ميثاق التربية و التكوين .pdf

---

À propos / Télécharger Visionner le document

---

Ce document au format PDF 1.5 a été généré par Microsoft® Office Word 2007, et a été envoyé sur fichier-pdf.fr le 27/02/2015 à 14:48, depuis l'adresse IP 105.188.x.x. La présente page de téléchargement du fichier a été vue 3947 fois.
Taille du document: 638 Ko (56 pages).
Confidentialité: fichier public

Aperçu du document

---

‫اٌٍّّىخ اٌّغشث‪١‬خ‬

‫اٌّ‪١‬ضبق اٌ‪ٛ‬عٕ‪ٟ‬‬
‫ٌٍزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ِمزغفبد ِٓ اٌخغبة اٌغبِ‪ٌ ٟ‬ظبدت اٌجالٌخ‬
‫ِذّذ اٌغبدط ٔظشٖ اهلل ف‪ ٟ‬افززبح اٌذ‪ٚ‬سح اٌخش‪٠‬ف‪١‬خ ٌٍغٕخ‬
‫اٌزشش‪٠‬ؼ‪١‬خ اٌضبٌضخ اٌّزؼٍك ثبٌزؼٍ‪ُ١‬‬
‫‪" ..‬اٌّغألٌخ األ‪ٌٚ‬أ‪ ٝ‬رزؼٍأك ثأبٌزؼٍ‪ .. ُ١‬فؼٍأ‪ ٝ‬اٌأشمُ ِأٓ رشاصٕأب اٌضاخأش األطأ‪ ً١‬فأ‪٘ ٟ‬أزا‬
‫اٌّضّبس ‪ِٚ,‬ب ٌٕب ف‪ ِٓ ٗ١‬رمبٌ‪١‬ذ ػش‪٠‬مخ ساعخخ ‪ٚ,‬ػٍ‪ ٝ‬اٌشمُ ِٓ اٌج‪ٛٙ‬د اٌّزالدمخ اٌز‪ٟ‬‬
‫ثزٌذ ع‪ٛ‬اي أص‪٠‬ذ ِٓ أسثؼخ ػم‪ٛ‬د ٌجؼً رؼٍّ‪ٕ١‬ب ‪ٛ٠‬اوت ِشدٍخ اعزشجبع االعزمالي ‪ِٚ‬زغٍجبد‬
‫ثٕبئٗ ‪,‬فئٕٔب ٔالدظ أْ األصِخ اٌّضِٕخ اٌز‪٠ ٟ‬ؼبٔ‪ٙ١‬ب ‪ٚ‬اٌز‪ ٟ‬جؼٍأذ ‪ٚ‬اٌأذٔب سضأ‪ٛ‬اْ اهلل ػٍ‪١‬أٗ‬
‫‪٠‬ؼ‪ٌ ٓ١‬جٕخ ٍِى‪١‬خ خبطخ ِّضٍخ ف‪ٙ١‬ب جّ‪١‬غ اٌ‪١ٙ‬ئبد ‪ٚ‬اٌفؼبٌ‪١‬بد ‪ٌٛ,‬ضغ ِشش‪ٚ‬ع ِ‪١‬ضبق ‪ٚ‬عٕ‪ٟ‬‬
‫ٌٍزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٚ. ٓ٠ٛ‬لذ شبءد األلذاس أْ رٕ‪ٙ‬أ‪٘ ٟ‬أزٖ اٌٍجٕأخ أشأغبٌ‪ٙ‬ب د‪ ْٚ‬أْ ‪٠‬غٍأغ ‪ٚ‬اٌأذٔب‬
‫اٌّشّ‪ٛ‬ي ثشدّخ اهلل ػٍ‪ٔ ٝ‬زبئج‪ٙ‬ب ‪ٔٚ.‬غزُٕ ٘زٖ اٌفشطخ ٌٕٕ‪ ٖٛ‬ثؼٍّ‪ٙ‬ب ‪ٚ‬ثج‪ٛٙ‬د وً أػضبئ‪ٙ‬ب‪.‬‬
‫‪ٚ‬لذ اعٍؼٕب ػٍ‪ٔ ٝ‬زبئج‪ٙ‬ب ‪ٚٚ‬جذٔب٘ب رؼجش ػّب ٔجزغ‪ ِٓ ٟ‬رؼٍ‪ِٕ ُ١‬ذِج ِغ ِذ‪١‬غٗ ِٕفزخ ػٍ‪ٝ‬‬
‫اٌؼظش د‪ ْٚ‬رٕىش ٌّمذعبرٕب اٌذ‪١ٕ٠‬خ ‪ِٚ‬م‪ِٛ‬برٕب اٌذضبس‪٠‬خ ‪٠ٛ٘ٚ‬زٕأب اٌّغشث‪١‬أخ ثشأز‪ ٝ‬س‪ٚ‬افأذ٘ب ‪.‬‬
‫إْ مب‪٠‬زٕب ٘‪ ٟ‬رىأ‪ِ ٓ٠ٛ‬أ‪ٛ‬اعٓ طأبٌخ ‪,‬لأبدس ػٍأ‪ ٝ‬اوزغأبة اٌّؼأبس‬

‫‪ٚ‬اٌّ‪ٙ‬أبساد ِشأجغ فأ‪ٟ‬‬

‫ٔفظ اٌ‪ٛ‬لذ ث‪٠ٛٙ‬زٗ اٌز‪ ٟ‬رجؼٍٗ فخ‪ٛ‬سا ثبٔزّبئأٗ ‪ِ,‬أذسوب ٌذم‪ٛ‬لأٗ ‪ٚٚ‬اججبرأٗ ‪,‬ػبسفأب ثبٌشألْ‬
‫اٌّذٍ‪ٚ ٟ‬اٌزضاِبرٗ اٌ‪ٛ‬عٕ‪١‬خ ‪ٚ‬ثّب ‪ٕ٠‬جغ‪ٔ ٌٗ ٟ‬ذ‪ٔ ٛ‬فغٗ ‪ٚ‬أعشرٗ ‪ِٚ‬جزّؼٗ ‪ِ,‬غزؼذا ٌخذِخ ثٍذٖ‬
‫ثظذق ‪ٚ‬إخالص ‪ٚ‬رفبْ ‪ٚ‬رضذ‪١‬خ ‪ٚ,‬ف‪ ٟ‬اػزّبد ػٍ‪ ٝ‬اٌأزاد ‪ٚ‬إلأذاَ ػٍأ‪ ٝ‬اٌّجأبدسح اٌشخظأ‪١‬خ‬
‫ثضمخ ‪ٚ‬شجبػخ ‪ٚ‬إ‪ّ٠‬بْ ‪ٚ‬رفبؤي ‪ٔٚ.‬ش‪٠‬أذ ِأٓ ِؤعغأبرٕب اٌزشث‪٠ٛ‬أخ ‪ٚ‬اٌزؼٍ‪١ّ١‬أخ أْ رىأ‪ ْٛ‬فبػٍأخ‬
‫‪ِٚ‬زجب‪ٚ‬ثخ ِغ ِذ‪١‬غ‪ٙ‬ب ‪٠ٚ,‬مزض‪ ٟ‬رٌه رؼّ‪ ُ١‬اٌزّذسط ‪ٚ‬رغ‪ ٍٗ١ٙ‬ػٍأ‪ ٝ‬وأً اٌفئأبد ‪ٚ‬ثأبألخض‬
‫اٌفئبد اٌّذش‪ِٚ‬خ ‪ٚ‬إٌّبعك إٌبئ‪١‬أخ اٌزأ‪ٕ٠ ٟ‬جغأ‪ ٟ‬أْ رذظأ‪ ٝ‬ثزؼبِأً رفضأ‪ٚ, ٍٟ١‬وأزٌه اٌؼٕب‪٠‬أخ‬
‫ثلعش اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌز‪ٔ ٟ‬ىٓ ٌ‪ٙ‬ب وً اٌؼغف ‪ٚ‬اٌزمذ‪٠‬ش ‪ٚ‬اٌز‪ ٟ٘ ٟ‬ف‪ ٟ‬أِظ اٌذبجخ إٌ‪ِ ٝ‬ض‪٠‬ذ ِأٓ‬
‫اٌؼٕب‪٠‬خ ث‪ٙ‬ب ‪ٚ‬اٌزىش‪. ُ٠‬‬
‫‪ٌٚ‬مذ أطشسٔب ِٓ ِٕغٍك دشطٕب ػٍ‪ ٝ‬رّز‪١‬أغ وأً اٌفئأبد ثأبٌزؼٍ‪ٚ ُ١‬اٌزشث‪١‬أخ أْ ‪٠‬ظأً ِجبٔ‪١‬أب‬
‫ػٍ‪ِ ٝ‬غز‪ ٜٛ‬اٌزؼٍ‪ ُ١‬األعبع‪ ٌٓٚ. ٟ‬رزُ ِغبّ٘خ اٌفئبد راد اٌذخً اٌّشرفغ ثبٌٕغجخ ٌٍزؼٍ‪ُ١‬‬
‫اٌضبٔ‪ ٞٛ‬إال ثؼذ خّظ عٕ‪ٛ‬اد ِٓ اٌ‪ٛ‬ل‪ٛ‬‬

‫ػٍ‪ٔ ٝ‬جبح ٘زٖ اٌزجشثخ ِغ اإلػفبء اٌزبَ ٌألعش‬

‫راد اٌذخً اٌّذذ‪ٚ‬د ‪.‬أِب ثبٌٕغجخ ٌٍزؼٍ‪ ُ١‬اٌؼبٌ‪ ٟ‬فٍٓ رفشع سعأ‪ َٛ‬اٌزغأج‪ ً١‬إال ثؼأذ صأالس‬
‫عٕ‪ٛ‬اد ِٓ رغج‪١‬ك اٌّشش‪ٚ‬ع ِغ إػغبء ِإٔخ االعأزذمبق ٌٍغٍجأخ اٌّزفأ‪ٛ‬ل‪ ٓ١‬اٌّذزأبج‪. ٓ١‬إْ‬
‫اٌضش‪ٚ‬سح ٌزمزض‪ ٟ‬وزٌه أْ ٕٔظأش إٌأ‪ ٝ‬أعأبٌ‪١‬ت اٌزأذث‪١‬ش ِأٓ أجأً رششأ‪١‬ذ إٌفمأبد اٌّشطأ‪ٛ‬دح‬
‫ٌٍزؼٍ‪ٚ. ُ١‬إْ اٌ‪ٛ‬اجت ‪٠‬ذزُ ػٍ‪ٕ١‬ب اٌظشاِخ ف‪ ٟ‬اٌزؼبًِ ِغ األِ‪ٛ‬اي اٌؼبِخ ط‪ٔٛ‬ب ٌ‪ٙ‬ب ِٓ وً‬
‫‪1‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌزالػجأبد ‪.‬إٕٔأب ٔغأزغ‪١‬غ رذم‪١‬أك ٘أزٖ األ٘أذا‬

‫إرا ِأب رأُ رششأ‪١‬ذ اعأزغالي اٌّأ‪ٛ‬اسد اٌّبد‪٠‬أخ‬

‫‪ٚ‬ػمٍٕخ رذث‪١‬ش٘ب ‪ٚ,‬إرا ِب ‪ٚ‬لغ رذغ‪ ٓ١‬االعزفبدح ِٓ اٌىفبءاد ‪ٚ‬اٌخجشاد ‪ٚ,‬إرا ِأب عأبّ٘ذ‬
‫فأ‪ ٟ‬اإلٔجأبص وأً األعأشا‬

‫اٌّؼٕ‪١‬أخ ِأٓ جّبػأبد ِذٍ‪١‬أخ ‪ٚ‬لغأبع خأبص ‪ِٚ‬ؤعغأبد إٔزبج‪١‬أخ‬

‫‪ٚ‬جّؼ‪١‬أبد ‪ِٕٚ‬ظّأبد ‪ٚ‬عأبئش اٌفأبػٍ‪ ٓ١‬االلزظأبد‪ٚ ٓ١٠‬االجزّأبػ‪, ٓ١١‬د‪ ْٚ‬إمفأبي د‪ٚ‬س ا‪٢‬ثأبء‬
‫‪ٚ‬األِ‪ٙ‬أبد ‪ِٚ‬غأؤ‪١ٌٚ‬خ األعأش فأ‪ ٟ‬اٌّشأبسوخ ثبٌّشالجأخ ‪ٚ‬اٌززجأغ ‪ٚ‬اٌذأشص ػٍأ‪ ٝ‬اٌّغأز‪ٜٛ‬‬
‫اٌّغٍ‪ٛ‬ة ‪.‬وّب ٕٔجٗ إٌ‪ ٝ‬ضش‪ٚ‬سح االػزٕبء ثبٌزشث‪١‬أخ م‪١‬أش إٌظبِ‪١‬أخ ‪ِٚ‬أب ‪٠‬زغٍأت اٌزغٍأت ػٍأ‪ٝ‬‬
‫األِ‪١‬خ ِٓ رؼجئخ ‪ٚ‬عٕ‪١‬خ ٌٍذذ ِٓ رفش‪ٙ١‬ب ‪ِٚ‬ذ‪ ٛ‬آصبس٘ب الع‪ّ١‬ب فأ‪ ٟ‬اٌمأش‪ٚ ٜ‬اٌجأ‪ٛ‬اد‪ ٞ‬ث‪ٙ‬أذ‬
‫اٌذذ ِٕ‪ٙ‬ب ٌى‪ٙٔٛ‬ب ػبئمب ‪٠‬ؼشلً ِغ‪١‬شح اٌزّٕ‪١‬خ‪.‬‬
‫‪ٚ‬اػزجبسا ٌٍز‪ٛ‬جٗ اإل‪٠‬جبث‪ ٟ‬اٌز‪ ٞ‬عبس ػٍ‪ِ ٗ١‬شش‪ٚ‬ع اٌّ‪١‬ضبق ‪ٚ‬اعزجبثزٗ اٌٍّّ‪ٛ‬عأخ ٌّغأزٍضِبد‬
‫اإلطأالح اٌأز‪ٔ ٞ‬زغٍأغ جّ‪١‬ؼأب إٌ‪١‬أٗ ‪ٚ,‬سمجأخ ِٕأب فأ‪ ٟ‬ثٍأ‪ٛ‬سح خالطأبرٗ ‪ٔٚ‬زبئجأٗ داخأً إعأبس‬
‫ِغأغش‪٠ ٞ‬شاػأ‪ ٟ‬اٌّمزضأ‪١‬بد اٌذعأز‪ٛ‬س‪٠‬خ ‪ٚ‬اإلجأشاءاد اٌزشأش‪٠‬ؼ‪١‬خ ‪,‬فمأذ لشسٔأب إدبٌزأٗ ػٍأ‪ٝ‬‬
‫اٌجشٌّبْ ٌ‪ٛ‬ضغ ِشبس‪٠‬غ اٌمأ‪ٛ‬أ‪ ٓ١‬اٌزأ‪ ٟ‬رأ‪ٛ‬فش ٌأٗ إِىبٔأبد اٌزٕف‪١‬أز ػٍأ‪ ٝ‬أْ ‪٠‬أزُ ٘أزا اٌزٕف‪١‬أز‬
‫اثزذاء ِٓ اٌغٕخ اٌّمجٍخ إْ شبء اهلل ثئ‪٠‬مبع رذس‪٠‬ج‪ٚ. ٟ‬عزظً اٌٍجٕخ لبئّخ ٌّزبثؼخ ػٍّ‪١‬خ‬
‫اٌزغج‪١‬ك ‪ٚ‬رم‪ ُ١١‬إٌزبئج ‪ٚ‬إمٕبء اٌّ‪١‬ضبق ٌ‪ٛ١‬اوت اٌزغ‪ٛ‬ساد ‪ٚ‬اٌّغزجذاد"…‬
‫اٌشثبط‪ ،‬ف‪ 8 ٟ‬أوز‪ٛ‬ثش‪1999‬‬

‫‪2‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫رظّ‪ُ١‬‬
‫‪ٛ‬ڄڂ ىٌح حٿڄْؼخٵ ‪٫‬ڀَ ٷٔڄْن ٍثْْْٔن ڃظټخڃڀْن ‪:‬‬
‫ط‪٠‬ممڄن حٿٸٔممڂ حًٕٽ حٿڄزممخىة حٕٓخٓممْش حٿظممِ ط‪٠‬ممڂ حٿڄَطټممِحص حٿؼخرظممش ٿن‪٨‬ممخځ حٿظَرْممش‬
‫ًحٿظټٌّن ًحٿٰخّخص حٿټزٍَ حٿڄظٌهخس ڃنمو‪ً ,‬كٸمٌٵ ًًحؿزمخص ٻمپ حٿ٘مَٻخ ‪ً ،‬حٿظ‪٬‬زجمش‬
‫حٿٌ‪٣‬نْش ٗنـخف حٗ‪ٚٛ‬ف‪.‬‬
‫أڃخ حٿٸٔڂ حٿؼخنِ ٳْلظٌُ ‪٫‬ڀَ ٓظش ڃـمخ‪ٙ‬ص ٿڀظـيّمي ڃٌُ‪٫‬مش ‪٫‬ڀمَ طٔم‪٘٫ ٪‬مَس ى‪٫‬خڃمش‬
‫ٿڀظَْْٰ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫نَ٘ حٿظ‪٬‬ڀْڂ ًٍر‪٤‬و رخٿڄلْ‪ ٢‬ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ ؛‬
‫حٿظن‪ْ٨‬ڂ حٿزْيحٯٌؿِ ؛‬
‫حٿَٳ‪ ٪‬ڃن ؿٌىس حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ؛‬
‫حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش؛‬
‫حٿظَْْٔ ًحٿظيرَْ؛‬
‫حٿَ٘حٻش ًحٿظڄٌّپ‪.‬‬

‫ًٷي طڂ حٿلَ‪ ٙ‬ٳِ ‪ْٛ‬خٯش حٿڄزخىة حٕٓخْٓش ٿ٘‪ٚٛ‬ف ًطـيّي ڃـخ‪ٙ‬طو‪٫ ,‬ڀَ طٌهِ‬
‫حٿيٷش ًحٿٌ‪ٌٟ‬ف ٷيٍ حٿڄٔظ‪٤‬خ‪ ,٩‬ڃ‪ ٪‬ح‪ٓٙ‬ظل‪٠‬خٍ حٿيحثڂ ٿ‪ًٍَ٠‬س حٿظٌٳْمٶ رمْن ڃمخ ىمٌ‬
‫ڃَٯممٌد ٳْممو ًڃممخ ىممٌ ڃڄټممن حٿظ‪٤‬زْممٶ‪ً .‬ڃممن ػممڂ ؿممخ ص ى‪٫‬خڃممخص حٿظْْٰممَ ٳممِ ‪ٛ‬ممْٰش‬
‫ڃٸظَكخص ‪٫‬ڄڀْش‪ ,‬ڃٸًَنش ٻڀڄخ أڃټن رٔزپ ط‪٤‬زْٸيخ ًآؿخٿو‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌف‪ٙ‬شط‬
‫رٔڂ حهلل حٿَكڄخڅ حٿَكْڂ‬
‫اٌّ‪١‬ضبق اٌ‪ٛ‬عٕ‪ٌٍ ٟ‬زشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬
‫ط‪ٜ‬ڄْڂ‪3 ............................................................................................................................‬‬
‫حٿٸٔڂ حًٕٽ ‪ :‬حٿڄزخىة حٕٓخْٓش ‪6 ..........................................................................................‬‬
‫حٿڄَطټِحص حٿؼخرظش ‪7.................................................................................................................‬‬
‫حٿٰخّخص حٿټزٍَ ‪7....................................................................................................................‬‬
‫كٸٌٵ ًًحؿزخص حٕٳَحى ًحٿـڄخ‪٫‬خص ‪8...........................................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬زجش حٿٌ‪٣‬نْش ٿظـيّي حٿڄيٍٓش ‪10...............................................................................................‬‬

‫حٿٸٔڂ حٿؼخنِ ‪ :‬ڃـخ‪ٙ‬ص ٿڀظـيّي ‪12 ..........................................................................................‬‬
‫اٌّجبي األ‪ٚ‬ي ‪ٔ :‬شش اٌزؼٍ‪ٚ ُ١‬سثغٗ ثبٌّذ‪١‬ظ االلزظبد‪14............................................................................. ٞ‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حًٕٿَ‪ :‬ط‪٬‬ـڄْڂ طـ‪٬‬ڀْڂ ؿْي ٳِ ڃيٍٓش ڃظ‪٬‬يىس حٕٓخٿْذ‪14.................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخنْش ‪ :‬حٿظَرْش ٯَْ حٿن‪٨‬خڃْش ًڃلخٍرش حٕڃْش ‪16..........................................................................‬‬
‫ڃلخٍرش حٕڃْش ‪16...................................................................................................................‬‬
‫حٿظَرْش ٯَْ حٿن‪٨‬خڃْش‪17............................................................................................................‬‬
‫حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّش ًحٿَ٘حٻش ٳِ حٿظَرْش ٯَْ حٿن‪٨‬خڃْش ًٳِ ڃلٌ حٕڃْش ‪17.......................................................‬‬
‫ىًٍ حٗ‪ٚ٫‬ځ حٿڄَثِ ٳِ حٿظَرْش ٯَْ حٿن‪٨‬خڃْش ًٳِ ڃلخٍرش حٕڃْش ‪17.....................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخٿؼش‪ :‬حٿٔ‪ ِ٬‬اٿَ ط‪ٚ‬إځ أٻزَ رْن حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ ًحٿڄلْ‪ ٢‬ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ ‪17............................................‬‬
‫ٗزټخص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪18.......................................................................................................‬‬
‫حٿڄڄَحص رْن حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًحٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش‪18..............................................................................‬‬
‫حنٴظخف حٿڄيٍٓش ‪٫‬ڀَ ڃلْ‪٤‬يخ ً‪٫‬ڀَ حٓٳخٵ حٗريح‪ْ٫‬ش‪19......................................................................‬‬
‫حٿظڄَّ ًحٿظټٌّن رخٿظنخًد ‪20....................................................................................................‬‬
‫حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ‪20.................................................................................................................‬‬
‫اٌّجبي اٌضبٔ‪ : ٟ‬اٌزٕظ‪ ُ١‬اٌج‪١‬ذام‪ٛ‬ج‪24.................................................................................................... ٟ‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿَحر‪٬‬ش ‪ :‬ا‪٫‬خىس حٿيْټڀش ًطن‪ْ٨‬ڂ أ‪ٌ٣‬حٍ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪24................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًح‪ٙ‬رظيحثِ ‪24.......................................................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ‪26.................................................................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ ‪26...................................................................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ‪28.....................................................................................................................‬‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٕ‪ْٛ‬پ ‪30...................................................................................................................‬‬
‫حٿڄـڄٌ‪٫‬خص ًحص حٿلخؿخص حٿوخ‪ٛ‬ش ‪30..........................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿوخڃٔش ‪ :‬حٿظٸٌّڂ ًح‪ٙ‬ڃظلخنخص ‪30...........................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿٔخىٓش ‪ :‬حٿظٌؿْو حٿظَرٌُ ًحٿڄينِ ‪32....................................................................................‬‬
‫اٌّجبي اٌضبٌش ‪ :‬اٌشفغ ِٓ ج‪ٛ‬دح اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪33.................................................................................... ٓ٠ٛ‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿٔخر‪٬‬ش‪ :‬ڃَحؿ‪٬‬ش حٿزَحڃؾ ًحٿڄنخىؾ ًحٿټظذ حٿڄيٍْٓش ًحٿٌٓخث‪ ٢‬حٿظ‪٬‬ڀْڄْش ‪33.........................................‬‬
‫حٿزَحڃؾ ًحٿڄنخىؾ ‪33................................................................................................................‬‬
‫حٿټظذ حٿڄيٍْٓش ًحٿٌٓخث‪ ٢‬حٿظ‪٬‬ڀْڄْش ‪34..........................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخڃنش ‪:‬حٓظ‪٬‬ڄخ‪ٙ‬ص حٿِڃن ًحّٗٸخ‪٫‬خص حٿڄيٍْٓش ًحٿزْيحٯٌؿْش ‪35......................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿظخٓ‪٬‬ش‪ :‬طلْٔن طيٍّْ حٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش ً حٓظ‪٬‬ڄخٿيخ ً اطٸخڅ حٿڀٰخص حٕؿنزْش ًحٿظٴظق ‪٫‬ڀَ حٕڃخُّْٰش ‪36..........‬‬
‫ط‪ ِِّ٬‬ط‪٬‬ڀْڂ حٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش ً طلْٔنو ‪36..........................................................................................‬‬
‫‪4‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫طنٌّ‪ ٪‬ٿٰخص ط‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬ڀٌځ ً حٿظټنٌٿٌؿْخ ‪36.......................................................................................‬‬
‫حٿظٴظق ‪٫‬ڀَ حٕڃخُّْٰش ‪37..........................................................................................................‬‬
‫حٿظلټڂ ٳِ حٿڀٰخص حٕؿنزْش ‪37.....................................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿ‪٬‬خَٗس ‪ :‬حٓظ‪٬‬ڄخٽ حٿظټنٌٿٌؿْخ حٿـيّيس ٿ٘‪ٚ٫‬ځ ًحٿظٌح‪ٛ‬پ ‪38.........................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿلخىّش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬ط٘ـْ‪ ٪‬حٿظٴٌٵ ًحٿظـيّي ًحٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ‪38............................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخنْش ‪َ٘٫‬س ‪:‬ان‪٬‬خٕ حٕن٘‪٤‬ش حٿَّخ‪ْٟ‬ش ًحٿظَرْش حٿزينْش حٿڄيٍْٓش ًحٿـخڃ‪ْ٬‬ش ًحٕن٘‪٤‬ش حٿڄٌحُّش ‪41............‬‬
‫اٌّجبي اٌشاثغ ‪ :‬اٌّ‪ٛ‬اسد اٌجشش‪٠‬خ ‪24........................................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخٿؼش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬كٴِ حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش‪ً ,‬اطٸخڅ طټٌّنيخ‪ً ,‬طلْٔن ‪ًَ٧‬ٱ ‪٫‬ڄڀيخ‪ً ,‬ڃَحؿ‪٬‬ش ڃٸخّْْ حٿظٌ‪ْ٧‬ٲ‬
‫ًحٿظٸٌّڂ ًحٿظَٷْش ‪42................................................................................................................‬‬
‫حٿظټٌّن حٕٓخِٓ ٿڀڄيٍْٓن ًحٿڄَ٘ٳْن حٿظَرٌّْن ًطٌ‪ْ٧‬ٴيڂ ‪42............................................................‬‬
‫حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ٿيْجش حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪43.....................................................................................‬‬
‫حٿظٸٌّڂ ًحٿظَٷْش ‪43..................................................................................................................‬‬
‫كٴِ ىْجش حٿظ‪٬‬ڀْڂ ًحٿظؤ‪ َْ٣‬ٳِ ڃوظڀٲ حٕٓ‪ٚ‬ٹ ‪44............................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿَحر‪٬‬ش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬طلْٔن حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿڄخىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن ًحٿ‪٬‬نخّش رخٕٗوخ‪ ًًُ ٙ‬حٿلخؿخص‬
‫حٿوخ‪ٛ‬ش ‪45...........................................................................................................................‬‬
‫طلْٔن حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿڄخىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن ‪45...........................................................................‬‬
‫حٿ‪٬‬نخّش رخٕٗوخ‪ ًًُ ٙ‬حٿلخؿخص حٿوخ‪ٛ‬ش‪45..................................................................................‬‬
‫اٌّجبي اٌخبِظ ‪ :‬اٌزغ‪١١‬ش ‪ٚ‬اٌزذث‪١‬ش ‪46......................................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿوخڃٔش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬اٷَحٍ حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّش ًحٿ‪ٚ‬طڄَٻِ ٳِ ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪46......................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿٔخىٓش ‪َ٘٫‬س‪ :‬طلْٔن حٿظيرَْ حٿ‪٬‬خځ ٿن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًطٸٌّڄو حٿڄٔظڄَ ‪49..................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿٔخر‪٬‬ش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬طنٌّ‪ ٪‬أنڄخ‪ ١‬حٿزنخّخص ًحٿظـيِْحص ًڃ‪٬‬خَّْىخ ًڃ‪ ٚ‬ڃظيخ ٿڄلْ‪٤‬يخ ًطَْٗي حٓظٰ‪ٚ‬ٿيخ‪,‬‬
‫ًكٔن طَْْٔىخ ‪50..................................................................................................................‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿؼخڃنش ‪َ٘٫‬س‪ :‬كٴِ ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿوخ‪ًٟ ,ٙ‬ز‪ ٢‬ڃ‪٬‬خَّْه ًطَْْٔه ًڃنق ح‪٫ٙ‬ظڄخى ٿًٌُ ح‪ٓٙ‬ظلٸخٵ ‪52..........‬‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿظخٓ‪٬‬ش ‪َ٘٫‬س ‪ :‬ط‪٬‬زجش ڃٌحٍى حٿظڄٌّپ ًطَْٗي طيرَْىخ ‪53................................................................‬‬

‫حٿوــخطڄش ‪57 .......................................................................................................................‬‬

‫‪5‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫حٿٸٔڂ حًٕٽ ‪ :‬حٿڄزخىة حٕٓخْٓش‬

