٣‬غت إٔ ٗؼشف إ أُ‪ٜ‬ذ‪٤ُ ١‬ظ أٓشا ٌٓزغجب ‪ ٌٕٞ٣‬ثبعز‪ٜ‬بد ٖٓ أُ‪ٜ‬ذ‪ٝ ١‬ىِت ٓ٘‪ُٜ ٚ‬زا األٓش‪ ،‬ثَ اٗ‪ ٚ‬ال ‪٣‬ؼِْ ثزُي أفال‬
‫ؽز‪٣ ٠‬قِؾ‪ ٚ‬اهلل رؼبُ‪ ٠‬ك‪٤ٜ٣ٝ ِٚ٤ُ ٢‬ئ ُ‪ ٚ‬ه‪ٓٞ‬ب ُ‪٤‬ظ ُ‪ ْٜ‬ػذد ‪ٝ‬ال ػذ‪ٝ ٙ‬ال ٓ٘ؼ‪ ٚ‬ك‪٤‬جب‪٣‬ؼ‪ ٚٗٞ‬ػ٘ذ اٌُؼجخ ‪ً ٞٛٝ‬بس‪ُٜ ٙ‬ز‪ٙ‬‬
‫اُج‪٤‬ؼخ‪ .‬كٔغئ أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬أخش اُضٓبٕ أٓش هذس‪ ،١‬هذ هذس‪ ٙ‬اهلل ‪ًٝ‬زج‪ ٚ‬ػ٘ذ‪ ٙ‬ك‪ ٢‬أّ اٌُزت ك‪ً ٜٞ‬بئٖ ال ٓؾبُخ ؽبٗ‪ ٚ‬ك‪ ٢‬رُي ؽؤٕ‬
‫أُغ‪٤‬ؼ اُذعبٍ ‪ٗٝ‬ض‪ ٍٝ‬ػ‪٤‬غ‪ ٠‬ثٖ ٓش‪ ْ٣‬ػِ‪ ٚ٤‬اُغالّ ‪ٝ‬خش‪ٝ‬ط ‪٣‬ؤع‪ٞ‬ط ‪ٓٝ‬بع‪ٞ‬ط ‪ٝ‬ثبه‪ ٢‬ػالٓبد اُغبػخ‪.‬‬
‫‪ُٝ‬زُي ‪٣‬غت إٔ ٗغِْ ثزُي ‪ٝ‬إ اإل‪ٔ٣‬بٕ ثوذ‪ ّٝ‬أُ‪ٜ‬ذ‪ٝ ١‬اعت ؽشػ‪ ٢‬الصّ ُِٔئٖٓ الٕ األؽبد‪٣‬ش اُز‪ٝ ٢‬سدد ثؾؤٗ‪ٓ ٚ‬ز‪ٞ‬ارشح‬
‫ًٔب ث‪٘٘٤‬ب ػ٘ذ عٔ‪ٜٞ‬س اُؼِٔبء‪ٌ٣ ٝ .‬لش ٖٓ ًزة ‪ٛ‬زا‪ ،‬ألٗ‪ٌٓ ٚ‬زة ألؽبد‪٣‬ش اُ٘ج‪ ٢‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ‪.‬‬