‫‪6‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌّشرىضاد اٌضبثزخ‬
‫‪ -1‬ىظميُ ن‪٨‬مخځ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ٿڀڄڄڀټمش حٿڄَٰرْمش رڄزمخىة حٿ‪٬‬ٸْميس حٗٓم‪ٚ‬ڃْش ًٷْڄيمخ حٿَحڃْمش ٿظټمٌڅ‬
‫حٿڄمممٌح‪٣‬ن حٿڄظ‪ٜ‬مممٲ رخ‪ٓٙ‬مممظٸخڃش ًحٿ‪ٜ‬ممم‪ٚ‬ف‪ ,‬حٿڄظٔمممڂ رخ‪٫ٙ‬ظممميحٽ ًحٿظٔمممخڃق‪ ,‬حٿ٘مممٌٰٱ ر‪٤‬ڀمممذ حٿ‪٬‬ڀمممڂ‬
‫ًحٿڄ‪َ٬‬ٳممش‪ ,‬ٳممِ أٍكممذ آٳخٷيڄممخ‪ً ,‬حٿڄظٌٷممي ٿ‪٣ٚ‬مم‪ً ٩ٚ‬حٗرمميح‪ً ,٩‬حٿڄ‪٤‬زممٌ‪ ٩‬رممًَف حٿڄزممخىٍس حّٗـخرْممش‬
‫ًحٗنظخؽ حٿنخٳ‪.٪‬‬
‫‪ّ -2‬ڀظلڂ حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ ٿڀڄڄڀټش حٿڄَٰرْش رټْخنيخ حٿ‪َّ٬‬ٶ حٿٸخثڂ ‪٫‬ڀَ ػٌحرمض ًڃٸيٓمخص ّـڀْيمخ حّٗڄمخڅ‬
‫رممخهلل ًكممذ حٿممٌ‪٣‬ن ًحٿظڄٔممٺ رخٿڄڀټْممش حٿيٓممظٌٍّش ؛ ‪٫‬ڀْيممخ َّرممَ حٿڄٌح‪٣‬نممٌڅ ڃ٘ممز‪ْ٬‬ن رخٿَٯزممش ٳممِ‬
‫حٿڄ٘خٍٻش حّٗـخرْش ٳِ حٿ٘ؤڅ حٿ‪٬‬خځ ًحٿوخ‪ً ٙ‬ىڂ ًح‪ٌ٫‬څ أطڂ حٿٌ‪ ِ٫‬رٌحؿزخطيڂ ًكٸٌٷيڂ‪ ,‬ڃظڄټنمٌڅ‬
‫ڃممن حٿظٌح‪ٛ‬ممپ رخٿڀٰممش حٿ‪َ٬‬رْممش‪ ,‬ٿٰممش حٿممز‪ٚ‬ى حٿَٓممڄْش‪ ,‬ط‪٬‬زْممَح ًٻظخرممش‪ ,‬ڃظٴظلممٌڅ ‪٫‬ڀممَ حٿڀٰممخص حٕٻؼممَ‬
‫حنظ٘خٍح ٳِ حٿ‪٬‬خٿڂ‪ ,‬ڃظ٘ز‪ٌ٬‬څ رًَف حٿلمٌحٍ‪ً ,‬ٷزمٌٽ ح‪ٙ‬همظ‪ٚ‬ٱ‪ً ,‬طزنمِ حٿڄڄخٍٓمش حٿيّڄٸَح‪ْ٣‬مش‪ ،‬ٳمِ‬
‫‪٧‬پ ىًٿش حٿلٶ ًحٿٸخنٌڅ‪.‬‬
‫‪ّ -3‬ظؤ‪ٛ‬مپ حٿن‪٨‬مخځ حٿظَرمٌُ ٳممِ حٿظمَحع حٿل‪٠‬مخٍُ ًحٿؼٸمخٳِ ٿڀممز‪ٚ‬ى‪ ,‬رظنمٌ‪ًٍ ٩‬حٳميه حٿـيٌّمش حٿڄظٴخ‪٫‬ڀممش‬
‫ًحٿڄظټخڃڀش ؛ ًّٔظييٱ كٴ‪ ٦‬ىٌح حٿظَحع ًطـيّيه‪ًٟ ,‬ڄخڅ حٗٗ‪٬‬خ‪ ٩‬حٿڄظٌح‪ٛ‬پ رو ٿڄخ ّلڄڀو ڃن ٷْڂ‬
‫هڀٸْش ًػٸخٳْش‪.‬‬
‫‪ّ -4‬نيٍؽ حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ ٳِ كٌّْش ني‪٠‬ش حٿمز‪ٚ‬ى حٿ٘مخڃڀش‪ ,‬حٿٸخثڄمش ‪٫‬ڀمَ حٿظٌٳْمٶ حّٗـمخرِ رمْن حٿٌٳمخ‬
‫ٿٖ‪ٛ‬خٿش ًحٿظ‪٤‬ڀ‪ ٪‬حٿيحثڂ ٿڀڄ‪٬‬خ‪َٛ‬س‪ً ,‬ؿ‪٬‬پ حٿڄـظڄ‪ ٪‬حٿڄَٰرِ ّظٴخ‪٫‬پ ڃ‪ ٪‬ڃٸٌڃخص ىٌّظو ٳمِ حنٔمـخځ‬
‫ًطټخڃپ‪ً ,‬ٳِ طٴظق ‪٫‬ڀَ ڃ‪ْ٤٬‬خص حٿل‪٠‬خٍس حٗنٔخنْش حٿ‪َّٜ٬‬ش ًڃخ ٳْيخ ڃمن آٿْمخص ًأن‪٨‬ڄمش طټمَّ‬
‫كٸٌٵ حٗنٔخڅ ًطي‪٫‬ڂ ٻَحڃظو‪.‬‬
‫‪ًَّ -5‬ځ ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿَٷِ رخٿز‪ٚ‬ى اٿَ ڃٔظٌٍ حڃظ‪ٚ‬ٹ نخ‪ْٛ‬ش حٿ‪٬‬ڀٌځ ًحٿظټنٌٿٌؿْخ حٿڄظٸيڃش‪,‬‬
‫ًحٗٓممميخځ ٳمممِ ط‪ٌَّ٤‬ىمممخ‪ ,‬رڄمممخ ّ‪٬‬مممُِ ٷممميٍس حٿڄٰمممَد حٿظنخٳٔمممْش‪ً ,‬نڄمممٌه ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬مممخىُ ًح‪ٙ‬ؿظڄمممخ‪ِ٫‬‬
‫ًحٗنٔخنِ ٳِ ‪٫‬يي ّ‪٤‬ز‪٬‬و ح‪ٙ‬نٴظخف ‪٫‬ڀَ حٿ‪٬‬خٿڂ‪.‬‬
‫اٌغب‪٠‬بد اٌىجش‪ٜ‬‬
‫‪ّ -6‬ن‪٤‬ڀٶ ا‪ٚٛ‬ف ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ڃن ؿ‪٬‬پ حٿڄظ‪٬‬ڀڂ رٌؿو ‪٫‬خځ‪ً ,‬حٿ‪٤‬ٴمپ ‪٫‬ڀمَ حٕهم‪ ,ٚ‬ٳمِ ٷڀمذ‬
‫ح‪ٙ‬ىظڄخځ ًحٿظٴټَْ ًحٿٴ‪٬‬پ ه‪ٚ‬ٽ حٿ‪٬‬ڄڀْش حٿظَرٌّش حٿظټٌّنْش‪ًً .‬ٿٺ رظٌٳَْ حٿًَ٘‪ً ١‬ٳظق حٿٔمزپ أڃمخځ‬
‫أ‪٣‬ٴخٽ حٿڄَٰد ٿْ‪ٜ‬ٸڀٌح ڃڀټخطيڂ‪ًّ ,‬ټٌنٌڅ ڃظٴظلْن ڃئىڀْن ًٷخىٍّن ‪٫‬ڀَ حٿظ‪٬‬ڀڂ ڃيٍ حٿلْخس‪.‬‬
‫ًاڅ رڀممٌ٭ ىممٌه حٿٰخّممخص ٿْٸظ‪٠‬ممِ حٿممٌ‪ ِ٫‬رظ‪٤‬ڀ‪٬‬ممخص حٕ‪٣‬ٴممخٽ ًكخؿممخطيڂ حٿزينْممش ًحٿٌؿيحنْممش ًحٿنٴٔممْش‬
‫ًحٿڄ‪َ٬‬ٳْش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش‪ ,‬ٻڄخ ّٸظ‪ ِ٠‬ٳِ حٿٌٷض نٴٔو نيؾ حٿٔڀٌٹ حٿظَرٌُ حٿڄنٔـڂ ڃم‪ ٪‬ىمٌح حٿمٌ‪,ِ٫‬‬
‫ڃن حٿٌٓ‪ ٢‬حٿ‪٬‬خثڀِ اٿَ حٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش ڃًٍَح رخٿڄيٍٓش‪.‬‬
‫ًڃن ػڂ‪ّ ،‬ٸٲ حٿڄَرٌڅ ًحٿڄـظڄ‪ ٪‬رَڃظو طـخه حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ‪٫‬خڃش‪ً ,‬حٕ‪٣‬ٴخٽ هخ‪ٛ‬ش‪ ,‬ڃٌٷٴخ ٷٌحڃمو حٿمظٴيڂ‬
‫ًحٍٗٗخى ًحٿڄٔخ‪٫‬يس ‪٫‬ڀَ حٿظٸٌّش حٿظيٍّـْش ٿًٍَْٔطيڂ حٿٴټَّمش ًحٿ‪٬‬ڄڀْمش‪ً ،‬طن٘مجظيڂ ‪٫‬ڀمَ ح‪ٙ‬نميڃخؽ‬
‫ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ً ،ِ٫‬حٓظْ‪٬‬خد حٿٸْڂ حٿيّنْش ًحٿٌ‪٣‬نْش ًحٿڄـظڄ‪ْ٬‬ش‪.‬‬
‫‪ً - 7‬طؤْٓٔخ ‪٫‬ڀَ حٿٰخّش حٿٔخرٸش ّنزِٰ ٿن‪٨‬خځ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن أڅ ّمني‪ ٞ‬رٌ‪٧‬خثٴمو ٻخڃڀمش طـمخه حٕٳمَحى‬
‫ًحٿڄـظڄ‪ًً ٪‬ٿٺ ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬رڄمنق حٕٳممَحى ٳَ‪ٛ‬ممش حٻظٔممخد حٿٸمْڂ ًحٿڄ‪٬‬ممخٍٱ ًحٿڄيممخٍحص حٿظممِ طمئىڀيڂ ٿ‪ٚ‬نمميڃخؽ ٳممِ حٿلْممخس‬
‫حٿ‪٬‬ڄڀْش‪ً ,‬ٳَ‪ٛ‬ش ڃٌح‪ٛ‬ڀش حٿظ‪٬‬ڀڂ‪ ,‬ٻڀڄخ حٓظٌٳٌح حٿًَ٘‪ً ١‬حٿټٴخّخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرمش‪ً ,‬ٳمـَ‪ٛ‬ش ا‪٧‬يمخٍ‬
‫حٿنزٌ٭ ٻڀڄخ أىڀظيڂ ٷيٍحطيڂ ًحؿظيخىحطيڂ ؛‬
‫د ‪ -‬رظًِّي حٿڄـظڄ‪ ٪‬رخٿټٴمخ حص ڃمن حٿڄمئىڀْن ًحٿ‪٬‬مخڃڀْن حٿ‪ٜ‬مخٿلْن ٿ٘ٓميخځ ٳمِ حٿزنمخ حٿڄظٌح‪ٛ‬مپ‬
‫ٿٌ‪٣‬نيڂ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄٔظٌّخص‪ .‬ٻڄخ ّنظ‪ َ٨‬حٿڄـظڄ‪ ٪‬ڃن حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ أڅ ّمًِىه ر‪ٜ‬مٴٌس ڃمن‬
‫‪7‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫حٿ‪٬‬ڀڄخ ًأ‪ َ٣‬حٿظيرَْ‪ً ,‬حص حٿڄٸيٍس ‪٫‬ڀَ ٍّخىس ني‪٠‬ش حٿز‪ٚ‬ى ‪٫‬زَ ڃيحٍؽ حٿظٸيځ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنمِ‬
‫ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ ًحٿؼٸخٳِ‪.‬‬
‫‪ً - 8‬كظَ ّظٔنَ ٿن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن انـخُ ىٌه حٿٌ‪٧‬خثٲ ‪٫‬ڀَ حٿٌؿو حٕٻڄمپ‪ّ ,‬نزٰمِ أڅ طظمٌهَ ٻمپ‬
‫ٳ‪٬‬خٿْخطو ًأ‪َ٣‬حٳو طټٌّن حٿڄٌح‪٣‬ن رخٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄٌٻٌٍس ٳِ حٿڄٌحى أ‪ٚ٫‬ه ‪.‬‬
‫‪ - 9‬طٔ‪ َ٬‬حٿڄيٍٓش حٿڄَٰرْش حٿٌ‪٣‬نْش حٿـيّيس اٿَ أڅ طټٌڅ ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬ڃٴ‪٬‬ڄش رخٿلْخس‪ ,‬رٴ‪٠‬پ نيؾ طَرٌُ نْ٘‪ّ ,٢‬ـخًُ حٿظڀٸِ حٿٔڀزِ ًحٿ‪٬‬ڄپ حٿٴَىُ اٿَ ح‪٫‬ظڄخى حٿظ‪٬‬ڀڂ‬
‫حٿٌحطِ‪ً ,‬حٿٸيٍس ‪٫‬ڀَ حٿلٌحٍ ًحٿڄ٘خٍٻش ٳِ ح‪ٙ‬ؿظيخى حٿـڄخ‪ ِ٫‬؛‬
‫د‪-‬ڃٴظٌكممش ‪٫‬ڀممَ ڃلْ‪ ٤‬يممخ رٴ‪٠‬ممپ نيممؾ طَرممٌُ ٷٌحڃممو حٓظل‪٠‬ممخٍ حٿڄـظڄمم‪ ٪‬ٳممِ ٷڀممذ حٿڄيٍٓممش‪,‬‬
‫ًحٿوًَؽ اٿْو ڃنيخ رټپ ڃخ ّ‪٬‬مٌى رمخٿنٴ‪٫ ٪‬ڀمَ حٿمٌ‪٣‬ن‪ ,‬ڃڄمخ ّظ‪٤‬ڀمذ نٔمؾ ‪ٚ٫‬ٷمخص ؿيّميس رمْن‬
‫حٿڄيٍٓش ًٳ‪٠‬خثيخ حٿزْجِ ًحٿڄـظڄ‪ً ِ٬‬حٿؼٸخٳِ ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ‪.‬‬
‫‪٫ - 10‬ڀَ نٴْ حٿنيؾ ّنزٰمِ أڅ طٔمَْ حٿـخڃ‪٬‬مش ؛ ًكمَُ ريمخ أڅ طټمٌڅ ڃئٓٔمش ڃنٴظلمش ًٷمخ‪َ٣‬س ٿڀظنڄْمش‬
‫‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ ٻپ ؿيش ڃن ؿيخص حٿز‪ٚ‬ى ً‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿٌ‪٣‬ن ٻټپ ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬ؿخڃ‪٬‬ش ڃنٴظلش ً ڃَ‪ٛ‬يح ٿڀظٸيځ حٿټٌنِ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنِ‪ً ,‬ٷزڀمش ٿڀزمخكؼْن حٿـمخىّن ڃمن ٻمپ ڃټمخڅ‪,‬‬
‫ًڃوظزَح ٿ‪ٚ‬ٻظ٘خٱ ًحٗريح‪ًًٍٗ ,٩‬ش ٿظ‪٬‬ڀڂ حٿڄين‪ّ ،‬ڄټن ٻپ ڃٌح‪٣‬ن ڃمن ًٿٌؿيمخ أً حٿ‪٬‬مٌىس‬
‫اٿْيخ‪ ,‬ٻڀڄخ كخُ حٿًَ٘‪ ١‬حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ًحٿټٴخّش حٿ‪ُٚ‬ڃش ؛‬
‫د ‪-‬ٷخ‪َ٣‬س ٿڀظنڄْش‪ ،‬طٔيڂ رخٿزلٌع حٕٓخْٓش ًحٿظ‪٤‬زْٸْش ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄـخ‪ٙ‬ص‪ً،‬طًِى ٻمپ حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬مخص‬
‫رممخٕ‪ َ٣‬حٿڄئىڀممش ًحٿٸممخىٍس ٿممْْ ٳٸمم‪٫ ٢‬ڀممَ ح‪ٙ‬نمميڃخؽ حٿڄينممِ ٳْيممخ‪ً ,‬ٿټممن أّ‪٠‬ممخ ‪٫‬ڀممَ حٿَٷممِ‬
‫رڄٔظٌّخص انظخؿْظيخ ًؿٌىطيخ رٌطَْس طٔخَّ اّٸخ‪ ٩‬حٿظزخٍُ ڃ‪ ٪‬حٕڃڂ حٿڄظٸيڃش‪.‬‬
‫دم‪ٛ‬ق ‪ٚٚ‬اججبد األفشاد ‪ٚ‬اٌجّبػبد‬
‫‪ - 11‬طلظَځ ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬ڃَحٳٶ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿڄزخىة ًحٿلٸٌٵ حٿڄ‪َٜ‬ف ريمخ ٿڀ‪٤‬ٴمپ ًحٿڄمَأس ًحٗنٔمخڅ‬
‫رٌؿو ‪٫‬خځ‪ ,‬ٻڄخ طن‪٫ ٚ‬ڀَ ًٿٺ حٿڄ‪٬‬خىيحص ًح‪ٙ‬طٴخٷْخص ًحٿڄٌحػْٶ حٿيًٿْمش حٿڄ‪ٜ‬مخىٵ ‪٫‬ڀْيمخ ڃمن ٿميڅ‬
‫حٿڄڄڀټممش حٿڄَٰرْممش‪ً .‬طو‪ٜ‬مم‪ ٚ‬رممَحڃؾ ًك‪ٜ‬مم‪ ٚ‬طَرٌّممش ڃ‪ٚ‬ثڄممش ٿڀظ‪َّ٬‬ممٲ ريممخ‪ً ,‬حٿظڄممَڅ ‪٫‬ڀمممَ‬
‫ڃڄخٍٓظيخ ًط‪٤‬زْٸيخ ًحكظَحڃيخ‪.‬‬
‫ّ‪٬‬ڄپ ن‪٨‬خځ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ‪٫‬ڀمَ طلٸْمٶ ڃزميا حٿڄٔمخًحس رمْن حٿڄمٌح‪٣‬نْن ًطټمخٳئ حٿٴمَ‪ٙ‬‬
‫‪– 12‬‬
‫أڃخڃيڂ‪ً ,‬كٶ حٿـڄْ‪ ٪‬ٳمِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‪ ,‬انخػمخ ًًٻمٌٍح‪ٓ ,‬مٌح ٳمِ حٿزمٌحىُ أً حٿلٌح‪ٟ‬مَ‪٣ ,‬زٸمخ ٿڄمخ ّټٴڀمو‬
‫ىٓظٌٍ حٿڄڄڀټش‪.‬‬
‫‪- 13‬ط‪٤‬زْٸخ ٿڀلٸٌٵ ًحٿڄزخىة حٿڄ٘خٍ اٿْيخ أ‪ٚ٫‬ه‪ ,‬طڀظِځ حٿيًٿش رڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪-‬حٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ ط‪٬‬ڄْڂ طڄيٍّ ؿڄْ‪ ٪‬حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿڄٰخٍرش اٿَ ٯخّش حٿٔن حٿٸخنٌنْش ٿڀٰ٘پ ؛‬
‫د ‪ -‬حٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ ؿ‪٬‬پ ن‪٨‬مخځ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ّٔظــمــْذ ٿلـــمـخؿخص حٕٳـــمـَحى ًحٿڄـظڄم‪ ٪‬ٻمـڄخ‬
‫ًٍى ٳِ حٿڄخىس ‪ 7‬أ‪ٚ٫‬ه ؛‬
‫ؽ ‪-‬حٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ ط٘ـْ‪ ٪‬حٿ‪٬‬ڀڂ ًحٿؼٸخٳش ًحٗريح‪ ,٩‬ه‪ٌٜٛ‬خ ٳِ حٿڄـخ‪ٙ‬ص ًحص حٿز‪٬‬ي ح‪ٓٙ‬ظَحطْـِ؛‬
‫ى ‪-‬حٿ‪٬‬ڄممپ ‪٫‬ڀممَ ً‪ٟ‬مم‪ ٪‬ڃَؿ‪ْ٬‬ممخص حٿزممَحڃؾ ًحٿڄنممخىؾ‪ً ,‬ڃ‪٬‬ممخَّْ حٿظممؤ‪ً َْ٣‬حٿـممٌىس‪ ,‬ٳممِ ؿڄْمم‪٪‬‬
‫ڃٔظٌّخص حٿظَرْش ًحٿظ‪٬‬ڀْڂ ًأنڄخ‪٣‬يڄخ ؛‬
‫ىـ‪-‬ط٘ـْ‪ ٪‬ٻپ حٿٴ‪٬‬خٿْخص حٿڄٔيڄش ٳِ ڃـيٌى حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًحٿَٳ‪ ٪‬ڃن ؿٌىطمو ًنـخ‪٫‬ظمو‪ ,‬رڄمخ‬
‫ٳِ ًٿٺ ‪:‬‬
‫‪ ‬حٿڄئٓٔخص ًحٿـخڃ‪٬‬خص حٿڄٔظٸڀش ًحطْخ ؛‬
‫‪8‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬حٿـڄخ‪٫‬خص حٿڄلڀْش ؛‬
‫‪ ‬حٿٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿوخ‪ ٙ‬حٿڄئىپ ؛‬
‫‪ ‬ڃئٓٔخص حٗنظخؽ ًحٿويڃخص حٿڄٔيڄش ٳِ حٿظټٌّن ؛‬
‫‪ ‬حٿـڄ‪ْ٬‬خص ًحص ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬أً ح‪ٙ‬ىظڄخځ رڄـخٽ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫ً ‪ -‬ڃَحٷزممش ٻممپ حٿڄٔمميڄْن ٳممِ ٷ‪٤‬ممخ‪ ٩‬حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن ًحٿلممَ‪٫ ٙ‬ڀممَ حكظممَحڃيڂ ٿڀٸممٌحنْن‬
‫ًحٿظن‪ْ٨‬ڄخص حٿـخٍُ ريخ حٿ‪٬‬ڄپ‪.‬‬
‫‪ – 14‬ٿڀڄـظڄ‪ ٪‬حٿڄَٰرِ حٿلٶ ٳِ ح‪ٓٙ‬ظٴخىس ڃن ن‪٨‬خځ ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن ّلٴم‪ًَّٓ ٦‬من ڃَطټِحطمو حٿؼخرظمش‪,‬‬
‫ًّلٸٶ ٯخّخطمو حٿټزمٍَ حٿظمِ طظ‪ٜ‬ميٍ حٿڄْؼمخٵ‪٫ً .‬ڀمَ حٿڄـظڄم‪ ٪‬رميًٍه حٿظـنمي حٿميحثڂ ٿَ‪٫‬خّمش حٿظَرْمش‬
‫ًحٿظټٌّن‪ً ,‬طټَّڂ حٿٸخثڄْن ‪٫‬ڀْيڄخ‪ً ،‬حٗٓيخځ رټمپ ٳ‪٬‬خٿْخطمو ٳمِ طٌ‪ْ٣‬مي ن‪٤‬خٷيڄمخ ًطٌٓمْ‪٬‬و‪ً ,‬هخ‪ٛ‬مش‬
‫ڃنيخ حٿٴ‪٬‬خٿْخص حٿڄٌٻٌٍس كٸٌٷيخ ًًحؿزخطيخ ٳِ حٿڄٌحى حٿظخٿْش‪.‬‬
‫‪٫- 15‬ڀَ حٿـڄخ‪٫‬خص حٿڄلڀْش طزٌّت حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ڃټخڅ حٿ‪ٜ‬يحٍس‪ٟ ,‬ڄن أًٿٌّخص حٿ٘ؤڅ حٿـيٌُ أً‬
‫حٿڄلڀِ حٿظِ ط‪٬‬نَ ريخ‪٫ً .‬ڀَ ڃـخٿْ حٿـيخص ًحٿـڄخ‪٫‬خص حٿٌ‪ ِ٫‬رخٿيًٍ حٿلخٓڂ ٿڀظَرْش ًحٿظټمٌّن‪,‬‬
‫ٳِ ا‪٫‬يحى حٿنٖ ٿڀلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش حٿڄنظـمش ٿٴخثميس حٿـيمش أً حٿـڄخ‪٫‬مش‪ً ,‬ٳمِ رمغ حٕڃمپ ٳمِ نٴمٌّ آرمخ‬
‫حٿڄظ‪٬‬ڀڄممْن ًأًٿْممخثيڂ ًح‪٣ٙ‬ڄجنممخڅ ‪٫‬ڀممَ ڃٔممظٸزپ أرنممخثيڂ‪ً ,‬رخٿظممخٿِ كٴممِىڂ ‪٫‬ڀممَ حٿظٴممخنِ ٳممِ حٿ‪٬‬ڄممپ‬
‫ٿ‪ٜ‬خٿق حُىىخٍ حٿـيش ًحٿـڄخ‪٫‬ش‪.‬‬
‫ًرنخ ‪٫‬ڀَ ىٌح حٿٌ‪ ,ِ٫‬طٸٌځ حٿـڄخ‪٫‬خص حٿڄلڀْش رٌحؿزخص حٿَ٘حٻش ڃ‪ ٪‬حٿيًٿمش‪ً ,‬حٗٓميخځ اٿمَ ؿخنزيمخ‬
‫ٳممِ ڃـيممٌى حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن‪ً ,‬ٳممِ طلڄممپ حٕ‪٫‬زممخ حٿڄَطز‪٤‬ممش رممخٿظ‪٬‬ڄْڂ ًطلٔممْن حٿـممٌىس‪ً ,‬ٻممٌح‬
‫حٿڄ٘خٍٻش ٳِ حٿظيرَْ ًٳٶ ڃخ ؿخ رو حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫ًٿڀـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش ‪٫‬ڀممَ حٿيًٿممش كممٶ حٿظٌؿْممو ًحٿظممؤ‪ً َْ٣‬طٴممٌّ‪ ٞ‬ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬ممخص حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّممش‬
‫ًحٿ‪ٚ‬ڃظڄَٻِس‪ً ,‬كمٶ حٿمي‪٫‬ڂ حٿڄمخىُ رخٿٸميٍ حٿمٌُ ّْٔمَ ٷْخڃيمخ رٌحؿزخطيمخ ‪٫‬ڀمَ حٿٌؿمو حٕڃؼمپ‪ً .‬ٿيمخ‬
‫ٻٌٿٺ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٴْيّن ڃن حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ً‪٫‬ڀَ حٿٸخثڄْن ريڄخ كٶ حٿڄ‪ٌ٬‬نش حٿظ‪ْ٫ٌ٤‬ش ًحٿظٴخنِ ٳِ‬
‫حٿ‪٬‬ڄپ ًحٿ‪٬‬نخّش حٿٸ‪ ٌٍٜ‬رخٿڄئٓٔخص حٿظَرٌّش حٿـيٌّش ًحٿـڄخ‪ْ٫‬ش‪.‬‬
‫‪٫- 16‬ڀممَ حٓرممخ ًحًٕٿْممخ حٿممٌ‪ ِ٫‬رممؤڅ حٿظَرْممش ٿْٔممض ًٷٴممخ ‪٫‬ڀممَ حٿڄيٍٓممش ًكمميىخ‪ً ,‬رممؤڅ حٕٓممَس ىممِ‬
‫حٿڄئٓٔش حٿظَرٌّش حًٕٿَ حٿظِ طئػَ اٿَ كمي ر‪ْ٬‬مي ٳمِ طن٘مجش حٕ‪٣‬ٴمخٽ ًا‪٫‬ميحىىڂ ٿڀظڄميٍّ حٿنمخؿق‪,‬‬
‫ٻڄخ طئػَ ٳِ ًٍَْٓطيڂ حٿيٍحْٓش ًحٿڄينْش ر‪٬‬ي ًٿٺ‪.‬‬
‫ً‪٫‬ڀْيڂ ٻٌٿٺ طـخه حٿڄئٓٔش حٿڄيٍْٓش ًحؿذ حٿ‪٬‬نخّش ًحٿڄ٘خٍٻش ٳِ حٿظيرَْ ًحٿظٸٌّڂ ًٳٶ ڃمخ طمن‪ٚ‬‬
‫‪٫‬ڀْو ڃٸظ‪ْ٠‬خص حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫ً‪٫‬ڀممَ ؿڄ‪ْ٬‬ممخص حٓرممخ ًحًٕٿْممخ ‪ ,‬ر‪ٜ‬ممٴش هخ‪ٛ‬ممش‪ً ,‬حؿممذ نيممؾ حٿ٘ممٴخٳْش ًحٿيّڄٸَح‪ْ٣‬ممش ًحٿـيّممش ٳممِ‬
‫حٿظن‪٨‬ممْڂ ًح‪ٙ‬نظوممخد ًحٿظٔممَْْ‪ًً ,‬حؿممذ طٌٓممْ‪ ٪‬ٷخ‪ ٫‬ميطيخ حٿظڄؼْڀْممش ٿظټممٌڅ رلممٶ ڃلممخًٍح ًٗممَّټخ ًح‬
‫ڃ‪ٜ‬يحٷْش ًڃَىًىّش ٳِ طيرَْ حٿڄئٓٔخص حٿظَرٌّش ًطٸٌّڄيخ ًحٿ‪٬‬نخّش ريخ‪.‬‬
‫ًٿٔرممخ ًحًٕٿْممخ ‪٫‬ڀممَ حٿيًٿممش ًحٿـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش ًحٿڄيٍٓممْن ًحٿڄٔممَّْن كٸممٌٵ طٸخرممپ ڃممخ ٿيممٌه‬
‫حٕ‪َ٣‬حٱ ڃن ًحؿزخص‪.‬‬
‫‪- 17‬ٿڀڄممَرْن ًحٿڄيٍٓمممْن ‪٫‬ڀممَ حٿڄظ‪٬‬ڀڄمممْن ًآرمممخثيڂ ًأًٿْممخثيڂ‪٫ً ,‬ڀمممَ حٿڄـظڄممم‪ ٪‬رَڃظممو‪ ,‬كمممٶ حٿظټمممَّڂ‬
‫ًحٿظَّ٘ٲ ٿڄيڄظيڂ حٿنزْڀمش‪ً ,‬كمٶ حٿ‪٬‬نخّمش حٿـمخىس ر‪٨‬مًَٱ ‪٫‬ڄڀيمڂ ًرمؤكٌحٿيڂ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش‪ً ,‬ٳٸمخ ٿڄمخ‬
‫ّن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄْؼخٵ‪ً .‬ٿيڂ ‪٫‬ڀَ حٿيًٿش ًٻپ ىْجمش ڃ٘مَٳش ‪٫‬ڀمَ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن كمٶ ح‪ٓٙ‬مظٴخىس ڃمن‬
‫طټٌّن أٓخِٓ ڃظْن ًڃن ٳمَ‪ ٙ‬حٿظټمٌّن حٿڄٔمظڄَ‪ ,‬كظمَ ّٔمظ‪ٌ٬ْ٤‬ح حٿَٳم‪ ٪‬حٿڄظٌح‪ٛ‬مپ ڃمن ڃٔمظٌٍ‬
‫أىحثيڂ حٿظَرٌُ‪ً ,‬حٿٸْخځ رٌحؿزيڂ ‪٫‬ڀَ حٿٌؿو حٕٻڄپ‪.‬‬
‫ً‪٫‬ڀَ حٿڄَرْن حٿٌحؿزخص ًحٿڄٔئًٿْخص حٿڄَطز‪٤‬ش رڄيڄظيڂ‪ً ,‬ٳِ ڃٸيڃظيخ ‪:‬‬
‫‪9‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬ؿ‪٬‬پ ڃ‪ٜ‬ڀلش حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ٳٌٵ ٻپ ح‪٫‬ظزخٍ ؛‬
‫‪ ‬ا‪٤٫‬خ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن حٿڄؼخٽ ًحٿٸيًس ٳِ حٿڄ‪٨‬يَ ًحٿٔڀٌٹ ًح‪ٙ‬ؿظيخى ًحٿٴ‪٠‬مٌٽ حٿٴټمَُ ًحٿمًَف‬
‫حٿنٸيّش حٿزنخ س ؛‬
‫‪ ‬حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ًحٿڄٔظيّڂ ؛‬
‫‪ ‬حٿظممِحځ حٿڄٌ‪ٟ‬ممٌ‪ْ٫‬ش ًحٗن‪ٜ‬ممخٱ ٳممِ حٿظٸٌّڄممخص ًح‪ٙ‬ڃظلخنممخص‪ً ,‬ڃ‪٬‬خڃڀممش حٿـڄْمم‪٫ ٪‬ڀممَ ٷمميځ‬
‫حٿڄٔخًحس ؛‬
‫‪ ‬اڃيحى آرخ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ رخٿڄ‪٬‬ڀٌڃخص حٿټخٳْش ٿٸْخڃيڂ رٌحؿزخطيڂ حٿڄٌٻٌٍس ٳِ حٿڄمخىس ‪ 16‬أ‪٫‬م‪ٚ‬ه ‪٫‬ڀمَ‬
‫حٿٌؿو حٕٻڄپ‪ً ,‬ا‪٤٫‬خإىڂ ٻپ حٿزْخنخص حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رظڄيٍّ أرنخثيڂ‪.‬‬
‫‪ّ - 18‬ظڄظ‪ ٪‬حٿڄَ٘ٳٌڅ ‪٫‬ڀَ طيرَْ حٿڄئٓٔخص حٿظَرٌّش ًحٗىحٍحص حٿڄَطز‪٤‬ش ريمخ رمنٴْ حٿلٸمٌٵ حٿڄوٌٿمش‬
‫ٿڀڄيٍْٓن‪.‬‬
‫ً‪٫‬ڀْيڂ حٿٌحؿزخص حٿظَرٌّش نٴٔيخ ًرخٕه‪: ٚ‬‬
‫‪ ‬حٿ‪٬‬نخّش رخٿڄئٓٔخص ڃن ٻپ حٿـٌحنذ ؛‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ىظڄخځ رڄ٘خٻپ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن‪ً ,‬رڄ٘خٻپ حٿڄيٍْٓن ًطٴيڄيخ ًحٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ اّـخى حٿلڀٌٽ حٿڄڄټنمش‬
‫ٿيخ ؛‬
‫‪ ‬طظز‪ ٪‬أىح حٿـڄْ‪ً ٪‬طٸٌّڄو ؛‬
‫‪ ‬حٿلٌحٍ ًحٿظ٘خًٍ ڃ‪ ٪‬حٿڄيٍْٓن ًحٓرخ ًحٕڃيخص ًٓخثَ حًٕٿْخ ًَٗٻخ حٿڄيٍٓش ؛‬
‫‪ ‬حٿظميرَْ حٿ٘مٴخٱ ًحٿٴ‪٬‬ممخٽ ٿڄمٌحٍى حٿڄيٍٓمش ربٗممَحٹ ٳ‪٬‬ڀمِ‪ ,‬ڃنمظ‪٨‬ڂ‪ً ,‬ڃن‪٠‬ممز‪ ٢‬ٿيْجمخص حٿظمميرَْ‬
‫حٿڄليىس ٳِ حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪- 19‬ٿڀظ‪ٚ‬ڃٌْ ًحٿ‪٤‬ڀزش ‪٫‬ڀَ أَٓىڂ ًڃيٍْٓيڂ ًحٿـڄخ‪٫‬خص حٿڄلڀْش حٿظِ ّنظڄٌڅ اٿْيمخ ًحٿڄـظڄم‪ً ٪‬حٿيًٿمش‬
‫كٸٌٵ ط‪٤‬خرٶ ڃخ ّ٘ټپ ًحؿزخص ‪٫‬ڀَ ‪٫‬خطٶ ىٌه حٕ‪َ٣‬حٱ‪ ,‬ٻڄخ ن‪ٜ‬ض ‪٫‬ڀَ ًٿمٺ حٿڄمٌحى حٿٔمخرٸش ڃمن‬
‫حٿڄْؼخٵ‪ ,‬ڃ‪٠‬خٳخ اٿْيخ ‪:‬‬
‫‪٫ ‬يځ حٿظ‪ َٝ٬‬ٿٌٔ حٿڄ‪٬‬خڃڀش ؛‬
‫‪ ‬حٿڄ٘خٍٻش ٳِ حٿلْخس حٿڄيٍْٓش ؛‬
‫‪ ‬حٿل‪ٌٜ‬ٽ ‪٫‬ڀَ حٿي‪٫‬ڂ حٿټخٳِ ٿزڀٌٍس طٌؿيخطيڂ حٿيٍحْٓش ًحٿڄينْش‪.‬‬
‫ً‪٫‬ڀَ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ًحٿ‪٤‬ڀزش حٿٌحؿزخص حٓطْش ‪:‬‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ؿظيخى ٳِ حٿظل‪ْٜ‬پ ًأىح حٿٌحؿزخص حٿيٍحْٓش ‪٫‬ڀَ أكٔن ًؿو ؛‬
‫‪ ‬حؿـظْخُ ح‪ٙ‬ڃظلخنخص رخن‪٠‬زخ‪ً ١‬ؿيّش ًنِحىش ڃڄخ ّڄټن ڃن حٿظنخٳْ حٿَّ٘ٲ ؛‬
‫‪ ‬حٿڄٌح‪٧‬زش ًح‪ٙ‬ن‪٠‬زخ‪ ١‬ٿڄٌحٷْض حٿيٍحٓش ًٷٌح‪٫‬يىخ ًن‪٨‬ڄيخ ؛‬
‫‪ ‬حٿ‪٬‬نخّش رخٿظـيِْحص ًحٿڄ‪٬‬يحص ًحٿڄَحؿ‪ ٪‬؛‬
‫‪ ‬حٗٓيخځ حٿنْ٘‪ ٢‬حٿٴَىُ ًحٿـڄخ‪ ِ٫‬ٳِ حٿٸٔڂ‪ً ,‬ٳِ حٕن٘‪٤‬ش حٿڄٌحُّش‪.‬‬
‫اٌزؼجئخ اٌ‪ٛ‬عٕ‪١‬خ ٌزجذ‪٠‬ذ اٌّذسعخ‬
‫‪- 20‬ط‪٬‬ڀن حٿ‪َّ٘٬‬ش ‪َّ٘٫ 2009-2000‬ش ً‪٣‬نْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫‪11‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪٬ّ- 21‬ڀن ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬ح ٿظَرْش ًحٿظټٌّن أًٽ أٓزٸْش ً‪٣‬نْش ر‪٬‬ي حٿٌكيس حٿظَحرْش‪.‬‬
‫‪ّ - 22‬ل‪ َ٨‬ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬طز‪٬‬خ ٿٌٿٺ‪ ,‬رؤٷ‪ٜ‬مَ حٿ‪٬‬نخّمش ًح‪ٙ‬ىظڄمخځ‪٫ ,‬ڀمَ ٻمپ ڃٔمظٌّخص حٿيًٿمش‪,‬‬
‫ًحٿـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش‪ً ,‬ڃئٓٔممخص حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن نٴٔمميخ‪ً ,‬ٻممپ حٕ‪٣‬ممَحٱ ًحٿ٘ممَٻخ حٿڄ‪٬‬نْممْن‪,‬‬
‫طو‪٤ْ٤‬خ ًانـخُح ًطظز‪٬‬خ ًطٸٌّڄخ ًط‪ٜ‬لْلخ‪٣ ,‬زٸخ ٿڀڄٔئًٿْخص ًحٕىًحٍ حٿڄليىس ‪ٟ‬ڄن حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪ّ - 23‬ٸظ‪ ِ٠‬ا‪ٚٛ‬ف ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪٫‬ڄ‪ً ٚ‬ح ر‪٬‬ي ُڃنِ ‪٫‬ڄْٶ ّنيٍؽ ‪ٟ‬ڄن حٿًٍَْٔس‬
‫حٿظخٍّوْش ٿظٸيځ حٿز‪ٚ‬ى ًٍٷْيخ‪ًّ ,‬ظ‪٤‬ڀذ حٿلِځ ً‪ٌ٣‬ٽ حٿنٴْ‪ً ,‬ح‪ٓٙ‬ظڄخطش ٳِ حٿٔ‪ ِ٬‬ٿزڀٌ٭ حٿٰخّخص‬
‫حٿڄٌَٓڃش‪٫ً .‬ڀْو ٳبڅ ٻپ حٿٸٌٍ حٿلْش ٿڀز‪ٚ‬ى كټٌڃش ًرَٿڄخنخ ًؿڄخ‪٫‬خص ڃلڀْش ًأكِحرخ ْٓخْٓش‬
‫ًڃن‪٨‬ڄخص نٸخرْش ًڃينْش ًؿڄ‪ْ٬‬خص ًاىحٍحص طَحرْش‪ً ,‬حٿ‪٬‬ڀڄخ ًحٿڄؼٸٴْن ًحٿٴنخنْن‪ً ,‬حٿَ٘ٻخ‬
‫حٿڄ‪٬‬نْْن ٻخٳش رٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬ڃي‪ٌ٫‬س ٿڄٌح‪ٛ‬ڀش حٿـيي حٿـڄخ‪ ِ٫‬ڃن أؿپ طلٸْٶ أىيحٱ‬
‫ا‪ٚٛ‬ف حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬ؿخ‪٫‬ڀْن حٿڄ‪ٜ‬ڀلش حٿ‪٬‬ڀْخ ٿڀٌ‪٣‬ن ٳِ ىٌح حٿڄْيحڅ حٿلٌُْ ٳٌٵ ٻپ ح‪٫‬ظزخٍ‪,‬‬
‫ًٳٸخ ٿڄلظٌٍ حٿڄْؼخٵ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫حٿٸٔڂ حٿؼخنِ ‪ :‬ڃـخ‪ٙ‬ص ٿڀظـيّي‬
‫ًى‪٫‬خڃخص حٿظَْْٰ‬

‫‪12‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌّجبي األ‪ٚ‬ي ‪ٔ :‬شش اٌزؼٍ‪ٚ ُ١‬سثغٗ ثبٌّذ‪١‬ظ االلزظبد‪ٞ‬‬
‫اٌذػبِخ األ‪ :ٌٝٚ‬رؼـّ‪ ُ١‬رـؼٍ‪ ُ١‬ج‪١‬ذ ف‪ِ ٟ‬ذسعخ ِزؼذدح األعبٌ‪١‬ت‬
‫‪ّ٘ - 24‬ڄپ ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ ح‪ٙ‬رظميحثِ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٗ‪٫‬ميحىُ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ‬
‫ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ ًحٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٕ‪ٛ‬مْپ‪ًّ .‬ٸ‪ٜ‬ممي رظ‪٬‬ڄممْڂ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‪ ,‬ط‪٬‬ڄممْڂ طَرْممش ؿْميس ‪٫‬ڀممَ نخٗممجش حٿڄٰممَد‬
‫رخًٕٿِ ڃن ٓن ‪ 4‬اٿَ ‪ٓ 6‬نٌحص ًرخ‪ٙ‬رظيحثِ ًحٗ‪٫‬يحىُ ڃن ٓن ‪ 6‬اٿَ ‪ٓ 15‬نش‪.‬‬
‫‪- 25‬ه‪ٚ‬ٽ حٿ‪َّ٘٬‬ش حٿٌ‪٣‬نْمش ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬حٿڄ‪٬‬ڀنمش رڄٸظ‪٠‬مَ ىمٌح حٿڄْؼمخٵ‪ٓ ,‬مْل‪ َ٨‬حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ‬
‫ًح‪ٙ‬رظيحثِ ًحٗ‪٫‬يحىُ رخًٕٿٌّش حٿٸ‪ٜ‬مٌٍ‪ًٓ ,‬ظٔميَ ٓمڀ‪٤‬خص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬رظ‪٬‬مخًڅ ًػْمٶ ڃم‪٪‬‬
‫ؿڄْمم‪ ٪‬حٿٴ‪٬‬خٿْممخص حٿظَرٌّممش ًحٿ٘ممَٻخ ٳممِ اىحٍحص حٿيًٿممش ًحٿـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش ًحٿڄن‪٨‬ڄممخص ٯْمممَ‬
‫حٿلټٌڃْش ًحٿٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿوخ‪٫ ,ٙ‬ڀَ ٍٳ‪ ٪‬طليُ حٿظ‪٬‬ڄْڂ حٿٔمَّ‪ ٪‬ٿڀظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ ًح‪ٙ‬رظميحثِ ًحٗ‪٫‬ميحىُ‬
‫ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬أٍؿخ حٿڄڄڀټش‪ ,‬رظلْٔن ؿٌىطو ًڃ‪ ٚ‬ڃظو ٿلخؿخص حٕٳمَحى ًًحٷم‪ ٪‬حٿلْمخس ًڃظ‪٤‬ڀزخطيمخ‪ ,‬ڃم‪٪‬‬
‫اّ‪ ٚ‬حٿٴظخس ٳِ حٿ‪٬‬خٿڂ حٿٸًَُ ‪٫‬نخّش هخ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ًّنيٍؽ ٳِ طلْٔن ؿٌىس حٿظ‪٬‬ڀْڂ‪ ,‬رڄٌحُحس ط‪٬‬ڄْڄو‪ ,‬ڃَح‪٫‬خس حٿظٌؿيخص حٿٌحٍىس ٳِ ى‪٫‬خڃمخص ىمٌح حٿڄْؼمخٵ‪،‬‬
‫ًرڀٌٍطيمخ ٳممِ حٿٌحٷمم‪ ٪‬حٿڄڀڄممٌّ‪٫ً ،‬ڀمَ حٿو‪ٜ‬ممٌ‪ ٙ‬ا‪٫‬ممخىس ىْټڀممش أٓم‪ٚ‬ٹ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حًٕٿممِ ًح‪ٙ‬رظمميحثِ‬
‫ًحٗ‪٫‬يحىُ‪ً ,‬حٗىڃخؽ حٿظيٍّـِ ٿڀظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ‪ً ,‬طلٔمْن حٿزمَحڃؾ ًحٿڄنمخىؾ حٿزْيحٯٌؿْمش ًحٿظٸمٌّڂ‬
‫ًحٿظٌؿْو‪ً ,‬طـيّي حٿڄيٍٓش‪ً ,‬ى‪٫‬ڂ ط‪٬‬ڀْڂ حٿڀٰخص ًطلْٔنو‪.‬‬
‫‪ّٜ - 26‬زق حٿظ‪٬‬ڀْڂ اٿِحڃْخ حرظيح ڃــن طڄ خځ حٿٔنش حٿٔخىٓمش ڃمن حٿ‪٬‬ڄمَ اٿمَ طڄــمـخځ حٿوخڃٔمش ‪٘٫‬مَس ڃنمو‪,‬‬
‫طز‪٬‬خ ٿظٸيځ آٍخ حٿيْخٻپ ًحٿًَ٘‪ ١‬حٿظَرٌّش حٿټٴْڀش رب‪٤٫‬خ ىٌه حٗٿِحڃْش ڃلظٌحىخ حٿ‪٬‬ڄڀمِ‪ًّٔ .‬مظني‬
‫طنٴْمٌ حٗٿِحڃْمش‪ ,‬ٳمِ ٻمپ ڃټمخڅ طمٌحٳَص ٳْممو ىمٌه حٿ٘مًَ‪٫ ,١‬ڀمَ حٿـمٌد ًحٿلٴمِ حٿڄ‪٬‬نمٌُ ٿڀظ‪ٚ‬ڃْممٌ‬
‫ًأًٿْخثيڂ‪ ,‬ىًڅ ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خٍ ‪٫‬ڀَ حٿٌٓخثپ حٿٸَّٔش حٿڄًَ٘‪٫‬ش ًكيىخ‪.‬‬
‫‪- 27‬طزٌٽ ٻپ حٿـيٌى ‪ٓٙ‬ظٸ‪٤‬خد ؿڄْم‪ ٪‬حٿڄظڄيٍٓمْن‪ًٟ ,‬مڄخڅ طميٍؿيڂ حٿيٍحٓمِ ‪٫‬ڀمَ نلمٌ ڃظٌح‪ٛ‬مپ‪,‬‬
‫ڃٌح‪٧‬ممذ ًڃټڀممپ رخٿنـممخف ‪٫‬ڀممَ أًٓمم‪ ٪‬ن‪٤‬ممخٵ‪ ,‬ٿڀٸ‪٠‬ممخ طمميٍّـْخ ‪٫‬ڀممَ ح‪ٙ‬نٸ‪٤‬ممخ‪ً ٩‬حٿٴ٘ممپ حٿيٍحٓممِ‪,‬‬
‫ًحٿڄظخر‪٬‬مممش حٿڄظٸ‪٬٤‬مممش أً حٿ‪ٜ‬مممٌٍّش ٿڀيٍحٓمممش‪ًّ .‬ممميهپ ٳمممِ ‪ٌ٫‬حڃمممپ حٓمممظٸ‪٤‬خد حٿظ‪ٚ‬ڃْمممٌ ًكٴمممِىڂ‬
‫ًڃٔخ‪٫‬يطيڂ ‪٫‬ڀَ حٿنـخف‪ ,‬طٸَّذ حٿڄيٍٓش ڃن حٿڄٔظٴْيّن ڃنيخ ًٳٶ ڃٸظ‪ْ٠‬خص حٿڄخىس ‪ً 160‬حٿ‪٬‬نخّمش‬
‫ريخ‪ً ,‬طلٸْٶ ڃوظـــڀٲ حٿ٘ـــًَ‪ ١‬حٿڄن‪٫ ٌٜٙ‬ڀْـــيخ ٳِ حٿڄمٌحى ‪ 139‬اٿمَ ‪ 143‬ڃمن ىمٌح حٿڄْؼمخٵ‪,‬‬
‫ًٻٌح حٿڄٸظ‪ْ٠‬خص حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رلٴِ حٿڄيٍْٓن‪.‬‬
‫‪ - 28‬طليى حٿـيًٿش حٿِڃنْش ٿظ‪٬‬ڄْڂ حٿظ‪٬‬ڀْڂ ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪-‬حرظيح ڃن حٿيهٌٽ حٿڄيٍٓمِ ٳمِ ٗمظنزَ ٓمنش ‪ّ ,2002‬نزٰمِ أڅ ّـمي ٻمپ ‪٣‬ٴمپ ڃَٰرمِ رمخٿٮ ڃمن‬
‫حٿ‪٬‬ڄَ ٓض ٓنٌحص‪ ,‬ڃٸ‪٬‬يح ٳِ حٿٔنش حًٕٿمَ ڃمن حٿڄيٍٓمش ح‪ٙ‬رظيحثْمش حٿٸَّزمش ڃمن ڃټمخڅ اٷخڃمش‬
‫أَٓطو‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ڃَح‪٫‬خس طټْْٲ حٿڄيٍٓش ڃ‪ ٪‬حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿوخ‪ٛ‬ش رخٿ‪٬‬خٿڂ حٿٸًَُ ًٳٸخ ٿڄخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو‬
‫حٿڄخىس ‪ 29‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ؛‬
‫د ‪ -‬ط‪٬‬ڄْڂ حٿظٔـْپ رخٿٔنش حًٕٿَ ڃن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ٳِ أٳٶ ‪ً ، 2004‬طَٻِ حٿيًٿش ى‪٫‬ڄيمخ حٿڄمخٿِ‬
‫ٳِ ىٌح حٿڄْيحڅ ‪٫‬ڀَ ڃنخ‪٣‬ٶ ٷًَّش ًٗمزو ك‪٠‬مَّش‪ً ،‬ر‪ٜ‬مٴش ‪٫‬خڃمش‪٫ ،‬ڀمَ حٿڄنمخ‪٣‬ٶ حٿٔمټخنْش‬
‫ٯَْ حٿڄل‪٧ٌ٨‬ش ؛‬
‫ؽ ‪ً -‬ٳِ حٓٳخٵ حٓطْمش ّ‪ٜ‬مپ حٿظ ‪ٚ‬ڃْمٌ حٿڄٔمـڀٌڅ رخٿٔمنش حًٕٿمَ ڃمن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ح‪ٙ‬رظميحثِ ٳمِ ‪-1999‬‬
‫‪ 2000‬اٿَ ‪:‬‬
‫‪ ‬نـيخّش حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش رنٔزش ‪ 90‬ٳِ حٿڄخثش‪٫ ,‬خځ ‪ 2005‬؛‬
‫‪ ‬نيخّش حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش رنٔزش ‪ 80‬ٳِ حٿڄخثش‪٫ ,‬خځ ‪ 2008‬؛‬

‫‪14‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬نيممـخّش حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿؼممخنٌُ (رڄممخ ٳْممو حٿظټممٌّن حٿظٸنممِ ًحٿڄينممِ ًحٿظڄممَّ ًحٿظټممٌّن رخٿظنممخًد)‬
‫رنٔزش ‪ 60‬ٳِ حٿڄخثش‪٫ ,‬خځ ‪ 2011‬؛‬
‫‪ ‬نْپ حٿزټخٿٌٍّخ رنٔزش ‪ 40‬ٳِ حٿڄخثش ‪٫‬خځ ‪. 2011‬‬
‫ى – ‪ّ ٙ‬نزِٰ طلٸْٶ ىٌه حٕىيحٱ حٿټڄْش ‪٫‬ڀَ كٔخد ؿٌىس حٿظ‪٬‬ڀْڂ‪.‬‬
‫‪ -29‬طْٔممَْح ٿظ‪٬‬ڄممْڂ ط‪٬‬ڀممْڂ ؿْممي‪ًٓ ،‬مم‪ْ٬‬خ ٿظٸَّممذ حٿڄيٍٓممش ڃممن ًٍحىىممخ ًاىڃخؿيممخ ٳممِ ڃلْ‪٤‬يممخ حٿڄزخٗممَ‪,‬‬
‫ه‪ٌٜٛ‬خ ٳِ حًٕٓخ‪ ١‬حٿٸًَّش ًٗزو حٿل‪َّ٠‬ش‪ّ ،‬نزِٰ حٿٸْخځ رڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬انـخُ َٗحٻش ڃ‪ ٪‬حٿـڄخ‪٫‬خص حٿڄلڀْش‪ ,‬ٻڀڄخ أڃټن‪ ,‬ٿظو‪ ْٜٚ‬أڃټنش ڃ‪ٚ‬ثڄمش ٿڀظميٍّْ ًحٿٸْمخځ‬
‫ر‪ْٜ‬خنظيخ‪٫ ,‬ڀَ أڅ ط‪٤٠‬ڀ‪ ٪‬حٿيًٿش رظٌٳَْ حٿظؤ‪ً َْ٣‬حٿڄ‪٬‬يحص حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ؛‬
‫د ‪ -‬حٿڀـممٌ ‪٫‬نممي حٿلخؿممش ٿ‪ٓٚ‬ممظجـخٍ أً حٷظنممخ حٿڄلمم‪ٚ‬ص حٿـممخىِس أً حٿٸخرڀممش ٿ٘‪ٛ‬مم‪ٚ‬ف ًحٿڄ‪ٚ‬ثڄممش‬
‫ٿلخؿخص حٿظيٍّْ‪ ,‬ٳِ ٷڀذ حٿڄيحَٗ ً حٿيًحًَّ ًحٕكْخ ‪ ,‬ىًڅ حنظ‪٨‬مخٍ انـمخُ رنخّمخص ؿيّميس‬
‫ٳِ آؿخٽ ًرظټخٿْٲ ڃن ٗؤنيخ طؤهَْ حٿظڄيٍّ ؛‬
‫ؽ ‪ -‬كٴِ حٿڄن‪ْ٘٬‬ن حٿ‪٬‬ٸخٍّْن ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿَ٘حٻش ‪٫‬ڀَ أڅ ّيٍؿٌح ٳِ ڃ٘مخٍّ‪٬‬يڂ ًر‪َّ٤‬ٸمش طڀٸخثْمش‬
‫رنخ ڃيحٍّ ٳِ حٿڄَحٻِ حٿل‪َّ٠‬ش حٿ‪َْٰٜ‬س حٿڄنيڃـش ٳِ حٿٌٓ‪ ٢‬حٿٸًَُ ًٻٌح ٳِ حٿڄنمخ‪٣‬ٶ‬
‫حٿڄلْ‪٤‬ش رخٿڄيڅ ؛‬
‫ى ‪ -‬ح‪٫ٙ‬ظڄخى ‪٫‬ڀمَ حٿڄن‪٨‬ڄمخص ٯْمَ حٿلټٌڃْمش ًحص حٿوزمَس حٿظَرٌّمش‪ ,‬ٿ٘ٓميخځ ٳمِ ط‪٬‬ڄمْڂ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‪,‬‬
‫‪٫‬ڀَ أٓخّ ىٳخطَ طلڄ‪ٚ‬ص ىٷْٸش ؛‬
‫ىـ ‪ -‬رٌٽ ڃـيٌى هخ‪ ٙ‬ٿظ٘ـْ‪ ٪‬طڄيٍّ حٿٴظْمخص ٳمِ حٿزمٌحىُ‪ًً ,‬ٿمٺ رخٿظٰڀمذ ‪٫‬ڀمَ حٿ‪٬‬ٸزمخص حٿظمِ‬
‫ڃخُحٿض طلٌٽ ىًڅ ًٿٺ‪ًّ .‬ظ‪ْ٬‬ن ٳِ ىٌح حٗ‪٣‬مخٍ ى‪٫‬مڂ ه‪٤‬مش حٿظ‪٬‬ڄمْڂ رزمَحڃؾ ڃلڀْمش اؿَحثْمش‬
‫ٿ‪ٜ‬خٿق حٿٴظْخص‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ط‪٬‬زجش حٿَ٘ٻخ ٻخٳش‪ً ،‬هخ‪ٛ‬ش حٿڄيٍٓمْن ًحٿڄيٍٓمخص ًحٕٓمَ ًحٿٴمخ‪٫‬ڀْن‬
‫حٿڄلڀْْن ؛‬
‫ً ‪ -‬ا‪٤٫‬مخ حٿڄيٍٓممش ىممخڃٖ حٿڄًَنممش ًحٿظټْممٲ رخ‪٫‬ظزخٍىمخ ڃئٓٔممش ‪٫‬ڄٌڃْممش‪ ،‬ڃمم‪ٛ ٪‬مم‪ٚ‬كْش ح‪٫‬ظڄممخى‬
‫‪ْٛ‬ٮ ريّڀش ٻڀڄخ ٻخنض حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿـَٰحٳْش ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ٿڀڄٌٷم‪ً ٪‬حٿٔمټخڅ ‪٫‬خثٸمخ‬
‫أڃخځ حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش حٿ‪٬‬خىّش؛‬
‫ُ ‪ -‬طڄټممْن حٿڄيٍٓممش حٿـڄخ‪ْ٫‬ممش ڃممن طَؿڄممش ط‪٬‬مميىّظيخ ٳممِ ڃوظڀممٲ حٿ‪٬‬نخ‪ٛ‬ممَ حٿڄټٌنممش ٿڀظ‪٬‬ڀممْڂ ڃممن‬
‫حٓممظ‪٬‬ڄخ‪ٙ‬ص حٿممِڃن ًحٿزممَحڃؾ ًحٿڄنممخىؾ حٿزْيحٯٌؿْممش ًحٿٌٓممخثپ حٿيّيحٻظْټْممش‪ً ,‬كٴممِ حٓرممخ‬
‫ًحٕ‪٣‬ٴخٽ ًحٿڄَرْن‪٤َّٗ ,‬ش حٿظڄٔٺ رخٕىيحٱ حٿڄظٌهخس ٗ‪ٚٛ‬ف حٿظ‪٬‬ڀْڂ‪.‬‬
‫‪ّ - 30‬ظڂ حٿ‪٬‬ڄپ‪ ,‬ه‪ٚ‬ٽ حٿ‪َّ٘٬‬ش حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪٫ ,‬ڀمَ حٿَٳم‪ ٪‬حٿظميٍّـِ ڃمن نٔمزش حٕٗموخ‪ٙ‬‬
‫ًًُ حٿڄئى‪ٚ‬ص حٿڄينْش حٿٌحٳيّن ٓنٌّخ ‪٫‬ڀَ ٌٓٵ حٿٰ٘پ حٿڄ٘ټڀْن ڃخ ّٸَد ڃن ‪ 20 %‬كخٿْخ اٿَ‬
‫‪٫ 50 %‬ڀَ حٕٷپ‪ًً ,‬ٿٺ ٳِ أٳٶ ‪٫‬خځ ‪.2010‬‬
‫ًٿزڀٌ٭ ىٌح حٿييٱ‪ّ ,‬ظڂ ‪٫‬ڀَ حٿو‪: ٌٜٙ‬‬
‫أ ‪ -‬ط‪٤‬زْممٶ حٿظٌؿيممخص حٿممٌحٍىس ٳممِ حٿڄممٌحى ‪ 49‬اٿممَ ‪ 51‬ڃممن حٿڄْؼممخٵ‪ ,‬رو‪ٜ‬ممٌ‪ ٙ‬ط٘ممـْ‪ ٪‬حٿظڄممَّ‬
‫ًحٿظټٌّن رخٿظنخًد رْن حٿڄيٍٓش ًحٿڄٸخًٿش‪ًً ,‬ٿٺ ڃن أؿپ ‪:‬‬
‫‪ ‬أڅ ّٔممظٴْي ڃممن حٿظټممٌّن رممخٿظڄَّ ‪ٗ 10000‬ممخد رَٓممڂ حٿمميهٌٽ حٿڄيٍٓممِ ‪،2001-2000‬‬
‫ً‪ ٌٙٛ‬اٿَ ‪ٗ 50000‬خد ٓنٌّخ ٳِ أٳٶ حٿوڄْ ٓنٌحص حٿ‪ٚ‬كٸش ؛‬
‫‪ ‬أڅ ّٔممظٴْي ڃممن حٿظټممٌّن رخٿظنممخًد ‪ٗ 12000‬ممخد رَٓممڂ حٿمميهٌٽ حٿڄيٍٓممِ ‪،2001-2000‬‬
‫ً‪ ٌٙٛ‬اٿَ ‪ٗ 30000‬خد ٓنٌّخ ٳِ أٳٶ حٿوڄْ ٓنٌحص حٿ‪ٚ‬كٸش‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫د ‪-‬طٸٌّش حٿظٌؿْو اٿمَ حٿ ٘م‪٬‬ذ حٿ‪٬‬ڀڄْمش ًحٿظٸنْمش ًحٿڄينْمش ٿظٔمظٸزپ ‪٫‬ڀمَ حٕٷمپ حٿؼڀؼمْن‪ ,‬ڃمن ڃـڄمٌ‪٩‬‬
‫ط‪ٚ‬ڃْممٌ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿؼممخنٌُ ً‪٣‬ڀزممش حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ‪ ,‬ٳممِ أٳممٶ حٿٔممنٌحص حٿوڄممْ حٿٸخىڃممش‪ ,‬حٓممظنخىح اٿممَ‬
‫حٿظٌؿيخص حٿظِ ّن‪٫ ٚ‬ڀْيخ حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌضبٔ‪١‬خ ‪ :‬اٌزشث‪١‬خ م‪١‬ش إٌظبِ‪١‬خ ‪ِٚ‬ذبسثخ األِ‪١‬خ‬
‫ِذبسثخ األِ‪١‬خ‬

‫‪ – 31‬ط‪٬‬ممي ڃلخٍرممش حٕڃْممش اٿِحڃممخ حؿظڄخ‪ْ٫‬ممخ ٿڀيًٿممش ًطڄؼممپ ‪٫‬ممخڃ‪ ٚ‬ڃلمميىح ٿڀَٳمم‪ ٪‬ڃممن ڃٔممظٌٍ حٿنٔممْؾ‬
‫ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ رٌحٓ‪٤‬ش طلْٔن ڃٔظٌٍ حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش ٿڄٌحٻزش ط‪ ٌٍ٤‬حٿٌكيحص حٗنظخؿْش‪.‬‬
‫ّ‪ ٪٠‬حٿڄَٰد ٿنٴٔو ٻييٱ طٸڀْ‪ ٚ‬حٿنٔزش حٿ‪٬‬خڃش ٿٖڃْمش اٿمَ أٷمپ ڃمن ‪ %20‬ٳمِ أٳمٶ ‪٫‬مخځ ‪،2010‬‬
‫‪٫‬ڀَ أڅ طظٌ‪ٛ‬پ حٿز‪ٚ‬ى اٿَ حٿڄلٌ ٗزو حٿظخځ ٿيٌه حٓٳش ٳِ أٳٶ ‪.2015‬‬
‫ًح‪٫‬ظزخٍح ٿـيًٍ ح‪ٓٙ‬ظَحطْـْش حٿٌ‪ْ٧‬ٴْش ٳمِ ڃلخٍرمش حٕڃْمش‪ّ ,‬زمٌٽ ڃـيمٌى ٗمخڃپ ٳمِ ىمٌح حٿڄـمخٽ‪,‬‬
‫‪٫‬ڀَ أٓخّ ا‪٤٫‬خ حٕٓزٸْش ٿڀٴجخص حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪-‬‬

‫ٳجش حٿ‪٬‬خڃ‪ٚ‬ص ًحٿ‪٬‬ڄخٽ حٕڃْْن رٸ‪٤‬خ‪٫‬خص حٗنظخؽ‪ ,‬حٿٌّن ٯخٿزخ ڃخ طَطز‪ ٢‬ڃلخٳ‪٨‬ظيڂ ‪٫‬ڀمَ ٗمٰڀيڂ رڄميٍ‬
‫ط‪٤‬ممٌَّ ٻٴخّممخطيڂ‪ ً ,‬رخٿظممخٿِ طلٔممْن ڃممَىًىّظيڂ ًانظممخؿْظيڂ‪ً ,‬ىممڂ ّڄؼڀممٌڅ كخٿْممخ ‪ 50‬ٳممِ حٿڄخثممش ڃممن‬
‫حٿْٰ٘ڀش حٿڄَٰرْش رخٿٸ‪٤‬خ‪٫‬خص حٿڄنظـش ؛‬

‫د ‪ -‬ٳجش حٿَحٗيّن حٿٌّن ‪ّ ٙ‬ظٌحٳًَڅ ‪٫‬ڀَ ٰٗپ ٷخٍ ًڃنمظ‪٨‬ڂ‪ً ,‬ڃمن رْمنيڂ ‪٫‬ڀمَ حٿو‪ٜ‬مٌ‪ ٙ‬حٕڃيمخص‪ٙ ,‬‬
‫ْٓڄخ ٳِ حٿٌٓ‪ ٢‬حٿٸًَُ ًٗزو حٿل‪ َُ٠‬؛‬
‫ؽ‪-‬‬