‫•ث‪٤‬ـــــــــــــــــــــؼخ أُــــــــــــــــــــــــــ‪ٜ‬ذ‪١‬‬
‫أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬سعَ فبُؼ ‪ٌ٣‬ش‪ ٙ‬االٓبٓ‪٣ٝ ،ٚ‬ض‪ٛ‬ذ ك‪ ٢‬االٓبٓ‪ ٌُٖٝ ٚ‬اهلل ‪٣‬قِؾ‪ ٚ‬ك‪٣ٝ ِٚ٤ُ ٢‬وذس ػِ‪ ٚ٤‬إٔ ‪٣‬وجَ اُج‪٤‬ؼخ ثبُخالكخ ألٓش‬
‫ػظ‪٘٣ ْ٤‬زظش االٓ‪ٝ ٚ‬رٌ‪ ٕٞ‬اُج‪٤‬ؼخ ك‪ ٢‬أُؾشّ ثؼذ اُجالثَ ‪ٝ‬أُؼبٓغ ‪ٝ‬اُلزٖ اُز‪ ٢‬رٌ‪ ٕٞ‬ك‪ ٢‬سٓنبٕ اُ‪ ٠‬ؽ‪ٜ‬ش ٓؾشّ‪ٝ .‬رُي إ‬
‫ٗلش ٖٓ اُؼِٔبء ‪٣‬يِج‪ ٚٗٞ‬ك‪٤‬غذ‪ ٚٗٝ‬ثؼذ ى‪ ٍٞ‬ثؾش ػ٘‪ ٚ‬ػ٘ذ اٌُؼجخ ك‪ٞٓ ٢‬عْ اُؾظ ك‪٤‬يِج‪ ٚ٘ٓ ٕٞ‬إٔ ‪٣‬ؼوذ اُج‪٤‬ؼخ ُ‪٤‬جب‪٣‬ؼ‪ٙٞ‬‬
‫ك‪٤‬ؤث‪ٜ٣ٝ ٠‬شة ٓ٘‪ ْٜ‬اُ‪ ٠‬أُذ‪٘٣‬خ ك‪٤‬يِج‪٘ٛ ٚٗٞ‬بى ك‪ٜ٤‬شة صبٗ‪ ٚ٤‬اُ‪ٌٓ ٠‬خ ك‪٤‬ذسً‪ ٚٗٞ‬ػ٘ذ اٌُؼجخ ك‪٤‬ؤٓش‪ ٚٗٝ‬أٓشا ‪٣ٝ‬ؾِٔ‪ ٚٗٞ‬هغشا‬
‫ػِ‪ ٠‬هج‪ ٍٞ‬اُج‪٤‬ؼخ ألٗ‪ ْٜ‬ػِٔبء ػشك‪ ٙٞ‬ثقلز‪ٗٝ ٚ‬ؼز‪ ٚ‬اُز‪ٗ ١‬ؼز‪ ٚ‬ث‪ ٚ‬اُشع‪ ٍٞ‬فِ‪ ٠‬اهلل ػِ‪ٝ ٚ٤‬عِْ كال ‪٣‬غذ أُ‪ٜ‬ذ‪ ١‬ثذا ٖٓ‬
‫اُغِ‪ٞ‬ط ث‪ ٖ٤‬اُشًٖ ‪ٝ‬أُوبّ ك‪ٔ٤‬ذ ‪٣‬ذ‪ُٔ ٙ‬جب‪٣‬ؼ‪ ٚ‬ػِ‪ ٠‬األٓش اُغَِ‪.‬‬
‫كوذ عبم ثغ٘ذ‪ ٙ‬ػٖ ػجذ اهلل ثٖ ٓغؼ‪ٞ‬د سم‪ ٢‬اهلل ػ٘‪ ٚ‬هبٍ‪ ( :‬ارا اٗويؼذ اُزغبساد ‪ٝ‬اُيشم‪ًٝ ،‬ضشد اُلزٖ خشط عجؼخ‬
‫سعبٍ ٖٓ ػِٔبء ٖٓ أكن ؽز‪ ٠‬ػِ‪ ٠‬ؿ‪٤‬ش ٓ‪٤‬ؼبد ‪٣‬جب‪٣‬غ ٌَُ سعَ ٓ٘‪ ْٜ‬صالصٔبئخ ‪ٝ‬ثنؼخ ػؾش سعال ؽز‪٣ ٠‬غزٔؼ‪ٞ‬ا ثٌٔخ ك‪ِ٤‬زو‪٢‬‬
‫اُغجؼخ ك‪٤‬و‪ ٍٞ‬ثؼن‪ُ ْٜ‬جؼل‪ٓ :‬ب عبء ثٌْ ك‪٤‬و‪ :ُٕٞٞ‬عئ٘ب ك‪ ٢‬ىِت ‪ٛ‬زا اُشعَ اُز‪٘٣ ١‬جـ‪ ٢‬إٔ ر‪ٜ‬ذأ ػِ‪٣ ٠‬ذ‪ٛ ٚ٣‬ز‪ ٙ‬اُلزٖ‬
‫‪ٝ‬رلزؼ ُ‪ ٚ‬اُوغي٘ي‪٤٘٤‬خ هذ ػشك٘ب‪ ٙ‬ثؤعٔ‪ٝ ٚ‬اعْ أث‪ٝ ٚ٤‬ؽِ‪٤‬ز‪ ،ٚ‬ك‪٤‬زلن اُغجؼخ ػِ‪ ٠‬رُي ك‪٤‬يِج‪ ٚٗٞ‬ك‪٤‬ق‪٤‬ج‪ ٚٗٞ‬ك‪ٌٓ ٢‬خ ك‪٤‬و‪ُٕٞٞ‬‬