‫ٳجش حٿ٘زخد ٳِ ٓن حٿظڄيٍّ‪ ,‬حٿزخٿْٰن أٷمپ ڃمن ‪ٓ 20‬منش ڃمن حٿ‪٬‬ڄمَ‪ ,‬حٿمٌّن ٿمڂ ّظڄټنمٌح ڃمن ح‪ٙ‬ٿظلمخٵ‬
‫رخٿڄيٍٓش أً حٿٌّن ح‪ًَ٤ٟ‬ح اٿَ ح‪ٙ‬نٸ‪٤‬خ‪٫ ٩‬نيخ ٳِ ٓن ڃزټَس‪ ,‬ڃڄمخ حٍطمي ريمڂ اٿمَ حٕڃْمش ؛ ًطلظمخؽ‬
‫ىٌه حٿٴجش ٿٴَ‪ٛ‬ش ىٍحْٓش ػخنْش ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿظَرْش ٯَْ حٿن‪٨‬خڃْش‪.‬‬
‫‪ ّ– 32‬نزِٰ أڅ طؤهٌ رَڃـش ‪٫‬ڄڀْخص ڃلخٍرش حٕڃْش ر‪٬‬مْن ح‪٫ٙ‬ظزمخٍ ڃمخ طظ‪٤‬ڀزمو ٻمپ ڃمن ىمٌه حٿٴجمخص ڃمن‬
‫رْيحٯٌؿْممش هخ‪ٛ‬ممش‪ً ,‬ڃ‪ٚ‬ثڄممش ٿٔممنيخ ًٿلخٿظيممخ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش ًحٿڄينْممش‪ً ,‬رخٿظممخٿِ ً‪ٟ‬مم‪ ٪‬ڃو‪٤٤‬ممخص‬
‫هــــخ‪ٛ‬ش رټپ ٳجش‪ٌٓ ,‬ح ڃـــن كْغ حٿظن‪ْ٨‬ڂ أً حٿڄلظٌٍ أً ‪َ٣‬ٵ حٿظيٍّذ ًح‪ٙ‬ط‪ٜ‬مخٽ أً ڃٌحٷْمض‬
‫حٿيًٍّ‪.‬‬
‫طظممٌهَ رممَحڃؾ ڃلخٍرممش حٕڃْممش‪ٟ ،‬ممڄن حٓممظَحطْـْش ً‪ْ٧‬ٴْممش‪ ,‬طڄټممْن حٿڄٔممظٴْيّن ڃممن رڀممٌ٭ أىمميحٱ‬
‫رْيحٯٌؿْش ًڃ‪َ٬‬ٳْش‪ ,‬طٔڄق ٿيڂ رظلْٔن ىٍؿش طڄټنيڂ ڃن ‪٫‬ڄڀيڂ أً رخ‪ٙ‬نميڃخؽ ٳمِ رمَحڃؾ ٿڀظټمٌّن‬
‫حٿڄٔمممظڄَ ‪ ,‬ٷ‪ٜ‬مممي حٿَٳممم‪ ٪‬ڃمممن ڃٔمممظٌٍ ٻٴمممخّظيڂ ًڃيمممخٍطيڂ حٿڄينْمممش ؛ ً رخٿظمممخٿِ طلٔمممْن انظمممخؿْظيڂ‬
‫ًڃممَى ًىّظيڂ‪ ،‬ڃڄممخ ّممن‪٬‬ټْ اّـخرْممخ ‪٫‬ڀممَ كْممخطيڂ حٿ٘و‪ٜ‬ممْش ً‪ٚ٫‬ٷممخطيڂ حٿڄـظڄ‪ْ٬‬ممش ًطَرْممش أ‪٣‬ٴممخٿيڂ‬
‫ًطيرَْ كْخطيڂ حٿ‪٬‬ڄڀْش‪.‬‬
‫‪- 33‬ٿڀٸْخځ ر‪٬‬ڄڀْش ً‪٣‬نْش ٗخڃڀش ٿڄلخٍرش حٕڃْش حٿٌ‪ْ٧‬ٴْش رخٿنٔزش ٿڀٴجش حًٕٿَ‪ ,‬حٿڄ٘خٍ اٿْيخ ٳِ حٿڄخىس ‪31‬‬
‫أ‪ ,‬أُ حٿ‪٬‬ڄخٽ ًحٿ‪٬‬خڃ‪ٚ‬ص‪ّ ،‬نزِٰ اَٗحٹ حٿڄٰ٘ڀْن‪٫ ،‬زَ حٿَٰٱ ً حٿـڄ‪ْ٬‬خص حٿڄينْمش‪٫ ,‬ڀمَ حٿ‪ٜ‬م‪ْ٬‬ي‬
‫حٿـيٌُ ًحٿڄلڀِ‪ ,‬ٿڀٔ‪ ِ٬‬ٳِ أٳٶ حٿٔنٌحص حٿ‪ َ٘٬‬حٿڄٸزڀش اٿَ طٸڀْ‪ ٚ‬نٔزش حٕڃْمش ًٓم‪ ٢‬ىمٌه حٿٴجمش‬
‫ڃن ‪ 50‬ٳِ حٿڄخثمش كخٿْمخ اٿمَ أٷمپ ڃمن ‪ 20‬ٳمِ حٿڄخثمش ‪ًّ .‬ظ‪٤‬ڀمذ رڀمٌ٭ ىمٌح حٿيميٱ طٌ‪ْ٧‬مٲ ڃوظڀمٲ‬
‫حٗڃټخنخص حٿڄظٌحٳَس ڃن ڃيحٍّ ًڃَحٻِ ًڃ‪٬‬خىي‪ًًٟ ,‬م‪ ٪‬حٿټظمذ حٿڄ‪ٚ‬ثڄمش‪ً ,‬ٻمٌح طټمٌّن حٿڄټمٌنْن‬
‫ٳِ ڃـخٽ حٿزْيحٯٌؿْش حٿٌ‪ْ٧‬ٴْش ٿڄلٌ حٕڃْش‪.‬‬
‫‪ - 34‬رخٿنٔزش ٿڀَحٗيّن حٿٌّن ‪ّ ٙ‬ظٌحٳًَڅ ‪٫‬ڀَ ٰٗپ ٷخٍ ً ڃنظ‪٨‬ڂ‪ْٓ ًٙ ,‬ڄخ حٕڃيمخص‪ّ ،‬نزٰمِ أڅ طټمٌڅ‬
‫أن٘‪٤‬ش ڃلخٍرش حٕڃْش ڃَطز‪٤‬ش ر‪٬‬ڄڀْخص حٿظنڄْش حٿٸًَّش أً طنڄْمش حٿڄنمخ‪٣‬ٶ ٗمزو حٿل‪٠‬مَّش‪٫ ،‬ڀمَ أڅ‬
‫‪16‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫طټٌڅ أىحس ىح‪٫‬ڄش ٿيٌه حٿ‪٬‬ڄڀْخص‪ً ,‬ڃَطز‪٤‬ش رڄيمخځ حٿڄٔمظٴْيّن ٳمِ حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش ڃمن ‪ٛ‬ملش انـخرْمش‬
‫ًًٷخثْش‪ً ,‬طَرْش ٿٖ‪٣‬ٴخٽ‪ً ,‬طيرَْ ٿ٘ئًڅ حَٕٓس‪.‬‬
‫‪ً- 35‬طٔيْ‪ ٚ‬ٿڀظٌح‪ٛ‬پ رْن حٿڄٔظٴْيّن ڃن رَحڃؾ ڃلخٍرش حٕڃْش ًكٴِىڂ ‪٫‬ڀمَ حٿڄؼمخرَس‪ّ ,‬نزٰمِ حٿ‪٬‬ڄمپ‬
‫‪٫‬ڀَ ا‪ٛ‬يحٍ نَ٘حص ا‪ٚ٫‬ڃْش ڃزٔ‪٤‬ش ٿ٘ٓيخځ ٳِ طؼٸْٲ ىٌه حٿٴجش ڃن حٿڄٌح‪٣‬نْن‪ً ,‬طلزْذ حٿٸمَح س‬
‫ًحٿڄ‪٤‬خٿ‪٬‬ش اٿْيڂ‪ً ,‬رخٿظخٿِ طنڄْش ٳ‪ٌ٠‬ٿيڂ حٿڄ‪َ٬‬ٳِ‪.‬‬
‫ٻڄخ ّنزِٰ حٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ ا‪ٛ‬يحٍ ڃـڀش ڃظو‪ٜٜ‬ش ٳِ رْيحٯٌؿْش حٿټزخٍ‪ ,‬طټٌڅ رڄؼخرش ‪ٛ‬ڀش ً‪ٛ‬پ رْن‬
‫حٿڄټممٌنْن ًحٿزممخكؼْن ًحٿٔمممخىَّن ‪٫‬ڀممَ رمممَحڃؾ ڃلخٍرممش حٕڃْمممش‪ ,‬ٷ‪ٜ‬ممي رڀمممٌٍس حٿظـممخٍد حٿَحثممميس‪,‬‬
‫ًحٿظ‪َّ٬‬ٲ رخٗنـخُحص ًحٿڄ٘خٻپ حٿظِ ٌّحؿيٌنيخ ًر‪َ٤‬ٵ حٿظٰڀذ ‪٫‬ڀْيمخ‪ً ،‬ٻمٌح ٳمظق آٳمخٵ حٿزلمغ ً‬
‫حٿيٍّ ًح‪ٙ‬ؿظيخى ٳِ ٻپ ڃخ ّظ‪٬‬ڀٶ ريٌح حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ حٿوخ‪.ٙ‬‬
‫اٌزشث‪١‬خ م‪١‬ش إٌظبِ‪١‬خ‬

‫‪- 36‬رخٿنٔزش ٿڀْخٳ‪ْ٬‬ن ٯَْ حٿڄظڄيٍْٓن أً حٿڄنٸ‪ْ٬٤‬ن ‪٫‬من حٿيٍحٓمش‪ّ ,‬ڀمِځ ً‪ٟ‬م‪ ٪‬رَنمخڃؾ ً‪٣‬نمِ ٗمخڃپ‬
‫ٿڀظَرْممش ٯْممَ حٿن‪٨‬خڃْممش ًطنٴْممٌه‪ّ ,‬يمميٱ اٿممَ ڃلممٌ أڃْممش حٿْممخٳ‪ْ٬‬ن ًحٿزممخٿْٰن ڃممن ‪ 8‬اٿممَ ‪ٓ 16‬ممنش ڃممن‬
‫حٿ‪٬‬ڄممَ‪ًً ،‬ٿممٺ ٷزممپ ڃممظڂ حٿ‪٘٬‬ممَّش حٿٌ‪٣‬نْممش ٿڀظَرْممش ًحٿظټممٌّن‪ًّ .‬ڀممِځ حٿٔمم‪ٗ ِ٬‬ٻٔممخريڂ حٿڄ‪٬‬ممخٍٱ‬
‫حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ًا‪٤٫‬خثيڂ ٳَ‪ٛ‬ش ػخنْش ٿ‪ٚ‬نيڃخؽ أً ا‪٫‬خىس ح‪ٙ‬نيڃخؽ ٳِ أٓم‪ٚ‬ٹ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ًً ,‬ٿمٺ‬
‫رٌ‪ ٪ٟ‬ؿٌٍٔ طٔڄق ٿيڂ رخ‪ٙ‬ٿظلخٵ ريٌه حٕٓ‪ٚ‬ٹ‪.‬‬
‫ًطـيٍ اٳخىس ىٌه حٿٴجش رزَحڃؾ ط‪٬‬ڀْڄْش ڃټؼٴش كٔذ طن‪ْ٨‬ڂ رْيحٯٌؿِ ّؤهٌ ر‪ْ٬‬ن ح‪٫ٙ‬ظزخٍ هخ‪ْٛ‬خطيخ‪,‬‬
‫ًّ‪٬‬خٿؾ حٕٓزخد حٿظِ كخٿض ىًڅ ىهٌٿيخ حٿڄيٍٓش أً ‪ًِ٫‬ٳيخ حٿڄزټَ ‪٫‬نيخ‪.‬‬
‫اٌالِشوض‪٠‬خ ‪ٚ‬اٌششاوخ ف‪ ٟ‬اٌزشث‪١‬خ م‪١‬ش إٌظبِ‪١‬خ ‪ٚ‬ف‪ِ ٟ‬ذ‪ ٛ‬األِ‪١‬خ‬

‫‪ - 37‬ٿظلٸْٶ حٿٰخّش حٿڄٌٻٌٍس أ‪ٚ٫‬ه‪ّ ،‬نزِٰ طزنِ حٓظَحطْـْش ً‪٣‬نْش ڃظڄخٓټش ٷٌحڃيخ ‪:‬‬
‫‪ ‬ى‪٫‬مڂ حٿيْجمخص حٿٌ‪٣‬نْمش ٿڄلخٍرممش حٕڃْمش حٿڄټڀٴمش رظو‪٤‬مْ‪ ٢‬حٿزممَحڃؾ ًحٗٗمَحٱ ‪٫‬ڀمَ انـخُىمخ‪ ,‬ڃمم‪٪‬‬
‫ح‪٫‬ظڄخى حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّش ًحٿ‪ ٚ‬طڄَٻِ ٳِ حٗنـخُ رظ٘ـْ‪ ٪‬حٿَ٘حٻش حٿڄلڀْش رْن ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄظيهڀْن ؛‬
‫‪ ‬ط‪٬‬زجش حٿڄيحٍّ ًحٿڄئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڄْش ًحٿظټٌّنْش‪ً ,‬حٿڄن‪٨‬ڄخص ٯَْ حٿلټٌڃْش حٿڄ‪٬‬نْش‪ً ,‬حٿٴ‪٬‬خٿْمخص‬
‫حٿڄلڀْممش‪ ,‬ڃمم‪ٍٛ ٪‬ممي ح‪٫ٙ‬ظڄممخىحص ًً‪ٟ‬مم‪ ٪‬حٿيْخٻممپ ًاكمميحع حٓٿْممخص حٿ‪ُٚ‬ڃممش ٗنـممخُ ىممٌح حٿ‪٬‬ڄممپ‬
‫حٿٌ‪٣‬نِ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬يّن حٿڄلڀِ ًحٿـيٌُ‪.‬‬
‫د‪ٚ‬س اإلػالَ اٌّشئ‪ ٟ‬ف‪ ٟ‬اٌزشث‪١‬خ م‪١‬ش إٌظبِ‪١‬خ ‪ٚ‬ف‪ِ ٟ‬ذبسثخ األِ‪١‬خ‬

‫‪ - 38‬طو‪ٜ‬مم‪ ٚ‬حٿظڀٴممِس حٿڄيٍٓممْش ؿممِ ح ڃممن رَحڃـيممخ ٿڄلخٍرممش حٕڃْممش ًٿڀظَرْممش ٯْممَ حٿن‪٨‬خڃْممش ًًٿممٺ‬
‫رزَڃـش ىًٍّ ًطميحٍّذ طټڄْڀْمش كمخٳِس ً طؼٸْٴْمش‪٬ّ ,‬ظڄمي ‪٫‬ڀْيمخ حٿڄيٍٓمٌڅ ًحٿڄټٌنمٌڅ ٳمِ طڀٸمْن‬
‫ىًٍٓمميڂ‪ًّ .‬نزٰممِ ٿيممٌه حٿٸنممخس أڅ ط‪٬‬ممَٱ رخٿظـممخٍد حٿَحثمميس ًحٿنخؿلممش‪ ,‬ٿڀٌٷممٌٱ ‪٫‬ڀممَ حٿڄنـممِحص‬
‫ً‪َ٣‬ٵ حٿظٰڀذ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ٌ٬ٜ‬رخص‪.‬‬
‫‪ - 39‬طن‪٨‬ڂ ڃزخٍّخص ٓنٌّش رْن ڃوظڀمٲ حٿٴجمخص ًحٿـيمخص ٿلٴمِ حٿڄٔمظٴْيّن ڃمن رمَحڃؾ ڃلخٍرمش حٕڃْمش‪,‬‬
‫ًحٿٔممخىَّن ‪٫‬ڀممَ طؤ‪َْ٣‬ىممخ‪ ,‬ڃمم‪ ٪‬طو‪ٜ‬ممْ‪ ٚ‬ؿممٌحثِ ٿ٘نـممخُحص حٿٴَىّممش ًحٿڄيٍٓممْش حٿڄظو‪ٜٜ‬ممش‪,‬‬
‫ًحرظټخٍ ًٓخثپ طَرٌّش ًى‪٫‬خڃخص ٓڄ‪ْ٬‬ش ر‪َّٜ‬ش هخ‪ٛ‬ش رظَرْش حٿټزخٍ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌضبٌضخ‪ :‬اٌغؼ‪ ٟ‬إٌ‪ ٝ‬رالؤَ أوجش ث‪ ٓ١‬إٌظبَ اٌزشث‪ٚ ٞٛ‬اٌّذ‪١‬ظ االلزظبد‪ٞ‬‬
‫‪ - 40‬طظٔڂ ٻپ حٿًٍَْٔحص حٿظَرٌّش‪ً ,‬ڃن ػمڂ ٻمپ ڃئٓٔمخص حٿــمـظَرْش ًحٿظټــمـٌّن‪ ,‬اٿمَ ؿخنمذ ر‪٬‬ــمـيىخ‬
‫حٿڄيٍِٓ ًحٕٻخىّڄِ أً حٿن‪ ,َُ٨‬رـخنمذ ‪٫‬ڄڀمِ ڃ‪٬‬مُِ‪ًٓ .‬مْ‪٤‬زٶ ىمٌح حٿڄزميأ ًٳمٶ ڃمنيؾ طميٍّـِ‬
‫طظليى ٓزڀو ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪17‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬طممي‪ْ٫‬ڂ حٕٗممٰخٽ حٿْيًّممش ً حٕن٘مم‪٤‬ش حٿظ‪٤‬زْٸْممش ٳممِ ؿڄْمم‪ ٪‬ڃٔممظٌّخص حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حًٕٿممِ ًح‪ٙ‬رظمميحثِ‬
‫ًحٗ‪٫‬يحىُ ؛‬
‫‪ ‬اٷخڃش ط‪٬‬خًڅ َّطټِ ‪٫‬ڀَ حٷظٔخځ حٿڄٔئًٿْش ًڃڄخٍٓظيخ حٿڄنٔٸش رمْن رنْمخص حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخځ (رڄمخ ٳمِ‬
‫ًٿٺ حٿـخڃ‪ً )ِ٬‬حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظٸنِ ًحٿظټٌّن حٿڄينِ‪ ,‬رْٰمش ح‪ٓٙ‬مظٰ‪ٚ‬ٽ حٿڄ٘مظَٹ ً حٕڃؼمپ ٿڀظـيْمِحص‬
‫ًحٿڄوظزَحص ًحٿڄ٘خٯپ حٿڄظٌحٳَس ‪٣‬زٸخ ٿڀڄخىطْن ‪ 159 ً 158‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ؛‬
‫‪ ‬ط٘ـْ‪ ٪‬حٿظ‪٬‬خًڅ ‪٫‬ڀَ أًٓ‪ ٪‬ن‪٤‬خٵ رْن حٿڄئٓٔمخص حٿظَرٌّمش ً حٿظټٌّنْمش ًحٿڄٸمخً‪ٙ‬ص ًحٿظ‪٬‬خًنْمخص‬
‫ًحٿلَٳْْن رخٿڄيڅ ًحٿٸٍَ‪ ,‬ٳِ ا‪٣‬خٍ ‪٫‬ٸٌى ٿڀظڄَّ ًحٿظټٌّن رخٿظنمخًد ًٳمٶ حٿڄمٌحى ‪ 49‬اٿمَ ‪51‬‬
‫أٓٴڀو ڃ‪ٟ ٪‬ڄخڅ طٌحٳَ حٿًَ٘‪ ١‬حٿزْيحٯٌؿْش حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ؛‬
‫‪ ‬حنٴظخف ڃئٓٔخص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪٫‬ڀمَ ‪٫‬مخٿڂ حٿ٘مٰپ ًحٿؼٸخٳمش ً حٿٴمن ًحٿَّخ‪ٟ‬مش ًحٿزلمغ حٿ‪٬‬ڀڄمِ‬
‫ًحٿظٸنِ‪.‬‬
‫شجىبد اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬

‫‪ - 41‬طٔيَ حٿٔڀ‪٤‬خص حٿڄټڀٴش رخٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬رټْٴْش طيٍّـْش طؤهٌ ر‪ْ٬‬ن ح‪٫ٙ‬ظزمخٍ طٌُّم‪ ٪‬حٿڄئٓٔمخص‬
‫ً‪٣‬خٷخطيخ‪٫ ,‬ڀَ نٔمؾ ٗمزټخص ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن ‪٫‬ڀمَ حٿ‪ٜ‬م‪ْ٬‬يّن حٿڄلڀمِ ًحٿـيمٌُ‪ً ,‬طَطټمِ ‪٫‬ڀمَ‬
‫حطٴخٷْخص ًڃٔخ‪ َ٣‬ىٷْٸش‪ّ ,‬ظڂ رڄٌؿزيخ طن‪ْ٨‬ڂ حٕن٘‪٤‬ش حٿظَرٌّش ًطٌُّ‪٬‬يخ ٿـ‪٬‬پ ٻپ ڃئٓٔش طٸٌځ رڄخ‬
‫طـْيه ٳِ طټخڃپ ڃ‪ ٪‬حٿڄئٓٔخص حٿڄَطز‪٤‬ش ريخ أً حٿڄـخًٍس ٿيخ‪.‬‬
‫طظڄؼپ حٿٰخّش حٿـٌىَّش حٿڄظٌهخس ڃن ىٌه حٿ٘زټخص ٳِ حٿ‪٬‬ڄپ‪ ,‬ٻڀڄخ أڃټنيخ ًٿٺ‪٫ ,‬ڀَ طټڀْٲ ڃئٓٔمخص‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خځ رخٿـٌحنذ حٿن‪َّ٨‬ش ًحٕٻخىّڄْمش‪ً ,‬اكخٿمش حٕٗمٰخٽ حٿظ‪٤‬زْٸْمش ًحٿميًٍّ حٿظټنٌٿٌؿْمش ‪٫‬ڀمَ‬
‫ڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظٸنِ ًحٿڄينِ‪.‬‬
‫‪٬ّ- 42‬يي رظٔمَْْ ٗمزټ خص حٿظَرْمش ً حٿظټمٌّن حٿڄمٌٻٌٍس أ‪٫‬م‪ٚ‬ه اٿمَ حٿٔمڀ‪٤‬خص حٿظَرٌّمش حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّمش ً‪/‬أً‬
‫حٿ‪ٚ‬ڃظڄَٻِس‪ً ,‬ٳٸخ ٿڀڄٌحى ‪ 144‬اٿَ ‪ 153‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‪ًّ .‬ـَ٘‪ ٩‬ٳمِ آٍمخثيخ حرظميح ڃمن حٿميهٌٽ‬
‫حٿڄيٍِٓ ًحٿـخڃ‪٫ 2001-2000 ِ٬‬ڀَ ٗمټپ طـمخٍد نڄًٌؿْمش‪ ,‬ڃم‪ ٪‬ڃَح‪٫‬مخس حٗڃټخنمخص حٿڄظخكمش‪،‬‬
‫طز‪٬‬خ ٿڀو‪ٌ٤‬حص حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪٫ -‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ‪ ,‬طَطز‪ ٢‬ٻپ ا‪٫‬يحىّش ڃخ أڃټن ًٿٺ‪ ,‬رڄَٻِ ڃـخًٍ ٿڀظټٌّن حٿڄينمِ‬
‫أً ڃَحٻِ ‪ٓٙ‬ظجنخّ حٿ٘زخد أً حٿظَرْش حٿنٌّٔش‪ًّ .‬ييٱ ىٌح حٿَر‪ ٢‬اٿَ اطخكش ٳَ‪ ٙ‬ٿڀظ‪ٚ‬ڃْمٌ‬
‫‪ٙ‬ٻظٔخد ڃزخىة ًڃيخٍحص طٸنْمش ًڃينْمش أًٿْمش‪ ,‬ا‪ٟ‬مخٳش اٿمَ حٿڄټظٔمزخص حٿ‪٬‬خڃمش حٿظمِ طٌٳَىمخ‬
‫حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش‪٫ ,‬ڀَ أڅ ّٔظٴْي ڃنيخ أٻزَ ‪٫‬يى ڃن حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ‪٫ً ,‬ڀمَ حٕهم‪ ٚ‬ڃمنيڂ أًٿجمٺ‬
‫حٿٌّن ْٓڀظلٸٌڅ ڃزخَٗس رخٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش‪ ,‬ڃًٍَح رخٿظڄَّ ىحهپ ڃٸخًٿش ٻڀڄخ أطْق ًٿٺ ؛‬
‫د ‪٫ -‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ‪ ,‬طَطز‪ ٢‬ٻپ ػخنٌّش‪ ,‬رڄَٻِ ٿڀظؤىْپ حٿڄينِ ً‪/‬أً ڃ‪٬‬يي ٿڀظټنٌٿٌؿْمخ‬
‫حٿظ‪٤‬زْٸْش‪٫ ,‬ڀَ أٓخّ حٿٸَد حٿـَٰحٳِ ًحٿظټخڃپ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنِ‪ًّ .‬ييٱ ىمٌح ح‪ٍٙ‬طزمخ‪ ١‬اٿمَ‬
‫طلٸْٶ طٌُّ‪ ٪‬أڃؼپ ٿڀـٌحنذ حٿن‪َّ٨‬ش ًحٿظ‪٤‬زْٸْش حٿڄڀٸنش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن‪ً ,‬هخ‪ٛ‬ش ڃنيڂ أًٿجٺ حٿٌّن‬
‫ْٓظٌؿيٌڅ اٿَ ٓڀٺ حٿظؤىْپ حٿڄينِ أً ڃٔڀٺ رټخٿٌٍّخ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظټنٌٿٌؿِ ًحٿڄينِ؛‬
‫ؽ‪-‬‬

‫‪٫‬ڀممَ ڃٔممظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ‪ّ ,‬ڄټممن ٻممٌٿٺ أڅ َّطټممِ ح‪ٙ‬نمميڃخؽ رممْن حٿظو‪ٜٜ‬ممخص ً رممْن‬
‫حٿڄئٓٔخص ر‪ٜ‬ٴش طيٍّـْش‪٫ ,‬ڀَ ٗزټخص ؿيٌّش طَر‪ ٢‬رمْن حٿڄئٓٔمخص حٿـخڃ‪ْ٬‬مش ًحٿڄميحٍّ‬
‫حٿ‪٬‬ڀْخ ًڃيحٍّ حٿڄينيْٓن ًحٿڄ‪٬‬خىي حٕهمٍَ ً حٿڄميحٍّ حٿ‪٬‬ڀْمخ ٿڀظټمٌّن ٿڄمخ ر‪٬‬مي حٿزټخٿٌٍّمخ‪,‬‬
‫كٔذ حٿڄنيـْش حٿڄٸظَكش ٳِ حٿڄخىس ‪ 78‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‪.‬‬

‫اٌّّشاد ث‪ ٓ١‬اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٚ ٓ٠ٛ‬اٌذ‪١‬بح اٌؼٍّ‪١‬خ‬

‫‪ - 43‬ٳِ نيخّش حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ّڄټن طٌؿْو حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ٯَْ حٿلخ‪ٛ‬ڀْن ‪٫‬ڀَ ىرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬ميحىُ نلمٌ‬
‫حٿظټٌّن حٿڄينِ‪ّ ,‬ظٌؽ ر٘يخىس حٿظو‪ ٜٚ‬حٿڄينِ حٿظِ طوٌٽ كخڃڀيخ ‪:‬‬
‫‪18‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رٌٔٵ حٿٰ٘پ؛‬
‫‪ ‬أً ڃظخ ر‪٬‬ش حٿيٍحٓش ٿڀل‪ٌٜ‬ٽ ‪٫‬ڀَ ٗيخىس حٿظؤىْپ حٿڄينمِ ‪٫‬ڄٌڃمخ ر‪٬‬مي حٿڄمًٍَ ڃمن حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش‪,‬‬
‫‪٫‬ني ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬خ ‪٤َّٗ ,‬ش حٿظٌحٳَ ‪٫‬ڀَ حٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرش؛‬
‫‪ ‬أً ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رخٿـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ ٿڀظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ ًٳٸخ ٿڀًَ٘‪ ١‬حٿظمِ طمن‪٫ ٚ‬ڀْيمخ حٿڄمخىس ‪ 73‬ڃمن ىمٌح‬
‫حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪ّ - 44‬ڄټن أڅ ٌّؿو حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حٿلخ‪ٛ‬ڀٌڅ ‪٫‬ڀَ ىرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ اٿَ حٿظټٌّن حٿڄينِ‪ّ ,‬ظٌؽ ريرڀٌځ‬
‫حٿظؤىْپ حٿڄينِ حٿٌُ ّڄټن ڃن ‪:‬‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رخٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش ؛‬
‫‪ ‬ڃظخر‪٬‬ش حٿظټٌّن حٿڄينِ ‪٫‬ڄٌڃخ ر‪٬‬ي حٿڄًٍَ رخٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش ‪٫‬نمي ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬مخ ‪ٗ ,‬مَّ‪٤‬ش حٿظمٌحٳَ ‪٫‬ڀمَ‬
‫حٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ؛‬
‫‪ ‬أً حٿ‪ٌ٬‬ىس اٿَ حٿيٍحٓش رڄٔڀٺ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظٸنِ ًحٿڄينِ ًٳٸمخ ٿڄمخ طمن‪٫ ٚ‬ڀْمو حٿڄمخىس ‪ 75‬د ڃمن ىمٌح‬
‫حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪ّ - 45‬ڄټن أڅ ٌّؿو حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ٳِ نيخّش حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ اٿَ حٿظټٌّن حٿڄينِ ٿڀل‪ٌٜ‬ٽ ‪٫‬ڀَ ىرڀٌځ "طٸنِ"‪,‬‬
‫ّوٌٽ ٿلخڃڀو ‪:‬‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رٌٔٵ حٿٰ٘پ ٻظٸنِ ؛‬
‫‪ ‬ڃظخر‪٬‬ش حٿظټمٌّن حٿظټنڀمٌؿِ حٿظ‪٤‬زْٸمِ حٿڄظو‪ٜ‬م‪٫ ،ٚ‬ڄٌڃمخ ر‪٬‬مي حٿڄمًٍَ ڃمن حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش ‪٫‬نمي‬
‫ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬خ ‪٤َّٗ ,‬ش كْخُس حٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ٳِ حٿڄٔڀٺ حٿڄينِ حٿڄ‪٬‬نِ‪.‬‬
‫‪ّ - 46‬ڄټن أڅ ٌّؿو حٿلخ‪ٛ‬ڀٌڅ ‪٫‬ڀَ حٿزټخٿٌٍّمخ اٿمَ حٿـخڃ‪٬‬مش أً ڃئٓٔمخص حٿظټمٌّن ‪ٓٙ‬مظټڄخٽ طټمٌّنيڂ‬
‫حٿظٸنِ حٿڄظو‪ًّ ،ٜٚ‬ظٌؽ ريرڀٌځ حٿظٸنِ حٿڄظو‪ًّ ،ٜٚ‬ڄټنيڂ ‪:‬‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رٌٔٵ حٿٰ٘پ ٻب‪٣‬خٍ طٸنِ ڃظو‪ ٜٚ‬؛‬
‫‪ ‬ڃظخر‪٬‬ش حٿظټٌّن حٿڄينِ حٿ‪٬‬مخٿِ‪٫ ,‬ڄٌڃمخ ر‪٬‬مي حٿڄمًٍَ ڃمن حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش ‪٫‬نمي ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬مخ ‪ٗ ,‬مَّ‪٤‬ش‬
‫حٿظٌحٳَ ‪٫‬ڀَ حٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرش‪.‬‬
‫‪ّ - 47‬ڄټممن ٿڀ‪٤‬ڀزممش‪ ,‬ر‪٬‬ممي حٿـممٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ممظَٹ رممخٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ أڅ ّظٌؿيممٌح اٿممَ حٿڄ‪٬‬خىممي ًحٿڄمميحٍّ حٿ‪٬‬ڀْممخ‬
‫ٿڀظټممٌّن حٿڄين مِ ًحٿظٸنممِ ر‪٬‬ممي حٿڄممًٍَ ڃممن حٿلْممخس حٿ‪٬‬ڄڀْممش ‪٫‬نممي ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬ممخ ‪ٗ ,‬ممَّ‪٤‬ش طممٌحٳَىڂ ‪٫‬ڀممَ‬
‫حٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ٿْ‪ٜ‬زلٌح ‪:‬‬
‫‪ ‬أ‪َ٣‬ح ڃظٌٓ‪٤‬ش ؛‬
‫‪ ‬أً أ‪َ٣‬ح ‪٫‬ڀْخ ؛‬
‫‪ ‬أً حٿ‪ٌ٬‬ىس اٿَ حٿـخڃ‪٬‬ش ‪ٓٙ‬ظټڄخٽ حٿيٍحٓخص حٿـخڃ‪ْ٬‬ش‪.‬‬
‫أفزبح اٌّذسعخ ػٍ‪ِ ٝ‬ذ‪١‬غ‪ٙ‬ب ‪ٚ‬ػٍ‪ ٝ‬ا‪٢‬فبق اإلثذاػ‪١‬خ‬

‫‪ - 48‬طظ‪٬‬خًڅ ڃئٓٔخص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ڃ‪ ٪‬حٿڄئٓٔخص حٿ‪٬‬ڄٌڃْش ًحٿوخ‪ٛ‬ش حٿظمِ ربڃټخنيمخ حٗٓميخځ ٳمِ‬
‫طي‪ْ٫‬ڂ حٿـخنذ حٿظ‪٤‬زْٸِ ٿڀظ‪٬‬ڀْڂ ًًٿٺ رـ ‪:‬‬
‫‪ ‬طزخىٽ حٿِّخٍحص حٗ‪ٚ٫‬ڃْش ًح‪ٓٙ‬ظ‪ْ٫ٚ٤‬ش ؛‬
‫‪ ‬طنٌّ‪ ٪‬حٿڄ‪٬‬يحص ًحٿٌٓخثپ حٿيّيحٻظْټْش ؛‬
‫‪ ‬طن‪ْ٨‬ڂ طڄخٍّن ط‪٤‬زْٸْش ًطيحٍّذ طٌحٳٶ ٓن حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ًڃٔظٌحىڂ حٿيٍحِٓ ؛‬
‫‪19‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬حٿظ‪٬‬ممخًڅ ‪٫‬ڀممَ طن‪٨‬ممْڂ أن٘مم‪٤‬ش طَرٌّممش ًطټٌّنْممش (ٻظـَّممذ ڃنظـممخص أً همميڃخص أً طـيْممِحص أً‬
‫‪َ٣‬حثٶ طټنٌٿٌؿْش‪ ,‬أً اريح‪ َٝ٫ ً ٩‬أ‪٫‬ڄخٽ ڃَٔكْش أً ڃٌْٓٸْش أً ط٘ټْڀْش أً ٯَْ ًٿٺ)‪.‬‬
‫اٌزّشط ‪ٚ‬اٌزى‪ ٓ٠ٛ‬ثبٌزٕب‪ٚ‬ة‬

‫‪ّ - 49‬ٸ‪ٜ‬ي رخٿظڄَّ حٿظټٌّن حٿٌُ ّظڂ أٓخٓخ ىحهپ حٿڄٸخًٿش رنٔمزش حٿؼڀؼمْن أً أٻؼمَ ڃمن ڃيطمو‪ًّٔ ,‬مظَٰٵ‬
‫ٓنش اٿَ ػ‪ٚ‬ع ٓنٌحص‪ًَّ ,‬طټِ ‪٫‬ڀَ ‪ٚ٫‬ٷش ط‪٬‬خٷي رْن حٿڄٰ٘پ ًحٿڄظ‪٬‬ڀڂ أً ًٿِ أڃَه حٿَ٘‪.ِ٫‬‬
‫ّن‪٨‬ڂ حٿظڄَّ أٓخٓخ ‪٫‬ڀَ ڃٔظٌّْن ‪:‬‬
‫أ ‪-‬‬

‫أػنممخ ڃَكڀممش طزظممية ٳممِ أًحهممَ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٗ‪٫‬مميحىُ‪ ,‬اً ّيمميٱ حٿظڄممَّ اٿممَ طڄټممْن حٿظ‪ٚ‬ڃْممٌ‬
‫حٿڄظٌؿيْن اٿْو ڃن حٻظٔخد طو‪ٜ‬م‪ ٚ‬ڃينمِ‪ ,‬ٷزمپ حٿظومَؽ رخطـمخه حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش‪ً ,‬ٳمٶ ڃمخ‬
‫ؿخ ٳِ حٿڄخىطْن ‪ 51ً 50‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ؛‬

‫د‪٫ -‬ڀَ ڃٔظٌٍ ٓڀٺ حٿظؤىْپ حٿڄينِ اً ّييٱ حٿظڄَّ اٿمَ طڄټمْن ڃمن ّظٌؿمو اٿْمو ڃمن حٻظٔمخد‬
‫ڃيخٍحص ڃينْش ًحٿظؤٷڀڂ ڃ‪ً ٪‬حٷ‪ ٪‬حٿٰ٘پ‪.‬‬
‫‪ّ - 50‬مظڂ حٿظټمٌّن رخٿظنمخًد رټْٴْمش ڃظٌحُنمش ‪٫‬ڀمَ حٿ‪٬‬ڄمٌځ رمْن حٿڄٸخًٿمش ًڃئٓٔمش حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬ڃم‪٪‬‬
‫حكظٴخ‪ ٥‬حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن رٌ‪٬ٟ‬يڂ‪ًّ .‬ن‪٨‬ڂ ىٌح حٿنڄ‪ ٢‬ڃن حٿظټٌّن رڄٌؿذ حطٴخٷْخص ٿڀَ٘حٻش ّظڂ ط٘مـْ‪٬‬يخ ً‬
‫ط‪ٌَّ٤‬ىخ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄٔظٌّخص‪ ,‬ڃن حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش اٿَ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ‪.‬‬
‫‪ّ٘ - 51‬مـ‪ ٪‬حٿظټمٌّن رٌحٓم‪٤‬ش حٿظڄمَّ ً حٿظټمٌّن رخٿظنمخًد رمْن حٿڄٸخًٿمش ًڃئٓٔمش حٿظَرْمش ً حٿظټمٌّن‪ ,‬ٳمِ‬
‫ا‪٣‬ممخٍ ٗممَحٻش ڃن‪٨‬ڄممش ًڃٔممظيّڄش رممْن حٿٔممڀ‪٤‬خص حٿڄټڀٴممش رخٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن ‪٫‬ڀممَ حٕ‪ٛ‬مم‪٬‬يس حٿڄَٻِّممش‬
‫ًحٿـيٌّش ًحٿڄلڀْش‪ً ,‬رْن ٯَٱ حٿٴ‪ٚ‬كش ًحٿ‪ٜ‬نخ‪٫‬ش حٿظٸڀْيّش ًحٿظـمخٍس ًحٿ‪ٜ‬منخ‪٫‬ش ًٻمپ حٿيْجمخص حٿڄينْمش‬
‫حٿڄ‪٬‬نْممش‪ً .‬ط٘ممظڄپ حٿڄٸظ‪٠‬ممْخص حٿظ٘ممَّ‪ْ٬‬ش حٿڄظ‪٬‬ڀٸممش رممخٿظڄَّ‪ٓ ,‬ممٌح ر‪ٜ‬ممٴش هخ‪ٛ‬ممش أً ٳممِ ا‪٣‬ممخٍ ٷممٌحنْن‬
‫حٿ٘ممٰپ ر‪ٜ‬ممٴش ‪٫‬خڃممش‪ً ,‬ٻممٌح حٿظن‪ْ٨‬ڄممخص حٿڄظ‪٬‬ڀٸممش رممخٿظټٌّن رخٿظنممخًد‪٫ ,‬ڀممَ ڃٸظ‪٠‬ممْخص ڃ‪ٚ‬ثڄممش ٿظلٸْممٶ‬
‫حٕىيحٱ حٓطْش ‪:‬‬
‫أ‪-‬‬

‫حٗٓميخځ حٿٴ‪٬‬مخٽ ٿڀ٘مَٻخ حٿڄمٌٻٌٍّن أ‪٫‬م‪ٚ‬ه‪ ,‬ٳمِ حٿظڄمَّ ًحٿظټمٌّن رخٿظنمخًد‪ً ,‬حٿ‪٬‬نخّمش ريڄمخ‬
‫طو‪٤ْ٤‬خ ًطَْْٔح ًطٸٌّڄخ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٌٍ حٿـيٌُ ًحٗٷڀْڄِ ًحٿڄلڀِ ؛‬

‫د‪ -‬طٸخٓممڂ حٿڄٔممئًٿْش ًحٿ‪٬‬ڄممپ حٿڄنٔممٶ حٿڄظ‪٠‬ممخڃن رممْن ڃئٓٔممخص حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن ًڃٸممخً‪ٙ‬ص‬
‫ح‪ٓٙ‬ظٸزخٽ ٳِ ڃـخ‪ٙ‬ص حٿظن‪ْ٨‬ڂ‪ً ,‬طٌُّ‪ ٪‬ڃنخ‪ٛ‬ذ حٿظڄَّ‪ً ,‬حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ حٿظټمٌّن ًحٿظميٍؽ‬
‫حٿزْيحٯٌؿِ ًطٸٌّڂ حٿڄټظٔزخص حٿڄينْش ٿټپ ڃظڄَّ أً ڃظيٍد ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿظټٌّن رخٿظنخًد ؛‬
‫ؽ‪ ٪ًٟ -‬ن‪٨‬خځ همخ‪ ٙ‬ٿڀظمؤڃْن‪ ,‬طلمض ڃٔمئًٿْخص حٿيًٿمش ڃمن أؿمپ كڄخّمش حٿڄظڄَٓمْن ًحٿڄظميٍرْن‬
‫رخٿظنخًد‪ً ,‬ٻٌٿٺ كڄخّش طـيِْحص ڃٸخً‪ٙ‬ص ح‪ٓٙ‬ظٸزخٽ ‪ٟ‬ي حٕه‪٤‬خٍ حٿڄَطز‪٤‬ش ڃزخَٗس ريٌّن‬
‫حٿنڄ‪ْ٤‬ن ڃن حٿظټٌّن‪ًً ,‬ٿٺ ڃن أؿپ اٗخ‪٫‬ش حٿؼٸش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿظ‪ٌَّ٤‬ىڄخ‪.‬‬
‫اٌزى‪ ٓ٠ٛ‬اٌّغزّش‬

‫‪٬ّ - 52‬ي حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ‪٫‬خڃ‪ ٚ‬أٓخٓمْخ ٿظڀزْمش كخؿمخص حٿڄٸمخً‪ٙ‬ص ڃمن حٿټٴخّمخص‪ً ,‬ڃٌحٻزظيمخ ٳمِ ٓمْخٵ‬
‫‪ٌ٫‬ٿڄممش ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬ممخى ًحنٴظممخف حٿلمميًى‪ً ,‬طڄټْنيممخ ڃممن ح‪٫‬ظڄممخى نيممؾ طنڄْممش حٿڄممئى‪ٚ‬ص طز‪٬‬ممخ ٿڀظ‪٤‬ممٌٍحص‬
‫حٿظټنٌٿٌؿْش‪ً ,‬أنڄخ‪ ١‬حٗنظخؽ ًحٿظن‪ْ٨‬ڂ حٿـيّيس‪ .‬ٻڄخ ّ‪٬‬ي ‪٫‬ن‪ٜ‬مَح ڃٔميڄخ ٳمِ ‪ٟ‬مڄخڅ طنخٳٔمْش حٿنٔمْؾ‬
‫حٗنظخؿِ‪ً ,‬رخٿظخٿِ طَْْٔ حٿڄلخٳ‪٨‬ش ‪٫‬ڀَ ڃنخ‪ٛ‬ذ حٿٰ٘پ ًٳظق آٳخٵ ڃينْمش أهمٍَ‪ ,‬ڃڄمخ ّٴ‪٠‬مِ اٿمَ‬
‫طلْٔن حٿ‪ًَ٨‬ٱ ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ًح‪٫‬ظزخٍح ٿڀظ‪ ٌٍ٤‬حٿلخ‪ٛ‬پ ٳِ ىٌح حٿڄـخٽ هم‪ٚ‬ٽ حٿٔمنٌحص حٕهْمَس‪ّ ,‬ظ‪٬‬مْن ى‪٫‬مڂ ىّنخڃْمش ح‪ٓٙ‬مظؼڄخٍ‬
‫ٳِ ڃـخٽ حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش ىحهپ حٿڄٸخً‪ٙ‬ص‪ً ,‬ٻمٌح طلٔمْْ حٕٳمَحى رلٸمٌٷيڂ ًًحؿزمخطيڂ ٳمِ ڃـمخٽ‬
‫حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ‪.‬‬
‫‪٬ّ- 53‬نَ ن‪٨‬خځ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ رـڄْ‪ ٪‬حٿڄـڄٌ‪٫‬خص‪ٌٓ ،‬ح طڀٺ حٿظِ ىِ ٷْي حٿظٌ‪ْ٧‬مٲ أً حٿڄيميىس رٴٸمي‬
‫ً‪٧‬خثٴيخ (ن‪٨‬خځ حٿظلٌّپ)‪.‬‬
‫ًڃن ىٌح حٿڄن‪٤‬ڀمٶ‪ّ ,‬ـمذ ط‪٤‬مٌَّ أنڄمخ‪ ١‬ڃوظڀٴمش ڃمن حٿظټمٌّن حٿڄٔمظڄَ ٻمِ ّ٘مڄپ ڃمؤؿٌٍُ حٿڄٸمخً‪ٙ‬ص‬
‫حٿ‪٬‬ڄٌڃْممش ًحٿوخ‪ٛ‬ممش‪ً ,‬ڃممٌ‪٧‬ٴِ حٗىحٍحص ًحٿـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش‪ً ,‬ٻممٌح حٿڄـڄٌ‪٫‬ممخص حٿظممِ ط‪٬‬ممخنِ ڃممن‬
‫حٿظيڄْٖ أً حٿنٸ‪ ٚ‬ٳِ حٿظؤىْپ‪.‬‬
‫‪ّ - 54‬ظ‪٤‬ڀذ طنٌ‪ ٩‬حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬خص حٿڄينْش ًه‪ٌْٜٛ‬خص ٻمپ ٷ‪٤‬مخ‪ ٩‬ڃمن كْمغ طنڄْمش حٿټٴخّمخص حٿڄَطز‪٤‬مش رټمپ‬
‫ڃينش‪ ,‬آٍخ ن‪٨‬خځ ط‪٬‬خٷميُ ٿڀظټمٌّن حٿڄٔمظڄَ ّم ظ‪ ٚ‬ځ ڃم‪ ٪‬ٻمپ ٗم‪٬‬زش ڃينْمش ‪٫‬ڀمَ حٿڄٔمظٌٍ حٿمٌ‪٣‬نِ‬
‫ً‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٌٍ حٿـيٌُ‪ً .‬طٌٿَ ‪٫‬نخّش هخ‪ٛ‬ش ٿلخؿخص حٿ‪٬‬خٿڂ حٿٸًَُ ًحٿٴ‪ٚ‬كمِ‪ ,‬ٻڄمخ ّلميع ن‪٨‬مخځ‬
‫‪٫ٙ‬ظڄخى حٿڄټظٔزخص ّڄټن ڃن حَٗٗحٹ حٿظيٍّـِ ٿڀٸ‪٤‬خ‪٫‬خص حٿڄينْش ٳِ طيرَْ كخؿخطيخ ڃن حٿټٴخّخص‪.‬‬
‫‪َّ– 55‬طټِ ن‪٨‬خځ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ‪٫‬ڀمَ ‪٫‬ڄڀْمخص ڃظنٌ‪٫‬مش حٕٗمټخٽ طظـڀمَ ٳمِ ‪ٟ‬مز‪ ٢‬ك‪ٜ‬مْڀش حٿټٴخّمخص‬
‫حٿظِ طڄټن حٿڄظ‪٬‬ڀڂ ڃن اػزخص ڃټظٔزخطو حٿڄينْش‪ً ,‬طليّي كخؿخطو ٳِ ڃـخٽ حٿظټٌّن ‪:‬‬
‫‪ ‬حٻظٔخد ٻٴخّخص ڃينْش ؿيّميس‪ ,‬ڃمن ٿميڅ حٕٗموخ‪ ًًُ ٙ‬حٿظـَرمش‪ ,‬حٿمٌّن ٿمڂ ّٔمظٴْيًح ڃمن‬
‫طټٌّن أٓخِٓ ڃن‪٨‬ڂ ًٍٓڄِ ؛‬
‫‪ ‬طټْْمٲ ڃيممخٍحص حٿڄٔممظويڃْن حٿڄظممٌحٳَّن ‪٫‬ڀممَ ٻٴخّممخص ًڃممئى‪ٚ‬ص ڃ‪٬‬ظممَٱ ريممخ ڃممن ٿمميڅ‬
‫حٿڄٸخً‪ٙ‬ص أً حٗىحٍس‪ ،‬ڃ‪ ٪‬طلْْن ىٌه حٿڄيخٍحص ؛‬
‫‪ ‬ان‪٬‬ممخٕ ڃينممِ ّڄټممن حٿ‪٬‬ڄممخٽ ًحٿڄٔممظويڃْن حٿلخ‪ٛ‬ممڀْن ‪٫‬ڀممَ ٗمميخىحص ڃينْممش ڃممن حٻظٔممخد‬
‫ٻٴخّخص ًحص ڃٔظٌٍ ‪٫‬خٽ ؛‬
‫‪ ‬ا‪٫‬ممخىس ٿڀظټممٌّن طڄټممن حٿڄٔممظٴْيّن ڃممن حٿظممؤٷڀڂ ڃمم‪ ٪‬حٿظلممٌ‪ٙ‬ص حٿ‪٤‬خٍثممش ٳممِ أنڄممخ‪ً ١‬طٸنْممخص‬
‫حٗنظخؽ‪.‬‬
‫‪ّ - 56‬ظڄٴ‪ٜ‬پ ن‪٨‬خځ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ رنخ ‪٫‬ڀَ ڃن‪٤‬مٶ حٿٔمٌٵ حٿمٌُ ّ‪٬‬مي ًكميه حٿٸڄمْن رڄٌحٻزمش كخؿمخص‬
‫حٿڄٸخً‪ٙ‬ص ڃن حٿټٴخّخص ر‪َّ٤‬ٸش ٳ‪٬‬خٿش‪ًّ٘ .‬ـ‪ ٪‬ىٌح حٿن‪٨‬خځ ڃئٓٔخص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ‪٫‬ڀمَ حنميڃخؽ‬
‫أٷٌٍ ٳِ ڃـخٽ حٿَ٘حٻش ڃ‪ ٪‬حٿڄٸخً‪ٙ‬ص ًحٗىحٍحص‪ .‬ٻڄخ ّلٴِ ‪٫‬ڀَ طنڄْمش ًكميحص ٿڀظټمٌّن حٿڄٔمظڄَ‬
‫ًح‪ٓٙ‬ظ٘ممخٍس ‪٫‬ڀممَ ڃٔممظٌٍ حٿـڄ‪ْ٬‬ممخص حٿڄينْممش‪ًّْٔ ،‬ممَ ٻممٌٿٺ ح‪٫ٙ‬ظممَحٱ رڄٌٷمم‪ ٪‬حٿ‪٬‬ڄممپ ٻڄـممخٽ‬
‫ٿڀظټٌّن‪.‬‬
‫ًْٓظلٸٶ ‪ٟ‬ز‪ ٢‬ن‪٨‬خځ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ڃن كْغ حٿظٌؿْو ًحٿظٸٌّڂ رظ‪٬‬خًڅ ًػْٶ رْن ٻمپ ڃمن حٿيًٿمش‬
‫ًحٿَٰٱ حٿڄينْش ًحٿڄؤؿٌٍّن‪ً ،‬طَ‪ٛ‬ي ڃٌحٍى ٿي‪٫‬ڂ حٿٴخ‪٫‬ڀْن ٳِ ڃـخٽ حٿظټٌّن‪ ,‬هخ‪ٛ‬ش ٳْڄمخ ّظ‪٬‬ڀمٶ‬
‫رظټٌّن حٿڄټٌنْن ًرڄ‪ َْٜ‬ىنيٓش حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ‪.‬‬
‫‪ّٔ - 57‬ممظني ا‪ٛ‬مم‪ٚ‬ف ن‪٨‬ممخځ حٿظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ ‪٫‬ڀممَ ٷممخنٌڅ ّ‪٬‬ظڄممي حٓٿْممخص حٿڄٌؿممٌىس ّظٔممڂ رممًَف حٿظ‪٬‬زجممش‬
‫ًڃزخىٍس حٿ٘و‪ْٜ‬ش‪ ،‬رظٌٳَْ ٍ‪ْٛ‬ي ُڃنِ طټٌّنِ ّمظڂ طميرَْه ٳمِ ا‪٣‬مخٍ ڃينمِ‪ ،‬رنمخ ‪٫‬ڀمَ حطٴخٷْمخص‬
‫ؿڄخ‪ْ٫‬ش طيمڂ ؿڄْم‪ ٪‬حٿ٘م‪٬‬ذ حٿڄينْمش ّظٴمخً‪٫ ٝ‬ڀْيمخ حٿ٘مَٻخ ح‪ٙ‬ؿظڄمخ‪ٌْ٫‬څ‪ًٓ .‬مْليى ىمٌح حٿٸمخنٌڅ‬
‫أٓخٓخ ‪:‬‬
‫‪ ‬كٶ ًًحؿذ حٿظټٌّن ڃيٍ حٿلْخس ؛‬
‫‪ٚٛ ‬كْش حٿظؤىْ‪ٚ‬ص ًح‪٫ٙ‬ظَحٱ رخٿڄټظٔزخص‪ ,‬ح‪٫‬ظڄخىح ‪٫‬ڀَ ٻ٘ٲ ٿل‪ْٜ‬ڀش حٿټٴخّخص ؛‬
‫‪ ‬اىڃخؽ ڃٴيٌځ حٷظ‪ٜ‬خى حٿِڃن ًحٿظټٌّن ٳِ حٿًٍَْٔس حٿڄينْش ؛‬
‫‪21‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬حٿظټٌّن حٿظنخًرِ ٿٖٗوخ‪ ٙ‬حٿٌّن ىڂ ٷْي حٿظْٰ٘پ ؛‬
‫‪ ‬حٗؿَح حص ًحٿڄٌحٍى (رڄخ ٳْيخ آيخځ ح ٿڄؤؿٌٍّن) حٿڄو‪ٜٜ‬مش ٿظڄٌّمپ ‪٫‬ڄڀْمخص حٿظټمٌّن‬
‫(حٿټڀٴش حٿڄزخَٗس‪ً ،‬حٕؿٌٍ…) ؛‬
‫‪ ‬آٿْخص ٍ‪ٛ‬ي حٿلخؿخص ٳِ ڃـخٽ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ‪ ,‬ڃن أؿپ طٌٷم‪ ٪‬ڃظ‪٤‬ڀزمخص حٿٸ‪٤‬مخ‪ ٩‬حٿڄنمظؾ‬
‫ڃن حٿټٴخّخص‪.‬‬
‫‪- 58‬طڄنق ٿظ٘ـْ‪٫ ٪‬ڄڀْخص حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ڃٌحٍى ٷخٍس ڃټٌنش ڃن ڃ‪ٌ٬‬نخص حٿيًٿش ًڃن ؿِ ڃن ٍٓمڂ‬
‫حٿظټممٌّن حٿڄينممِ‪ً .‬ط٘ممَٱ ‪٫‬ڀممَ طمميرَْ ىممٌه حٿڄممٌحٍى ٿـنممش ػ‪ٚ‬ػْممش طظټممٌڅ ڃممن حٿيًٿممش ًحٿڄ٘ممٰڀْن‬
‫ًحٿڄؤؿٌٍّن‪.‬‬
‫ًط٘ټپ ىٌه حٿڄٌحٍى ى‪٫‬خڃش ٿڄٌحٻزش كخؿخص حٿڄٸخً‪ٙ‬ص ٳِ حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬خص ًحص حٿ‪٤‬زْ‪٬‬ش ح‪ٓٙ‬ظَحطْـْش‪.‬‬
‫‪- 59‬طزڀممٌٍ آٿْممخص ٿڀظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ ٳممِ أٳممٶ رڀممٌ٭ ىمميٱ اٗممَحٹ ‪ 20‬ٳممِ حٿڄخثممش ڃممن ڃـڄممٌ‪ ٩‬حٿ‪٬‬ڄممخٽ‬
‫ًحٿڄٔممظويڃْن ًحٿڄممٌ‪٧‬ٴْن ٓممنٌّخ‪ ،‬ٳممِ ‪٫‬ڄڀْممش حٿظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ‪ًٓ .‬ممظٌٿَ ‪٫‬نخّممش ڃظڄْممِس ٿڀلخؿممخص‬
‫حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رخٿڄٸخً‪ٙ‬ص حٿ‪ً ٍَٰٜ‬حٿڄظٌٓ‪٤‬ش‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌّجبي اٌضبٔ‪ : ٟ‬اٌزٕظ‪ ُ١‬اٌج‪١‬ذام‪ٛ‬ج‪ٟ‬‬
‫اٌذػبِخ اٌشاثؼخ ‪ :‬إػبدح اٌ‪١ٙ‬ىٍخ ‪ٚ‬رٕظ‪ ُ١‬أع‪ٛ‬اس اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬
‫‪- 60‬طليى ٳْڄخ ّڀِ ڃټٌنمخص ىْټڀمش حٿن‪٨‬مخځ حٿظَرمٌُ حٿڄَٰرمِ حٿڄ٘مخٍ اٿْيمخ ٳمِ حٿڄمخىس ‪٫ ,24‬ڀمَ أڅ طمظڂ‬
‫رڀٌٍطيخ ًآٍخإىخ طز‪٬‬خ ٿڄخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄخىس ‪ 154‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ًڃخ ّڀْيخ ‪:‬‬
‫طظ‪٠‬ڄن حٿيْټڀمش حٿظَرٌّمش حٿـيّميس ٻم‪ ٚ‬ڃمن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ ًح‪ٙ‬رظميحثِ ًحٗ‪٫‬ميحىُ ًحٿؼمخنٌُ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ‬
‫حٿ‪٬‬خٿِ‪٫ ,‬ڀَ أٓخّ حٿـًٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٻش ًحٿظو‪ ٜٚ‬حٿظيٍّـِ ًحٿـٌٍٔ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄٔظٌّخص ؛‬
‫‪٫ ‬نيڃخ ّټٌڅ ط‪٬‬ڄْڂ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗٿِحڃِ ٷي كٸمٶ طٸميڃخ رْنمخ‪ٓ ،‬مظليى حٿمًَحر‪ ٢‬حٿظخٿْمش‪٫ ،‬ڀمَ ڃٔمظٌّْن‬
‫حٿزْيحٯٌؿِ ًحٗىحٍُ ‪:‬‬
‫ىڃؾ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًحٿظ‪٬‬ڀْڂ ح‪ٙ‬رظيحثِ ٿظ٘ټْپ ٓمًٍَْس طَرٌّمش ڃنٔمـڄش طٔمڄَ "ح‪ٙ‬رظميحثِ"‪،‬‬‫ڃمميطيخ ػڄممخڅ ٓممنٌحص ًطظټممٌڅ ڃممن ٓممڀټْن ‪ :‬حٿٔممڀٺ حٕٓخٓممِ حٿممٌُ ْٓ٘ممڄپ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حًٕٿممِ‪،‬‬
‫ًحٿٔمڀٺ حًٕٽ ڃمن ح‪ٙ‬رظمميحثِ‪ ،‬ڃمن ؿيممش‪ً ،‬حٿٔمڀٺ حٿڄظٌٓم‪ ٢‬حٿممٌُ ٓمْظټٌڅ ڃممن حٿٔمڀٺ حٿؼممخنِ‬
‫ٿ‪ٚ‬رظيحثِ‪ ،‬ڃن ؿيش ػخنْش ؛‬
‫ىڃؾ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ًحٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ‪ ،‬ٿظ٘ټْپ ًٍَْٓس طَرٌّمش ڃظنخٓمٸش طٔمڄَ "حٿؼمخنٌُ"‪،‬‬‫ًڃيطيخ ٓض ٓنٌحص‪ًّ ،‬ظټٌڅ ڃن ٓڀٺ حٿؼخنٌُ حٗ‪٫‬يحىُ ًٓڀٺ حٿؼخنٌُ حٿظؤىْڀِ‪.‬‬
‫‪٬ّ ‬نَ ريْټڀش حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٕ‪ْٛ‬پ ًٳٶ ڃلظٌٍ حٿڄخىس ‪ 88‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫اٌزؼٍ‪ ُ١‬األ‪ٚ ٌٟٚ‬االثزذائ‪ٟ‬‬

‫‪َّ - 61‬ڃِ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًح‪ٙ‬رظيحثِ اٿَ طلٸْٶ حٕىيحٱ حٿ‪٬‬خڃش حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪ٟ -‬مڄخڅ أٷ‪ٜ‬مَ كمي ڃمن طټممخٳئ حٿٴمَ‪ ٙ‬ٿـڄْم‪ ٪‬حٕ‪٣‬ٴمخٽ حٿڄٰخٍرمش‪ ,‬ڃنممٌ ٓمن ڃزټمَس‪ ،‬ٿڀنـمخف ٳممِ‬
‫ڃَْٔىڂ حٿيٍحِٓ ًر‪٬‬ي ًٿٺ ٳِ حٿلْخس حٿڄينْش‪ ,‬رڄخ ٳِ ًٿٺ اىڃمخؽ حٿڄَكڀمش حٿڄظٸيڃمش ڃمن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‬
‫حًٕٿِ ؛‬
‫د –‪ٟ‬ڄخڅ حٿڄلْ‪ً ٢‬حٿظؤ‪ َْ٣‬حٿظَرٌّْن حٿٸڄْنْن رلٴِ حٿـڄْ‪ ,٪‬طَْْٔح ٿڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪ ‬حٿظٴظق حٿټخڃپ ٿٸيٍحطيڂ ؛‬
‫‪ ‬حٿظ٘ممز‪ ٪‬رممخٿٸْڂ حٿيّنْممش ًحٿوڀٸْممش ًحٿٌ‪٣‬نْممش ًحٗنٔممخنْش حٕٓخٓممْش ٿْ‪ٜ‬ممزلٌح ڃممٌح‪٣‬نْن ڃ‪٬‬ظممِّن‬
‫ريٌّظيڂ ًرظَحػيڂ ًًح‪ْ٫‬ن رظخٍّويڂ ًڃنيڃـْن ٳخ‪٫‬ڀْن ٳِ ڃـظڄ‪٬‬يڂ ؛‬
‫‪ ‬حٻظٔخد حٿڄ‪٬‬خٍٱ ًحٿڄيخٍحص حٿظِ طڄټن ڃن اىٍحٹ حٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش ًحٿظ‪٬‬زَْ ڃم‪ ٪‬ح‪ٓٙ‬مظجنخّ ٳمِ‬
‫حٿزيحّش – اڅ حٷظ‪ َ٠‬حٕڃَ ًٿٺ ‪ -‬رخٿڀٰخص ًحٿڀيـخص حٿڄلڀْش ؛‬
‫‪ ‬حٿظٌح‪ٛ‬پ حٿٌ‪ْ٧‬ٴِ رڀٰش أؿنزْش أًٿَ ػڂ ٿٰش أؿنزْش ػخنْش ًٳٶ ڃلظٌٍ حٿي‪٫‬خڃش حٿظخٓ‪٬‬ش حٿوخ‪ٛ‬مش‬
‫رخٿڀٰخص ؛‬
‫‪ ‬حٓظْ‪٬‬خد حٿڄ‪٬‬خٍٱ حٕٓخْٓش‪ً ,‬حٿټٴخّخص حٿظِ طنڄِ حٓظٸ‪ٚ‬ٿْش حٿڄظ‪٬‬ڀڂ ؛‬
‫‪ ‬حٿممظڄټن ڃممن حٿڄٴممخىْڂ ًڃنممخىؾ حٿظٴټْممَ ًحٿظ‪٬‬زْممَ ًحٿظٌح‪ٛ‬ممپ ًحٿٴ‪٬‬ممپ ًحٿظټْممٲ‪ ,‬ڃڄممخ ّـ‪٬‬ممپ ڃممن‬
‫حٿنخٗجش أٗوخ‪ٛ‬خ نخٳ‪ْ٬‬ن‪ ,‬ٷخىٍّن ‪٫‬ڀَ حٿظ‪ً ٌٍ٤‬ح‪ٓٙ‬ظڄَحٍ ٳِ حٿظ‪٬‬ڀڂ ‪ْ٣‬ڀش كْخطيڂ رمظ‪ٚ‬إځ طمخځ‬
‫ڃ‪ ٪‬ڃلْ‪٤‬يڂ حٿڄلڀِ ًحٿٌ‪٣‬نِ ًحٿ‪٬‬خٿڄِ ؛‬
‫‪ ‬حٻظٔممخد ڃيممخٍحص طٸنْممش ً ٍّخ‪ٟ‬ممْش ً ٳنْممش أٓخٓممْش‪ ,‬ڃَطز‪٤‬ممش ڃزخٗممَس رممخٿڄلْ‪ ٢‬ح‪ٙ‬ؿظڄممخ‪ِ٫‬‬
‫ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىُ ٿڀڄيٍٓش‪.‬‬
‫‪ّ - 62‬ظڂ طميٍّـْخ حٿمَر‪ ٢‬رمْن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ ح‪ٙ‬رظميحثِ ‪٫‬ڀمَ أڅ ّ٘مڄپ ىمٌح حٕهْمَ ٓمڀټْن ٻڄمخ‬
‫طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄٌحى حٿظخٿْش‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ّ - 63‬ڀظلممٶ ثأأبٌزؼٍ‪ ُ١‬األ‪ٌٚ‬أأ‪ ,ٟ‬حٕ‪٣‬ٴممخٽ حٿممٌّن ّظممَحًف ‪٫‬ڄممَىڂ رممْن أٍرمم‪ٓ ٪‬ممنٌحص ٻخڃڀممش ًٓممض ٓممنٌحص‪.‬‬
‫ًطيمميٱ ىممٌه حٿيٍحٓممش همم‪ٚ‬ٽ ‪٫‬ممخڃْن اٿممَ طْٔممَْ حٿظٴممظق حٿزممينِ ًحٿ‪٬‬ٸڀممِ ًحٿٌؿمميحنِ ٿڀ‪٤‬ٴممپ ًطلٸْممٶ‬
‫حٓظٸ‪ٚ‬ٿْظو ًطن٘جظو ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ًًٿٺ ڃن ه‪ٚ‬ٽ ‪:‬‬
‫‪ ‬طنڄْش ڃيخٍحطو حٿلْٔش حٿلَٻْش ًحٿڄټخنْش ًحٿِڃخنْش ًحٿَڃِّش ًحٿظوْڀْش ًحٿظ‪٬‬زَّْش ؛‬
‫‪ ‬ط‪٬‬ڀڂ حٿٸْڂ حٿيّنْش ًحٿوڀٸْش ًحٿٌ‪٣‬نْش حٕٓخْٓش ؛‬
‫‪ ‬حٿظڄمَڅ ‪٫‬ڀممَ حٕن٘مم‪٤‬ش حٿ‪٬‬ڄڀْممش ًحٿٴنْممش (ٻخٿَٓممڂ ًحٿظڀممٌّن ًحٿظ٘ممټْپ‪ً ,‬ٿ‪٬‬ممذ حٕىًحٍ ًحٗن٘ممخى‬
‫ًحٿڄٌْٓٸَ) ؛‬
‫‪ ‬حٕن٘‪٤‬ش حٿظل‪َّْ٠‬ش ٿڀٸَح س ًحٿټظخرش رخٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش هخ‪ٛ‬مش ڃمن هم‪ٚ‬ٽ اطٸمخڅ حٿظ‪٬‬زْمَ حٿ٘مٴٌُ‪,‬‬
‫ڃ‪ ٪‬ح‪ٓٙ‬ظجنخّ رخٿڀٰش حٕځ ٿظَْْٔ حٿًَ٘‪ ٩‬ٳِ حٿٸَح س ًحٿټظخرش رخٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش‪.‬‬
‫‪ّ - 64‬ڀظلٶ ثبٌّذسعخ االثزذائ‪١‬خ حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿٌحٳيًڅ ڃن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ رڄخ ٳْو حٿټظخطْذ حٿٸَآنْمش‪ً .‬ر‪ٜ‬مٴش‬
‫حنظٸخٿْش حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿٌّن ٿڂ ّٔظٴْيًح ڃمن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ ًحٿمٌّن رڀٰمٌح ٓمض ٓمنٌحص ٻخڃڀمش ڃمن حٿ‪٬‬ڄمَ‪.‬‬
‫ّٔظَٰٵ حٿظ‪٬‬ڀڂ رخٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش ٓض ٓنٌحص ڃٌُ‪٫‬ش ‪٫‬ڀَ ٓڀټْن‪.‬‬
‫‪ - 65‬اٌغٍه األ‪ٚ‬ي ِٓ اٌّذسعخ االثزذائ‪١‬خ‪ّ ,‬يًځ ٓمنظْن‪ًّ .‬يميٱ رخٕٓمخّ اٿمَ طمي‪ْ٫‬ڂ ڃټظٔمزخص حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‬
‫حًٕٿِ ًطٌْٓ‪٬‬يخ‪ًً ,‬ٿٺ ٿـ‪٬‬پ ٻپ حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿڄٰخٍرش ‪٫‬ني رڀٌ٭ ٓن حٿؼخڃنمش‪ّ ,‬ڄظڀټمٌڅ ٷخ‪٫‬ميس ڃٌكميس‬
‫ًڃظنخٓٸش ڃن ڃټظٔزخص حٿظ‪٬‬ڀڂ طيْجيڂ ؿڄْ‪٬‬خ ٿڄظخر‪٬‬ش حٕ‪ٌ٣‬حٍ حٿ‪ٚ‬كٸش ڃن حٿظ‪٬‬ڀْڂ‪.‬‬
‫ًرخٗ‪ٟ‬ممخٳش اٿممَ ط‪٬‬ڄْممٶ ٓممًٍَْس حٿظ‪٬‬ڀممْڂ ًحٿظن٘ممجش حٿڄن‪٤‬ڀٸممش ڃنممٌ حٿڄيٍٓممش حًٕٿْممش‪ ,‬ٳممبڅ حٿٔممڀٺ حًٕٽ ڃممن‬
‫حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش ّٔ‪ َ٬‬اٿَ طلٸْٶ ڃخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪ ‬حٻظٔخد حٿڄ‪٬‬خٍٱ ًحٿڄيخٍحص حٕٓخْٓش ٿڀٴيڂ ًحٿظ‪٬‬زَْ حٿ٘ٴٌُ ًحٿټظخرِ رخٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش ؛‬
‫‪ ‬حٿظڄَڅ ‪٫‬ڀَ حٓظ‪٬‬ڄخٽ ٿٰش أؿنزْش أًٿَ ؛‬
‫‪ ‬حٻظٔخد حٿڄزخىة ٿڀٌٷخّش حٿ‪ٜ‬لْش ًٿلڄخّش حٿزْجش ؛‬
‫‪ ‬طٴظٶ ڃڀټخص حٿَٓڂ ًحٿزْخڅ ًحٿڀ‪٬‬ذ حٿظَرٌُ ؛‬
‫‪ ‬حٿظڄَڅ ‪٫‬ڀمَ حٿڄٴمخىْڂ حٗؿَحثْمش ٿڀظن‪٨‬مْڂ ًحٿظ‪ٜ‬منْٲ ًحٿظَطْمذ ه‪ٌٜٛ‬مخ ڃمن هم‪ٚ‬ٽ حٿظميحًٽ‬
‫حٿْيًُ ٿْٖٗخ حٿڄڀڄٌٓش ؛‬
‫‪ ‬طڄڀٺ ٷٌح‪٫‬ي حٿلْخس حٿـڄخ‪ْ٫‬ش ًٷْڂ حٿڄ‪٬‬خڃڀش حٿلٔنش ًحٿظ‪٬‬خًڅ ًحٿظ‪٠‬خڃن‪.‬‬
‫‪ّ- 66‬ڀظلٶ ثبٌغٍه اٌضبٔ‪ ِٓ ٟ‬اٌّذسعخ االثزذائ‪١‬خ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حٿڄنظٸڀٌڅ ڃن حٿٔڀٺ حًٕٽ‪.‬‬
‫أ ‪ّٔ -‬مظييٱ حٿٔمڀٺ حٿؼمخنِ همم‪ٚ‬ٽ ڃميس أٍرم‪ٓ ٪‬ممنٌحص‪ ،‬ا‪ٟ‬مخٳش اٿمَ ڃممخ ًٍى ٳمِ حٿڄمخىس ‪ 65‬أ‪٫‬مم‪ٚ‬ه‪,‬‬
‫حٓظټڄخٽ طنڄْش ڃيخٍحص حٕ‪٣‬ٴخٽ ًحٗرَحُ حٿڄزټَ ٿڄٌحىزيڂ ڃڄخ ّظ‪ْ٬‬ن ڃ‪٬‬و ڃخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪ ‬ط‪٬‬ڄْٶ ًطٌْٓ‪ ٪‬حٿڄټظٔزخص حٿڄل‪ٜ‬ڀش ه‪ٚ‬ٽ حٿٔڀټْن حٿٔمخرٸْن‪ ,‬ٳمِ حٿڄـمخ‪ٙ‬ص حٿيّنْمش ًحٿٌ‪٣‬نْمش‬
‫ًحٿوڀٸْش ؛‬
‫‪ ‬طنڄْش ڃيخٍحص حٿٴيڂ ًحٿظ‪٬‬زَْ رخٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿظ‪٬‬ڀڂ ڃوظڀٲ حٿڄٌحى ؛‬
‫‪ ‬ط‪٬‬ڀڂ حٿٸَح س ًحٿټظخرش ًحٿظ‪٬‬زَْ رخٿڀٰش حٕؿنزْش حًٕٿَ ؛‬
‫‪ ‬طنڄْمش حٿزنْمخص حٗؿَحثْمش ٿڀمٌٻخ حٿ‪٬‬ڄڀمِ ه‪ٌٜٛ‬مخ ڃنيمخ حٿظَطْمذ ًحٿظ‪ٜ‬منْٲ ًحٿ‪٬‬مي ًحٿلٔممخد‬
‫ًحٿظٌؿو حٿِڃخنِ ًحٿڄټخنِ ً‪َ٣‬ٵ حٿ‪٬‬ڄپ ؛‬
‫‪ ‬حٻظ٘خٱ حٿڄٴمخىْڂ ًحٿمن‪٨‬ڂ ًحٿظٸنْمخص حٕٓخٓمْش حٿظمِ طن‪٤‬زمٶ ‪٫‬ڀمَ حٿزْجمش حٿ‪٤‬زْ‪ْ٬‬مش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش‬
‫ًحٿؼٸخٳْش حٿڄزخَٗس ٿڀظڀڄٌْ‪ ,‬رڄخ ٳِ ًٿٺ حٿ٘ؤڅ حٿڄلڀِ ؛‬
‫‪ ‬حٿظڄَڅ حًٕٿِ ‪٫‬ڀَ حٿٌٓخثپ حٿليّؼش ٿڀڄ‪٬‬ڀٌڃْخص ًح‪ٙ‬ط‪ٜ‬خٽ ًحٗريح‪ ٩‬حٿظٴخ‪٫‬ڀِ ؛‬
‫‪25‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬حٿظڄَڅ ‪٫‬ڀَ ح‪ٓٙ‬مظ‪٬‬ڄخٽ حٿمٌ‪ْ٧‬ٴِ ٿڀٰمش أؿنزْمش ػخنْمش ڃم‪ ٪‬حٿظَٻْمِ ٳمِ حٿزيحّمش‪٫ ,‬ڀمَ ح‪ٓٙ‬مظجنخّ‬
‫رخٿٔڄ‪ً ٪‬حٿن‪٤‬ٶ‪.‬‬
‫د ‪ّ -‬ظٌؽ اطڄخځ حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش ر٘يخىس حٿيٍحٓخص ح‪ٙ‬رظيحثْش‪.‬‬
‫‪ - 67‬ه‪ٚ‬ٽ حٿڄَكڀش ح‪ٙ‬نظٸخٿْش‪ً ,‬أػنخ حٍٗٓخ حٿظيٍّـِ ٿيٌه حٿيْټڀش حٿـيّيس ‪:‬‬
‫أ ‪ّ -‬ڀظلٶ حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿزخٿٌٰڅ ٓن حٿٔخىٓش رخٿٔڀٺ حًٕٽ ڃن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٕٓخِٓ حٿلخٿِ؛‬
‫د – ّممظڂ طٔممَّ‪ً ٪‬طْممَس ح‪ٍٙ‬طٸممخ حٿيٍحٓممِ ٿٖ‪٣‬ٴممخٽ حٿممٌّن طممخر‪ٌ٬‬ح حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حًٕٿممِ‪ ,‬ر‪٬‬ممي ڃَكڀممش‬
‫ٿڀڄ‪ٚ‬ك‪٨‬ممش ڃمميطيخ ػ‪ٚ‬ػممش أٗمميَ‪ًّ ,‬ظ‪٠‬ممڄن ىممٌح حٿظٔممَّ‪ ٪‬اڃټممخڅ حنظٸممخٿيڂ حٿڄزخٗممَ اٿممَ ڃٔممظٌٍ‬
‫أ‪٫‬ڀَ ٳِ حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش ًٳٶ ًَٗ‪ ١‬طَرٌّش ڃٌ‪ْ٫ٌٟ‬ش ڃليىس ؛‬
‫ؽ –ّظڂ طنْٔٶ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ رَڃظو ًطليّؼو ًطنڄْ‪٤‬و‪ً ,‬طيْجش حٕ‪٣‬ٴخٽ حٿزخٿْٰن أٍر‪ٓ ٪‬نٌحص ٻخڃڀش‬
‫ٿ‪ٚ‬نيڃخؽ ٳِ ىٌح حٿظ‪٬‬ڀْڂ طيٍّـْخ‪ ,‬رڄٌحُحس آٍخ أٓٔو‪.‬‬
‫اٌزؼٍ‪ ُ١‬اإلػذاد‪ٞ‬‬

‫‪ّ- 68‬ڀظلممٶ ثبٌّذسعأأخ اإلػذاد‪٠‬أأخ حٿظممِ طٔممظَٰٵ حٿيٍحٓممش ريممخ ػمم‪ٚ‬ع ٓممنٌحص‪ ,‬حٿْممخٳ‪ٌ٬‬څ حٿڄنظٸڀممٌڅ ڃممن‬
‫حٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْمش ًحٿلخ‪ٛ‬مڀٌڅ ‪٫‬ڀمَ ٗميخىس حٿيٍحٓمخص ح‪ٙ‬رظيحثْمش‪٫ً .‬م‪ًٚ‬س ‪٫‬ڀمَ ط‪٬‬ڄْمٶ ڃټظٔمزخص‬
‫حٕ‪ٌ٣‬حٍ حٿٔخرٸش‪ ,‬طَڃِ حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش اٿَ ڃخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫ى‪٫‬ممڂ نڄممٌ حٿممٌٻخ حٿظـَّمميُ ٿڀْممخٳ‪ْ٬‬ن‪ ,‬ه‪ٌٜٛ‬ممخ ڃممن همم‪ٚ‬ٽ حٿظمميٍّذ ‪٫‬ڀممَ ‪ ٣‬مَف حٿڄ٘ممټ‪ٚ‬ص‬
‫حٿَّخ‪ْٟ‬ش ًكپ طڄخٍّنيخ ًطڄؼپ حٿلخ‪ٙ‬ص حٗٗټخٿْش ًڃ‪٬‬خٿـظيخ ؛‬
‫ح‪ٓٙ‬ظجنخّ رخٿڄٴخىْڂ ًحٿٸٌحنْن حٕٓخْٓش ٿڀ‪٬‬ڀٌځ حٿٴِّْخثْش ًحٿ‪٤‬زْ‪ْ٬‬ش ًحٿزْجْش ؛‬
‫ح‪ٙ‬ٻظ٘خٱ حٿنْ٘‪ ٢‬ٿڀظن‪ْ٨‬ڂ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ً ِ٫‬حٗىحٍُ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٌٍ حٿڄلڀِ ًحٿـيٌُ ًحٿٌ‪٣‬نِ ؛‬
‫حٿظڄَڅ ‪٫‬ڀَ ڃ‪َ٬‬ٳش ڃڄنيـش ٿڀٌ‪٣‬ن ًحٿ‪٬‬خٿڂ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٌٍ حٿـَٰحٳِ ًحٿظخٍّوِ ًحٿؼٸخٳِ ؛‬
‫ڃ‪َ٬‬ٳش حٿلٸٌٵ حٕٓخْٓش ٿ٘نٔخڅ ًكٸٌٵ حٿڄٌح‪٣‬نْن حٿڄٰخٍرش ًًحؿزخطيڂ ؛‬
‫حٻظٔخد حٿټٴخّخص حٿظٸنْش ًحٿڄينْش ًحٿَّخ‪ْٟ‬ش ًحٿٴنْش حٕٓخْٓش‪ ,‬حٿڄَطز‪٤‬مش رخٕن٘م‪٤‬ش ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش‬
‫ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش حٿڄ‪ٚ‬ثڄش ٿڀڄلْ‪ ٢‬حٿڄلڀِ ًحٿـيٌُ ٿڀڄيٍٓش ؛‬
‫ان‪٠‬مممخؽ حٿمممٌ‪ ِ٫‬رخٿڄڀټمممخص حٿٌحطْمممش ًحٿظيْْمممت ‪ٙ‬هظْمممخٍ حٿظٌؿْمممو‪ً ،‬ط‪ٜ‬مممٌٍ ًطټْْمممٲ حٿڄ٘مممخٍّ‪٪‬‬
‫حٿ٘و‪ْٜ‬ش ٌٓح ٷ‪ٜ‬ي ح‪ٓٙ‬ظڄَحٍ ٳِ حٿيٍحٓش أً ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رخٿلْخس حٿڄينْش؛‬
‫حٿظو‪ٜ‬مم‪ ٚ‬حٿڄينممِ‪ ,‬ٷمميٍ حٗڃټممخڅ‪ ,‬ه‪ٌٜٛ‬ممخ ٳممِ ڃـممخ‪ٙ‬ص حٿٴ‪ٚ‬كممش ًحٿ‪ٜ‬ممنخ‪٫‬ش حٿظٸڀْيّممش ًحٿزنممخ‬
‫ًڃوظڀممٲ ٷ‪٤‬خ‪٫‬ممخص حٿومميڃخص‪ ,‬رٌحٓ م‪٤‬ش حٿظڄممَّ حٿڄْمميحنِ أً حٿظټممٌّن رخٿظنممخًد رممْن حٗ‪٫‬يحىّممش‬
‫ًحٿٌٓ‪ ٢‬حٿڄينِ‪ ,‬ٳِ أًحهَ ىٌح حٿٔڀٺ‪.‬‬

‫‪ّ- 69‬ظٌؽ اطڄخځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ريرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ّن‪ ٚ‬ٳْو‪٫ ,‬ني ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬خ ‪٫ ,‬ڀَ ڃْيحڅ حٿظڄمَّ‬
‫ً‪٫‬ڀَ حٿظو‪ ٜٚ‬حٿظٸنِ ًحٿڄينِ حٿٌُ ك‪ٜ‬ڀو حٿڄظ‪٬‬ڀڂ‪.‬‬
‫‪ّ - 70‬ڄټن ٿڀلخ‪ٛ‬ڀْن ‪٫‬ڀَ ىرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ ڃظخر‪٬‬ش ىٍحٓمظيڂ ٳمِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ‪ ,‬كٔمذ حٿظٌؿْمو‬
‫حٿٌُ حهظخًٍه ًكٔذ ڃئى‪ٚ‬طيڂ‪ً .‬ٳِ كخٿش ڃخ اًح ڃًَح ڃزخَٗس اٿَ حٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش‪٨ّ ,‬مپ ربڃټمخنيڂ‬
‫حٿظَٗممق ڃممن ؿيّممي ٿڄظخر‪٬‬ممش حٿيٍحٓممش‪ٗ ,‬ممَّ‪٤‬ش ػزممٌص حڃممظ‪ٚ‬ٻيڂ ٿڀڄټظٔممزخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرممش‪ً ,‬ح‪ٓٙ‬ممظـخرش‬
‫ٿڄ‪٬‬ممخَّْ حٿٸزممٌٽ‪٫ً ,‬نممي ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬ممخ ‪ ,‬ڃظخر‪٬‬ممش ًكمميحص حٿظټممٌّن حٿ‪ُٚ‬ڃممش ٿظلْممْن ڃ‪٬‬ممخٍٳيڂ ًڃيممخٍحطيڂ‬
‫ًٍٳ‪٬‬يخ اٿَ حٿڄٔظٌٍ حٿڄ‪٤‬ڀٌد‪.‬‬
‫اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌضبٔ‪ٞٛ‬‬

‫‪ّ - 71‬ظٌهَ اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌضبٔ‪( ٞٛ‬حٿؼخنٌُ حٿ‪٬‬خځ ًحٿظٸنِ ًحٿڄينِ) رخٗ‪ٟ‬خٳش اٿمَ طمي‪ْ٫‬ڂ ڃټظٔمزخص حٿڄيٍٓمش‬
‫حٗ‪٫‬يحىّش طنٌّ‪ ٪‬ڃـخ‪ٙ‬ص حٿظ‪٬‬ڀڂ رټْٴْش طٔڄق رٴظق ٓـزـپ ؿيّيس ٿڀنـخف ًح‪ٙ‬نيڃخؽ ٳِ حٿلْمخس حٿڄينْمش‬
‫ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش أً ڃظخر‪٬‬ش حٿيٍحٓخص حٿ‪٬‬ڀْخ‪ًّ .‬لظٌُ ‪٫‬ڀَ أنڄخ‪ ١‬ڃظ‪٬‬يىس ٿڀظټٌّن ‪:‬‬
‫‪26‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫طټٌّن ڃينِ ٷ‪ َْٜ‬حٿڄيٍ ٳِ ٓڀٺ حٿظؤىْپ حٿڄينِ ؛‬
‫طټٌّنخص ‪٫‬خڃش ًطٸنْش ًڃينْش طن‪٨‬ڂ كٔذ ٓڀټْن ‪:‬‬
‫ٓڀٺ حٿـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ ًڃيطو ٓنش ًحكيس ؛‬
‫ٓمممڀٺ حٿزټ خٿٌٍّمممخ ڃيطمممو ٓمممنظخڅ‪ًّ ،‬ظڄلمممٌٍ كمممٌٽ ڃٔمممڀټْن أٓخٓمممْْن ‪ :‬حٿڄٔمممڀٺ حٿ‪٬‬مممخځ ًحٿڄٔمممڀٺ‬
‫حٿظټنٌٿٌؿِ ًحٿڄينِ‪.‬‬

‫‪ّ - 72‬ظٌؽ ٓڀٺ حٿظؤىْپ حٿڄينِ ريرڀٌځ ّلڄپ نٴْ ح‪ٓٙ‬ڂ‪ًّ ,‬ظٔڂ ىٌح حٿٔڀٺ رخٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪َّ -‬ڃممِ اٿممَ طټممٌّن ّممي ‪٫‬خڃڀممش ڃئىڀممش‪ ,‬ٷممخىٍس ‪٫‬ڀممَ حٿظټْممٲ ڃمم‪ ٪‬حٿڄلممْ‪ ٢‬حٿڄينممِ‪ً ,‬ڃظڄټنممش ڃممن‬
‫حٿٸيٍحص حٕٓخْٓش ٿڄڄخٍٓش حٿڄين ًڃِحًٿش حٿٰ٘پ ٳِ ڃوظڀٲ ٷ‪٤‬خ‪٫‬خص حٗنظخؽ ًحٿويڃخص ؛‬
‫د ‪ّ-‬ڀظلممٶ ريممٌح حٿٔممڀٺ حٿڄظ‪٬‬ڀڄممٌڅ حٿلخ‪ٛ‬ممڀٌڅ ‪٫‬ڀممَ ىرڀممٌځ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٗ‪٫‬مميحىُ ًحٿڄظممٌحٳًَڅ ‪٫‬ڀممَ‬
‫حٿ٘ممًَ‪ ١‬حٿوخ‪ٛ‬ممش رټممپ ڃٔممڀٺ ڃممن ڃٔممخٿٺ حٿظټممٌّن‪ ,‬ٻڄممخ ّڀظلممٶ رممو حٿظ‪ٚ‬ڃْممٌ أً حٿ‪٬‬ڄممخٽ ٯْممَ‬
‫حٿلخ‪ٛ‬ڀْن ‪٫‬ڀَ ى ٌح حٿميرڀٌځ ٗمَّ‪٤‬ش طمٌحٳَىڂ ‪٫‬ڀمَ ك‪ٜ‬مْڀش حٿټٴخّمخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرمش ًڃظخر‪٬‬مش طټمٌّن‬
‫ڃٔزٶ أً ڃٌحُ ‪ّ ،‬ئىڀيڂ ٿڄظخر‪٬‬ش ىٍحٓظيڂ ريٌح حٿٔڀٺ ؛‬
‫ؽ ‪ّ-‬ڄظي ىٌح حٿٔڀٺ‪ ,‬طز‪٬‬خ ٿڀڄٔخٿٺ ًكٔذ ك‪ْٜ‬ڀش حٿټٴخّمخص حٿڄ‪٤‬ڀٌرمش ڃمن حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن‪ ,‬ڃميس ٓمنش أً‬
‫ٓنظْن طظوڀڀيخ ٻڀڄخ أڃټن طيحٍّذ ٳِ ‪٫‬خٿڂ حٿٰ٘پ‪.‬‬
‫‪ّ - 73‬ڀظلٶ رخٿـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حٿلخ‪ٛ‬ڀٌڅ ‪٫‬ڀَ ىرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٗ‪٫‬يحىُ‪.‬‬
‫ٷٌحځ ىٌح حٿٔڀٺ ڃـڄٌ‪٫‬ش ڃن حٿڄـمًِ حص حٿظ‪٬‬ڀْڄْمش حٿڄ‪٤‬ڀمٌد طٌحٳَىمخ ٿميٍ حٿـڄْم‪ً ,٪‬ڃـمًِ حص‬
‫حهظْخٍّش‪ً ,‬طَڃِ أىيحٳو اٿَ ‪:‬‬
‫‪ ‬طنڄْش ڃٔظٌٍ ٻٴخّخص حٿزَىخڅ ًحٿظٌح‪ٛ‬پ ًحٿظ‪٬‬زَْ ًطن‪ْ٨‬ڂ حٿ‪٬‬ڄپ ًحٿزلمغ حٿڄنيـمِ ‪٫‬نمي ؿڄْم‪٪‬‬
‫حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ًى‪٫‬ڄو ًطلْٔنو ؛‬
‫‪ ‬طنڄْش ٷيٍحص حٿظ‪٬‬ڀڂ حٿٌحطِ ًحٿظؤٷڀڂ ڃ‪ ٪‬حٿڄظ‪٤‬ڀزخص حٿڄظَْٰس ٿڀلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش‪ً ,‬ڃ‪ ٪‬ڃٔظـيحص حٿڄلْ‪٢‬‬
‫حٿؼٸخٳِ ًحٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظټنٌٿٌؿِ ًحٿڄينِ‪.‬‬
‫طٔممظَٰٵ ڃمميس حٿيٍحٓممش ريممٌح حٿٔممڀٺ ٓممنش ًحكمميس ّڀٸممن حٿڄظ‪٬‬ڀڄممٌڅ همم‪ٚ‬ٽ ٗمم‪َ٤‬ىخ حًٕٽ ڃـممًِ حص‬
‫ڃ٘ممظَٻش ػممڂ ّوظممخًٍڅ ٳممِ حٿ٘مم‪ َ٤‬حٿؼممخنِ‪ ,‬رڄٔممخ‪٫‬يس حٿڄٔظ٘ممخٍّن ٳممِ حٿظٌؿْممو‪ ,‬ڃـممًِ حص طممئىڀيڂ‬
‫ٿڀظٌؿْو حٕنٔذ‪ ،‬ڃ‪ ٪‬اڃټخڅ طٌؿْييڂ حٿڄظيٍؽ أً ا‪٫‬خىس طٌؿْييڂ ه‪ٚ‬ٽ حٿٔڀٺ‪.‬‬
‫ّټْٲ حٿلي حٕىنَ ڃن حٿٌكيحص حٿظ‪٬‬ڀْڄْش حٿڄ‪٤‬ڀٌد ڃظخر‪٬‬ظيخ ڃمن ٿميڅ حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن ريمٌه حٕٓم‪ٚ‬ٹ‪ ,‬ٳمِ‬
‫ا‪٣‬خٍ حٿـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ‪ٌٓ ,‬ح ڃن كْغ نٌ‪ ٩‬حٿٌكيحص أً ‪٫‬يىىخ‪٫ ,‬ڀَ أٓخّ حٿظڄْْمِ حٿظميٍّـِ رمْن‬
‫كخؿخص ٻپ ڃظ‪٬‬ڀڂ‪ ,‬ڃن كْغ ڃٔظٌٍ ڃټظٔزخطو ًكٔذ ڃٌْٿو ًطٌؿيو حٿ‪ٚ‬كٶ‪.‬‬
‫‪ّ - 74‬ڄظي ٓڀٺ حٿزټخٿٌٍّخ ٓنظْن‪ًّ٘ ,‬ظڄپ ‪٫‬ڀَ ڃٔڀټْن أٓخٓمْْن ‪ :‬ڃٔمڀٺ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿظټنٌٿمٌؿِ ًحٿڄينمِ‬
‫ًڃٔڀٺ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خځ‪٫ ,‬ڀڄخ رؤڅ ٻپ ڃٔڀٺ ّ‪٠‬ڂ ڃـڄٌ‪٫‬ش ڃن حٿ٘‪٬‬ذ‪ً .‬اڅ ٻپ ٗ‪٬‬زش طظټٌڅ ڃن ڃٌحى‬
‫أٓخْٓش ًأهٍَ حهظْخٍّش‪.‬‬
‫‪ّ - 75‬ظٔڂ ِغٍه اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌزىٕ‪ٌٛٛ‬ج‪ٚ ٟ‬اٌّ‪ ٟٕٙ‬رخٿٔڄخص حٓطْش ‪:‬‬
‫أ –ّٔ‪ َ٬‬ىٌح حٿڄٔڀٺ‪ ,‬رخٗ‪ٟ‬خٳش اٿَ حٕىيحٱ حٿ‪٬‬خڃش ٿڀـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ‪ ,‬حٿڄٌٻٌٍ ٳمِ حٿڄمخىس ‪ 73‬اٿمَ‬
‫طټٌّن طٸنْْن ًأ‪" َ٣‬ڃظڄټنش" ڃظٌحٳَس ‪٫‬ڀَ حٿٸيٍحص حٿ‪٬‬ڀڄْش ًحٿظٸنْش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿڄڄخٍٓش ڃيمخځ‬
‫حٿظ‪٤‬زْممٶ ًحٿظممؤ‪ َْ٣‬حٿڄظٌٓمم‪ ,٢‬ٳممِ ڃوظڀممٲ ڃـممخ‪ٙ‬ص حٗنظممخؽ ًحٿومميڃخص‪ً ,‬ٳممِ ٻممپ حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬ممخص‬
‫ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ًحٿٴنْش ًحٿؼٸخٳْش ؛‬
‫‪27‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫د ‪ّ-‬ٴمظق ٳمِ ًؿممو حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن حٿٸممخىڃْن ڃمن حٿـمٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ممظَٹ‪ً ,‬حٿڄظمٌحٳَّن ‪٫‬ڀممَ ٗمًَ‪ ١‬ح‪ٙ‬ٿظلممخٵ‬
‫حٿوخ‪ٛ‬ش رټپ ٗ‪٬‬زش ڃن ٗ‪٬‬ذ حٿظټٌّن‪ ,‬أً حٿلخ‪ٛ‬ڀْن ‪٫‬ڀمَ ىرڀمٌځ حٿظؤىْمپ حٿڄينمِ ًحٿمَحٯزْن ٳمِ‬
‫حٓظـجنخٱ ىٍحٓظيڂ ر‪٬‬مي ٷ‪٠‬مخ ڃميس ٳمِ حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش‪ًٓ .‬مْټٌڅ ‪٫‬ڀمَ ىمئ‪ ٙ‬حٓمظټڄخٽ ًكميحص‬
‫حٿظټٌّن حٿ‪ًٍَّ٠‬ش‪٫ ,‬ڀَ أٓخّ طٸٌّڂ ىٷْٶ ٿڄئى‪ٚ‬طيڂ ًڃټظٔزخطيڂ حٿٔخرٸش‪ً ,‬حٕىيحٱ حٿوخ‪ٛ‬مش‬
‫رټپ طو‪ ٜٚ‬ڃن طو‪ٜٜ‬خص حٿزټخٿٌٍّخ حٿظٸنْش ًحٿڄينْش ؛‬
‫ؽ ‪-‬طٔظَٰٵ حٿيٍحٓش ٳِ ىٌح حٿڄٔڀٺ ٓنظْن‪ً ,‬طظٌؽ رزټخٿٌٍّخ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظٸنِ ًحٿڄينِ حٿظِ طڄټن ڃن‬
‫ح‪ٙ‬ٿظلخٵ ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫رخٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش ڃزخَٗس ؛‬
‫أً رڄ‪٬‬خىي طټٌّن حٿظٸنْْن حٿڄوظ‪ْٜ‬ن حٿظخر‪٬‬ش ًٯَْ حٿظخر‪٬‬ش ٿڀـخڃ‪٬‬ش‪ ,‬رنخ ‪٫‬ڀَ ىٍحٓش ڃڀٲ‬
‫حٿظَْٗق؛‬
‫رخٕٷٔخځ حٿظل‪َّْ٠‬ش ٿڀڄيحٍّ حٿټزٍَ حٿڄظو‪ٜٜ‬ش ؛‬
‫أً رخٿيٍحٓممخص حٿـخڃ‪ْ٬‬ممش‪ ,‬ڃمم‪ ٪‬حكظڄممخٽ حٿڄممًٍَ ڃممن حٿلْممخس حٿ‪٬‬ڄڀْممش‪ ,‬اًح طممڂ حٓممظْٴخ ٗممًَ‪١‬‬
‫حٿٸزٌٽ ريٌه حٿڄئٓٔخص‪ًّ .‬ظڂ ‪٫‬ني ح‪ٙ‬ٷظ‪٠‬خ ‪ ,‬حٓظټڄخٽ حٿټٴخّخص حٿڄٔزٸش حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ڃن ٿميڅ‬
‫حٿڄئٓٔخص حٿڄ‪٬‬نْش‪.‬‬