‫ُ‪ :ٚ‬أٗذ كالٕ ثٖ كالٕ ؟ ك‪٤‬و‪ :ٍٞ‬ثَ أٗب سعَ ٖٓ األٗقبس ؽز‪٣ ٠‬لِذ ٓ٘‪ ْٜ‬ك‪٤‬قل‪ ٚٗٞ‬أل‪ َٛ‬اُخجشح ‪ٝ‬أُؼشكخ ث‪ ٚ‬ك‪٤‬وبٍ‪ٞٛ :‬‬
‫فبؽجٌْ اُز‪ ١‬ريِج‪ٝ ٚٗٞ‬هذ ُؾن ثبُٔذ‪٘٣‬خ ك‪٤‬يِج‪ ٚٗٞ‬ثبُٔذ‪٘٣‬خ ك‪٤‬خبُل‪ ْٜ‬اُ‪ٌٓ ٠‬خ‪ ،‬ك‪٤‬يِج‪ ٚٗٞ‬ثٌٔخ ك‪٤‬ق‪٤‬ج‪ ٚٗٞ‬ك‪٤‬و‪ :ُٕٞٞ‬أٗذ‬
‫كالٕ ثٖ كالٕ ‪ٝ‬أٓي كالٗ‪ ٚ‬ث٘ذ كالٗ‪ٝ ٚ‬ك‪٤‬ي آ‪٣‬خ ًزا ‪ًٝ‬زا‪ٝ ،‬هذ اكِذ ٓ٘ب ٓش‪ ٙ‬كٔذ ‪٣‬ذى ٗجب‪٣‬ؼي ك‪٤‬و‪ُ ٍٞ‬غذ ثقبؽجٌْ أٗب كالٕ‬
‫ثٖ كالٕ األٗقبس‪ ١‬ؽز‪٣ ٠‬لِذ ٓ٘‪ ْٜ‬ك‪٤‬يِج‪ ٚٗٞ‬ك‪ ٢‬أُذ‪٘٣‬خ ك‪٤‬خبُل‪ ْٜ‬اُ‪ٌٓ ٠‬خ ك‪٤‬ق‪٤‬ج‪ ٚٗٞ‬ك‪ٌٓ ٢‬خ ػ٘ذ اُشًٖ ( اُؾغش األع‪ٞ‬د)‬
‫ك‪٤‬و‪ :ُٕٞٞ‬اصٔ٘ب ػِ‪٤‬ي ‪ٝ‬دٓبإٗب ك‪ ٢‬ػ٘وي إ ُْ رٔذ ‪٣‬ذى ٗجب‪٣‬ؼي‪ٛ ،‬زا ػغٌش اُغل‪٤‬بٗ‪ ٢‬هذ ر‪ٞ‬ع‪ ٚ‬ك‪ ٢‬ىِج٘ب ك‪٤‬غِظ ث‪ ٖ٤‬اُشًٖ‬
‫‪ٝ‬أُوبّ ك‪ٔ٤‬ذ ‪٣‬ذ‪ ٙ‬ك‪٤‬جب‪٣‬غ ُ‪ِ٣ٝ ٚ‬و‪ ٢‬اهلل ٓؾجز‪ ٚ‬ك‪ ٢‬فذ‪ٝ‬س اُ٘بط‪ ،‬ك‪٤‬غ‪٤‬ش ٓغ ه‪ ّٞ‬أعذ ثبُ٘‪ٜ‬بس س‪ٛ‬جبٕ ثبُِ‪).َ٤‬‬


Aperçu du document الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 1/60

 
الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 2/60
الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 3/60
الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 4/60
الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 5/60
الساعة و فتن اخر الزمان.pdf - page 6/60
 





Télécharger le fichier (PDF)




Sur le même sujet..





Ce fichier a été mis en ligne par un utilisateur du site. Identifiant unique du document: 00191379.
⚠️  Signaler un contenu illicite
Pour plus d'informations sur notre politique de lutte contre la diffusion illicite de contenus protégés par droit d'auteur, consultez notre page dédiée.