‫ى ‪-‬طن‪٨‬ڂ طيحٍّذ ‪٫‬ڄڀْش رخٿڄٸخً‪ٙ‬ص ٿڄيس ٗيَ ًحكي ‪٫‬ني نيخّش ٻپ ٓنش ڃن حٿٔنظْن حًٕٿْْن‪.‬‬
‫‪ّ - 76‬ظٔڂ ِغٍه اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌؼبَ رڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ‪َّ -‬ڃِ ىٌح حٿڄٔڀٺ‪ ,‬ا‪ٟ‬خٳش اٿَ حٕىيحٱ حٿ‪٬‬خڃش ٿڀـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ حٿڄٌٻٌٍس ٳِ حٿڄمخىس ‪ 73‬أ‪٫‬م‪ٚ‬ه‪,‬‬
‫اٿممَ طًِّممي حٿڄظ‪٬‬ڀڄممْن ًًُ حٿڄممئى‪ٚ‬ص حٿ‪٠‬ممًٍَّش رظټممٌّن ‪٫‬ڀڄممِ أً أىرممِ أً حٷظ‪ٜ‬ممخىُ أً‬
‫حؿظڄخ‪ّ ,ِ٫‬ئىڀيڂ ٿڄظخر‪٬‬ش ىٍحٓخص ؿخڃ‪ْ٬‬ش رؤٻزَ ٷيٍ ڃڄټن ڃن ك‪ ٥ٌ٨‬حٿنـخف ؛‬
‫د ‪ّ -‬ڀظلٶ ريٌح حٿٔڀٺ حٿڄظ‪٬‬ڀڄٌڅ حٿٸخىڃٌڅ ڃن حٿـمٌ‪ ٩‬حٿڄ٘مظَٹ ًحٿڄٔمظـْزٌڅ ٿ٘مًَ‪ ١‬ح‪ٙ‬ٿظلمخٵ‬
‫رټپ ٗ‪٬‬زش ڃمن حٿ٘م‪٬‬ذ حٿټزمٍَ ٿڀظو‪ٜ‬م‪٫ ,ٚ‬ڀڄمخ رمؤڅ ‪٫‬ميىح ڃمن حٿـٔمٌٍ ٓمْظْق اڃټمخڅ ا‪٫‬مخىس‬
‫طٌؿْييڂ ٻڀڄخ ى‪٫‬ض حٿ‪ًٍَ٠‬س‪ ,‬ه‪ٚ‬ٽ حٿيٍحٓش رخٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ ؛‬
‫ؽ ‪-‬طٔظَٰٵ حٿيٍحٓش ريٌح حٿڄٔڀٺ ٓنظْن ر‪٬‬ي حٿـٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ظَٹ ًطظٌؽ رـزټخٿٌٍّخ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخځ حٿظمِ‬
‫طڄټن ڃن ح‪ٙ‬ٿظلخٵ ‪:‬‬
‫‪ ‬رخٕٷٔخځ حٿظل‪َّْ٠‬ش ٿڀڄيحٍّ حٿټزٍَ حٿڄظو‪ٜٜ‬ش ؛‬
‫‪ ‬أً رخٿـخڃ‪٬‬ممخص أً حٿڄئٓٔممخص حٿ‪٬‬ڀْممخ حٿڄوظ‪ٜ‬ممش‪ٗ ,‬ممَّ‪٤‬ش ح‪ٓٙ‬ممظـخرش ٿڄٌح‪ٛ‬ممٴخص ح‪ٙ‬ٿظلممخٵ‬
‫حٿڄ‪٤‬ڀٌرش ًًَٗ‪٣‬و‪.‬‬
‫اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌؼبٌ‪ٟ‬‬

‫‪ّ٘ - 77‬ظڄپ اٌزؼٍ‪ ُ١‬اٌؼأبٌ‪٫ ٟ‬ڀمَ حٿـخڃ‪٬‬مخص‪ً ,‬حٿڄئٓٔمخص ًحٿټڀْمخص حٿڄظو‪ٜٜ‬مش حٿظخر‪٬‬مش ٿيمخ‪ً ,‬ڃميحٍّ‬
‫حٿڄينيٓمْن حٿڄٔممزٌٷش رخٕٷٔممخځ حٿظل‪٠‬ممَّْش‪ً ,‬حٿڄمميحٍّ ًحٿڄ‪٬‬خىممي حٿ‪٬‬ڀْممخ‪ً ,‬ڃئٓٔممخص طټممٌّن حٕ‪٣‬ممَ‬
‫حٿزْيحٯٌؿْش ‪ً ،‬طټٌّن حٿظٸنْْن حٿڄظو‪ْٜٜ‬ن ًڃخ ّ‪٬‬خىٽ ًٿٺ‪.‬‬
‫ًّڄټن اكيحع أٓ‪ٚ‬ٹ ڃو‪ٜٜ‬ش ٿ٘‪٫‬يحى ٿڄِحًٿش حٿڄين حٿڄٸننش‪ٌٓ ,‬ح ‪ٟ‬ڄن حٿـخڃ‪٬‬خص أً ٳِ‬
‫ا‪٣‬خٍ ڃ‪٬‬خىي ڃظو‪ٜٜ‬ش ڃٌؿٌىس‪ ,‬أً طئْٓ ٿيٌح حٿَٰ‪.ٝ‬‬
‫َّڃِ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ اٿَ طلٸْٶ حٿٌ‪٧‬خثٲ حٓطْش ‪:‬‬
‫‪ ‬حٿظټٌّن حٕٓخِٓ ًحٿڄٔظڄَ ؛‬
‫‪ ‬ا‪٫‬يحى حٿ٘زخد ٿ‪ٚ‬نيڃخؽ ٳِ حٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش ؛‬
‫‪ ‬حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظټنٌٿٌؿِ‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ڃَح‪٫‬خس ڃخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄخىس ‪ 126‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ؛‬
‫‪ ‬نَ٘ حٿڄ‪َ٬‬ٳش‪.‬‬
‫‪28‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ - 78‬طممظڂ ا‪٫‬ممخىس ىْټڀممش حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ ‪٫‬ڀممَ ڃمميٍ ػمم‪ٚ‬ع ٓممنٌحص‪ ,‬رظ٘ممخًٍ ڃٌٓمم‪ ٪‬رممْن ڃوظڀممٲ حٿٴممخ‪٫‬ڀْن‬
‫رڄـٌ‪ ٩‬أٓ‪ٚ‬ٹ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ًڃئٓٔخطو ًڃ‪ٗ ٪‬مَٻخثيڂ ٳمِ ڃـمخ‪ٙ‬ص حٿ‪٬‬ڀمڂ ًحٿؼٸخٳمش ًحٿلْمخس حٿڄينْمش‬
‫ٳِ حطـخه‪:‬‬
‫‪ ‬طـڄْ‪ ٪‬ڃوظڀٲ ڃټٌنخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ ٿڄخ ر‪٬‬ي حٿزټخٿٌٍّخ‪ً ,‬أؿيِطو حٿڄظٴَٷش كخٿْمخ‪ًٟ ,‬مڂ أٻؼمَ ڃمخ‬
‫ّڄټن ڃنيخ ‪٫‬ڀَ ‪ْ٬ٛ‬ي ٻپ ؿيش‪ً ,‬طلٸْٶ أًػٶ طنْٔٶ رْنيخ ؛‬
‫‪ ‬طلْٔن ڃَىًىّش حٿزنْخص حٿظلظْش ًڃٌحٍى حٿظؤ‪ َْ٣‬حٿڄظٌحٳَس ؛‬
‫‪ ‬اٷخڃش ‪ٚ٫‬ٷخص ‪ٌّ٠٫‬ش ًؿًٌ‪ ٩‬ڃ٘ظَٻش ًؿٌٍٔ‪ً ,‬اڃټخنمخص ا‪٫‬مخىس حٿظٌؿْمو ٳمِ ٻمپ كمْن‪,‬‬
‫رْن ٻپ ڃن حٿظټٌّن حٿزْيحٯٌؿِ ًحٿظټٌّن حٿظٸنِ ًحٿڄينِ حٿ‪٬‬خٿِ ًحٿظټٌّن حٿـخڃ‪ ِ٬‬؛‬
‫‪ ‬طزٔممْ‪ ٢‬كخٿممش حٿظ‪٬‬مميى ًحٿظٴممَٵ حٿلخٿْممش ٿڀڄ‪٬‬خىممي ًحٕٓمم‪ٚ‬ٹ ًحٿ٘مميخىحص ًطنٔممْٸيخ‪ًً ,‬ٿممٺ ٳممِ‬
‫ا‪٣‬خٍ ن‪٨‬خځ ؿخڃ‪ٌّ ِ٬‬ٳٶ رْن ڃظ‪٤‬ڀزخص حٿَر‪ ٢‬رْن حٿظو‪ٜٜ‬خص ًڃنق حٿوْخٍحص حٿڄظنٌ‪٫‬مش‬
‫رخٿٸيٍ حٿٌُ طٸظ‪ْ٠‬و ىّنخڃْش حٿظو‪ ٜٚ‬حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿڄينِ‪.‬‬
‫‪ّ - 79‬ظڂ حٿظٌؿو ٳِ ا‪٫‬خىس ىْټڀمش حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ اٿمَ ا‪٫‬مخىس رنمخ حٕٓم‪ٚ‬ٹ حٿـخڃ‪ْ٬‬مش رخٍطزمخ‪ ١‬ڃم‪ ٪‬اىڃمخؽ‬
‫حٿزنْخص ًحص حٿڄنلَ حٿ‪٬‬خځ أً حٕٻخىّڄِ ًحٿڄينِ‪ ,‬ٻــڄخ ّمؤطِ رْــمـخنو ٳمِ حٿڄمٌحى حٿظخٿْمش‪ًً ,‬ٿمٺ ‪٫‬ڀمَ‬
‫أٓخّ حطٴخٷْخص رْن حٿـخڃ‪٬‬خص ًڃوظڀٲ ڃئٓٔخص طټٌّن حٕ‪ َ٣‬حٿ‪٬‬ڀْخ حٿڄظو‪ٜٜ‬ش‪.‬‬
‫‪- 80‬طٔظـْذ حٿيٍحٓخص حٿـخڃ‪ْ٬‬ش ٿڀًَ٘‪ ١‬حٓطْش ‪:‬‬
‫‪ ‬طڀزْش حٿلخؿخص حٿيٷْٸش ًًحص حًٕٿٌّش ٳِ ڃـخٽ حٿظنڄْش ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ؛‬
‫‪ ‬طَٻِْ ىْټڀش حٿيٍحٓخص ‪٫‬ڀَ ڃٔخٿٺ ًًكيحص ؛‬
‫‪ ‬اكيحع ؿًٌ‪ ٩‬ڃ٘ظَٻش ًؿٌٍٔ رْن حٿڄٔخٿٺ ؛‬
‫‪ ‬حٍطټخُ ًٍَْٓس حٿ‪٤‬خٿذ حٿـخڃ‪ْ٬‬ش ‪٫‬ڀَ حٿظٌؿْو ًحٿظٸٌّڂ ًا‪٫‬خىس حٿظٌؿْو ؛‬
‫‪ ‬حٻظٔممخد حٿٌكمميحص ‪٫‬ممن ‪َّ٣‬ممٶ حٿڄَحٷزممش حٿڄٔممظڄَس ًح‪ٙ‬ڃظلخنممخص حٿڄنظ‪٨‬ڄممش ڃمم‪ ٪‬طَ‪ٛ‬ممْي‬
‫حٿڄل‪ٜ‬ڀش ڃنيخ‪.‬‬
‫‪ّ٘- 81‬ممظڄپ اٌزؼٍأأ‪ ُ١‬اٌجأأبِؼ‪٫ ٟ‬ڀممَ ٓممڀٺ أًٽ‪ًٓ ,‬ممڀٺ ػممخڅ‪ًٓ ,‬ممڀٺ حٿمميٻظٌٍحس‪ً ,‬طظممٌؽ ىممٌه حٕٓمم‪ٚ‬ٹ‬
‫ر٘يخىحص طليىىخ حٿٔڀ‪٤‬خص حٿڄَ٘ٳش ‪٫‬ڀَ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ‪ًٚ٫ ,‬س ‪٫‬ڀَ حٿ٘يخىحص حٿوخ‪ٛ‬مش حٿظمِ ّڄټمن‬
‫ٿټپ ڃئٓٔش اكيحػيخ‪ ,‬ه‪ٌٜٛ‬خ ٳِ ڃـخٽ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ‪.‬‬
‫طظټٌڅ حٿٔنش حٿيٍحْٓش حٿـخڃ‪ْ٬‬ش ڃن ٳ‪ٜ‬ڀْن‪ًّ ,‬ڄټن ا‪ٟ‬خٳش ٳ‪ٜ‬مپ ػخٿمغ هم‪ٚ‬ٽ حٿ‪ٜ‬مْٲ اًح طمٌحٳَص‬
‫حٿًَ٘‪ ١‬ٿٌٿٺ‪.‬‬
‫‪ّ - 82‬لمميع عأأٍه جأأبِؼ‪ ٟ‬أ‪ٚ‬ي ڃيطممو هڄٔممش ٳ‪ٜ‬ممٌٽ ‪٫‬ڀممَ حٕٷممپ كٔممذ ڃظ‪٤‬ڀزممخص ٻممپ ڃٔممڀٺ ٿڀظټممٌّن‬
‫ًحٿڄټظٔممزخص حٿٔممخرٸش ٿ‪٤‬ڀزظممو‪ّ .‬ڀظلممٶ رممو حٿ‪٤‬ڀزممش حٿلخ‪ٛ‬ممڀٌڅ ‪٫‬ڀممَ رټخٿٌٍّممخ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخځ ًرټخٿٌٍّممخ‬
‫حٿظټنٌٿممٌؿِ حٿظٸنممِ ًحٿڄينممِ‪ًّ٘ .‬ممظڄپ ىممٌح حٿٔممڀٺ ٳممِ ريحّظممو ‪٫‬ڀممَ ؿممًٌ‪ ٩‬ڃ٘ممظَٻش طظ‪٠‬ممڄن ‪٫‬ڀممَ‬
‫حٿو‪ً ٌٜٙ‬كيحص ٿڀظټٌّن حٿن‪ً َُ٨‬حٿڄنيـِ ًحٿظٌح‪ٛ‬ڀِ‪ ,‬ڃظزٌ‪٫‬ش رخهظْخٍّن ‪:‬‬
‫‪ ‬حهظْخٍ ّظٌؽ ريرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿـخڃ‪ ِ٬‬حٿڄينِ ّئىپ ٿڀلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش ؛‬
‫‪ ‬حهظْخٍ ّظٌؽ ريرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿـمخڃ‪ ِ٬‬حٕٓخٓمِ ّڄټمن ڃمن َّٯمذ ٳمِ ًٿمٺ‪ًّ ،‬ؼزمض حڃمظ‪ٚ‬ٹ‬
‫حٿڄئى‪ٚ‬ص حٿ‪ُٚ‬ڃش‪ ,‬ڃن ڃظخر‪٬‬ش حٿيٍحٓخص حٿ‪٬‬ڀْخ‪.‬‬
‫‪ّ - 83‬ليع عٍه جبِؼ‪ ٟ‬صبْ (حٿڄْظَِّ) ًڃيطو هڄٔش ٳ‪ٜ‬مٌٽ‪ ,‬ر‪٬‬مي حٿٔمڀٺ حٿـمخڃ‪ ِ٬‬حًٕٽ‪ّ .‬ڀظلمٶ رمو‬
‫ڃزخٗمَس كڄڀمش ىرڀمٌځ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿـمخڃ‪ ِ٬‬حٕٓخٓممِ أً كڄڀمش ٗميخىحص أهمٍَ ٿڀظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ حٿظٸنممِ أً‬
‫حٿ‪٬‬خځ حٿڄٔظـْزٌڅ ٿڄٌح‪ٛ‬ٴخص ڃليىس‪.‬‬
‫‪- 84‬طليى حٿڄئٓٔش حٿـخڃ‪ْ٬‬ش حٿًَ٘‪ ١‬حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٗ‪٫‬خىس ڃظخر‪٬‬ش حٿيٍحٓش رٌكيس ڃن حٿٌكيحص حٿظ‪٬‬ڀْڄْمش‪,‬‬
‫ٳِ كخٿش حٿظټَحٍ حٿڄظ‪٬‬يى ىًڅ حٻظٔخريخ‪.‬‬
‫‪29‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ّٔ- 85‬ظَٰٵ ٓڀٺ حٿيٻظٌٍحس ڃيس طظَحًف رْن أٍر‪ً ٪‬هڄْ ٓنٌحص ر‪٬‬ي حٿڄْظَِّ‪ًّ ،‬ظ‪٠‬ڄن ‪:‬‬
‫‪ٓ ‬نش ٿڀيٍحٓش حٿڄ‪٬‬ڄٸش‪ ,‬طظٌؽ ريرڀٌځ حٿيٍحٓخص حٿ‪٬‬ڀْخ حٿڄ‪٬‬ڄٸش ؛‬
‫‪ ‬ػ‪ٚ‬ػخ اٿَ أٍر‪ٓ ٪‬نٌحص ٿظيْت حٿيٻظٌٍحس‪.‬‬
‫‪ّ- 86‬ڄټن ٿڀـخڃ‪٬‬خص ًڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ٳِ ا‪٣‬خٍ حٓظٸ‪ٚ‬ٿْظيخ طن‪ْ٨‬ڂ ىٍحٓخص ‪٫‬ڀْخ ڃظو‪ٜٜ‬مش ٳمِ‬
‫حطـممخه أىمميحٱ ڃ‪ْ٬‬نممش‪ ،‬طٴممظق ٿڀلخ‪ٛ‬ممڀْن ‪٫‬ڀممَ ٗمميخىحص طممٌحُُ ‪٫‬ڀممَ حٕٷممپ حٿڄْظَّممِ ًحٿڄٔممظـْزْن‬
‫ٿڀًَ٘‪ ١‬حٿوخ‪ٛ‬ش ريخ‪.‬‬
‫‪ - 87‬طٴظق حٿـخڃ‪٬‬ش ‪٫‬ڀَ حٿلْمخس حٿ‪٬‬ڄڀْمش ًّٔمڄق رخ‪ٙ‬ٿظلمخٵ ريمخ أً حٿ‪٬‬مٌىس اٿْيمخ ٿټمپ حٿڄمٌح‪٣‬نْن‪ٗ ,‬مَّ‪٤‬ش‬
‫اػزخص ٻٴخّخص ڃليىس ريٷش‪ً ،‬ڃٸٌڃش ر٘ټپ ؿْي‪ ,‬ر‪٬‬ي ڃظخر‪٬‬ش ًكيحص طميحٍٹ حٿڄٔمظٌٍ‪ ,‬حٿڄڄنٌكمش ڃمن‬
‫ٿيڅ حٿـخڃ‪٬‬خص أً حٿڄئٓٔخص حٿڄَطز‪٤‬ش ريخ‪.‬‬
‫اٌزؼٍ‪ ُ١‬األط‪ً١‬‬

‫‪- 88‬طلمميع ڃمميحٍّ ن‪٨‬خڃْممش ٿڀظ‪٬‬ڀممْڂ حٕ‪ٛ‬ممْپ ڃممن حٿڄيٍٓممش حًٕٿْممش اٿممَ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿؼممخنٌُ ڃمم‪ ٪‬حٿ‪٬‬ممـنخّش‬
‫رخٿټظخطْذ ًحٿڄيحٍّ حٿ‪٬‬ظْٸش ًط‪ٌَّ٤‬ىخ ًاّـخى ؿٌٍٔ ٿيخ ڃ‪ ٪‬ڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خځ‪.‬‬
‫‪ ‬طن٘ؤ ڃَحٻِ ڃظٌٓ‪٤‬ش ٿظټٌّن حٿٸْڄْن حٿيّنْْن‪ً ,‬طَحؿ‪ ٪‬حٿظو‪ٜٜ‬خص رنخ ‪٫‬ڀمَ حٿڄظ‪٤‬ڀزمخص‬
‫حٓنْش ًحٿڄٔظٸزڀْش ؛‬
‫‪ّ ‬ٸٌٍ طيٍّْ حٿڀٰخص حٕؿنزْش رخٿظ‪٬‬ڀْڂ حٕ‪ْٛ‬پ ؛‬
‫‪ ‬طڄممي ؿٔممٌٍ رممْن حٿـخڃ‪٬‬ممخص حٿڄَٰرْممش ًڃئٓٔممخص حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ حٕ‪ٛ‬ممْپ ًٗمم‪٬‬ذ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ‬
‫حٿـممخڃ‪ً ِ٬‬حص حٿ‪ٜ‬ممڀش ‪٫‬ڀممَ أٓممخّ حٿظنٔممْٶ ًحٿ٘ممَحٻش ًحٿظ‪٬‬ممخًڅ رممْن طڀممٺ حٿڄئٓٔممخص‬
‫ًحٿـخڃ‪٬‬خص‪.‬‬
‫اٌّجّ‪ٛ‬ػبد راد اٌذبجبد اٌخبطخ‬

‫‪– 89‬طٌ‪ٍ ٪ٟ‬ىن اٗخٍس حٿـخٿْخص حٿڄَٰرْش ٳِ حٿوخٍؽ حٿَحٯزش ٳِ ًٿٺ‪ ،‬حٕ‪٣‬مَ ًحٿڄَؿ‪ْ٬‬مخص حٿظ‪٬‬ڀْڄْمش‬
‫حٿ‪ُٚ‬ڃش ٿظڄټْن أرنخثيخ ڃمن ط‪٬‬ڀمڂ حٿڀٰمش حٿ‪َ٬‬رْمش ًحٿٸمْڂ حٿيّنْمش ًحٿوڀٸْمش ًحٿٌ‪٣‬نْمش‪ً ،‬طمخٍّن حٿڄٰمَد‬
‫ًؿَٰحٳْظو ًك‪٠‬خٍطو‪ ،‬ڃ‪ ٪‬ڃَح‪٫‬خس ڃخ ّ‪٤‬ز‪٬‬يخ ڃن طنٌ‪ً ٩‬طټخڃپ‪ً .‬طٔمظ‪٬‬ڄپ ٿيمٌح حٿٰمَ‪ ٝ‬أّ‪٠‬مخ ٻمپ‬
‫ڃن حٿظڀٴِس حٿظٴخ‪٫‬ڀْش ًًٓخثپ حٗ‪ٚ٫‬ځ ًح‪ٙ‬ط‪ٜ‬خٽ حٿـيّيس‪.‬‬
‫‪– 90‬طيْمؤ رممَحڃؾ هخ‪ٛ‬ممش ٿٴخثمميس أرنممخ حٿڄٰخٍرممش حٿڄٸْڄمْن رخٿوممخٍؽ ًحٿ‪٬‬خثمميّن اٿممَ أٍ‪ ٝ‬حٿممٌ‪٣‬ن ٿظْٔممَْ‬
‫حنيڃخؿيڂ ٳِ حٿن‪٨‬خځ حٿظَرٌُ حٿڄَٰرِ‪ ,‬كظَ ّظڄټنٌح ڃن ڃظخر‪٬‬ش ىٍحٓظيڂ ‪٫‬زَ أٓ‪ٚ‬ٻو رنـخف‪.‬‬
‫‪ – 91‬طٴظق ڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خځ ًحٿوخ‪ ٙ‬أڃخځ أرنخ حٿْيمٌى حٿڄٰخٍرمش ‪٫‬ڀمَ ٷميځ حٿڄٔمخًحس ڃم‪ ٪‬ڃمٌح‪٣‬نْيڂ‬
‫حٿڄٔڀڄْن ًّ‪٬‬ٴٌڅ ڃن حٿيًٍّ حٿيّنْش ‪٫‬ڀمَ أٓمخّ حٿلمٶ حٿيٓمظٌٍُ ٳمِ ڃڄخٍٓمش حٿ٘م‪٬‬خثَ حٿيّنْمش‪.‬‬
‫ًّڄټن ٳظق ڃيحٍّ ٕرنخ حٿْيٌى حٿڄٰخٍرش َّٗ‪٤‬ش حٿظ‪َّٜ‬ق ٿٔڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿـيٌّش‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌخبِغخ ‪ :‬اٌزم‪ٚ ُ٠ٛ‬االِزذبٔبد‬
‫‪ّ - 92‬ن‪٨‬ڂ حٿظٸٌّڂ ًح‪ٙ‬ڃظلخنخص ًح‪ٙ‬نظٸخٽ‪٫ ،‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًحٿظ‪٬‬ڀْڂ ح‪ٙ‬رظيحثِ ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪ّ -‬نظٸپ حٕ‪٣‬ٴخٽ ر‪َّ٤‬ٸش آٿْش ڃن حٿٔنش حًٕٿَ اٿَ حٿؼخنْش ڃن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حًٕٿمِ‪ًّ ,‬و‪٠‬م‪ٌ٬‬څ ٳمِ ڃمظڂ‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ٿظٸٌّڂ ‪٣‬ٴْٲ ّن‪٨‬ڂ ‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿڄيٍٓمش ّڄټمنيڂ ڃمن ًٿمٌؽ حٿڄيٍٓمش ح‪ٙ‬رظيحثْمش‪,‬‬
‫ا‪ ٙ‬ٳِ كخٿش ‪ٌ٬ٛ‬رخص أً ط‪٬‬ؼَ حٓظؼنخثِ ّظ‪٤‬ڀذ ى‪٫‬ڄخ نٴْٔخ ًطَرٌّخ هخ‪ٛ‬خ؛‬
‫د ‪ّ -‬ظڂ ح‪ٙ‬نظٸخٽ ‪٫‬ڀَ أٓخّ حٿڄَحٷزش حٿڄٔظڄَس ڃن حٿٔنش حًٕٿَ اٿَ حٿٔنش حٿؼخنْش ڃمن حٿٔمڀٺ حًٕٽ‬
‫رخٿڄيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْش‪ًّ ,‬ڄټن طَّٔ‪ ٪‬ىمٌح ح‪ٙ‬نظٸمخٽ هم‪ٚ‬ٽ حٿٔمنش رخٿنٔمزش ٿڀظ‪ٚ‬ڃْمٌ حٿڄظٸميڃْن ر٘مټپ‬
‫‪31‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫رْن ًٳٶ ًَٗ‪ ١‬طَرٌّش ڃٌ‪ْ٫ٌٟ‬ش‪ً .‬ٳِ ڃظڂ ىٌح حٿٔڀٺ ّـظخُ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حڃظلخنخ اٿِحڃْمخ ًڃٌكميح‬
‫‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿڄيٍٓش ّظٌؽ ر٘يخىس طڄټنيڂ ڃن ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رخٿٔڀٺ حٿڄٌحٿِ ؛‬
‫ؽ ‪ّ -‬مظڂ حٿظميٍؽ ‪٫‬زممَ حٿٔمنٌحص حٍٕرمم‪ ٪‬ٿڀٔمڀٺ حٿؼممخنِ ڃمن حٿڄيٍٓممش ح‪ٙ‬رظيحثْمش ‪٫‬ڀممَ أٓمخّ حٿڄَحٷزممش‬
‫حٿڄٔظڄَس‪ ,‬ڃ‪ ٪‬حٿ‪٬‬نخّش رخٿلخ‪ٙ‬ص حٿظِ طٔظڀِځ ى‪٫‬ڄخ طَرٌّمخ هخ‪ٛ‬مخ‪ً .‬ٳمِ هظمخځ ىمٌح حٿٔمڀٺ ّـظمخُ‬
‫حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حڃظلخنخ ڃٌكيح طن‪٨‬ڄو حٿٔڀ‪٤‬خص حٿظَرٌّمش حٗٷڀْڄْمش‪ً .‬طڄمنق ٿڀنمخؿلْن ٳمِ ىمٌح ح‪ٙ‬ڃظلمخڅ‬
‫ٗمميخىس حٿيٍحٓممخص ح‪ٙ‬رظيحثْممش‪ً ,‬ىممِ حٿ٘مميخىس حٿظممِ طڄټممنيڂ ڃممن ًٿممٌؽ حٿڄيٍٓممش حٗ‪٫‬يحىّممش‪ .‬أڃممخ‬
‫حٿَحٓزٌڅ ٳْټًٍَڅ حٿٔنش ڃ‪ ٪‬طَٻِْ ؿيٌىىڂ ‪٫‬ڀَ حٿڄٌحى حٿيٍحْٓش حٿڄٸٍَس ٳِ ڃمظڂ ىمٌح حٿٔمڀٺ‬
‫حٿظِ ٿڂ ٌّٳٸٌح ٳْيخ ڃ‪ ٪‬حٓظٴخىطيڂ ڃن حٿي‪٫‬ڂ حٿظَرٌُ حٿ‪ُٚ‬ځ‪.‬‬
‫‪ّ - 93‬ن‪٨‬ڂ حٿظٸٌّڂ ًح‪ٙ‬ڃظلخنخص ٳِ ڃٔظٌٍ حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫ّظڂ ح‪ٙ‬نظٸخٽ ڃن ٓنش اٿَ أهٍَ رخ‪٫‬ظڄخى ن‪٨‬خځ حٿڄَحٷزش حٿڄٔظڄَس اٿَ ٯخّمش نيخّمش حٿٔمڀٺ‪ ,‬اً ّـظمخُ‬
‫حٿڄظ‪٬‬ڀڄٌڅ حٿٌّن نـلٌح ًٳٶ ىٌه حٿڄَحٷزش حٿڄٔظڄَس حڃظلخنخ ڃٌكميح ّمن‪٨‬ڂ ‪٫‬ڀمَ حٿ‪ٜ‬م‪ْ٬‬ي حٿـيمٌُ‪,‬‬
‫ڃن أؿپ نْپ ىرڀٌځ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٗ‪٫‬ميحىُ‪٬ًّ .‬ٴمَ ٻڀْمخ أً ؿِثْمخ حٿڄظ‪٬‬ڀڄمٌڅ حٿمٌّن ّظمخر‪ٌ٬‬څ طټٌّنمخ أً‬
‫طڄَٓخ ڃينْخ ڃن ىٌح ح‪ٙ‬ڃظلخڅ حٿڄٌكي اً ّ‪ ٌٝ٬‬رخهظزخٍحص ڃينْش هخ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫‪- 94‬طنظيِ حٿيٍحٓش ٳِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ رظٸمٌّڂ ؿِحثمِ ّمظ‪ ٚ‬ځ ًرنْمش رمَحڃؾ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ًڃنخىـمو‪ًَّ ,‬ح‪٫‬مِ‬
‫حٿڄزخىة حٕٓخْٓش حٿظخٿْش ‪:‬‬
‫‪ ‬ح‪ٙ‬ط‪ٜ‬خٱ رخٿڄ‪ٜ‬يحٷْش ًحٿظٸْي رخٿڄٌ‪ْ٫ٌٟ‬ش ًحٗن‪ٜ‬خٱ ؛‬
‫‪ٟ ‬ڄخڅ ‪ٚٛ‬كْش ح‪ٙ‬هظزخٍحص ًنِحىظيخ ؛‬
‫‪ ‬ڃ‪ ٚ‬ڃش حٿظٸٌّڂ ًٳ‪٬‬خٿْش طيرَْه ؛‬
‫‪ ‬حٿلَ‪٫ ٙ‬ڀَ ٗٴخٳْش ڃ‪٬‬خَّْ حٿظنٸْ‪ً ٢‬حٿظ‪َّ٬‬ٲ ريخ ٓڀٴخ ؛‬
‫‪ ‬كٶ ‪٣‬ڀذ حٿڄَحؿ‪٬‬ش ٳِ كخٿش ه‪٤‬ؤ أً كْٲ ڃؼزض‪.‬‬
‫ّظڂ حٿـِح حٿنيخثِ ‪٫‬ن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ ًٳٶ ڃخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄخىطخڅ ‪ 96 ً 95‬أىنخه‪.‬‬
‫‪ - 95‬ٳِ هظخځ ٓڀٺ حٿظؤىْپ حٿڄينِ ًڃٔڀٺ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿظټنٌٿٌؿِ ًحٿڄينمِ‪ّ ,‬مظڂ حهظزمخٍ حٿـٌحنمذ حٿظ‪٤‬زْٸْمش‬
‫‪٫‬ن ‪َّ٣‬ٶ حڃظلخنخص طـٍَ طلض اَٗحٱ ٿـخڅ ّ٘خٍٹ ٳْيخ ٿًِڃخ ڃينْمٌڅ ڃڄخٍٓمٌڅ‪ًً ،‬ٿمٺ ر‪٬‬مي‬
‫أڅ ّټٌڅ حٿڄمظ‪٬‬ڀڂ ٷمي حؿظمخُ هم‪ٚ‬ٽ ڃميس حٿٔمڀټْن حٿڄَحٷزمش حٿڄٔمظڄَس ًح‪ٙ‬ڃظلخنمخص حٿڄ٘مخٍ اٿْيمخ ٳمِ‬
‫حٿڄخىس ‪.96‬‬
‫ًٳْڄممخ ّومم‪ ٚ‬حٿٸٔممڂ ٯْممَ حٿظ‪٤‬زْٸممِ ٳممبڅ رټخٿٌٍّممخ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿظټنٌٿممٌؿِ ًحٿڄينممِ طنممخٽ ًٳممٶ نٴممْ‬
‫حٿًَ٘‪ ١‬حٿڄليىس ٳِ حٿڄخىس أىنخه‪.‬‬
‫‪٫ - 96‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ حٿ‪٬‬خځ‪ّ ،‬ظڂ ح‪ٙ‬نظٸخٽ ڃن ٓنش ٕهٍَ ‪٫‬ڀَ أٓخّ حٿڄَحٷزش حٿڄٔظڄَس‪.‬‬
‫أ ‪ّ -‬ظٌؽ ىٌح حٿڄٔڀٺ رزټخٿٌٍّمخ حٿظ‪ ٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخځ طڄمنق رنمخ ‪٫‬ڀمَ ن‪٨‬مخځ حٿظٸمٌّڂ ًح‪ٙ‬ڃظلمخڅ حرظميح ڃمن‬
‫حٿٔنش حٿيٍحْٓش ًحٿـخڃ‪ْ٬‬ش ‪ً ،2001-2000‬ٳٶ حٕنڄخ‪ ١‬حٿؼ‪ٚ‬ػش حٿظخٿْش ‪:‬‬
‫‪ ‬حڃظلممخڅ ڃٌكممي ‪٫‬ڀممَ حٿ‪ٜ‬مم‪ْ٬‬ي حٿممٌ‪٣‬نِ ّممن‪٨‬ڂ ٳممِ آهممَ حٿٔممنش حٿنيخثْممش ٿڀڄٔممڀٺ‪ًّ٘ ,‬ممڄپ‬
‫حهظزممخٍّن ٳممِ ڃممخىطِ حٿظو‪ٜ‬مم‪ ٚ‬حٿَثْٔممْظْن ٳممِ حٿ٘مم‪٬‬زش حٿڄ‪٬‬نْممش‪ً ,‬حهظزممخٍّن ٳممِ حٿڀٰممش‬
‫ًحٿؼٸخٳممش ّټممٌڅ اكمميحىڄخ اٿِحڃْممخ رخٿڀٰممش حٿ‪َ٬‬رْممش ًحٿؼممخنِ رڀٰممش أؿنزْممش حهظْخٍّممش‪ً .‬طلظٔممذ‬
‫نظخثؾ ىٌح ح‪ٙ‬ڃظلخڅ رنٔزش ‪ 50‬ٳِ حٿڄخثش ‪٫‬ڀَ حٕٷپ ٳِ حٿنظْـش حٿنيخثْش ؛‬
‫‪ ‬حڃظلخڅ ڃٌكي ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿـيٌُ ّن‪٨‬ڂ ٳِ هظخځ حٿٔنش حًٕٿَ ڃمن حٿڄٔمڀٺ‪ًّ ،‬يمڂ ػم‪ٚ‬ع‬
‫ڃٌحى ٯَْ طڀٺ حٿظِ ّ٘ڄڀيخ ح‪ٙ‬ڃظلخڅ حٿٌ‪٣‬نِ حٿڄٌكي‪ً .‬طلظٔذ نظخثؾ ىٌح ح‪ٙ‬ڃظلخڅ رنٔزش‬
‫‪ 25‬ٳِ حٿڄخثش ‪٫‬ڀَ حٕٻؼَ ٳِ حٿنظخثؾ حٿنيخثْش ؛‬
‫‪31‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬ڃَحٷزش ڃٔظڄَس ٿڄٌحى حٿٔنش حٿوظخڃْش ٿڀڄٔڀٺ‪ً .‬طلظٔذ نظخثـيخ ٻٌٿٺ رنٔمزش ‪ 25‬ٳمِ حٿڄخثمش‬
‫‪٫‬ڀَ حٕٻؼَ ٳِ حٿنظخثؾ حٿنيخثْش‪.‬‬
‫د– طممن‪٨‬ڂ ىًٍس حٓممظيٍحٻْش ‪ٌّ 15‬ڃ مخ ر‪٬‬ممي حٗ‪٫‬مم‪ٚ‬څ ‪٫‬ممن نظممخثؾ ح‪ٙ‬ڃظلممخڅ حٿڄٌكممي ‪٫‬ڀممَ حٿ‪ٜ‬مم‪ْ٬‬ي‬
‫حٿٌ‪٣‬نِ‪ً ،‬طليى ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًَٗ‪ ١‬حٿظَْٗق ٿيٌه حٿيًٍس‪.‬‬
‫‪- 97‬طئهٌ نظخثؾ ح‪ٙ‬ڃظلخڅ حٿٌ‪٣‬نِ حٿڄٌكي ر‪ْ٬‬ن ح‪٫ٙ‬ظزخٍ ٳِ ‪:‬‬
‫أ – حٿظٌؿْو نلٌ ڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ًح‪ٙ‬ٿظلخٵ ريخ ؛‬
‫د ‪ -‬طٸٌّڂ حٿؼخنٌّخص ًطَطْزيخ حٿ ڀمٌحڅ ّظ‪٠‬مڄنيڄخ حٿظٸَّمَ حٿٔمنٌُ حٿڄ‪٬‬مي ڃمن ٿميڅ حٿٌٻخٿمش حٿٌ‪٣‬نْمش‬
‫ٿڀظٸٌّڂ ًحٿظٌؿْو ًٳٶ ڃخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄخىس ‪ 103‬ڃن حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪- 98‬طٌ‪ ٪ٟ‬ڃٌحى ح‪ٙ‬ڃظلخنخص حٿڄٌكيس حٿڄ٘خٍ اٿْيخ أ‪ٚ٫‬ه ًٻٌح ڃ‪٬‬مخَّْ حٿظ‪ٜ‬ملْق ًحٿٸزمٌٽ ‪٫‬ڀمَ حٿ‪ٜ‬م‪ْ٬‬ي‬
‫حٿممٌ‪٣‬نِ‪ًّ ,‬ممن‪٨‬ڂ اؿَحإىممخ ‪٫‬ڀممَ حٿڄٔممظٌٍ حٿـيممٌُ ًحٿڄلڀممِ‪ ,‬كٔممذ حٿلممخ‪ٙ‬ص‪ ,‬رڄٔممخ‪٫‬يس حٿٌٻخٿممش‬
‫حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظٸٌّڂ ًحٿظٌؿْو حٿڄن‪٫ ٌٜٙ‬ڀْيخ ٳِ حٿڄمخىس ‪ 103‬ڃمن حٿڄْؼمخٵ كخٿڄمخ ط٘مَ‪ ٩‬ٳمِ ڃِحًٿمش‬
‫ڃيخڃيخ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌغبدعخ ‪ :‬اٌز‪ٛ‬ج‪ ٗ١‬اٌزشث‪ٚ ٞٛ‬اٌّ‪ٟٕٙ‬‬
‫‪َّٜ -99‬ف رخٿظٌؿْو ‪٫‬ڀَ أنو ؿِ ‪ّ ٙ‬ظـِأ ڃن ًٍَْٓس حٿظَرْش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬رٌ‪ٛ‬مٴيخ ً‪ْ٧‬ٴمش ٿڀڄٌحٻزمش‬
‫ًطَْْٔ حٿن‪٠‬ؾ ًحٿڄٌْٽ ًڃڀټخص حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ًحهظْمخٍحطيڂ حٿظَرٌّمش ًحٿڄينْمش‪ً ,‬ا‪٫‬مخىس طمٌؿْييڂ ٻڀڄمخ‬
‫ى‪٫‬ض حٿ‪ًٍَ٠‬س اٿَ ًٿٺ‪ ،‬حرظيح ڃن حٿٔنش حٿؼخنْش ڃن حٿڄيٍٓش حٗ‪٫‬يحىّش اٿَ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ‪.‬‬
‫‪ّٔ -100‬ظز‪٬‬ي حٿ‪٬‬ڄپ رنٔذ حٿنـمخف حٿڄلميىس ڃٔمزٸخ ٻ٘مَ‪ ١‬ٿ‪ٚ‬نظٸمخٽ ڃمن ٓمڀٺ طَرمٌُ اٿمَ آهمَ‪٫ً .‬ڀمَ‬
‫‪٫‬ټْ ًٿٺ ّٔظني طيٍؽ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن اٿَ حٓظلٸخٷيڂ ٳٸ‪ ،٢‬رنمخ ‪٫‬ڀمَ طٸمٌّڂ ڃ‪٠‬مزٌ‪٫ً ١‬ڀمَ حهظْمخٍحطيڂ‬
‫حٿظَرٌّش ًحٿڄينْش حٿڄليىس‪ ,‬رخطٴخٵ ڃ‪ ٪‬حٿڄٔظ٘خٍّن ٳِ حٿظٌؿْو ًحٕٓخطٌس‪ً ،‬رخٿنٔزش ٿڀٸخ‪َّٛ‬ن ڃمنيڂ‬
‫رڄٌحٳٸش آرخثيڂ أً أًٿْخثيڂ‪.‬‬
‫‪ّ - 101‬ظڂ ط‪ْْ٬‬ن ڃٔظ٘خٍ ًحكي ٳِ حٿظٌؿْو ‪٫‬ڀَ حٕٷمپ ‪٫‬ڀمَ ‪ٛ‬م‪ْ٬‬ي ٻمپ ٗمزټش ڃلڀْمش ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن‬
‫‪٣‬زٸخ ٿڀڄخىس ‪ 41‬ڃن حٿڄْؼخٵ‪ً ،‬ٳِ ڃَكڀش ‪ٙ‬كٸمش ‪٫‬ڀمَ ‪ٛ‬م‪ْ٬‬ي ٻمپ ڃئٓٔمش ٿڀظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ‪ًّ .‬ظمٌحٳَ‬
‫حٿڄٔظ٘ممخٍ ‪٫‬ڀممَ ڃټممخڅ ٿڀ‪٬‬ڄممپ ڃممًِى رممخٕىًحص حٿڄ‪ٚ‬ثڄممش ٻڄممخ ّٔممظٴْي ڃممن حٿظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ‪ً .‬طنممخ‪١‬‬
‫رڄٔظ٘خٍ حٿظٌؿْو حٿڄٔئًٿْخص حٿظخٿْش ‪:‬‬
‫‪ ‬حٗ‪ٚ٫‬ځ حٿټخڃپ ًحٿڄ‪٠‬زٌ‪ ١‬ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن ًأًٿْخثيڂ كٌٽ اڃټخنخص حٿيٍحٓش ًحٿٰ٘پ ؛‬
‫‪ ‬طٸٌّڂ حٿٸيٍحص ً‪ٌ٬ٛ‬رخص حٿظ‪٬‬ڀڂ ؛‬
‫‪ ‬آيح حٿڄٌٍ٘س ر٘ؤڅ ‪٫‬ڄڀْخص حٿي‪٫‬ڂ حٿزْيحٯٌؿِ حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ؛‬
‫‪ ‬ڃٔخ‪٫‬يس‪ ,‬ڃن َّٯزٌڅ ٳِ ًٿٺ‪٫ ,‬ڀَ رڀٌٍس حهظْخٍحطيڂ ٳِ حٿظٌؿْو ًڃ٘خٍّ‪٬‬يڂ حٿ٘و‪ْٜ‬ش‪.‬‬
‫‪ّ - 102‬ظڂ ه‪ٚ‬ٽ ڃيس أٷ‪ٜ‬م خىخ هڄمْ ٓمنٌحص‪ ،‬ط‪٬‬ڄمْڂ ڃَحٻمِ ح‪ٓٙ‬ظ٘مخٍس ًحٿظٌؿْمو ًحص حٿظمؤ‪ َْ٣‬حٿم‪ُٚ‬ځ‪,‬‬
‫حٿڄًِىس رخٿظـيِْحص ًحٿڄ‪ْ٤٬‬خص ًهِحنخص حٿًَحثِ ًأىًحص حٿظٸٌّڂ حٕهٍَ حٿڄنخٓمزش ًحٿڄٌ‪ٛ‬مٌٿش‬
‫رخٿ٘زټخص حٿڄ‪٬‬ڀٌڃخطْش‪٫ ،‬ڀَ نلٌ ّئىڀيخ ٿ‪ ٩ٚ٤ٟٚ‬رڄيخځ حٿظٌؿْو حٿڄن‪ٜ‬مٌ‪٫ ٙ‬ڀْيمخ ٳمِ حٿڄمخىطْن‬
‫‪ 101 ً 100‬أ‪ٚ٫‬ه‪ ،‬رؤٷ‪ َٜ‬ڃخ ّڄټن ڃن حٿٴ‪٬‬خٿْش ًحٿنـخ‪٫‬ش‪.‬‬
‫‪ - 103‬طليع ًٻخٿش ً‪٣‬نْش ٿڀظٸمٌّڂ ًحٿظٌؿْمو طظڄظم‪ ٪‬رخ‪ٓٙ‬مظٸ‪ٚ‬ٽ حٿظٸنمِ ًحٿڄمخٿِ ًحٗىحٍُ‪ً ,‬رخٿ٘و‪ٜ‬مْش‬
‫حٿڄ‪٬‬نٌّش‪ًّ .‬نخ‪ ١‬ريخ ‪٫‬ڀَ حٿو‪: ٌٜٙ‬‬
‫‪ ‬حٿزلغ حٿظنڄٌُ ٳمِ ڃـمخٽ حٿ‪٬‬ڀمٌځ حٗنٔمخنْش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش ًحٿڀٔمخنْش حٿڄ‪٤‬زٸمش ‪٫‬ڀمَ حٿظَرْمش‬
‫ً‪َ٣‬ٵ ح‪ٙ‬ڃظلخڅ ًحٿظٌؿْو حٿظَرٌُ ًحٿڄينِ ؛‬
‫‪32‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ ڃٔظ٘خٍُ حٿظٌؿْو ً‪٫‬ڀَ ڃَحٻِ ح‪ٓٙ‬ظ٘خٍس ًحٿظٌؿْمو‪ً ,‬طًِّميىخ حٿڄنمظ‪٨‬ڂ‬
‫رخٿڄ‪ْ٤٬‬خص ًًٓخثپ حٿ‪٬‬ڄپ ؛‬
‫‪ ٪ًٟ ‬ڃ‪٬‬خَّْ ٿڀظٸٌّڂ ًح‪ٙ‬ڃظلخنخص‪ً ,‬ان٘خ رنٺ ٿڀًَحثِ ًڃٌحى حهظزخٍ ڃظٔمڄش رخٿ‪ٜ‬م‪ٚ‬كْش‬
‫ًحٿيٷش‪ً ,‬ڃ‪٬‬ظڄيس ‪٫‬ڀَ أىيحٱ ًڃلظٌّخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿڄليىس ٳِ حٿزَحڃؾ ًحٿڄنخىؾ حٿَٓڄْش ؛‬
‫‪ ‬حٿظل‪٠‬مَْ ًحٗٗمَحٱ ‪٫‬ڀمَ ح‪ٙ‬ڃظلخنمخص ًحص حٿ‪٤‬مخر‪ ٪‬حٿمٌ‪٣‬نِ‪ً ،‬هخ‪ٛ‬مش طڀمٺ حٿڄن‪ٜ‬ممٌ‪ٙ‬‬
‫‪٫‬ڀْيخ ٳِ حٿڄخىس ‪ 96‬؛‬
‫‪ ‬حٿٔيَ ‪٫‬ڀَ حنٔـخځ ڃٌح‪ ٪ْٟ‬ح‪ٙ‬ڃظلخنخص حٿڄٌكيس ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿـيٌُ ؛‬
‫‪ ‬حٿ‪٬‬ڄپ ‪٫‬ڀَ طليّي ٻْٴْش حٿڄ٘خٍٻش ٳِ حٕن‪٨‬ڄش حٿ‪٬‬خٿڄْش ٿڀظٸٌّڂ ؛‬
‫‪ ‬ا‪٫‬يحى طٸََّ ٓنٌُ ّ‪٠‬ڂ ك‪ْٜ‬ڀش أ‪٫‬ڄخٿيخ ً ّٸيځ نظمخثؾ حٿٔمنش حٿيٍحٓمْش ڃ٘مٴٌ‪٫‬ش رظٸٌّڄيمخ‬
‫ًرخٿيًٍّ حٿڄٔظوڀ‪ٜ‬ش ڃنيخ‪ًّ .‬نَ٘ ىٌح حٿظٸََّ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿيًحثَ حٿڄ‪٬‬نْش ًحٿَأُ حٿ‪٬‬خځ‬
‫؛‬
‫‪ّ ‬ظ‪٠‬ڄن ىٌح حٿظٸََّ حٿٔنٌُ طٸٌّڂ حٿڄئٓٔخص ًطَطْزيخ كٔذ نظخثـيخ حٿٔنٌّش‪.‬‬

‫اٌّجبي اٌضبٌش ‪ :‬اٌشفغ ِٓ ج‪ٛ‬دح اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬
‫‪ّٔ- 104‬ظـْذ حٿَٳ‪ ٪‬ڃن ؿٌىس أنٌح‪ ٩‬حٿظ‪٬‬ڀْڂ ڃن كْغ حٿڄلظٌٍ ًحٿڄنمخىؾ‪ٕ ,‬ىميحٱ حٿظوٴْمٲ ًحٿظزٔمْ‪٢‬‬
‫ًحٿڄًَنش ًحٿظټْٲ‪.‬‬
‫‪ - 105‬طظڂ ڃَحؿ‪٬‬ش ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄټٌنخص حٿزْيحٯٌؿْمش ًحٿيّيحٻظْټْمش ٿٔمًٍَْحص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ًً ,‬ٿمٺ ٳمِ‬
‫أٳٶ طلٸْٶ ٯخّظْن ‪:‬‬
‫‪ ‬حًٕٿَ طي ڂ حٍٗٓخ حٿظيٍّـِ ٿڀن‪٨‬خځ حٿظَرمٌُ حٿـيّمي ٕٓم‪ٚ‬ٹ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ً ,‬ٳمٶ ڃمخ‬
‫ؿخ ٳِ حٿي‪٫‬خڃش حٿَحر‪٬‬ش ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ؛‬
‫‪ ‬حٿؼخنْش طظ‪٬‬ڀٶ ربىهخٽ طلْٔنخص ؿٌىَّش طَٳ‪ ٪‬ڃن ؿٌىس حٿظ‪٬‬ڀْڂ ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬ڃٔظٌّخطو‪.‬‬
‫ًط٘ڄپ ىٌه حٿڄَحؿ‪٬‬ش‪ ,‬ر‪ٜ‬ٴش هخ‪ٛ‬ش‪ ,‬حٿزَحڃؾ ً حٿڄنخىؾ‪ً ,‬حٿټظمذ ًحٿڄَحؿم‪ ٪‬حٿڄيٍٓمْش‪ً ،‬حٿـميحًٽ‬
‫حٿِڃنْش ًحّٗٸخ‪٫‬خص حٿيٍحْٓش‪ ً ,‬طٸٌّڂ أنٌح‪ ٩‬حٿظ‪٬‬ڀڂ ًطٌؿْو حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ؛ ًطيڂ ىٌه حٿڄَحؿ‪٬‬ش ڃـڄٌ‪٩‬‬
‫حٿڄئٓٔخص حٿ‪٬‬ڄٌڃْش ًحٿوخ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌغبثؼخ‪ِ :‬شاجؼخ اٌجشاِج ‪ٚ‬إٌّب٘ج ‪ٚ‬اٌىزت اٌّذسع‪١‬خ ‪ٚ‬اٌ‪ٛ‬عبئظ اٌزؼٍ‪١ّ١‬خ‬
‫اٌجشاِج ‪ٚ‬إٌّب٘ج‬

‫‪ -106‬طظـو ڃَحؿ‪٬‬ش حٿزَحڃؾ ًحٿڄنخىؾ‪ ،‬نلٌ طلٸْٶ حٕىيحٱ حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬ط‪٬‬ڄْٶ حٕىميحٱ حٿ‪٬‬خڃمش ًطميٷْٸيخ رخٿنٔمزش ٿټمپ ٓمڀٺ ًٻمپ ڃٔمظٌٍ ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ،‬ٳمِ ا‪٣‬مخٍ‬
‫حٿي‪٫‬خڃش حٿَحر‪٬‬ش ڃن حٿڄْؼخٵ‪ ،‬ٳِ ‪ْٰٛ‬ش ڃٌح‪ٛ‬ٴخص ٿڀظوَؽ ًڃئى‪ٚ‬ص ڃ‪٤‬خرٸش ٿيخ ؛‬
‫د ‪ -‬طلٸْٶ حٿـًٌ‪ ٩‬حٿڄ٘مظَٻش ًحٿـٔمٌٍ ىحهمپ ن‪٨‬مخځ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ً رمْن ىمٌح حٕهْمَ ًحٿلْمخس‬
‫حٿ‪٬‬ڄڀْش ؛‬

‫‪33‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ؽ ‪ْٛ -‬خٯش أىيحٱ طټڄْڀْش ًطـيّيىخ ًطلڀْڀيخ رڄمخ ّٔمظـْذ ٿلخؿمخص حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن ًڃظ‪٤‬ڀزمخص حٿلْمخس‬
‫حٿڄ‪٬‬خ‪َٛ‬س‪ً ,‬رڄخ ّنظ‪َ٨‬ه حٿَ٘ٻخ ڃن حٿظَرْش ً حٿظټٌّن ؛‬
‫ى ‪ -‬ڃَح‪٫‬خس حٿڄًَنش حٿ‪ُٚ‬ڃش ٿڀًٍَْٔس حٿظَرٌّش ًٷيٍطيخ ‪٫‬ڀَ حٿظټْٲ ًًٿٺ ‪:‬‬
‫‪ ‬أً‪ : ٙ‬رظـُِ حٿڄٸٍَحص حٿٔنٌّش اٿَ ًكيحص ط‪٬‬ڀْڄْش ّڄټن حٿظلټڂ ٳْيخ ‪٫‬ڀمَ ڃميٍ ٳ‪ٜ‬مپ‬
‫ريٽ حٿٔنش حٿيٍحْٓش حٿټخڃڀش ا‪٫ ٙ‬ني ح‪ٓٙ‬ظلخٿش ؛‬
‫‪ ‬ػخنْخ ‪ :‬حٿلٴخ‪٫ ٥‬ڀَ حٿظڄٴ‪ٜ‬پ ًح‪ٙ‬نٔـخځ حٗؿڄخٿِ ٿټپ رَنخڃؾ ڃ‪ ٪‬ڃَح‪٫‬خس حٕىيحٱ حٿڄڄِْس‬
‫ٿټپ ڃَكڀش ڃن ڃَحكپ حٿظ‪٬‬ڀْڂ ًحٿظ‪٬‬ڀڂ حٿظِ ّ‪٬‬نْيخ‪.‬‬
‫ىـ ‪ًٟ -‬ممم‪ ٪‬رمممَحڃؾ ط‪٬‬ظڄمممي ن‪٨‬مممخځ حٿٌكممميحص حٿڄـمممًِ س‪ ،‬حن‪ٚ٤‬ٷمممخ ڃمممن حٿظ‪٬‬ڀمممْڂ حٿؼمممخنٌُ‪ ،‬ٿظنٌّممم‪٪‬‬
‫ح‪ٙ‬هظْخٍحص حٿڄظخكش ًطڄټْن ٻپ ڃظ‪٬‬ڀڂ ڃن طَ‪ْٛ‬ي حٿڄـًِ حص حٿظِ حٻظٔزيخ ؛‬
‫ً ‪ -‬طٌُّ‪ ٪‬ڃـڄپ حٿيًٍّ ً ًكيحص حٿظټٌّن ً حٿڄـًِ حص ڃن حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ اٿَ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ‬
‫‪٫‬ڀَ ػ‪ٚ‬ػش أٷٔخځ ڃظټخڃڀش ‪:‬‬
‫‪ ‬ٷٔڂ اٿِحڃِ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿٌ‪٣‬نِ ٳِ كيًى ‪ 70‬ٳِ حٿڄخثش ڃن ڃيس حٿظټٌّن رټپ ٓڀٺ ؛‬
‫‪ ‬ٷٔڂ طليىه حٿٔڀ‪٤‬خص حٿظَرٌّش حٿـيٌّش ربَٗحٹ حٿڄيٍْٓن ٳِ كيًى ‪ 15‬اٿَ ‪ 20‬ٳِ حٿڄخثش‬
‫ڃن طڀٺ حٿڄيس‪ً ،‬طظ‪٠‬ڄن رخٿ‪ًٍَ٠‬س طټٌّنخ ٳِ حٿ٘ؤڅ حٿڄلڀِ ًا‪٣‬خٍ حٿلْخس حٿـيٌّش ؛‬
‫‪٫ ‬يى ڃن ح‪ٙ‬هظْخٍحص ط‪َٟ٬‬يخ حٿڄيٍٓش ‪٫‬ڀمَ حٓرمخ ًحٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن حٿَحٗـــمـيّن‪ ،‬ٳمِ كــمـيًى‬
‫كممٌحٿِ ‪ 15‬ٳممِ حٿڄخثممش ‪ً ،‬طو‪ٜ‬مم‪ ٚ‬اڃممخ ٿٔممخ‪٫‬خص حٿممي‪٫‬ڂ حٿزْمميحٯٌؿِ ٿٴخثمميس حٿڄظ‪٬‬ڀڄممْن‬
‫حٿڄلظممخؿْن ٿممٌٿٺ‪ ،‬أً ٕن٘مم‪٤‬ش ڃيٍٓممْش ڃٌحُّممش ً أن٘مم‪٤‬ش ٿڀظٴممظق رخٿنٔممزش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄممْن ٯْممَ‬
‫حٿڄلظخؿْن ٿڀي‪٫‬ڂ‪.‬‬
‫ُ ‪ -‬اىهخٽ ڃٸظ‪ْ٠‬خص حٿي‪٫‬خڃش حٿظخٓ‪٬‬ش ڃن حٿڄْؼخٵ حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رظ‪٬‬ڀْڂ حٿڀٰخص اٿَ كِْ حٿظنٴٌْ‪.‬‬
‫‪ - 107‬طٸٌځ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ً حٿظټٌّن رظن‪ْ٨‬ڂ ‪٫‬ڄڀْش ڃَحؿ‪٬‬مش حٿزمَحڃؾ ًحٿڄنمخىؾ رظنٔمْٶ ًط٘مخًٍ ًط‪٬‬مخًڅ‬
‫ڃ‪ ٪‬ٻپ حٿَ٘ٻخ حٿظَرٌّْن ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّْن ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْْ٫‬ن‪.‬‬
‫ًٿيٌه حٿٰخّش ّن‪ َ٨‬ٳِ حٕؿيمِس حٿڄٌؿمٌىس ٷ‪ٜ‬مي طٴ‪ْ٬‬ڀيمخ أً ا‪ٛ‬م‪ٚ‬كيخ ٗكميحع ٿـنمش ىحثڄمش ٿڀظـيّمي‬
‫ًحٿڄ‪ ٚ‬ڃش حٿڄٔمظڄَّن ٿڀزمَحڃؾ ًحٿڄنمخىؾ‪ًٓ .‬مْنخ‪ ١‬ريمٌه حٿڀـنمش حٿيحثڄمش ًحص ح‪ٓٙ‬مظٸ‪ٚ‬ٿْش حٿڄ‪٬‬نٌّمش‪,‬‬
‫‪٫‬ڀممَ حٿو‪ٜ‬ممٌ‪ ,ٙ‬طو‪٤‬ممْ‪ ٢‬أٗممٰخٽ ڃـڄٌ‪٫‬ممخص ‪٫‬ڄممپ ط٘ممټپ ه‪ْٜٜ‬ممخ ٿيممٌه حٿڄيڄممش ًّٔمميڂ ٳْيممخ‬
‫ڃظو‪ٌٜٜ‬څ ٳمِ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ًًًً حٿوزمَس ٳمِ ڃوظڀمٲ حٿظو‪ٜٜ‬مخص ًحٿ٘م‪٬‬ذ ًحٿٸ‪٤‬خ‪٫‬مخص‪,‬‬
‫ٻڄخ ّنخ‪ ١‬رخٿڀـنش حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ َْٓ أٰٗخٽ ىٌه حٿڄـڄٌ‪٫‬خص ًحٿڄ‪ٜ‬خىٷش ‪٫‬ڀَ نظخثـيخ‪.‬‬
‫طٸٌځ حٿڀـنش رظن‪ْ٨‬ڂ ٍ‪ٛ‬ي طَرٌُ ّٸ‪ ٦‬ڃن أؿپ ڃَحٷزش حٿظـخٍد حٿيًٿْش ٳِ ڃـمخٽ حٿزمَحڃؾ ًطلڀْڀيمخ‬
‫ًطٸٌّڄيخ ًحٓظڀيخڃيخ ٿټپ ٯخّش ڃٴْيس‪.‬‬
‫اٌىزت اٌّذسع‪١‬خ ‪ٚ‬اٌ‪ٛ‬عبئظ اٌزؼٍ‪١ّ١‬خ‬

‫‪ - 108‬ح‪٫‬ظزخٍح ٿټ ٌڅ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ڃٔئًٿش ‪٫‬ن طليّي ڃٌح‪ٛ‬ٴخص حٿظوَؽ ًحٕىميحٱ حٿ‪٬‬خڃمش‬
‫ًحٿڄَحكپ حٿَثْْٔش ٿظيٍؽ حٿڄنخىؾ ًحٿزمَحڃؾ حٿڄيٍٓمْش‪ ,‬ٳمبڅ حٿڀـنمش حٿڄ٘مخٍ اٿْيمخ ٳمِ حٿڄمخىس ‪107‬‬
‫أ‪ٚ٫‬ه طَ٘ٱ ‪٫‬ڀَ انظخؽ حٿټظذ حٿڄيٍْٓش ًحٿڄ‪ْ٬‬نخص حٿزْيحٯٌؿْش ًٳٶ ڃٸظ‪٠‬مْخص حٿڄنخٳٔمش حٿ٘مٴخٳش‬
‫رممْن حٿڄممئٿٴْن ًحٿڄزممي‪ْ٫‬ن ًحٿنخٗممَّن‪٫ ,‬ڀممَ أٓممخّ ىٳممخطَ طلڄمم‪ٚ‬ص ىٷْٸممش ڃمم‪ ٪‬ح‪٫‬ظڄممخى ڃزمميأ ط‪٬‬يىّممش‬
‫حٿڄَحؿ‪ًًٓ ٪‬خثپ حٿي‪٫‬ڂ حٿڄيٍِٓ‪.‬‬
‫‪34‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ًطو‪ ٪٠‬ٻپ أىحس ىّيحٻظْټْش ٻْٴڄخ ٻخڅ ٗټڀيخ ً‪٣‬زْ‪٬‬ظيخ ٿًِڃخ ٿڄ‪ٜ‬خىٷش ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌضبِٕخ ‪ :‬اعزؼّبالد اٌضِٓ ‪ٚ‬اإل‪٠‬مبػبد اٌّذسع‪١‬خ ‪ٚ‬اٌج‪١‬ذام‪ٛ‬ج‪١‬خ‬
‫‪َّ- 109‬طټممِ طمميرَْ حٿٌٷممض ٳممِ ڃـممخٽ حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن‪ ,‬رڄممخ ٳممِ ًٿممٺ حٿـمميحًٽ حٿِڃنْممش ًحٿڄٌحٷْممض‬
‫ًحّٗٸخ‪٫‬خص ًحٿ‪٤٬‬پ حٿڄيٍْٓش‪٫ ،‬ڀَ أٓخّ حٿٸٌح‪٫‬ي حٓطْش ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬طظټٌڅ حٿٔنش حٿيٍحْٓش ٳِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ح‪ٙ‬رظميحثِ ًحٗ‪٫‬ميحىُ ًحٿؼمخنٌُ ڃمن أٍر‪٬‬مش ًػ‪ٚ‬ػمْن أٓمزٌ‪٫‬خ‬
‫ٻخڃ‪ ٚ‬ڃن حٿن٘خ‪ ١‬حٿٴ‪٬‬ڀِ ‪٫‬ڀَ حٕٷپ‪٤ّ ،‬خرٸيخ كـڂ ك‪ ِٜٜ‬ڃن ‪ 1000‬اٿَ ‪ٓ 1200‬خ‪٫‬ش‪ً .‬‬
‫ّڄټن ط‪٬‬يّپ ىمٌه حٕٓمخرْ‪ً ٪‬طٌُّم‪ ٪‬حٿل‪ٜ‬م‪٫ ٚ‬ڀمَ أّمخځ حٿٔمنش كٔمذ ًطْمَس حٿلْمخس حٿڄڄْمِس‬
‫ٿڀڄلممْ‪ ٢‬حٿـيممٌُ ًحٿڄلڀممِ ٿڀڄيٍٓممش‪ ,‬ٻڄممخ ّڄټممن ٿڀٔممڀ‪٤‬ش حٿظَرٌّممش حٗٷڀْڄْممش ط‪٬‬مميّپ حٿـمميًٽ‬
‫حٿِڃنِ حٿٔنٌُ ٿڀيٍحٓش ٳِ كخٿش كيع ‪٣‬زْ‪٤َّٗ ,ِ٬‬ش ‪ٟ‬مڄخڅ طلٸْمٶ ڃميس حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿڄٸمٍَس‬
‫ٓنٌّخ ؛‬
‫أڃممخ ‪٫‬ڀممَ ڃٔممظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ ٳَْؿمم‪ ٪‬ٿڀـخڃ‪٬‬ممخص طليّممي ڃمميس حٿٔممنش حٕٻخىّڄْممش ًطٌُّ‪٬‬يممخ‬
‫كٔذ ڃخ ّظَطذ ‪٫‬ڀَ ا‪٫‬خىس ىْټڀش أٓ‪ٚ‬ٹ حٿظ‪٬‬ڀْڂ ريخ‪ ,‬ٻڄخ ّڄټنيخ طن‪ْ٨‬ڂ ىًٍحص ‪ْٛ‬ٴْش‪.‬‬
‫د ‪ -‬طزيأ حٿٔنش حٿيٍحْٓش‪ ,‬ٳِ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًح‪ٙ‬رظميثِ ًحٗ‪٫‬ميحىُ ًحٿؼمخنٌُ ّمٌځ حٍٕر‪٬‬مخ حٿؼمخنِ‬
‫ڃن ٗيَ ٗظنزَ‪ ً ,‬رخٿنٔزش ٿظ‪٬‬ڀْڂ ڃخ ر‪٬‬ي حٿزټخٿٌٍّخ ٳِ ‪ٗ 15‬ظنزَ ‪٫‬ڀَ أر‪٬‬ي طٸيَّ ؛‬
‫ؽ ‪٬ّ -‬ممي ّممٌځ حٳظظممخف حٿڄيٍٓممش ّممٌځ ‪ْ٫‬ممي ّ‪٤‬ڀممٶ ‪٫‬ڀْممو حٓممڂ "‪ْ٫‬ممي حٿڄيٍٓممش"‪ًّ .‬نزٰممِ ٿَإٓممخ‬
‫حٿڄئٓٔممخص ًحٿڄيٍٓممْن ًحٕٓممَ ًحٿڄظ‪٬‬ڀڄممْن‪ًٗ ,‬ممَٻخ حٿڄيٍٓممش ڃ من حًٕٓممخ‪ ١‬ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬ممخىّش‬
‫ًحٗىحٍّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش أڅ ّ‪٬‬ڄڀٌح ‪٫‬ڀَ انـخف ح‪ٙ‬كظٴخٽ رو ًارَحُ ڃ‪٬‬خنْو ؛‬
‫ى ‪ّ -‬ظڄِْ ٌّځ حٳظظخف حٿڄيٍٓش ٕرٌحريخ ٳِ ٻپ ڃټخڅ رڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪ ‬حٓظٸزخٽ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ًأَٓىڂ ؛‬
‫‪ ‬ح‪٫ ٩ٚ٣ٙ‬زَ ڃڀ‪ٜ‬ٶ رخٍُ ‪٫‬ڀَ حٿـيًٽ حٿٔمنٌُ حٿمٌُ ّلميى ٓمڀٴخ أًٷمخص حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ًطمٌحٍّن‬
‫ح‪ٙ‬ڃظلخنخص‪ً ,‬حٕن٘‪٤‬ش حٿڄٌحُّش ًحٿوَؿخص ح‪ٓٙ‬ظټ٘خٳْش‪ً ,‬ڃيى حٿ‪٤٬‬پ رڄخ ٳْيخ أّخځ حٿ‪٤٬‬مپ‬
‫حٿَٓڄْش ا‪ٟ‬خٳش اٿَ ٻپ ڃ‪٬‬ڀٌڃش ڃٴْيس ؛‬
‫‪ ‬حٿِّخٍس حٿڄن‪٨‬ڄش ٕٷٔمخځ حٿڄيٍٓمش ًڃَحٳٸيمخ ٳمِ ٗمټپ ڃـڄٌ‪٫‬مخص ڃ‪ٜ‬مَٰس طٸميځ ٿيمخ ؿڄْم‪٪‬‬
‫حٿظٴَْٔحص حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ؛‬
‫‪ ‬طٌُّ‪ ٪‬حٓظ‪٬‬ڄخ‪ٙ‬ص حٿِڃن ًطٸيّڂ حٿڄيٍْٓن ًحٿڄئ‪َّ٣‬ن ٿظ‪ٚ‬ڃٌطيڂ ىحهپ ٻپ ٷٔڂ ؛‬
‫‪ ‬حٿظٌٷْ‪٫ ٪‬ڀَ ح‪ٙ‬ٿظِحڃخص حٿوڀٸْش ًحٿٔڀٌٻْش حٿڄٸٍَس ٳِ حٿٸٔڂ حًٕٽ ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ ًطٔمڀْڂ‬
‫حٿٌػخثٶ حٿڄظ‪٬‬ڀٸش ريخ ر‪ٌٍٜ‬س ٍٓڄْش ً‪٫‬ڀنْش‪.‬‬
‫ىـ ‪ّ -‬ليى حٿظٌٷْض حٿڄيٍِٓ حٿٌْڃِ ًحٕٓزٌ‪ ِ٫‬ڃن ٿيڅ حٿٔڀ‪٤‬ش حٿظَرٌّش حٿـيٌّش ًطز‪٬‬خ ٿڄٔ‪َ٤‬س‬
‫ڃليىس ًًح‪ٟ‬لش طؤهٌ ر‪ْ٬‬ن ح‪٫ٙ‬ظزخٍ ڃخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫ڃَح‪٫‬خس حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿڄڀڄٌٓش ٿلْخس حٿٔټخڅ ٳِ رْجظيڂ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًحٿؼٸخٳْش؛‬
‫حكظَحځ حٿڄڄِْحص حٿـٔڄْش ًحٿنٴْٔش ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن ٳِ ٻپ ٓن ڃ‪ْ٬‬نش؛‬
‫طٌٳَْ حٿٌٷض ًحٿـيي حٿڀٌّن ّييٍحڅ ٳِ حٿظنٸ‪ٚ‬ص حٿڄظټٍَس ريًڅ ؿيًٍ ؛‬
‫اطخكش حٿٌٷض حٿټخٳِ ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن كظَ ّظڄټنٌح ڃن انـخُ حٿٴًَ‪ً ٝ‬حٰٕٗخٽ حٿ٘و‪ْٜ‬ش؛‬
‫حٿظنْٔٶ حٿڄنخٓذ‪ ,‬ٻڀڄخ أڃټن ًٿٺ‪ ،‬رْن حٿظټٌّن رخٿڄئٓٔش ًحٿظټٌّن ر‪٬‬خٿڂ حٿٰ٘پ؛‬
‫طن‪٨‬ممْڂ حٕن٘مم‪٤‬ش حٿڄيٍٓممْش حٿڄٌحُّممش ًحٿظَرْممش حٿزينْممش ٳممِ حًٕٷممخص حٿڄ‪ٚ‬ثڄممش ڃممن حٿنممخكْظْن‬
‫حٿزْيحٯٌؿْش ًحٿ‪٬‬ڄڀْش ؛‬

‫‪35‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬ح‪ٓٙ‬ممظ‪٬‬ڄخٽ حٕڃؼممپ ًحٿڄظ‪٬‬مميى حٿٌ‪٧‬ممخثٲ ٿڀظـيْممِحص حٿظَرٌّممش ٻڄممخ ًٍى ٳممِ حٿڄممخىس ‪ 155‬ڃممن‬
‫حٿڄْؼخٵ ىًڅ أڅ ّڀلٶ ًٿٺ أُ ‪ ٍَٟ‬رخٿڄظ‪٬‬ڀڄْن‪ ,‬ڃن حٿنٌحكِ حٿـٔڄْش ًحٿنٴْٔش ًحٿظَرٌّش‬
‫ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش‪.‬‬
‫ً ‪ -‬طزلغ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ٳِ ڃزميأ طوٴمْ‪٫ ٞ‬ميى حٿٔمخ‪٫‬خص حٿيٍحٓمْش حٕٓمزٌ‪ْ٫‬ش رخٿنٔمزش‬
‫ٿڀظ‪ٚ‬ڃْممٌ‪ ,‬ه‪ٌٜٛ‬ممخ ٳممِ حٿظ‪٬‬ڀْڄممْن ح‪ٙ‬رظمميحثِ ًحٗ‪٫‬مميحىُ‪ًً ,‬ٿممٺ ٳممِ ا‪٣‬ممـخٍ طـيّممي حٿزممَحڃؾ‬
‫ًحٿڄنخىؾ ‪٣‬زٸخ ٿڀڄخىطْن ‪.107 ً 106‬‬
‫اٌذػبِخ اٌزبعؼخ ‪ :‬رذغ‪ ٓ١‬رذس‪٠‬ظ اٌٍغخ اٌؼشث‪١‬خ ‪ ٚ‬اعزؼّبٌ‪ٙ‬ب ‪ ٚ‬إرمبْ اٌٍغبد األجٕج‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزفزخ ػٍ‪ٝ‬‬
‫األِبص‪٠‬غ‪١‬خ‬
‫‪ - 110‬كْغ اڅ حٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش‪ ,‬رڄٸظ‪ َ٠‬ىٓظٌٍ حٿڄڄڀټش حٿڄَٰرْش‪ ,‬ىمِ حٿڀٰمش حٿَٓمڄْش ٿڀمز‪ٚ‬ى‪ً ,‬كْمغ اڅ‬
‫ط‪ِِّ٬‬ىخ ًحٓظ‪٬‬ڄخٿيخ ٳِ ڃوظڀٲ ڃـخ‪ٙ‬ص حٿ‪٬‬ڀڂ ًحٿلْخس ٻخڅ ً‪ِّ ٙ‬حٽ ًْٓزٸَ ‪٣‬ڄٌكخ ً‪٣‬نْخ ‪:‬‬
‫‪ ً ‬ح‪٫‬ظزخٍح ٿظ‪٬‬يى حٿًَحٳي حٿڄو‪ٜ‬زش ٿظَحع حٿز‪ٚ‬ى ؛‬
‫‪ ً ‬ح‪٫‬ظزخٍح ٿڄٌٷ‪ ٪‬حٿڄَٰد حٿـَٰحٳِ ح‪ٓٙ‬ظَحطْـِ ٻڄڀظٸَ ٿڀل‪٠‬خٍحص ؛‬
‫‪ ً ‬ح‪٫‬ظزخٍح ٿًَحر‪ ٢‬حٿـٌحٍ رؤر‪٬‬خىه حٿڄٰخٍرْش ًحٗٳَّٸْش ًحًٍٕرْش ؛‬
‫‪ ً ‬ح‪٫‬ظزخٍح ‪ٙ‬نيٍحؽ حٿز‪ٚ‬ى ٳِ ڃي ح‪ٙ‬نٴظخف ًحٿظٌح‪ٛ‬پ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿ‪٬‬خٿڄِ ؛‬
‫‪ً ‬ح‪٫‬ظزخٍح ٿڀيًٍ حٿٌُ ّنزِٰ أڅ ّمني‪ ٞ‬رمو حٿظٌؿْمو حٿظَرمٌُ ٳمِ طليّمي ٿٰمش طميٍّْ حٿ‪٬‬ڀمٌځ‬
‫ًح‪ٙ‬نٴظخف ‪٫‬ڀَ حٿظټنٌٿٌؿْخ حٿڄظ‪ٌٍ٤‬س‪.‬‬
‫ط‪٬‬ظڄي حٿڄڄڀټش حٿڄَٰرْش‪ ,‬ٳِ ڃـخٽ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‪ْٓ ,‬خٓمش ٿٌّٰمش ًح‪ٟ‬ملش ڃنٔمـڄش ًٷمخٍس طلميى طٌؿيخطيمخ‬
‫حٿڄٌحى حٿظخٿْش‪.‬‬
‫رؼض‪٠‬ض رؼٍ‪ ُ١‬اٌٍغخ اٌؼشث‪١‬خ ‪ ٚ‬رذغ‪ٕٗ١‬‬

‫‪ّ -111‬ممظڂ طـيّممي ط‪٬‬ڀممْڂ حٿڀٰممش حٿ‪َ٬‬رْممش ًطٸٌّظممو‪ ،‬ڃمم‪ ٪‬ؿ‪٬‬ڀممو اٿِحڃْممخ ٿټممپ حٕ‪٣‬ٴممخٽ حٿڄٰخٍرممش‪ ،‬ٳممِ ٻممپ‬
‫حٿڄئٓٔخص حٿظَرٌّمش حٿ‪٬‬خڃڀمش رمخٿڄَٰد ڃم‪ ٪‬ڃَح‪٫‬مخس ح‪ٙ‬طٴخٷْمخص حٿؼنخثْمش حٿڄن‪٨‬ڄمش ٿڄئٓٔمخص حٿز‪٬‬ؼمخص‬
‫حٕؿنزْش‪.‬‬
‫‪ّٔ -112‬ظڀِځ ح‪ٓٙ‬ظ‪٬‬يحى ٿٴمظق ٗم‪٬‬ذ ٿڀزلمغ حٿ‪٬‬ڀڄمِ حٿڄظ‪٤‬مٌٍ ًحٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ رخٿڀٰمش حٿ‪َ٬‬رْمش اىٍحؽ ىمٌح‬
‫حٿڄـيٌى ٳِ ا‪٣‬خٍ ڃًَ٘‪ ٩‬ڃٔظٸزڀِ ‪٣‬ڄٌف‪ ًُ ،‬أر‪٬‬خى ػٸخٳْش ً‪٫‬ڀڄْش ڃ‪٬‬خ‪َٛ‬س‪َّ .‬طټِ ‪٫‬ڀَ‪:‬‬
‫‪ ‬حٿظنڄْش حٿڄظٌح‪ٛ‬ڀش ٿڀنٔٶ حٿڀٔخنِ حٿ‪َ٬‬رِ ‪٫‬ڀَ ڃٔظٌّخص حٿظَٻْذ ًحٿظٌٿْي ًحٿڄ‪٬‬ـڂ؛‬
‫‪ ‬ط٘ـْ‪ ٪‬كَٻش ٍٳْ‪٬‬ش حٿڄٔظٌٍ ٿ٘نظخؽ ًحٿظَؿڄمش ريميٱ حٓمظْ‪٬‬خد ڃټظٔمزخص حٿظ‪٤‬مٌٍ حٿ‪٬‬ڀڄمِ‬
‫ًحٿظټنٌٿٌؿِ ًحٿؼٸخٳِ رڀٰش ‪َ٫‬رْش ًح‪ٟ‬لش ڃ‪ ٪‬ط٘مـْ‪ ٪‬حٿظمؤٿْٲ ًحٿن٘مَ ًط‪ٜ‬ميَّ حٗنظـمـخؽ‬
‫حٿٌ‪٣‬نِ حٿـْي ؛‬
‫‪ ‬طټٌّن ‪ٛ‬ٴٌس ڃن حٿڄظو‪ْٜٜ‬ن ّظٸنٌڅ ڃوظڀٲ ڃـخ‪ٙ‬ص حٿڄ‪َ٬‬ٳش رخٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش ً ر‪٬‬يس ٿٰمخص‬
‫أهٍَ‪ ،‬طټٌڅ ڃن رْنيڂ أ‪ َ٣‬طَرٌّش ‪٫‬ڀْخ ًڃظٌٓ‪٤‬ش‪.‬‬
‫‪ -113‬حرظمميح ڃممن حٿٔممنش حٕٻخىّڄْممش ‪ ، 2001-2000‬طلمميع أٻخىّڄْممش حٿڀٰممش حٿ‪َ٬‬رْممش رخ‪٫‬ظزخٍىممخ‪ ,‬ڃئٓٔممش‬
‫ً‪٣‬نْمش ًحص ڃٔمظٌٍ ‪٫‬مخٽ‪ ،‬ڃټڀٴمش رظو‪٤‬مْ‪ ٢‬حٿڄ٘مًَ‪ ٩‬حٿڄ٘مخٍ اٿْمو أ‪٫‬م‪ٚ‬ه‪ً ,‬ط‪٤‬زْٸمو ًطٸٌّڄمو ر٘مټپ‬
‫ڃٔظڄَ‪ً .‬ط‪٠‬ڂ طلض ٓڀ‪٤‬ظيخ حٿڄئٓٔخص ًحٿڄَحٻِ حٿـخڃ‪ْ٬‬ش حٿڄيظڄش رظ‪ ٌَّ٤‬حٿڀٰش حٿ‪َ٬‬رْش‪.‬‬
‫رٕ‪٠ٛ‬غ ٌغبد رؼٍ‪ ُ١‬اٌؼٍ‪ ٚ َٛ‬اٌزىٕ‪ٌٛٛ‬ج‪١‬ب‬

‫‪ّ -114‬ظڂ طيٍّـْخ‪ ,‬ه‪ٚ‬ٽ حٿ‪َّ٘٬‬ش حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬ٳظق ٗ‪٬‬ذ حهظْخٍّش ٿڀظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنمِ‬
‫ًحٿزْيحٯٌؿِ ‪٫‬ڀَ ڃٔمظٌٍ حٿـخڃ‪٬‬مخص رخٿڀٰمش حٿ‪َ٬‬رْمش‪ ،‬ڃمٌحُحس ڃم‪ ٪‬طمٌحٳَ حٿڄَؿ‪ْ٬‬مخص حٿزْيحٯٌؿْمش‬
‫حٿـْيس ًحٿڄټٌنْن حٿټٴخس‪.‬‬
‫ًّظڂ أّ‪٠‬مخ‪٫ ،‬ڀمَ ڃٔمظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ‪ ،‬ٳمظق ٗم‪٬‬ذ حهظْخٍّمش ‪٫‬خٿْمش حٿظو‪ٜ‬م‪ ٚ‬ٿڀزلمغ ًحٿظټمٌّن‬
‫رخٿڀٰش حٕؿنزْش حٕٻؼَ نٴ‪٬‬خ ًؿيًٍ ڃن كْغ حٿ‪٤٬‬خ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًَّٔ حٿظٌح‪ٛ‬پ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ًٳِ ا‪٣‬خٍ ىٌح حٿظٌؿمو‪ً ,‬كَ‪ٛ‬مخ ‪٫‬ڀمَ آٍمخ حٿـٔمٌٍ حٿ‪ٜ‬مخٿلش ًحٿ‪ٚ‬ثٸمش ڃمن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ اٿمَ‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ‪ً ،‬ح‪٫‬ظڄخىح ‪٫‬ڀَ طٌؿْو طَرٌُ ٷٌّڂ ًٳ‪٬‬خٽ‪ًٟ ،‬ڄخنخ ًٕٳَ ك‪٨‬مٌ‪ ٥‬حٿنـمخف حٕٻمخىّڄِ‬
‫ًحٿڄينِ ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن‪ّ ،‬ظڂ طيٍّْ حٿٌكيحص ًحٿڄـًِ حص حٿ‪٬‬ڀڄْش ًحٿظٸنْمش حٕٻؼمَ طو‪ٜٜ‬مخ ڃمن ٓمڀٺ‬
‫حٿزټخٿٌٍّخ رخٿڀٰمش حٿڄٔمظ‪٬‬ڄڀش ٳمِ حٿ٘م‪٬‬ذ ًحٿظو ‪ٜٜ‬مخص حٿڄظخكمش ٿظٌؿْمو حٿظ‪ٚ‬ڃْمٌ اٿْيمخ ٳمِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‬
‫حٿ‪٬‬خٿِ‪.‬‬
‫اٌزفزخ ػٍ‪ ٝ‬األِبص‪٠‬غ‪١‬خ‬

‫‪ّ - 115‬ڄټن ٿڀٔڀ‪٤‬خص حٿظَرٌّمش حٿـيٌّمش حهظْمخٍ حٓمظ‪٬‬ڄخٽ حٕڃخُّْٰمش أً أّمش ٿيـمش ڃلڀْمش ٿ‪ٓٚ‬مظجنخّ‬
‫ًطٔيْپ حٿًَ٘‪ ٩‬ٳِ ط‪٬‬ڀڂ حٿڀٰش حٿَٓڄْش ٳِ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حًٕٿِ ًٳِ حٿٔڀٺ حًٕٽ ڃن حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ح‪ٙ‬رظميحثِ‪.‬‬
‫ًٓظ‪ٓ ٪٠‬ڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿٌ‪٣‬نْمش ٍىمن اٗمخٍس حٿـيمخص رخٿظميٍّؾ ًكٔمذ حٗڃټمخڅ حٿمي‪٫‬ڂ‬
‫حٿ‪ُٚ‬ځ ڃن حٿڄَرْن ًحٿڄيٍْٓن ًحٿٌٓخثپ حٿيّيحٻظْټْش‪.‬‬
‫‪ - 116‬طلمميع ٳممِ ر‪٬‬مم‪ ٞ‬حٿـخڃ‪٬‬ممخص رممي ح ڃممن حٿمميهٌٽ حٿـممخڃ‪ 2001- 2000 ِ٬‬ڃَحٻممِ ط‪٬‬نممَ رخٿزلممغ‬
‫ًحٿظ‪٤‬ممٌَّ حٿڀٰممٌُ ًحٿؼٸممخٳِ حٕڃممخُِّٰ‪ً ،‬طټممٌّن حٿڄټممٌنْن ًا‪٫‬مميحى حٿزممَحڃؾ ًحٿڄنممخىؾ حٿيٍحٓممْش‬
‫حٿڄَطز‪٤‬ش ريخ‪.‬‬
‫اٌزذىُ ف‪ ٟ‬اٌٍغبد األجٕج‪١‬خ‬

‫‪ - 117‬ڃن أؿپ طَْْٔ حٓظجنخّ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن رخٿڀٰخص حٕؿنزْش ٳِ ٓمن ڃزټمَس ًڃ‪ٚ‬ثڄمش‪ً ,‬حڃمظ‪ٚ‬ٹ نخ‪ٛ‬مْظيخ‬
‫ٳْڄممخ ر‪٬‬ممي‪ّ ,‬ممظڂ حطزممخ‪ ٩‬حٿظٌؿْيممخص حٓطْممش ر‪ٜ‬ممٴش طيٍّـْممش‪ً ،‬رٸمميٍ ڃممخ طٔممڄق رممو حٿڄممٌحٍى حٿز٘ممَّش‬
‫ًحٿزْيحٯٌؿْش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش حرظيح ڃن حٿيهٌٽ حٿڄيٍِٓ ‪: 2001-2000‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫ّيٍؽ ط‪٬‬ڀْڂ حٿڀٰمش حٕؿنزْمش حًٕٿمَ ٳمِ حٿٔمنش حٿؼخنْمش ڃمن حٿٔــمـڀٺ حًٕٽ ٿڀڄــمـيٍٓش ح‪ٙ‬رظيحثْمش ڃم‪٪‬‬
‫حٿظَٻِْ ه‪ٚ‬ٽ ىٌه حٿٔنش ‪٫‬ڀَ ح‪ٓٙ‬ظجنخّ رخٿٔڄ‪ً ٪‬حٿن‪٤‬ٶ ؛‬
‫ّيٍؽ ط‪٬‬ڀْڂ حٿڀٰش حٕؿنزْش حٿؼخنْش حر ظيح ڃمن حٿٔمنش حٿوخڃٔمش ڃمن حٿڄيٍٓمش ح‪ٙ‬رظيحثْمش ‪ ،‬ڃم‪ ٪‬حٿظَٻْمِ‬
‫ه‪ٚ‬ٽ ىٌه حٿٔنش ‪٫‬ڀَ ح‪ٓٙ‬ظجنخّ رخٿٔڄ‪ً ٪‬حٿن‪٤‬ٶ ؛‬
‫ّي‪٫‬ڂ ط‪٬‬ڀْڂ ٻپ ٿٰش أؿنزْش رخٓظ‪٬‬ڄخٿيخ ٳِ طڀٸْن ًكيحص أً ڃـًِ حص ػٸخٳْش‪ ,‬طټنٌٿٌؿْش‪ ,‬أً ‪٫‬ڀڄْش‬
‫طٔمڄق رخ‪ٓٙ‬ممظ‪٬‬ڄخٽ حٿممٌ‪ْ٧‬ٴِ ٿڀٰممش‪ً ,‬حٿظڄممَڅ ‪٫‬ڀممَ حٿظٌح‪ٛ‬مپ ريممخ‪ً ,‬رخٿظممخٿِ طٌ‪ْ٣‬ممي ٻٴخّممخص حٿظ‪٬‬زْممَ‬
‫حٿڀٌُٰ نٴٔو‪ً ,‬اطٸخنيخ رخٓظڄَحٍ‪ًً ,‬ٿٺ ىحهپ حٿل‪ ٜٚ‬حٿڄو‪ٜٜ‬ش ٿڀٰش حٿڄ‪٬‬نْش ؛‬
‫طليع حٿـخڃ‪٬‬خص ًڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ر‪ٜ‬ٴش ڃڄنيـش ىًٍٓخ ‪ٓٙ‬ظيٍحٹ ط‪٬‬ڀڂ حٿڀٰخص‪ ,‬رڄخ ٳْيمخ‬
‫حٿ‪َ٬‬رْش‪ ,‬ڃٸًَنش رٌكيحص أً ڃـًِ حص ‪٫‬ڀڄْش ًطټنٌٿٌؿْش ًػٸخٳْمش طٔمظييٱ ا‪٤٫‬مخ ط‪٬‬ڀمڂ حٿڀٰمخص‬
‫‪٣‬خر‪٬‬و حٿٌ‪ْ٧‬ٴِ ؛‬
‫ّظڂ حٿَٳ‪ ٪‬ڃن ڃٔظٌٍ طټٌّن ڃيٍِٓ حٿڀٰخص ر‪ٜ‬ٴش ڃنيـْش ًڃزَڃـش‪ً ،‬ٻمٌح اؿمَح طٸمٌّڂ ڃنمظ‪٨‬ڂ‬
‫ٿل‪ْٜ‬ڀش حٿڄټظٔزخص حٿڀٌّٰش ؛‬
‫ّزڀممٌٍ ط‪ٜ‬ممڄْڂ ‪٘٫‬ممَُ ٿظنڄْممش طمميٍّْ حٿڀٰممخص حٕؿنزْممش ٷزممپ ٗمميَ ٌّنْممٌ ٿٔممنش ‪ً ,2000‬ح‪٫‬ظزممخٍح‬
‫ٿٖىميحٱ حٿڀٔمخنْش حٿمٌحٍىس ٳمِ حٿڄمخىس ‪ّ 112‬لمميى ىمٌح حٿظ‪ٜ‬مڄْڂ ڃوظڀمٲ حٿڄ‪٬‬مخٿڂ حٿڄظ‪ٜ‬مڀش رظ‪٤‬زْٸممو‬
‫ًًٿٺ ٻخٓطِ ‪:‬‬
‫ان٘خ ىْجش ٿظټٌّن حٿڄټٌنْن ؛‬‫حهظْخٍ ًطټٌّن حٿڄيٍْٓن حٿـيى‪ً ,‬ط‪٬‬ڄْٶ طټٌّن ڃيٍِٓ حٿڀٰخص رخ‪٫‬ظڄخى حٿظټٌّن حٿڄٔمظڄَ ڃم‪٪‬‬‫ً‪ ٪ٟ‬حٿڄنخىؾ حٿزْيحٯٌؿْش ًحٿٌٓخثپ حٿيّيحٻظْټْش حٿڄ‪ٚ‬ثڄش ؛‬
‫‪-‬طليّي حهظزخٍحص ٿڀظٸٌّڂ ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿٌ‪٣‬نِ ڃ‪ ٪‬طٌٷْض طنٴٌْىخ ًٍ‪ٛ‬ي حٿڄٌحٍى حٿڄخٿْش ٿيخ‪.‬‬

‫‪ -118‬طٔيَ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪٫‬ڀَ طؤٓمْْ ٗمزټخص ؿيٌّمش ڃوظ‪ٜ‬مش ٳمِ ط‪٬‬ڀمْڂ حٿڀٰمخص حٕؿنزْمش‬
‫هخٍؽ حٿڄنخىؾ حٿن‪٨‬خڃْمش‪ًً ,‬ٿمٺ رظ‪٬‬مخًڅ ڃم‪ ٪‬حٿيْجمخص حٿڄظو‪ٜٜ‬مش ًرخ‪ٓٙ‬مظ‪٬‬ڄخٽ حٕڃؼمپ ٿڀظـيْمِحص‬
‫حٕٓخٓممْش ًحٿڄممٌحٍى حٿز٘ممَّش حٿڄظممٌحٳَس‪ًٓ .‬ممظ‪٬‬ظڄي طڀممٺ حٿ٘ممزټخص حٿڄ‪٬‬ممخَّْ ًح‪ٓٙ‬ممظَحطْـْخص حٕٻؼممَ‬
‫ط‪٤‬ممٌٍح ٿظ‪٬‬ڀممْڂ حٿڀٰممخص‪ ,‬رڄممخ ٳممِ ًٿممٺ حٿمميًٍّ حٿڄټؼٴممش ًحٿڄظ‪٬‬مميىس حٿٌٓممخث‪ً ،٢‬حٿڄوظزممَحص حٿڀٌّٰممش‬
‫‪37‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ًح‪ٙ‬نٰڄممخّ حٿڀٔممخنِ ًحٿؼٸممخٳِ همم‪ٚ‬ٽ ٳظممَحص ڃلمميىس‪ًٓ .‬ممظٌ‪٧‬ٲ ٿيممٌه حٿٰخّممش حٕهْممَس حٿمميحهڀْخص‬
‫ًحٕكْخ حٿـخڃ‪ْ٬‬ش ه‪ٚ‬ٽ ٳظَحص حٿ‪٤٬‬پ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌؼبششح ‪ :‬اعزؼّبي اٌزىٕ‪ٌٛٛ‬ج‪١‬ب اٌجذ‪٠‬ذح ٌإلػالَ ‪ٚ‬اٌز‪ٛ‬اطً‬
‫‪ْ٬ٓ- 119‬خ ٿظلٸْٶ حٿظٌ‪ْ٧‬ٲ حٕڃؼپ ٿڀڄٌحٍى حٿظَرٌّش ًٿـڀذ أٻزَ ٳخثميس ڃڄټنمش ڃمن حٿظټنٌٿٌؿْمخص‬
‫حٿليّؼش‪ّ ,‬ظڂ ح‪٫ٙ‬ظڄمخى ‪٫‬ڀمَ حٿظټنٌٿٌؿْمخص حٿـيّميس ٿ٘‪٫‬م‪ٚ‬ځ ًح‪ٙ‬ط‪ٜ‬مخٽ ًهخ‪ٛ‬مش ٳمِ ڃـمخٽ حٿظټمٌّن‬
‫حٿڄٔممظڄَ‪ّ ًٙ .‬ـممٌُ رممؤُ كممخٽ ڃممن حٕكممٌحٽ أڅ ّٸمم‪ ٪‬أُ هڀمم‪ ٢‬رممْن حٿٔمم‪ ِ٬‬اٿممَ ىممٌح حٿيمميٱ ًرممْن‬
‫حٿظ‪ٜ‬ممٌٍ حٿ٘ممخڃپ ٿڀٌٓممخث‪ ٢‬حٿظټنٌٿٌؿْممش ًٻؤنيممخ رمميّپ ‪٫‬ممن حٿ‪ٚ٬‬ٷممش حٕ‪ٛ‬ممْڀش حٿظممِ ّٸممٌځ ‪٫‬ڀْيممخ حٿٴ‪٬‬ممپ‬
‫حٿظَرٌُ‪ ,‬طڀٺ حٿ‪ٚ٬‬ٷش حٿلْش حٿٸخثڄش رْن حٿڄ‪٬‬ڀڂ ًحٿظڀڄٌْ ًحٿڄزنْش ‪٫‬ڀَ أْٓ حٿظٴيڂ ًح‪ٙ‬كظَحځ‪ً .‬ن‪َ٨‬ح‬
‫ٿٖر‪ ٬‬خى حٿڄٔظٸزڀْش ٿيٌه حٿظټنٌٿٌؿْخص ْٓٔظڄَ حٓظؼڄخٍىخ ٳِ حٿڄـخ‪ٙ‬ص حٓطْش‪٫ ,‬ڀَ ٓمزْپ حٿڄؼمخٽ ‪ٙ‬‬
‫حٿل‪: َٜ‬‬
‫‪ ‬ڃ‪٬‬خٿـش ر‪ ٞ٬‬كخ‪ٙ‬ص ‪ٌ٬ٛ‬رش حٿظڄيٍّ ً حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ رخٿن‪ َ٨‬ٿز‪٬‬ي حٿڄٔظييٳْن ً‪ِ٫‬ٿظيڂ ؛‬
‫‪ ‬ح‪ٓٙ‬ظ‪٬‬خنش رخٿظ‪٬‬ڀْڂ ‪٫‬ن ر‪٬‬ي ٳِ ڃٔظٌٍ حٗ‪٫‬يحىُ ًحٿؼخنٌُ ٳِ حٿڄنخ‪٣‬ٶ حٿڄ‪ًِ٬‬ٿش ؛‬
‫‪ ‬حٿٔ‪ ِ٬‬اٿَ طلٸْٶ طټخٳئ حٿٴَ‪ ,ٙ‬رخ‪ٓٙ‬ظٴخىس ڃن ڃ‪ٜ‬خىٍ حٿڄ‪٬‬ڀٌڃخص‪ً ,‬رنمٌٹ حٿڄ‪ْ٤٬‬مخص‪ًٗ ,‬مزټخص‬
‫حٿظٌح‪ٛ‬ممپ ڃڄممخ ّٔمميڂ‪ ,‬رؤٷممپ طټڀٴممش‪ ,‬ٳممِ كممپ ڃ٘ممټڀش حٿنمميٍس ًحٿظٌُّمم‪ ٪‬ٯْممَ حٿڄظٔممخًُ ٿڀوِحنممخص‬
‫ًحٿٌػخثٶ حٿڄَؿ‪ْ٬‬ش‪.‬‬
‫ًڃن ىٌح حٿڄن‪ٓ ,ٌٍ٨‬مظ‪٬‬ڄپ حٿٔمڀ‪٤‬خص حٿڄټڀٴمش رخٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬ٳمِ ا‪٣‬مخٍ حٿ٘مَحٻش ڃم‪ ٪‬حٿٴ‪٬‬خٿْمخص‬
‫ًحص حٿوزممَس‪٫ ،‬ڀممَ حٿظ‪ٜ‬ممٌٍ ًحٍٗٓممخ حٿٔممَّ‪ْ٬‬ن ٿزممَحڃؾ ٿڀظټممٌّن ‪٫‬ممن ر‪٬‬ممي‪ً ,‬ٻممٌح ‪٫‬ڀممَ طـيْممِ‬
‫حٿڄيحٍّ رخٿظټنٌٿٌؿْخص حٿـيّيس ٿ٘‪ٚ٫‬ځ ًحٿظٌح‪ٛ‬پ‪٫ ,‬ڀَ أڅ ّظڂ حٿًَ٘‪ ٩‬ٳِ ‪٫‬ڄڀْخص نڄًٌؿْش ٳمِ‬
‫ىٌح حٿڄ‪٠‬ڄخٍ‪ ،‬حرظيح ڃن حٿميهٌٽ حٿڄيٍٓمِ ًحٿـمخڃ‪ ،2001 – 2000 ِ٬‬ڃمن أؿمپ طٌٓمْ‪ ٪‬ن‪٨‬خڃيمخ‬
‫طيٍّـْخ‪.‬‬
‫‪ – 120‬ط‪٬‬ڄپ ٻپ ڃئٓٔمش ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن ‪٫‬ڀمَ طْٔمَْ حٷظنمخ حٕؿيمِس حٿڄ‪٬‬ڀٌڃخطْمش ًڃوظڀمٲ حٿڄ‪٬‬ميحص‬
‫ًحٕىًحص حٿظَرٌّمممش ًحٿ‪٬‬ڀڄْمممش ‪٫‬مممن ‪َّ٣‬مممٶ ح‪ٙ‬ٷظنمممخ حٿـڄمممخ‪ ِ٫‬ر٘مممًَ‪ ١‬حڃظْخُّمممش‪ ,‬ٿٴخثممميس حٕٓمممخطٌس‬
‫ًحٿڄظ‪٬‬ڀڄْن ًحٗىحٍّْن‪.‬‬
‫‪ - 121‬كْغ اڅ حٿظټنٌٿٌؿْش حٿظَرٌّش طٸٌځ ريًٍ كخٓڂ ًڃظنخځ ٳمِ أن‪٨‬ڄمش حٿظ‪٬‬ڀمْڂ ًڃنخىـمو‪ً ،‬رنمخ ‪٫‬ڀمَ‬
‫ڃلظٌٍ حٿڄمخىس ‪ 119‬أ‪٫‬م‪ٚ‬ه‪ ،‬ط‪٬‬ڄمپ ٓمڀ‪٤‬خص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ‪٫‬ڀمَ اىڃمخؽ ىمٌه حٿظٸنْمخص ٳمِ حٿٌحٷم‪٪‬‬
‫حٿڄيٍِٓ‪٫ ،‬ڀَ أٓخّ أڅ ّظلٸٶ ٿټپ ڃئٓٔش ڃٌٷ‪ ٪‬ڃ‪٬‬ڀٌڃْمخطِ ًهِحنمش ڃظ‪٬‬ميىس حٿٌٓمخث‪ ،٢‬ٳمِ أٳمٶ‬
‫حٿ‪َّ٘٬‬ش حٿٸخىڃش‪ ،‬ري ح ڃن حٿٔنش حٿيٍحْٓش ‪.2001-2000‬‬
‫اٌذػبِخ اٌذبد‪٠‬خ ػششح ‪ :‬رشج‪١‬غ اٌزف‪ٛ‬ق ‪ٚ‬اٌزجذ‪٠‬ذ ‪ٚ‬اٌجذش اٌؼٍّ‪ٟ‬‬
‫‪ - 122‬ط‪ٓ ٪٠‬ڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪٫‬ڀمَ حٿڄٔمظٌّخص حٿٌ‪٣‬نْمش ًحٿـيٌّمش ًحٿڄئٓٔمْش‪ً ،‬رظ٘مخٍٹ ڃم‪٪‬‬
‫حٿيْجخص حٿ‪٬‬ڀڄْش ًحٿظٸنْش ًحٿؼٸخٳْش ًحٿڄينْش حٿڄ‪٬‬نْش‪ ،‬ن‪٨‬خڃخ ٗخڃ‪ ٚ‬ٿَ‪ٛ‬مي ڃټخٳمؤس ًط٘مـْ‪ ٪‬حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن‬
‫ًًُ ح‪ٙ‬ڃظْخُ‪ ،‬ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ –ط‪٬‬ڄْڂ ؿٌحثِ ح‪ٙ‬ڃظْخُ ًح‪ٓٙ‬ظلٸخٵ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄٔظٌّخص حٿيٍحْٓش ؛‬
‫د– حٿظٌؿْممو حٿڄ‪ٚ‬ثممڂ ًحٿڄزټممَ ٿڀ‪٬‬نخ‪ٛ‬ممَ حٿڄظڄْممِس نلممٌ حٿڄْممخىّن حٿظممِ ّڄټممنيڂ ٳْيممخ اكممَحُ حٿظٸمميځ‬
‫حٿڄيٍِٓ ًحٿـخڃ‪ً ،ِ٬‬حٗنظخؽ ًحٗريح‪ ٩‬رزَح‪٫‬ش؛‬
‫ؽ –اٷخڃش ڃزخٍّخص حٿظڄِْ ٳِ ڃوظڀٲ ڃْخىّن حٿظ‪٬‬ڀْڂ ًحٗريح‪ً ،٩‬طڄظْ‪ ٪‬حٿڄظٴٌٷْن رڄنق ح‪ٓٙ‬ظلٸخٵ‬
‫ٿڀيٍحٓش ٳِ حٿڄَٰد أً هخٍؿو ‪٫‬ني حٿ‪ًٍَ٠‬س ؛‬
‫ى –اٷخڃممش ڃلخٳممپ ٿظټمممَّڂ حٿڄظ‪٬‬ڀڄممْن حٿڄظڄْمممِّن‪ً ،‬حٿظ‪َّ٬‬ممٲ ربنـممخُحطيڂ‪ً ،‬ؿ‪٬‬ڀيمممڂ ٷمميًس ًڃؼمممخ‪ٙ‬‬
‫ٿِڃ‪ٚ‬ثيڂ‪ ،‬ٻ‪٬‬ن‪ َٜ‬ٿلٴِ حٿـڄْ‪٫ ٪‬ڀَ ح‪ٙ‬ؿظيخى ًاطٸخڅ حٿظ‪٬‬ڀڂ ًحٿ‪٬‬ڄپ ؛‬
‫‪38‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ىمـ –ح‪٫ٙ‬ظڄمخى ‪٫‬ڀمَ ڃئٓ ٔمخص حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿؼمخنٌُ حٿنڄًٌؿْمش حٿڄليػمش رڄٌؿمذ حٿڄمخىس ‪ 123‬أىنمخه ٳممِ‬
‫ح‪٤ٛ‬ٴخ ًط٘ـْ‪ً ٪‬طٌؿْو حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حٿڄظڄِّْن‪.‬‬
‫‪– 123‬طَ٘‪ٓ ٩‬ڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ،‬حرظيح ڃن حٿيهٌٽ حٿڄيٍِٓ ‪ , 2001-2000‬ٳمِ طـَرمش ٍحثميس‬
‫ٗكمميحع ػخنٌّممخص نڄًٌؿْممش ّڀظلممٶ ريممخ حٿڄظٴٌٷممٌڅ ڃممن حٿظ‪ٚ‬ڃْممٌ حٿلخ‪ٛ‬ممڀْن ‪٫‬ڀممَ ىرڀممٌځ حٿظ‪٬‬ڀممْڂ‬
‫حٗ‪٫‬يحىُ‪ ,‬كٔذ ڃٸخّْْ طَرٌّش ڃل‪ ،ٞ‬رييٱ ا‪ٚ٣‬ٵ ىّنخڃْش حٿلٴمِ ًحٿٔمزخٵ حٿزنمخ نلمٌ حٿـمٌىس‬
‫ًحٿظٴٌٵ‪.‬‬
‫ًَّح‪ َ٫‬ٳِ ًٿٺ ٳظق ڃئٓٔش ًحكيس ‪٫‬ڀَ حٕٷپ ڃمن ىمٌح حٿنمٌ‪٫ ٩‬ڀمَ ‪ٛ‬م‪ْ٬‬ي ٻمپ ؿيمش‪ً ,‬ؿ‪٬‬مپ ‪٫‬ميى‬
‫حٿڄئٓٔخص ّظنخٓذ ڃ‪ ٪‬حٿ‪٬‬يى حٗؿڄخٿِ ٿظ‪ٚ‬ڃٌْ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿؼخنٌُ رخٿـيش‪.‬‬
‫طڀظِځ ٻپ ڃئٓٔش طَٯذ ٳِ ًٿٺ ًطٔظـْذ ٿًَ٘‪ ١‬ڃليىس‪ ،‬ڃن كْغ حٿڄٌٷم‪ً ٪‬حٿظـيْمِ ًحٿظمؤ‪,َْ٣‬‬
‫رڄٸظ‪٠‬ممَ حطٴخٷْممش رَنخڃـْممش ىٷْٸممش‪ ،‬رظلٸْممٶ أىمميحٱ ٻڄْممش ًنٌ‪ْ٫‬ممش ڃ‪٠‬ممزٌ‪٣‬ش ٳممِ ڃـممخٽ حٿظَرْممش‬
‫ًحٿظټٌّن‪ًٟ ،‬ڄخڅ حٿظٴٌٵ ٿڀڄظوَؿْن ڃنيخ‪.‬‬
‫ًطڀظِځ ىٌه حٿؼخنٌّخص رؤڅ طټٌڅ ڃـيِس ريحهڀْخص ‪ ٙ‬طٸپ ٷيٍطيخ حٌّٗحثْش ‪٫‬ن ػ‪ٚ‬ػْن ٳمِ حٿڄخثمش ڃمن‬
‫ڃـڄٌ‪٫ ٩‬يى حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ڃ‪ ٪‬ا‪٤٫‬خ كمٶ حٕٓمزٸْش ٿڀٸمخ‪٣‬نْن ر‪ْ٬‬ميح ‪٫‬من ىمٌه حٿؼخنٌّمخص‪ًّ .‬ظڄظم‪ ٪‬حٿظ‪ٚ‬ڃْمٌ‬
‫حٿڄنظڄمممٌڅ اٿمممَ حٿ‪٬‬مممخث‪ٚ‬ص ًحص حٿممميهپ حٿڄلممميًى ًحٿڄظمممٌحٳَس ٳمممْيڂ ٗمممًَ‪ ١‬ح‪ٓٙ‬مممظلٸخٵ حٿڄ‪٤‬ڀٌرمممش‬
‫رخٗ‪٫‬ٴخ حص حٿڄليىس ٳِ حٿڄخىس ‪.174‬‬
‫ًّظ‪ْ٬‬ن ٳِ ‪ ٌٟ‬طڀٺ حٿظـَرش‪ ,‬طيٷْٶ حٿڄٸخّْْ ًحٿڄٔخ‪ َ٣‬حٿظِ ّـذ حطزخ‪٫‬يخ ًحٿيْجخص حٿظِ ْٓوٌٽ‬
‫ٿيممخ حٿزممض ٳممِ ‪٣‬ڀزممخص ح‪ٓٙ‬ممظٸ‪ٚ‬ٽ حٿممٌحطِ ٿڀؼخنٌّممخص ڃمم‪ ٪‬حٿلممَ‪٫ ٙ‬ڀممَ أڅ طټممٌڅ ىممٌه حٿيْجممخص ًحص‬
‫‪ٛ‬زٰش َٗحٻْش ًڃٔظٸڀش‪.‬‬
‫ًّڄټن آٸخ‪ ١‬ىٌه حٿ‪ٜ‬ٴش ‪٫‬ن حٿڄئٓٔخص حٿظِ ‪ ٙ‬طظڄټن ڃن رڀٌ٭ ىٌه حٕىيحٱ‪.‬‬
‫‪٫– 124‬ڀممَ ٯممَحٍ حٕٷٔممخځ حٿظل‪٠‬ممَّْش ٳممِ حٿَّخ‪ٟ‬ممْخص حٿ‪٬‬ڀْممخ ًحٿَّخ‪ٟ‬ممْخص حٿوخ‪ٛ‬ممش‪ٓ ,‬ممظليع أٷٔممخځ‬
‫طل‪َّْ٠‬ش ٳِ حٓىحد ًحٿ‪٬‬ڀٌځ حٗنٔمخنْش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش ًحٿزٌْٿٌؿْمخ ًحٿٸمخنٌڅ ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬مخى‪ ,‬ر‪٬‬مي طمٌحٳَ‬
‫حٿڄټممٌنْن حٿټٴممخس ڃممن حٕٓممخطٌس حٿڄزممَُّن‪ًّ ,‬ڀظلممٶ ريممٌه حٕٷٔممخځ حٿ‪٤‬ڀزممش حٿلخ‪ٛ‬ممڀٌڅ ‪٫‬ڀممَ ىرڀممٌځ‬
‫حٿزټخٿٌٍّخ حٿڄظٴٌٷٌڅ‪ًّ ,‬ڄټن طٌؿْييڂ ر‪٬‬ي حٿظوَؽ نلٌ ڃئٓٔخص ًڃٔخٿٺ ٍٳْ‪٬‬مش حٿڄٔمظٌٍ طلميع‬
‫ر‪٬‬ي طٌٳَْ حٿ‪ًَ٨‬ٱ حٿڄ‪ٚ‬ثڄش‪.‬‬
‫‪ٌّ - 125‬ؿو حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظټنٌٿٌؿِ حٿٌ‪٣‬نِ أٓخٓخ نلٌ حٿزلغ حٿظ‪٤‬زْٸِ ًحٿظلټڂ ٳِ حٿظټنٌٿٌؿْخص‬
‫ًڃ‪ ٚ‬ڃظيخ‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ى‪٫‬ڂ حٗريح‪ ٩‬ٳْيخ‪٫ً .‬ڀَ حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظټنٌٿٌؿِ أڅ ّٔيڂ آيخڃخ ٳ‪٬‬خ‪ ٙ‬ٳِ ٍٳ‪٪‬‬
‫حٿظلمميّخص حٿظممِ ‪٫‬ڀممَ حٿڄٰممَد أڅ ٌّحؿييممخ ٳممِ ڃـممخٽ حٿنڄممٌ ًحٿڄنخٳٔممش ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬ممخىّْن‪ً ،‬ٳممِ ڃـممخٽ‬
‫حٿظَْْٔ حٿڄ‪٬‬ٸڀن ٿڀڄٌحٍى حٿ‪٤‬زْ‪ْ٬‬ش ًحٿظنڄْش ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش‪.‬‬
‫‪ّ – 126‬ن‪٨‬ڂ حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنِ ر‪َّ٤‬ٸش طَٳ‪ ٪‬ڃن طڄخٓټو ًٳ‪٬‬خٿْظو ‪:‬‬
‫‪ ‬طٔيڂ أٻخىّڄْش حٿلٔن حٿؼمخنِ ٿڀ‪٬‬ڀمٌځ ًحٿظٸنْمخص‪ ،‬حٿڄئٓٔمش ر‪٨‬يْمَ ٍٷمڂ ‪ 1-93-364‬حٿڄمئٍم رمـ‬
‫‪ٍ 19‬رْمم‪ ٪‬حٿؼممخنِ ‪ 6( 1414‬أٻظممٌرَ ‪ً ,)1993‬ٳممٶ حٿڄيممخځ حٿڄٌٻٌٿممش ٿيممخ ٳممِ طليّممي حٿْٔخٓممش‬
‫حٿٌ‪٣‬نْممش ٳممِ ڃـممخٽ حٿزلممغ حٿ‪٬‬ڀڄممِ ًحٿظټنٌٿممٌؿِ ًً‪ٟ‬ممـ‪ ٪‬حًٕٿٌّممخص حٿټزممٍَ ٳممِ ىممٌح حٿڄـممخٽ‪,‬‬
‫ًط‪ ٌَّ٤‬ڃ٘ــخٍّ‪ ٪‬حٿزلغ ؛‬
‫‪ ‬ط‪٬‬خى ىْټڀش حٿٌكيحص ًحٿڄَحٻِ حٿ‪٬‬ڄٌڃْش ٿڀزلغ حٿٸخثڄش‪ ,‬ڃن أؿپ ان٘خ ٗمزټخص ٿڀڄيظڄمْن رمنٴْ‬
‫حٿڄـخ‪ٙ‬ص كظَ ّٔظٴْيًح ڃمن ڃٴ‪٬‬مٌٽ حٿظټخڃمپ ٳمِ ڃ‪٠‬مڄخٍ حٿٌٓمخثپ حٿڄخىّمش ًحٿټٴخّمخص حٿز٘مَّش‪.‬‬
‫ًْٓ٘ـ‪ ٪‬حنميڃخؽ حٿڄٸمخً‪ٙ‬ص ٳمِ ىمٌه حٿ٘مزټخص ٷ‪ٜ‬مي اكميحع ‪٧‬مًَٱ ڃ‪ٚ‬ثڄمش ٿڀظنڄْمش ًحٗرميح‪٩‬‬
‫حٿظټنٌٿٌؿْْن‪.‬‬
‫طٌ‪٣‬ي "حٿٌؿخثو" "‪ "Interface‬رْن حٿـخڃ‪٬‬خص ًحٿڄٸخً‪ٙ‬ص ٿظَْٓن حٿزلغ ٳِ ‪٫‬خٿڂ ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خى ًاٳخىس‬
‫حٿڄٸخً‪ٙ‬ص روزَحص حٿـخڃ‪٬‬خص‪ً ,‬طَْْٔ ا‪ٟ‬ٴخ حٿٸْڄش حٿڄٔظلٸش ‪٫‬ڀَ نظخثؾ حٿزلغ ًط‪٬‬ڄْڄيخ‪.‬‬
‫‪39‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ّ- 127‬ـذ اه‪٠‬خ‪ ٩‬حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًحٿظٸنِ ٿنڄ‪ْ٤‬ن ڃن حٿظٸٌّڂ ‪:‬‬
‫‪ ‬طٸٌّڂ ىحهڀِ ٳِ ٻپ حٿڄئٓٔخص‪ّ ,‬ييٱ حٿظٸٌّڂ حٿٌحطِ ٿڀزخكؼْن ًحٿزَحڃؾ ؛‬
‫‪ ‬حٿظٸٌّڂ حٿوخٍؿِ ڃن ٿيڅ ىْجخص ًهزَح ڃٔظٸڀْن‪َّ ,‬حى ڃنو حٿظٌ‪ٛ‬پ اٿَ حٿظٸيَّ حٿ‪ٜ‬خثذ ٿنظخثؾ‬
‫حٿزلغ ًأػَه ٳِ حٿظنڄْش‪.‬‬
‫‪ّ - 128‬ظ‪ْ٬‬ن حٿَٳ‪ ٪‬طيٍّـْخ ڃمن حٗڃټخنمخص حٿ‪٬‬ڄٌڃْمش ًحٿوخ‪ٛ‬مش حٿڄَ‪ٛ‬مٌىس ٿڀزلمغ حٿ‪٬‬ڀڄمِ ًحٿظٸنمِ ٻمِ‬
‫طزڀمٮ ٳممِ نيخّمش حٿ‪٘٬‬ممَّش ‪ 1‬ٳمِ حٿڄخثممش ‪٫‬ڀمَ حٕٷممپ ڃمن حٿنممخطؾ حٿميحهڀِ حٿوممخځ‪ ،‬ٻڄمخ ّن‪٨‬ممَ ٳمِ اڃټممخڅ‬
‫اكمميحع ‪ٛ‬ممنيًٵ ً‪٣‬نممِ ٿممي‪٫‬ڂ حٿزلممغ ًحٗرمميح‪ّ ٩‬ڄممٌٽ رڄ‪ٌ٬‬نممخص حٿيًٿممش‪ً ،‬آمميخڃخص حٿڄٸممخً‪ٙ‬ص‬
‫حٿ‪٬‬ڄٌڃْش ًحٿوخ‪ٛ‬ش‪ً ،‬ىزخص حٿوٌح‪ً ٙ‬حٿڄنق حٿٌحٍىس ڃن حٿظ‪٬‬خًڅ حٿيًٿِ‪ً .‬طظوٌ اؿمَح حص ٷخنٌنْمش‬
‫ٿ‪٠‬ممڄخڅ طٔممَْْ ڃممَڅ ًٗممٴخٱ ٿ‪٫ٚ‬ظڄ مخىحص حٿڄڄنٌكممش ٿڀزلممغ حٿ‪٬‬ڀڄممِ ‪٫‬ڀممَ أٓممخّ رممَحڃؾ ڃظ‪٬‬مميىس‬
‫حٿٔنٌحص‪.‬‬
‫‪ّ - 129‬نَ٘ ٻپ ٓنظْن طٸََّ طٸٌّڄِ طلض ڃٔئًٿْش حٿٔڀ‪٤‬ش حٿلټٌڃْش حٿڄټڀٴش رخٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄمِ ًحٗرميح‪٩‬‬
‫حٿظټنٌٿٌؿِ‪ًْٓ ،‬ڄټن ىٌح حٿظٸََّ ڃن حٿظ‪َّ٬‬ٲ ‪:‬‬
‫‪ ‬رنظخثؾ حٿ‪٬‬ڄڀْخص حٿظِ طٸٌځ ريخ ڃوظڀٲ ًكميحص حٿزلمغ ًآميخڃخطيخ ٳمِ طلٸْمٶ حٕىميحٱ حٿ‪٬‬خڃمش‬
‫حٿڄليىس ٿڀزلغ ًحٗريح‪ ٩‬؛‬
‫‪ ‬رټْٴْش حٓظ‪٬‬ڄخٽ حٿڄٌحٍى حٿڄلٌٿش ٿ‪ٜ‬نخىّٶ حٿي‪٫‬ڂ ًػڄَحطيخ‪.‬‬
‫‪ًْٓ ‬ټٌڅ ىٌح حٿظٸََّ ڃٌ‪ ٩ٌٟ‬نٸخٕ ىحهمپ "أٻخىّڄْمش حٿلٔمن حٿؼمخنِ ٿڀ‪٬‬ڀمٌځ ًحٿظٸنْمخص" حٿظمِ‬
‫ٓظ‪ٜ‬يٍ حٿظٌؿْيخص حٿڄ‪ٚ‬ثڄش ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿڄيخځ حٿڄنٌ‪٣‬ش ريخ‪.‬‬
‫ط‪ َ٤٬‬حًٕٿٌّش ٳِ ڃـخٽ ڃنق ح‪٫ٙ‬ظڄخىحص ڃن ٿيڅ ىٌح حٿ‪ٜ‬نيًٵ‪ ,‬ٿڀڄ٘مخٍّ‪ ٪‬حٿيح‪٫‬ڄمش ٿڀظ‪٬‬مخًڅ رمْن‬
‫حٿـخڃ‪٬‬ممخص ًحٿڄٸممخً‪ٙ‬ص‪ً .‬ڃممن ًٿممٺ‪ ,‬طڄٌّممپ ڃ٘ممخٍّ‪ ٪‬حٿزلممغ ًحٿظنڄْممش حٿظممِ رممخىٍص اٿممَ ان٘ممخثيخ‬
‫حٿڄٸخً‪ٙ‬ص ًط٘خٍٹ ٳْيخ ڃوظزَحص ٿڀزلغ حٿ‪٬‬ڀڄمِ حٿـمخڃ‪ً ,ِ٬‬طڄٌّمپ أ‪ًَ٣‬كمخص ٿڀميٻظٌٍحس طوم‪ٚ‬‬
‫حٿڄٸخً‪ٙ‬ص حٿظِ ‪٫‬ڀْيخ أڅ ط٘خٍٹ ٳِ ىٌح حٿظڄٌّپ‪.‬‬
‫‪ْ٬ٓ - 130‬خ ٿظ‪ ٌَّ٤‬ػٸخٳش حٿڄٸخًٿش ًحٿظيرَْ ًحٗريح‪ ٩‬ٳمِ ڃئٓٔمخص حٿزلمغ ًحٿظټمٌّن‪ً ,‬طټؼْمٲ حٕن٘م‪٤‬ش‬
‫ًحص حٿٸْڄش حٿڄ‪٠‬خٳش حٿڄَطٴ‪٬‬ش ‪٫‬زَ ط٘ـْ‪ ٪‬حٿزلغ – حٿظنڄْش ًحٿنيٌ‪ ٝ‬رڄٔظٌحه‪٬ّ ،‬ڄمپ رمخٗؿَح حص‬
‫حٓطْش‪:‬‬
‫‪ ‬ط٘ممـْ‪ ٪‬كَٻممش حٿزممخكؼْن ًطْٔممَْىخ رممْن ڃوظڀممٲ ٷ‪٤‬خ‪٫‬ممخص حٿن٘ممخ‪ ١‬ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬ممخىُ ًح‪ٙ‬ؿظڄممخ‪ِ٫‬‬
‫ًڃَحٻِ حٿزلغ ؛‬
‫‪ ‬ى‪٫‬ڂ ڃيخځ حٿظٌػْمٶ ًحٿْٸ‪٨‬مش حٿظټنٌٿٌؿْمش ًن٘مَ نظمخثؾ أٗمٰخٽ حٿزلمغ‪ً ،‬حٿظ‪٬‬ـْمپ ٿيمٌح حٿٰمَ‪ٝ‬‬
‫ر‪٬‬ڄڀْممش آٍممخ ٗممزټش ڃ‪٬‬ڀٌڃخطْممش ‪٫‬خٿْممش حٿزممغ ٿظممَر‪ ٢‬ڃَحٻممِ حٿزلممغ ًحٿظټممٌّن ٳْڄممخ رْنيممخ‪ ,‬ٻڄممخ‬
‫ٓظ‪ٜ‬ڀيخ ر٘زټش حنظَنْض ًرٸٌح‪٫‬ي حٿڄ‪ْ٤٬‬خص حٿ‪٬‬ڀڄْش ًحٿظٸنْش حٿيًٿْش ؛‬
‫‪ ‬ط٘ـْ‪ ٪‬اكيحع ڃلخ‪ٟ‬ن ٿڀڄٸخً‪ٙ‬ص حٿڄزي‪٫‬ش ىحهپ ر‪ ٞ٬‬ڃئٓٔخص حٿزلغ ًحٿظټٌّن‪ ،‬ڃن ٗؤنيخ‬
‫طڄټْن حٿ‪٤‬ڀزش ًحٿزخكؼْن كڄڀش ڃ٘خٍّ‪ ٪‬ان٘خ ڃٸخً‪ٙ‬ص‪ ,‬رنخ ‪٫‬ڀَ نظمخثؾ أرلمخػيڂ‪ ,‬ڃمن حٓمظ‪٬‬ڄخٽ‬
‫حٿڄممٌحٍى حٿز٘ممَّش ٿڀڄئٓٔممش ًطـيِْحطيممخ‪ ،‬ڃممن أؿممپ طلٸْممٶ ڃ٘ممخٍّ‪٬‬يڂ‪ً ,‬طڄټْممنيڂ أّ‪٠‬ممخ ڃممن‬
‫ح‪ٓٙ‬ظٴخىس ڃن حٿڄٔخ‪٫‬يحص ًحٍٗٗخىحص حٿظِ طوٌٿيخ ىٌه حٿڄئٓٔخص‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫اٌذػبِخ اٌضبٔ‪١‬خ ػششح ‪ :‬إٔؼبػ األٔشغخ اٌش‪٠‬بض‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزشث‪١‬خ اٌجذٔ‪١‬خ اٌّذسع‪١‬خ ‪ٚ‬اٌجبِؼ‪١‬خ ‪ٚ‬األٔشغخ‬
‫اٌّ‪ٛ‬اص‪٠‬خ‬
‫‪ - 131‬ط‪٬‬ي حٿظَرْش حٿزينْمش ًحٿَّخ‪ٟ‬مْش ًحٕن٘م‪٤‬ش حٿڄيٍٓمْش حٿڄٌحُّمش ڃـمخ‪ ٙ‬كٌّْمخ ًاٿِحڃْمخ ٳمِ حٿظ‪٬‬ڀمْڂ‬
‫ح‪ٙ‬رظيحثِ ًحٗ‪٫‬يحىُ ًحٿؼخنٌُ‪ً .‬ط٘ظڄپ ‪٫‬ڀَ ىٍحٓمخص ًأن٘م‪٤‬ش طٔميڂ ٳمِ حٿنڄمٌ حٿـٔمڄِ ًحٿنٴٔمِ‬
‫ًحٿظٴظق حٿؼٸخٳِ ًحٿٴټَُ ٿڀڄظ‪٬‬ڀڂ‪.‬‬
‫طن‪٨‬ڂ حٕن٘‪٤‬ش حٿڄيٍْٓش حٿڄٌحُّش ًٳٶ ڃخ ؿخ ٳِ حٿڄخىس ‪ 40‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫طظمٌهَ حٿَّخ‪ٟ‬مش حٿزينْمش اٻٔمخد حٿڄمظ‪٬‬ڀڂ ڃيممخٍحص رينْمش ڃ‪ٜ‬ملٌرش رخٿڄ‪٬‬مخٍٱ حٿڄَطز‪٤‬مش ريمخ‪ ،‬ٷ‪ٜ‬ممي‬
‫ط‪ٌّ٬‬يه ‪٫‬ڀَ ح‪ٙ‬ىظڄخځ ر‪ٜ‬لظو‪ً ,‬رـٌىس حٿلْخس‪ً ,‬ؿ‪٬‬ڀو ٷمخىٍح ‪٫‬ڀمَ حٿظټْمٲ ڃم‪ ٪‬رْجمخص ڃوظڀٴمش ‪٣‬مٌحٽ‬
‫كْخطو‪.‬‬
‫ًٓ‪ْ٬‬خ اٿَ طلٸْٶ ىٌه حٿٰخّخص رټْٴْش ٗخڃڀش ًڃڄنيـش رؤٓ‪ٚ‬ٹ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ٻخٳش‪٬ّ ,‬خى حٿن‪ َ٨‬ٳِ‬
‫ً‪ْ٬ٟ‬ش ىٌه حٿڄخىس ًٳِ رَحڃـيخ ً‪َ٣‬ٵ طئٍّيخ ًنٌ‪ْ٫‬ش أن٘‪٤‬ظيخ ًًٿٺ ‪٫‬ڀَ حٿ٘ټپ حٿظخٿِ ‪:‬‬
‫أ ‪ -‬طل‪٨‬مممَ حٿظَرْمممش حٿزينْمممش ًحٿَّخ‪ٟ‬مممْش رمممنٴْ حٿٸْڄمممش ًح‪ٙ‬ىظڄمممخځ حٿڄڄنمممٌكْن ٿڀڄمممٌحى حٿيٍحٓمممْش‬
‫حٕهٍَ‪ً ،‬طليى ك‪ ٜٚ‬طئٍّيخ رټخڃپ حٿ‪٬‬نخّش ‪٫‬ڀَ أٓخّ طو‪ٜ‬مْ‪ ٚ‬ؿمِ ڃنيمخ ٿڀميًٍّ‬
‫حٿن‪َّ٨‬ش حٿظِ طڄټن حٿظڀڄٌْ ڃن حٻظٔخد حٿڄٴخىْڂ حٕٓخْٓش حٿڄَطز‪٤‬ش رخٿڄـخ‪ٙ‬ص حٿڄ‪َ٬‬ٳْش ٿيمٌح‬
‫حٿڄْيحڅ ؛‬
‫د ‪ -‬طليى أىيحٱ حٿظَرْش حٿزينْش ًحٿَّخ‪ْٟ‬ش ًط‪ٜ‬مخ٭ رَحڃـيمخ ًڃنخىـيمخ رټْٴْمش طَح‪٫‬مِ حٿظميٍؽ‬
‫حٿڄ‪٤‬خرٶ ٿٔن حٿڄظ‪٬‬ڀڂ‪ً ،‬ٿنڄٌه حٿـٔڄِ ًحٿنٴِٔ ًحٿ‪٬‬ٸڀِ‪ً ،‬طؤهٌ ر‪ْ٬‬ن ح‪٫ٙ‬ظزمخٍ حٿو‪ٌٜٛ‬مْش‬
‫حٿـيٌّممش ًحٿؼٸخٳْممش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش ًحٿزْجْممش ًحٿڄنخهْممش‪ً .‬طظڄلممٌٍ ىممٌه حٕىمميحٱ كممٌٽ حٻظٔممخد‬
‫حٿڄيممخٍحص ًطنڄْممش حٿٸمميٍحص حٗىٍحٻْممش ًحٿلَٻْممش حٕٓخٓممْش‪ً ،‬حٿڄ‪٬‬ممخٍٱ حٿڄظ‪٬‬ڀٸممش رڄـممخ‪ٙ‬ص‬
‫حٿ‪ٜ‬لش ًنٌ‪ْ٫‬مش حٿلْمخس ًحٿزْجمش‪ً ،‬ٻمٌح حٿڄٌحٷمٲ ًحٿٔمڀٌٻخص حٿڄَطز‪٤‬مش رؤه‪ٚ‬ٷْمخص حٿَّخ‪ٟ‬مش‪،‬‬
‫ًحٿظنخٳْ حٿَّ٘ٲ‪ً ،‬حٿٸيٍس ‪٫‬ڀَ ح‪ٓٙ‬ظٸ‪ٚ‬ٿْش ًطلــڄپ حٿڄٔئًٿْش ؛‬
‫ؽ ‪٬ّ -‬ظڄممي ٳممِ ‪٣‬ممَٵ طمميٍّْ حٿظَرْممش حٿزينْممش ًطليّممي أن٘مم‪٤‬ظيخ ‪٫‬ڀممَ حٕٿ‪٬‬ممخد حٿ‪٬‬ظْٸممش ًأن٘مم‪٤‬ش‬
‫حٿظ‪٬‬زَْ حٿـٔڄخنِ‪ً ،‬أٿ‪٬‬خد ؿڄخ‪ْ٫‬ش‪ً ،‬أن٘‪٤‬ش رخٿيٌح حٿ‪٤‬ڀٶ ؛‬
‫ى ‪ٌّ -‬ٿِ حٿڄيٌٍٓڅ حٿڄټڀٴٌڅ رظؤ‪ َْ٣‬حٿظَرْش حٿزينْش ًحٿَّخ‪ٟ‬ش حٿڄيٍْٓش ‪٫‬نخّش هخ‪ٛ‬ش ‪ٙ‬ٻظ٘خٱ‬
‫حٿظ‪ٚ‬ڃْممٌ ًًُ حٿڄممئى‪ٚ‬ص حٿڄظڄْممِس ًطممٌؿْييڂ ًط٘ممـْ‪٬‬يڂ ‪٫‬ڀممَ حٿَٷممِ ٳممِ ڃمميحٍؽ حٿز‪ٌ٤‬ٿممش‬
‫حٿَّخ‪ْٟ‬ش‪.‬‬

‫‪ - 132‬طليع ىْجخص ؿيٌّش ٿڀزلغ ًحٿظٸٌّڂ ًط‪ ٌَّ٤‬حٿظَرْمش حٿزينْمش‪ً ،‬حٿَّخ‪ٟ‬مش حٿڄيٍٓمْش ًحٿـخڃ‪ْ٬‬مش‪،‬‬
‫ًحٿَّخ‪ٟ‬ش حٿٌ‪٣‬نْش ر‪ٜ‬ٴش ‪٫‬خڃش‪ ً .‬ط‪٠‬ڂ ىٌه حٿيْجخص اٿَ ؿخنذ ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬مخص‬
‫حٿلټٌڃْش حٕهٍَ حٿڄ‪٬‬نْش (حٿ٘مزْزش ًحٿَّخ‪ٟ‬مش ًحٿ‪ٜ‬ملش ًحٿ٘مئًڅ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش ًحٿ٘مئًڅ حٿؼٸخٳْمش)‬
‫ًٻٌح ڃڄؼڀْن ‪٫‬ن حٿـڄ‪ْ٬‬مخص ًحٿـخڃ‪٬‬مخص حٿَّخ‪ٟ‬مْش‪ً ،‬حٿڄئٓٔمخص ًحص حٿ‪ٜ‬مڀش رخٿَّخ‪ٟ‬مش ًحٿ‪ٜ‬ملش‪,‬‬
‫ًحٿ٘و‪ْٜ‬خص ًحص حٿيًٍ حٿَّخ‪ ِٟ‬حٿزــخٍُ ‪٫‬ـــڀَ حٿڄٔمظٌٍ حٿمٌ‪٣‬نِ ًحٿـيمٌُ‪ً .‬طلميى ڃيمخځ ىمٌه‬
‫حٿڄئٓٔــش ٳِ ‪:‬‬
‫‪ ‬حٿٸْمممخځ رؤرلمممخع ن‪َّ٨‬مممش ًط‪٤‬زْٸْمممش‪ ,‬ڃينْمممش ًطٸنْمممش‪ ،‬طيممميٱ اٿمممَ ڃ‪َ٬‬ٳمممش حٿڄٌح‪ٛ‬مممٴخص حٿنٴٔمممْش‬
‫ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مممش ًحٿزٌْٿٌؿْمممش ٿٖ‪٣‬ٴمممخٽ حٿڄظڄيٍٓمممْن‪ً ,‬انظمممخؽ ڃٸمممخّْْ ًأىًحص ٿظٸمممٌّڂ حٿٸممميٍحص‬
‫‪41‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫حٿَّخ‪ٟ‬ممْش ٿمميٍ حٿنخٗممجش‪ً ,‬حٻظ٘ممخٱ حٿڄٌحىممذ‪ً ,‬ط‪٤‬ممٌَّ رممَحڃؾ حٿيٍحٓممش ًحٿظمميٍّذ ٳممِ ڃوظڀممٲ‬
‫حٿظو‪ٜٜ‬خص حٿَّخ‪ْٟ‬ش‪ً ,‬انظخؽ ڃ‪ْ٬‬نخص ىّيحٻظْټْش ٿڀڄيٍْٓن ًحٿڄيٍرْن حٿَّخ‪ْْٟ‬ن ؛‬
‫‪ ‬طٸيّڂ ح‪ٓٙ‬ظ٘خٍس حٿيخىٳش اٿَ كپ حٿڄ٘خٻپ حٿنخؿڄش ‪٫‬ن ڃڄخٍٓش حٿظَرْش حٿزينْمش ًحٿَّخ‪ٟ‬مش‪ ,‬ٿٴخثميس‬
‫ڃئٓٔخص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًحٿـڄ‪ْ٬‬خص ًحٿـخڃ‪٬‬خص حٿَّخ‪ْٟ‬ش ؛‬
‫‪ ‬طٸمممٌّڂ ڃټظٔمممزخص حٿمممظ‪٬‬ڀڂ حٿَّخ‪ٟ‬مممِ ًحٿزمممَحڃؾ ًحٿڄئٓٔمممخص‪ًًٟ ,‬ممم‪ ٪‬رمممَحڃؾ ًحٓمممظَحطْـْخص‬
‫رْيحٯٌؿْش ؿيّيس ؛‬
‫‪ ‬حٿٔمميَ ‪٫‬ڀممَ اكمميحع ڃَٻزممخص ٿڀَّخ‪ٟ‬ممش ‪٫‬ڀممَ حٿ‪ٜ‬مم‪ْ٬‬ي حٿـيممٌُ طٔممظ‪٬‬ڄپ ڃممن ٿمميڅ حٿڄئٓٔممخص‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڄْممش‪ ،‬رڄممخ ٳممِ ًٿممٺ حٿـخڃ‪٬‬ممش‪ً ،‬ؿڄ‪ْ٬‬ممخص حٿ٘ممزخد‪ً ,‬ط٘ممَٱ ‪٫‬ڀممَ طمميرَْىخ ىْجممش ڃظ‪٬‬مميىس‬
‫ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص‪ ،‬طظټٌڅ ڃن ًًُ حٿوزَس ٳِ ڃْيحڅ حٿظَرْش ًحٿَّخ‪ٟ‬ش ًحٿظيرَْ ًحٿ‪٬‬ڄپ حٿـڄ‪٬‬مٌُ‬
‫؛‬
‫‪ ‬حٗٓيخځ ٳِ طټٌّن حٕ‪ َ٣‬حٿَّخ‪ْٟ‬ش ڃن ڃټٌنْن ًڃيٍرْن ًكټمخځ‪ً ,‬حٿ‪٬‬ڄمپ ‪٫‬ڀمَ ً‪ٟ‬م‪ً ٪‬كميحص‬
‫‪ٓٙ‬ظټڄخٽ حٿظټٌّن ًحٿوزَس ٿٴخثيس حٕ‪ً َ٣‬حٿڄئٓٔخص حٿظِ ط‪٬‬زَ ‪٫‬ن ٍٯزظيخ ٳِ ًٿٺ‪.‬‬

‫اٌّجبي اٌشاثغ ‪ :‬اٌّ‪ٛ‬اسد اٌجشش‪٠‬خ‬
‫اٌذػبِخ اٌضبٌضخ ػششح ‪ :‬دفض اٌّ‪ٛ‬اسد اٌجشش‪٠‬خ‪ٚ ,‬إرمبْ رى‪ٕٙ٠ٛ‬ب‪ٚ ,‬رذغ‪ ٓ١‬ظش‪ٚ‬‬
‫ِمب‪١٠‬ظ اٌز‪ٛ‬ظ‪١‬ف ‪ٚ‬اٌزم‪ٚ ُ٠ٛ‬اٌزشل‪١‬خ‬

‫ػٍّ‪ٙ‬ب‪ِٚ ,‬شاجؼخ‬

‫‪ - 133‬اڅ طـيّي حٿڄيٍٓش ٍىْن رـٌىس ‪٫‬ڄپ حٿڄيٍْٓن ًاه‪ٛٚ‬يڂ ًحٿظِحڃيڂ‪ًّ .‬ٸ‪ٜ‬ي رخٿـٌىس‪ ,‬حٿظټٌّن‬
‫حٕٓخٓممِ حٿَٳْمم‪ً ٪‬حٿظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ حٿٴ‪٬‬ممخٽ ًحٿڄٔممظيّڂ‪ً ,‬حٿٌٓممخثپ حٿزْيحٯٌؿْممش حٿڄ‪ٚ‬ثڄممش‪ً ,‬حٿظٸممٌّڂ‬
‫حٿيٷْٶ ٿٖىح حٿزْيحٯٌؿِ‪.‬‬
‫ًّٸظ‪٠‬ممِ حٿظممِحځ حٿڄيٍٓممْن رٴلممٌٍ ىممٌح حٿڄْؼممخٵ حكظ‪٠‬ممخنيڂ ٿڀڄيڄممش حٿظَرٌّممش ٻخهظْممخٍ ًح‪ً ٩‬ٿممْْ‬
‫ٻڄينش ‪٫‬خىّش‪ ,‬ٻڄخ ّٸظ‪ ِ٠‬كٴمِىڂ ًطْٔمَْ ‪٧‬مًَٱ ڃنخٓمزش ٿنيٌ‪ٟ‬ميڂ رڄيمخڃيڂ ‪٫‬ڀمَ أكٔمن ًؿمو‪,‬‬
‫ًٓن ٷخنٌڅ ‪٫‬خىٽ ّ‪ٚ‬ثڂ ڃينظيڂ‪.‬‬
‫ٳِ ا‪٣‬خٍ ط‪٤‬زْٶ ڃٌحى ىٌح حٿڄْؼخٵ ّظ‪ْ٬‬ن ا‪٫‬خىس حٿن‪ َ٨‬ٳِ ڃوظڀٲ حٿـٌحنذ حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رخٿظټٌّن ًحٿلٴِ‬
‫ًحٿظٸٌّڂ ٿټپ ڃټٌنخص حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش حٿ‪٬‬خڃڀش رٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫اٌزى‪ ٓ٠ٛ‬األعبع‪ٌٍّ ٟ‬ذسع‪ٚ ٓ١‬اٌّششف‪ ٓ١‬اٌزشث‪ٚ ٓ١٠ٛ‬ر‪ٛ‬ظ‪١‬ف‪ُٙ‬‬

‫‪– 134‬طٌكي ‪٫‬ڀَ حٿڄٔمظٌٍ حٿـيمٌُ ڃوظڀمٲ ڃئٓٔمخص ا‪٫‬ميحى أ‪٣‬مَ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ،‬ٻڄمخ ّمظڂ ٍر‪٤‬يمخ‬
‫رخٿـخڃ‪٬‬ممش ‪٣‬زٸممخ ٿڀڄممخىطْن ‪ 42‬ؽ ً ‪ 77‬أ‪٫‬مم‪ٚ‬ه ڃممن ىممٌح حٿڄْؼممخٵ‪ًً ،‬ٿممٺ رْٰممش ط‪٬‬زجممش ٻممپ حٗڃټخنممخص‬
‫حٿڄظخكش ڃن أؿپ رڀٌ٭ حٕىيحٱ حٓطْش ‪:‬‬
‫‪42‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫‪‬‬

‫طڄټمممْن حٿڄيٍٓمممْن ًحٿڄ٘مممَٳْن حٿظَرمممٌّْن ًحٿڄمممٌؿيْن ًحٗىحٍّمممْن ڃمممن طټمممٌّن ڃظمممْن‪ ،‬ٷزمممپ‬
‫حٓممظ‪ٚ‬ڃيڂ ٿڄيممخڃيڂ‪ًً ،‬ٿممٺ ًٳممٶ أىمميحٱ ًڃمميى ُڃنْممش ًن‪٨‬ممخځ ٿڀظټممٌّن ًحٿظمميٍّذ ّممظڂ طليّمميىخ‬
‫رخنظ‪٨‬خځ ‪٫‬ڀَ ‪ ٌٟ‬حٿظ‪ٌٍ٤‬حص حٿظَرٌّش ًحٿظٸٌّڂ حٿزْيحٯٌؿِ ؛‬

‫‪‬‬

‫طممي‪ْ٫‬ڂ حٿزلممغ حٿظَرممٌُ ٳممِ ؿڄْمم‪ ٪‬ڃْخىّنممو ًطٔمموَْه ‪٫‬ڀممَ ؿڄْمم‪ ٪‬حٿڄٔممظٌّخص‪ ,‬ٿويڃممش ؿممٌىس‬
‫حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ،‬ڃن كْغ حٕىيحٱ ًحٿڄلظٌّخص ًحٿڄنخىؾ ًحٿٌٓخثپ حٿظ‪٬‬ڀْڄْش ؛‬
‫طن‪ْ٨‬ڂ ىًٍحص حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ‪٣‬زٸخ ٿڀڄخىس ‪ 136‬أٓٴڀو‪.‬‬

‫‪‬‬

‫‪- 135‬أ ‪ّٔ -‬ممڄق رڄِحًٿممش ڃيڄممش ڃممَد أً ڃمميٍّ ٿڄممن طممٌحٳَص ٳْممو حٿ٘ممًَ‪ ١‬حٿظممِ طلمميىىخ حٿٔممڀ‪٤‬خص‬
‫حٿڄَ٘ٳش ‪٫‬ڀَ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪ًَّ ،‬ح‪٫‬مَ ٳمِ طليّمي ا‪٣‬مخٍحص طٌ‪ْ٧‬مٲ حٿڄميٍّ ڃزميأ حٿلٴمخ‪٫ ٥‬ڀمَ‬
‫ؿٌىس حٿظؤ‪ َْ٣‬ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄٔظٌّخص‪ًّ .‬ظڂ طنٌّ‪ ٪‬أً‪ٟ‬خ‪ ٩‬حٿڄيٍْٓن حٿـيى ڃمن حٓڅ ٳ‪ٜ‬مخ‪٫‬يح رڄمخ ٳمِ‬
‫ًٿٺ حٿڀـٌ اٿَ حٿظ‪٬‬خٷي ‪٫‬ڀمَ ڃميى ُڃنْمش طيٍّـْمش ٷخرڀمش ٿڀظـيّمي‪٫ ,‬ڀمَ ‪ٛ‬م‪ْ٬‬ي حٿڄئٓٔمخص ًحٕٷمخٿْڂ‬
‫ًحٿـيخص‪ً ,‬ٳٶ حٿٸٌحنْن حٿـخٍُ ريخ حٿ‪٬‬ڄپ ؛‬
‫د ‪ -‬طٸٌځ حٿٔڀ‪٤‬ش حٿٌ‪٣‬نْش حٿڄَ٘ٳش ‪٫‬ڀمَ ٷ‪٤‬مخ‪ ٩‬حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬ط‪٤‬زْٸمخ ٿڄٸظ‪٠‬مْخص ىمٌح حٿڄْؼمخٵ‪,‬‬
‫رب‪٫‬خىس ىْټڀش ىْجش حٿڄَ٘ٳْن حٿظَرٌّْن ًطن‪ْ٨‬ڄيخ ًًٿٺ ‪:‬‬
‫‪ ‬رظيٷْٶ ڃ‪٬‬خَّْ ح‪ٙ‬ٿظلخٵ رڄَحٻِ حٿظټٌّن ًڃ‪٬‬خَّْ حٿظوَؽ ڃنيخ ؛‬
‫‪ ‬رظ‪ ِِّ٬‬حٿظټٌّن حٕٓخِٓ ًطن‪٨‬مْڂ ىًٍحص حٿظټمٌّن حٿڄٔمظڄَ ٿـ‪٬‬ڀيمڂ أٷميٍ ‪٫‬ڀمَ حٿڄٔمظڀِڃخص‬
‫حٿڄ‪َ٬‬ٳْش ًحٿټٴخّخص حٿزْيحٯٌؿْش ًحٿظٌح‪ٛ‬ڀْش حٿظِ طظ‪٤‬ڀزيخ ڃيخڃيڂ ؛‬
‫‪ ‬رظن‪ْ٨‬ڂ ‪٫‬ڄڀيڂ ر٘ټپ ڃَڅ‪٠ّ ,‬ڄن ح‪ٓٙ‬ظٸ‪ٚ‬ٿْش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿڄڄخٍٓش حٿظٸمٌّڂ حٿٴ‪٬‬مخٽ ًحٿٔمَّ‪,٪‬‬
‫ًاٷَحٍ أٓڀٌد طٌُّ‪ ٪‬حٕ‪٫‬ڄخٽ ًح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص ‪٫‬ڀَ أْٓ ٗٴخٳش ًڃ‪٬‬خَّْ ًح‪ٟ‬لش ًڃ‪٬‬ڀنش ؛‬
‫‪ ‬رظـيّي حٿ‪ٚ٬‬ٷش ڃ‪ ٪‬حٿڄيٍْٓن ٿـ‪٬‬ڀيخ أٷَد اٿَ حَٗٗحٱ ًحٿظؤ‪ َْ٣‬حٿظ‪٬‬خًنِ ًحٿظٌح‪ٛ‬ڀِ‪.‬‬
‫اٌزى‪ ٓ٠ٛ‬اٌّغزّش ٌ‪١ٙ‬ئخ اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬

‫‪ –136‬طٔظٴْي أ‪ َ٣‬حٿظَرْش ًحٿظټ ٌّن‪٫ ،‬ڀَ حهظ‪ٚ‬ٱ ڃيخڃيمخ أً حٿڄٔمظٌٍ حٿمٌُ طمِحًٽ ٳْمو‪ ،‬ڃمن نمٌ‪ْ٫‬ن‬
‫ڃن حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ًا‪٫‬خىس حٿظؤىْپ ‪:‬‬
‫‪ ‬ك‪ٜ‬مم‪ٓ ٚ‬ممنٌّش ٷ‪ٜ‬ممَْس ٿظلٔممْن حٿټٴخّممخص ًحٿَٳمم‪ ٪‬ڃممن ڃٔممظٌحىخ‪ ,‬ڃمميطيخ ػ‪ٚ‬ػممٌڅ ٓممخ‪٫‬ش ّممظڂ‬
‫طٌُّ‪٬‬يخ ريٷش ؛‬
‫‪‬‬

‫ك‪٫ٗ ٜٚ‬خىس حٿظؤىْپ ر‪ٜ‬ٴش ڃ‪٬‬ڄٸش طن‪٨‬ڂ ‪٫‬ڀَ حٕٷپ ڃَس ٻپ ػ‪ٚ‬ع ٓنٌحص‪.‬‬

‫طن‪٨‬ڂ ىًٍح ص حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ‪٫‬ڀَ أٓمخّ حٕىميحٱ حٿڄ‪ٚ‬ثڄمش ٿڀڄٔمظـيحص حٿظ‪٬‬ڀْڄْمش ًحٿزْيحٯٌؿْمش‪،‬‬
‫ًٳِ ‪ ٌٟ‬حٿيٍحٓش حٿظلڀْڀْمش ٿلخؿمخص حٿٴجمخص حٿڄٔمظييٳش‪ً ،‬آٍح حٿ٘مَٻخ ًڃٸظَكمخطيڂ رو‪ٜ‬مٌ‪ٙ‬‬
‫حٿ‪٬‬ڄڀْش حٿظَرٌّش ڃن آرخ ًأًٿْخ ًًًُ حٿوزَس ٳِ حٿظَرْش ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خى ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ً ٩‬حٿؼٸخٳش‪.‬‬
‫ًطٸمممخځ ىًٍح ص حٿظټمممٌّن حٿڄٔمممظڄَ ٳمممِ ڃَحٻمممِ ٷَّزمممش ڃمممن حٿڄٔمممظٴْيّن ًًٿمممٺ رخٓمممظٰ‪ٚ‬ٽ حٿزنخّمممخص‬
‫ًحٿظـيِْحص حٿظَرٌّش ًحٿظټٌّنْش حٿٸخثڄش‪ ،‬ٳِ حٿٴظَحص حٿڄنخٓزش‪ ،‬هخٍؽ أًٷخص حٿيٍحٓش‪.‬‬
‫اٌزم‪ٚ ُ٠ٛ‬اٌزشل‪١‬خ‬

‫‪٬ّ – 137‬ظڄي ٳِ طَٷْش أ‪٠٫‬خ ىْجش حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن ًڃټخٳمؤطيڂ ‪٫‬ڀمَ ڃزميا حٿڄَىًىّمش حٿظَرٌّمش‪ ,‬ٻڄمخ‬
‫ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪٫ -‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ‪ ,‬طٸٌځ حٿـخڃ‪٬‬خص رٌ‪ ٪ٟ‬ڃ‪٬‬خَّْ حٿظٸٌّڂ ً‪َ٣‬ٷو ؛‬
‫د ‪ -‬رخٿنٔزش ٿڄٔظٌّخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٕهٍَ ّظڂ ح‪٫ٙ‬ظڄخى ‪٫‬ڀَ حٿڄزخىة حٿظخٿْش ‪:‬‬

‫‪43‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ ‬اٷَحٍ ن‪٨‬خځ كٸْٸِ ٿڀلٴِ ًحٿظَٷْش‪٬ّ ,‬ظڄي ڃ‪٬‬خَّْ ىٷْٸش ًٗٴخٳش ًًحص ڃ‪ٜ‬يحٷْش‪ّ ,‬ظڂ ‪ٟ‬ز‪٤‬يخ‬
‫ڃمم‪ ٪‬حٿٴَٷممخ ح‪ٙ‬ؿظڄ مخ‪ْْ٫‬ن حٿڄ‪٬‬نْممْن رممٌٿٺ‪٫ ,‬ڀممَ أٓممخّ ح‪٫‬ظڄممخى حٿظٸممٌّڂ حٿظَرممٌُ ڃممن ٿمميڅ‬
‫حٿڄَ٘ٳْن حٿظَرٌّْن ًحٓظ٘خٍس ڃـڀْ طيرَْ حٿڄئٓٔش‪ ,‬حٿڄليع رڄٌؿذ حٿڄخىس ‪ 149‬د ڃن‬
‫حٿڄْؼخٵ ؛‬
‫‪ ‬حكظٔممخد نظممخثؾ حٿڄ‪٬‬نْممْن رممخٕڃَ ٳممِ ىًٍحص حٿظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ حٿظممِ حٓممظٴخىًح ڃنيممخ ًٻممٌح‬
‫اريح‪٫‬خطيڂ حٿڄَطز‪٤‬ش ڃزخَٗس رخٿظيٍّْ أً رخٕن٘‪٤‬ش حٿڄيٍْٓش حٿڄٌحُّش‪.‬‬
‫دفض ٘‪١‬ئخ اٌزؼٍ‪ٚ ُ١‬اٌزلع‪١‬ش ف‪ِ ٟ‬خزٍف األعالن‬

‫‪ّ - 138‬ممظڂ كٴممِ ؿڄْمم‪ ٪‬حٕ‪٣‬ممَ حٿظَرٌّممش ًحٿظيرَّْممش رخ‪٫ٙ‬ظڄممخى ‪٫‬ڀممَ ٍٻممخثِ ػ‪ٚ‬ػممش ‪ :‬طلٔممْن حٿٌ‪ٟ‬مم‪ْ٬‬ش‬
‫ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش ٿڀڄيٍٓممْن‪ً ,‬ح‪٫ٙ‬ظممَحٱ رخٓممظلٸخٷخطيڂ‪ً ,‬ڃَحؿ‪٬‬ممش حٿٸممٌحنْن حٿڄظ‪٬‬ڀٸممش رڄوظڀممٲ ڃَحطممذ‬
‫ڃٌ‪٧‬ٴِ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫أ ‪ -‬طٸممٌځ ٓممڀ‪٤‬خص حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن حرظمميح ڃممن حٿٔممنش حٿيٍحٓممْش ‪ 2001-2000‬رظ‪٬‬زجممش حٿڄممٌحٍى‬
‫ًحٿٌٓخثپ حٿ‪ُٚ‬ڃش‪ ،‬رڄخ ٳِ ًٿٺ طو‪ ْٜٚ‬نٔزش ڃخثٌّش ٷخٍس ڃمن ڃِْحنْمش حٿظٔمَْْ‪ً ،‬ٻمٌح ك٘مي‬
‫‪٣‬خٷخص حٿظن‪ْ٨‬ڂ ًحٿظيرَْ حٿٴ‪٬‬خٿش‪ ،‬ٿظلٸْٶ ني‪٠‬ش ٳٌٍّش ًٗخڃڀش ٿٖ‪٫‬ڄخٽ ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬مش ٳمِ ٷ‪٤‬مخ‪٩‬‬
‫حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪٫ ,‬ڀَ حڃظميحى حٿظمَحد حٿمٌ‪٣‬نِ ربٓميخځ ٻمپ حٿ٘مَٻخ ح‪ٙ‬ؿظڄمخ‪ْْ٫‬ن‪ ,‬ڃمن هم‪ٚ‬ٽ‬
‫ا‪ٛ‬مم‪ٚ‬ف حٿيْخٻممپ ًحٕن‪٨‬ڄممش ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش حٿٸخثڄممش ًطٴ‪ْ٬‬ڀيممخ‪ ,‬أً اكمميحع ىْخٻممپ ڃ‪ٚ‬ثڄممش ًٳ‪٬‬خٿممش‪.‬‬
‫ًّظٌهَ ڃن ىٌه حٿظ‪٬‬زجش طلٸْٶ حٿٰخّخص ًحٕىيحٱ حٓطْش ‪:‬‬
‫‪ ‬طڄټْن حٿڄيٍٓمْن ًحٗىحٍّمْن ڃمن حٷظنمخ ڃٔمخٻنيڂ رټمپ حٿظٔميْ‪ٚ‬ص حٿڄڄټنمش‪ ،‬رڄمخ ٳْيمخ طْٔمَْ‬
‫حٿظممٌٳَْ ڃممن أؿممپ حٿٔممټن‪ً ,‬حٿل‪ٜ‬ممٌٽ ‪٫‬ڀممَ حٿٸممًَ‪ ٝ‬ر٘ممًَ‪ ١‬طٴ‪٠‬ممْڀْش رڄٔممخ‪٫‬يس حٿيًٿممش‬
‫ًح‪٫‬ظڄخىح ‪٫‬ڀَ ًٍف حٿظ‪٠‬خڃن ًحٿظآٍُ ًحٿظ‪٬‬خًڅ ‪٫‬ڀَ ن‪٤‬خٵ حَٕٓس حٿظ‪٬‬ڀْڄْش رَڃظيخ؛‬
‫‪ ‬طڄظْ‪ ٪‬أَٓس حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رظٰ‪ْ٤‬ش ‪ٛ‬لْش طټڄْڀْش ٳ‪٬‬خٿش‪ ,‬ڃ‪ ٪‬طٴ‪ْ٬‬پ حٿيْجخص حٿڄيرَس ٿيخ؛‬
‫‪ ‬طڄظْ‪ ٪‬أَٓس حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رن‪٨‬خځ ٿڀظؤڃْن ‪٫‬ڀَ حٿلْخس (ڃنق حٿ‪ِ٬‬ح ) ًرن‪٨‬خځ ٿڀظٸخ‪٫‬ي حٿظټڄْڀِ‬
‫؛‬
‫‪ ‬ڃَح‪٫‬مممخس حٿ‪٨‬مممًَٱ حٿوخ‪ٛ‬مممش ٿٖ‪٣‬مممَ حٿظَرٌّمممش حٿ‪٬‬خڃڀمممش رخٿٌٓممم‪ ٢‬حٿٸمممًَُ رظمممٌٳَْ حٿ٘مممًَ‪١‬‬
‫حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿ‪٬‬ڄڀيڂ ًكٴِىڂ رڄنق ط‪٠ٌّ٬‬خص هخ‪ٛ‬ش ؛‬
‫‪ ‬طن‪ْ٨‬ڂ حٿڄئحٍُس ًحٿ‪٬‬مِح حٿڄئٓٔمِ ًحٿظ‪٤‬مٌ‪ ِ٫‬ڃمن ٿميڅ آرمخ حٿظ‪ٚ‬ڃْمٌ أً أًٿْمخثيڂ ًحٿمِڃ‪ٚ‬‬
‫ًحٿَ٘ٻخ ٕ‪٠٫‬خ حَٕٓس حٿظ‪٬‬ڀْڄْش ؛‬
‫‪ ‬ڃنق حٿڄٔخ‪٫‬يحص حٿڄخىّش ًحٿڄ‪٬‬نٌّش ٿـڄ‪ْ٬‬خص حٿڄيٍْٓن ًحٗىحٍّْن‪ ،‬ڃن أؿپ طن‪ْ٨‬ڂ ٻپ ن٘خ‪١‬‬
‫‪٫‬ڀڄممِ أً ػٸممخٳِ أً ٍّخ‪ٟ‬ممِ ڃٴْممي‪ً ،‬انظممخؽ حٿڄئٿٴممخص حٿظَرٌّممش ًن٘ممَىخ‪ً ،‬حٿٸْممخځ رممخٿَك‪ٚ‬ص‬
‫حٿيٍحٓممْش ًح‪ٓٙ‬ممظ‪ْ٫ٚ٤‬ش‪ً ،‬اٷخڃممش حٕن٘مم‪٤‬ش حٿظَٳْيْممش ًح‪ٛٙ‬مم‪ْ٤‬خٱ ًحٿظوْممْڂ‪ ،‬رڄممخ ٳممِ ًٿممٺ‬
‫حٓظ‪٬‬ڄخٽ حٿڄَحٳٶ حٿڄيٍْٓش ًحٿيحهڀْخص ًحٕكْخ حٿـخڃ‪ْ٬‬ش ه‪ٚ‬ٽ حٿ‪٤٬‬پ ؛‬
‫‪ ‬ط٘ـْ‪ ٪‬ن‪٨‬خځ اَّحى ٿڀظَرْش‪ ،‬ٿ‪ٜ‬خٿق أرنخ حٿڄٌ‪٧‬ٴْن ًحٿ‪٬‬خڃڀْن رٸ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫د ‪ -‬طلميع أًٓمڄش ٿ‪ٓٚ‬ممظلٸخٵ‪ً ,‬طٸمخځ كٴمم‪ٚ‬ص ٍٓمڄْش ٓممنٌّش ‪٫‬ڀمَ حٿڄٔممظٌٍ حٿمٌ‪٣‬نِ ًحٿـيممٌُ‬
‫ًحٿڄلڀِ‪ ,‬ٿظټَّڂ حٿڄَرْن ًحٿڄيٍْٓن حٿٌّن طڄًِْح ٳِ ڃيڄظيڂ‪ ,‬رنمخ ‪٫‬ڀمَ طٸمٌّڂ ڃٌ‪ٟ‬مٌ‪ِ٫‬‬
‫ّو‪٠‬مم‪ ٪‬ٿڄٔمم‪َ٤‬س ٗممٴخٳش‪ًَّ ,‬طټممِ أٓخٓممخ ‪٫‬ڀممَ ڃٸممخّْْ طظ‪٬‬ڀممٶ رظٴممخنْيڂ ٳممِ حٿ‪٬‬ڄممپ‪ً ,‬رظٴممٌٵ‬
‫ط‪ٚ‬ڃممٌطيڂ ًٍ‪ٟ‬ممخ حٿ٘ممَٻخ حٿظَرممٌّْن ‪٫‬ممن كٔممن أىحثيممڂ‪ًّ .‬ڄټممن أّ‪٠‬ممخ‪٫ ,‬ڀممَ أٓممخّ نٴممْ‬
‫حٿڄٸخّْْ‪ ,‬ڃنق ڃټخٳآص ٿڀڄيٍْٓن حٿڄظڄِّْن ‪٫‬ڀَ ٗټپ ىيحّخ ‪ْ٫‬نْش ًحص ٳخثيس ‪٫‬ڀڄْش ًڃينْش‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ؽ ‪ّ -‬نزِٰ ڃ‪ ٚ‬ڃش ڃوظڀٲ حٿٸٌحنْن حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رڄٌ‪٧‬ٴِ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن كظَ طؤهمٌ ر‪٬‬مْن ح‪٫ٙ‬ظزمخٍ‬
‫ه‪ٌْٜٛ‬خص ٻپ ٳجش ًكٸٌٷيخ ًًحؿزخطيخ‪ًّ .‬مظڂ آٍمخ ڃٔمظڀِڃخص طَٗمْي حٓمظ‪٬‬ڄخٽ حٿٌٓمخثپ‬
‫حٿڄظٌحٳَس ًحٿظ‪٬‬زجش حٿ‪ًٍَّ٠‬ش ٿڀڄيٍْٓن ڃن أؿپ ط‪٤‬زْٶ ٓمَّ‪ً ٪‬ڃظنخٓمٶ ٿڄوظڀمٲ حٿ‪٬‬ڄڀْمخص‬
‫حٿڄن‪٫ ٌٜٙ‬ڀْيخ ٳِ ىٌح حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌشاثؼخ ػششح ‪ :‬رذغ‪ ٓ١‬اٌظش‪ ٚ‬اٌّبد‪٠‬خ ‪ٚ‬االجزّبػ‪١‬خ ٌٍّزؼٍّ‪ٚ ٓ١‬اٌؼٕب‪٠‬خ ثبألشخبص ر‪ٞٚ‬‬
‫اٌذبجبد اٌخبطخ‬
‫رذغ‪ ٓ١‬اٌظش‪ٚ‬‬

‫اٌّبد‪٠‬خ ‪ٚ‬االجزّبػ‪١‬خ ٌٍّزؼٍّ‪ٓ١‬‬

‫‪ - 139‬طظڂ ا‪٫‬خىس ىْټڀش حٿڄ‪٤‬خ‪٫‬ڂ حٿڄيٍْٓش ًطيرَْىخ ‪٫‬ڀَ أْٓ ‪ٙ‬ڃَٻِّش‪ ،‬ڃ‪ ٪‬اَٗحٹ حٿٴَٷمخ ‪ً ،‬هخ‪ٛ‬مش‬
‫ڃنيڂ حٓرخ ًحًٕٿْخ ًحٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ٳِ حٿزَڃـمش ًحٿڄَحٷزمش‪ ،‬رلْمغ طمٌٳَ ىمٌه حٿڄ‪٤‬مخ‪٫‬ڂ ًؿزمخص ٯٌحثْمش‬
‫ٓڀْڄش ‪٫‬ڀَ أًٓ‪ ٪‬ن‪٤‬خٵ‪ ،‬ه‪ٌٜٛ‬خ ٳِ حٿٌٓ‪ ٢‬حٿٸًَُ‪.‬‬
‫ًط‪٬‬ڄپ ڃـخٿْ طيرَْ ح ٿڄئٓٔخص ‪٫‬ڀَ ح‪ٓٙ‬ظٴخىس ڃمن حٗڃټخنمخص حٿڄظمٌحٳَس ٳمِ ‪٫‬مْن حٿڄټمخڅ ٿڀظڄمٌّن‬
‫ًحٿ‪٤‬يِ ًحٿظٌُّ‪ ٪‬ٳِ أكٔن ًَٗ‪ ١‬حٿن‪٨‬خٳش ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خى ًحٿن‪٨‬خځ ًحٿ٘ٴخٳْش‪.‬‬
‫‪– 140‬طلممَ‪ ٙ‬ٻممپ ڃيٍٓممش ا‪٫‬يحىّممش طٔممظٸزپ حٿظ‪ٚ‬ڃْممٌ ڃممن حٿٌٓمم‪ ٢‬حٿٸممًَُ ‪٫‬ڀممَ أڅ طظممٌحٳَ ٿيممخ ىحهڀْممش‬
‫طٔممظٌٳِ ٻممپ ٗممًَ‪ ١‬حٿ‪ٜ‬مملش ًحٿَحكممش ًحٿڄَحؿ‪٬‬ممش‪ًّ٘ .‬ممخٍٹ ٳممِ حٗٗممَحٱ ‪٫‬ڀممَ كٔممن طٔممَْْ‬
‫حٿيحهڀْخص ڃـڀْ طيرَْ حٿڄئٓٔش‪ ،‬حٿڄليع رڄٌؿذ حٿڄخىس ‪ 149‬د ڃن حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫‪ – 141‬طليع ؿيٌّخ‪٫ً ،‬ڀَ ‪ْ٬ٛ‬ي ٻپ ؿخڃ‪٬‬مش‪ ،‬ىْجمش ًحص حٓمظٸ‪ٚ‬ٽ ًحطمِ ٳمِ حٿظميرَْ حٿڄمخٿِ ًحٗىحٍُ‪،‬‬
‫طنخ‪ ١‬ريخ ڃٔئًٿْش حٿظَْْٔ ًطليّغ حٕكْمخ ًحٿڄ‪٤‬مخ‪٫‬ڂ ًحٿڄٸخ‪ٛ‬مٲ حٿـخڃ‪ْ٬‬مش ًطٌٓمْ‪٬‬يخ أً اكميحػيخ‬
‫ًطـيِْىخ‪ً ،‬ٳٶ ڃ‪٬‬خَّْ حٿـٌىس ًحٿظن‪ْ٨‬ڂ ًح‪ٓٙ‬ظٸزخٽ ًحٿڄلخٓزش حٕٻؼَ ڃٔمخَّس ٿڀ‪ٜ٬‬مَ ًٿلخؿْمخص‬
‫حٕٓخطٌس ًحٿ‪٤‬ڀزش‪ .‬ٻڄخ ط‪٬‬ظڄي ٳِ حٌّٗح رخٕكْخ حٿـخڃ‪ْ٬‬ش‪ ،‬ٷٌح‪٫‬ي ٗٴخٳش ً‪٫‬خىٿش‪ ،‬طَح‪ ِ٫‬ح‪ٓٙ‬ظلٸخٵ‬
‫ًحٿلخؿش حٿڄٌ‪ْ٫ٌٟ‬ش ىًڅ ٯَْىڄخ‪ًّ .‬ظڂ طڄٌّپ ىٌه حٿويڃخص رمؤىح حٿڄٔمظٴْيّن ًرمي‪٫‬ڂ ڃمن حٿيًٿمش‬
‫ڃظٴخً‪٫ ٝ‬ڀْو رْنيخ ًرْن حٿـخڃ‪٬‬خص‪.‬‬
‫ًطٔ‪ َ٬‬ىٌه حٿيْجخص ٻٌٿٺ ٗكيحع أن‪٨‬ڄش ڃـيمِس ٿڀنٸمپ حٿـمخڃ‪ ِ٬‬رمْن ڃوظڀمٲ حٿڄَحٳمٶ حٿظمِ ّظمَىى‬
‫‪٫‬ڀْيخ حٕٓخطٌس ًحٿ‪٤‬ڀزش‪٫ ،‬ڀَ نلٌ ّٔڄق رخٷظ‪ٜ‬خى حٿٌٷض ًحٿظټخٿْٲ حٿظِ ّظلڄڀٌنيخ‪.‬‬
‫اٌؼٕب‪٠‬خ ثبألشخبص ر‪ ٞٚ‬اٌذبجبد اٌخبطخ‬

‫‪ْ٫ٍ– 142‬ممخ ٿلممٶ حٕٗمموخ‪ ٙ‬حٿڄ‪٬‬ممٌٷْن‪ ,‬أً حٿممٌّن ٌّحؿيممٌڅ ‪ٛ‬مم‪ٌ٬‬رخص ؿٔممڄْش أً نٴٔممْش أً ڃ‪َ٬‬ٳْممش‬
‫هخ‪ٛ‬ش‪ ,‬ٳِ حٿظڄظ‪ ٪‬رخٿي‪٫‬ڂ حٿم‪ُٚ‬ځ ٿظو‪ْ٤‬يمخ‪ ,‬ط‪٬‬ڄمپ ٓمڀ‪٤‬خص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪٫ ،‬ڀمَ حڃظميحى حٿ‪٘٬‬مَّش‬
‫حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‪٫ ،‬ڀَ طـيِْ حٿڄئٓٔخص رڄڄَحص ًڃَحٳٶ ڃ‪ٚ‬ثڄش ًً‪ٟ‬م‪ ٪‬رمَحڃؾ ڃټْٴمش‬
‫ًطًِّميىخ رممؤ‪ َ٣‬هخ‪ٛ‬ممش ٿظْٔمَْ حنمميڃخؽ حٕٗمموخ‪ ٙ‬حٿڄ‪٬‬نْمْن ٳممِ حٿلْممخس حٿيٍحٓمْش‪ً ،‬ر‪٬‬ممي ًٿممٺ ٳممِ‬
‫حٿلْخس حٿ‪٬‬ڄڀْش‪.‬‬
‫ًّممظڂ ٻممٌٿٺ ٳممظق حٿڄ‪٬‬خىممي ًحٿڄمميحٍّ حٿڄظو‪ٜٜ‬ممش ٳممِ ىممٌح حٿڄـممخٽ‪ ،‬ر٘ممَحٻش رممْن ٓممڀ‪٤‬خص حٿظَرْممش‬
‫ًحٿظټممٌّن ًحٿٔممڀ‪٤‬خص حٿلټٌڃْممش حٕهممٍَ حٿڄ‪٬‬نْممش‪ً ,‬حٿيْجممخص ًحص ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬ممخ‪٫ ٙ‬ڀممَ أًٓمم‪ ٪‬ن‪٤‬ممخٵ‬
‫ڃڄټن‪.‬‬
‫‪ – 143‬ط‪ ُِ٬‬ڃ‪ٜ‬خٿق حٿ‪ٜ‬لش حٿڄيٍْٓش ًحٿـخڃ‪ْ٬‬ش‪ً ,‬طـيِ ًطمئ‪٫ َ٣‬ڀمَ نلمٌ ّ‪٠‬مڄن حٿٌٷخّمش حٿٴ‪٬‬خٿمش‬
‫ًحٿ‪ٚ٬‬ؿخص حًٕٿْمش ٿټمپ طڀڄْمٌ أً ‪٣‬خٿمذ‪ًً ،‬ٿمٺ رظ‪٬‬مخًڅ ًٗمَحٻش ڃم‪ ٪‬حٿٔمڀ‪٤‬ش حٿڄ٘مَٳش ‪٫‬ڀمَ ٷ‪٤‬مخ‪٩‬‬
‫حٿ‪ٜ‬مملش ًحٿڄئٓٔممخص حٿـخڃ‪ْ٬‬ممش ًحٿظټٌّنْممش حٿڄوظ‪ٜ‬ممش ٳممِ ىممٌح حٿڄـممخٽ‪ً ،‬ٻممٌح ٻممپ حٿڄن‪٨‬ڄممخص ًحص‬
‫ح‪ٙ‬ىظڄخڃخص حٿٌٷخثْش ًحٿ‪ٜ‬لْش ًحٿ‪٤‬زْش‪.‬‬
‫‪45‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ّليع ن‪٨‬خځ ط‪٬‬خ‪ٟ‬يُ ٿڀظؤڃْن حٿ‪ٜ‬لِ ٿڀ‪٤‬ڀزش رؤٓ‪٬‬خٍ طټٌڅ ٳِ ڃظنخًٽ حٿـڄْ‪ً ٪‬ري‪٫‬ڂ ڃن حٿيًٿش‪.‬‬

‫اٌّجبي اٌخبِظ ‪ :‬اٌزغ‪١١‬ش ‪ٚ‬اٌزذث‪١‬ش‬
‫اٌذػبِخ اٌخبِغخ ػششح ‪ :‬إلشاس اٌالِشوض‪٠‬خ ‪ٚ‬اٌالرّشوض ف‪ ٟ‬لغبع اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٓ٠ٛ‬‬
‫‪ - 144‬كْممغ اڅ حٿڄٰممَد‪ ،‬رڄٸظ‪٠‬ممَ حٿيٓممظٌٍ ًحٿٸممٌحنْن حٿڄن‪٨‬ڄممش ٿڀـيممخص ًٿڀـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش ‪ّ ،‬ممنيؾ‬
‫ْٓخٓش حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّش ًحٿ‪ٚ‬طڄَٻِ حٗىحٍّْن ‪:‬‬
‫ًح‪٫‬ظزخٍح ٿ‪ًٍَ٠‬س ڃ‪ ٚ‬ڃش حٿظَرْش ًحٿظټمٌّن ٿڀلخؿمخص ًحٿ‪٨‬مًَٱ حٿـيٌّمش ًحٿڄلڀْمش ؛ ًڃمن أؿمپ‬
‫حٿظٔمميْپ ًحٿظَٗممْي ًحٿظٔممَّ‪ ٪‬ٿڄٔممخ‪ َ٣‬طمميرَْ حٿ‪٬‬مميى حٿڄظِحّممي ڃممن حٿظـيْممِحص حٕٓخٓممْش‪ً ,‬حٿ‪٬‬مميى‬
‫حٿڄظ‪٬‬خ‪٧‬ڂ ٿڀڄظ‪٬‬ڀڄْن ًحٿڄئ‪َّ٣‬ن ٳِ ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن‪.‬‬
‫ًٓ‪ْ٬‬خ ٿظَْْٔ حٿَ٘حٻش ًحٿظ‪٬‬خًڅ حٿڄْيحنِ ڃ‪ ٪‬ٻپ حٕ‪٣‬مَحٱ حٿٴخ‪٫‬ڀمش ٳمِ حٿٸ‪٤‬مخ‪ ٩‬أً حٿڄ‪٬‬نْمش رمو‪ ،‬ڃمن‬
‫كْغ حٿظو‪ً ٢ْ٤‬حٿظيرَْ ًحٿظٸٌّڂ‪.‬‬
‫ًكَ‪ٛ‬خ ‪٫‬ڀَ ‪ًٍَٟ‬س ا‪ٚ٣‬ٵ حٿڄزخىٍحص حٿزنخ س‪ًٟ ،‬ز‪ ٢‬حٿڄٔئًٿْخص ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬أٍؿخ حٿمز‪ٚ‬ى ٿلمپ‬
‫حٿڄ٘ټ‪ٚ‬ص حٿ‪٬‬ڄڀْش ٿڀٸ‪٤‬خ‪ ٩‬ٳِ ‪ْ٫‬ن حٿڄټمخڅ‪ ,‬رمؤٷَد ڃمخ ّڄټمن ڃمن حٿڄئٓٔمخص حٿظ‪٬‬ڀْڄْمش ًحٿظټٌّنْمش‪,‬‬
‫ًحٿنيٌ‪ ٝ‬ريخ ر‪ٜ‬ٴش ٗخڃڀش ً‪٫‬ڀَ حٿنلٌ حٿڄٸ‪ٌٜ‬ى رخٗ‪ٚٛ‬كخص حٿڄظ‪٠‬ڄنش ٳِ حٿڄْؼخٵ‪.‬‬
‫طٸممٌځ ٓممڀ‪٤‬خص حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن رظنٔممْٶ ڃمم‪ ٪‬حٿٔممڀ‪٤‬خص حٕهممٍَ حٿڄوظ‪ٜ‬ممش‪ ،‬رظٔممَّ‪ ٪‬رڀممٌٍس نيممؾ‬
‫حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّش ًحٿ‪ٚ‬طڄَٻِ ٳِ ىٌح حٿٸ‪٤‬خ‪ ،٩‬رخ‪٫‬ظزخٍه حهظْخٍح كخٓڄخ ًحٓظَحطْـْخ‪ً ,‬ڃٔئًٿْش ‪٫‬خؿڀش‪.‬‬
‫‪- 145‬طلمميع ىْجممخص ڃظو‪ٜٜ‬ممش ٳممِ حٿظو‪٤‬ممْ‪ً ٢‬حٿظمميرَْ ًحٿڄَحٷزممش ٳممِ ڃـممخٽ حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن‪٫ ،‬ڀممَ‬
‫ڃٔظٌٍ حٿـيش ًحٗٷڀْڂ ًٗزټخص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن حٿڄ٘خٍ اٿْيخ ٳِ حٿڄمخىطْن ‪ 42 ً 41‬ڃمن حٿڄْؼمخٵ‪،‬‬
‫ًٻٌح ‪٫‬ڀَ ‪ْ٬ٛ‬ي ٻپ ڃئٓٔش‪ ،‬رْٰش ا‪٤٫‬خ حٿ‪ٚ‬ڃَٻِّمش ًحٿ‪ٚ‬طڄَٻمِ أٷ‪ٜ‬مَ حٕر‪٬‬مخى حٿڄڄټنمش‪ًً ،‬ٿمٺ‬
‫‪٫‬ممن ‪َّ٣‬ممٶ نٸممپ ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬ممخص ًًٓممخثپ حٿ‪٬‬ڄممپ ر‪ٜ‬ممٴش طيٍّـْممش كؼْؼممش ًكخُڃممش‪ ،‬ڃممن حٗىحٍحص‬
‫حٿڄَٻِّش اٿَ حٿڄٔظٌّخص حٿڄٌٻٌٍس أ‪ٚ٫‬ه‪ً ،‬ٳٶ ڃخ طن‪٫ ٚ‬ڀْو حٿڄٌحى حٿظخٿْش‪.‬‬
‫‪٫– 146‬ڀَ ‪ ْ٬ٛ‬ي حٿـيش‪ ،‬طظڂ ا‪٫‬خىس ىْټڀش ن‪٨‬مخځ حٕٻخىّڄْمخص حٿلخٿْمش ًطٌٓمْ‪٬‬يخ ٿظ‪ٜ‬مزق ٓمڀ‪٤‬ش ؿيٌّمش‬
‫ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‪ٙ ،‬ڃظڄَٻِس ًڃًِىس رخٿڄٌحٍى حٿڄخىّش ًحٿزَّ٘ش حٿٴ‪٬‬خٿش‪ ,‬ٿظ‪٠‬م‪٤‬ڀ‪ ٪‬رخ‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬مخص‬
‫حٿڄٌٻٌٿش ٿڀڄٔظٌٍ حٿـيٌُ رڄٸظ‪ َ٠‬حٿڄخىس ‪ 162‬ڃن حٿڄْؼخٵ‪ ،‬ڃ‪٠‬خٳخ اٿْيخ ڃخ ّڀِ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ ً‪ ٪ٟ‬حٿڄو‪٤٤‬خص ًحٿوَحث‪ ٢‬حٿڄيٍْٓش ؛‬
‫طظز‪ ٪‬ڃ٘خٍّ‪ ٪‬حٿزنخ ًحٿظـيِْ حٿظَرٌّْن‪٫ ,‬ڀَ أڅ طٴٌ‪٫ ٝ‬ڄڀْخص انـمخُ حٿزنمخ ٿيْجمخص اىحٍّمش‬
‫أهٍَ ڃئىڀش‪ ,‬ٳِ ا‪٣‬خٍ حطٴخٷْخص ڃ‪ٚ‬ثڄش ؛‬
‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ حٿَْٔ حٿ‪٬‬خځ ٿڀيٍحٓش ًحٿظټٌّن ٳِ حٿـيش‪ً ،‬حطوخً ڃخ ّڀِځ ٿظ‪ٜ‬ملْق أُ حهمظ‪ٚ‬ٽ‬
‫ٳِ حٿظَْْٔ أً حٿظؤ‪ َْ٣‬حٿزْيحٯٌؿِ ؛‬
‫حٿَ٘حٻش ڃ‪ ٪‬حٿيْجخص حٿـيٌّش ًحٗىحٍّش ًح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خىّش ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ش ًحٿؼٸخٳْش‪ٗ ,‬نـخُ ڃ٘مخٍّ‪٪‬‬
‫طًَځ حُىىخٍ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ٳِ حٿـيش ؛‬
‫حٿظنْٔٶ رْن حٿڄڄؼڀْخص حٗٷڀْڄْش ٿڀٔڀ‪٤‬خص حٿڄَٻِّش ٿڀظَرْش ًحٿظټمٌّن ٳمِ ؿڄْم‪ ٪‬حٕڃمٌٍ حٿظمِ‬
‫طيڂ حٿـيش ٻټپ‪ ،‬أً طيڂ أٻؼَ ڃن اٷڀْڂ ؛‬
‫ح‪ٟٙ‬مم‪ ٩ٚ٤‬رظمميرَْ حٿڄممٌحٍى حٿز٘ممَّش ‪٫‬ڀممَ ڃٔممظٌٍ حٿـيممش‪ ,‬رڄممخ ٳممِ ًٿممٺ حٿظٌ‪ْ٧‬ممٲ ًحٿظ‪ْ٬‬ممْن‬
‫ًحٿظٸٌّڂ ؛‬
‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ ح‪ٙ‬ڃظلخنخص ًحٿظٸٌّڂ ًحٿڄَحٷزش ‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٿـيش ًڃخ ىًنو ؛‬
‫‪46‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫ا‪٫‬يحى حٿيٍحٓخص ًحٗك‪ٜ‬خثْخص حٿـيٌّش ؛‬
‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ حٿزلغ حٿظَرٌُ ًُ حٿ‪٤‬خر‪ ٪‬حٿـيٌُ ؛‬
‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ طن‪ْ٨‬ڂ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ حٿٔنٌُ ؛‬
‫حَٗٗحٱ ‪٫‬ڀَ حٿنَ٘ ًحٿظٌػْٶ حٿظَرٌّْن ؛‬
‫طًِّي حٿٔڀ‪٤‬خص حٿٌ‪٣‬نْش رخٿظٌ‪ْٛ‬خص حٿڄنخٓزش ًحٿَحڃْش اٿمَ ڃ‪ ٚ‬ڃمش رمَحڃؾ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‬
‫ًآٿْخطو ٿلخؿخص حٿـيش ٳِ كخٿش طـخًُ ىٌه حٿظٌ‪ْٛ‬خص ‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬خص حٿـيش حٿڄ‪٬‬نْش‪.‬‬

‫ػٍ‪ِ ٝ‬غز‪ ٜٛ‬رٕظ‪ ُ١‬اٌغٍغبد اٌج‪٠ٛٙ‬خ ٌٍزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٚ ٓ٠ٛ‬رغ‪١١‬ش٘ب‪ ,‬رزخز اإلجشاءاد اٌزبٌ‪١‬خ ‪:‬‬

‫أ – ّ٘خٍٹ ٿًِڃخ ٳِ ڃـخٿْ حٕٻخىّڄْخص حٿـيٌّش ًٿـخنيخ حٿڄوظ‪ٜ‬ش ڃڄؼڀمٌڅ ‪٫‬من ٻمپ حٿٴمخ‪٫‬ڀْن‬
‫ٳِ حٿٸ‪٤‬خ‪ْ٫‬ن حٿ‪٬‬خځ ًحٿوخ‪ ٙ‬ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن ً‪٫‬ن َٗٻخثيڂ‪,‬‬
‫د –ّڄنق ٿٖٻخىّڄْخص حٓظٸ‪ٚ‬ٽ حٿظيرَْ حٗىحٍُ ًحٿڄخٿِ‪ً ،‬طَ‪ٛ‬ي ٿيخ ڃِْحنْش طظ‪َٜ‬ٱ ٳْيخ ر٘ټپ‬
‫ڃزخَٗ‪ً ،‬طَحٷذ ‪٫‬ڀْيخ ‪٣‬زٸخ ٿڀٸٌحنْن حٿـخٍُ ريخ حٿ‪٬‬ڄپ‪,‬‬
‫ؽ –طلمميع أؿيممِس ىحثڄممش ٿڀظنٔممْٶ رممْن حٕٻخىّڄْممخص ڃممن ؿيممش‪ً ,‬حٿـخڃ‪٬‬ممخص ًحٿڄئٓٔممخص حٿظٸنْممش‬
‫ًحٿظَرٌّش حٿڄَطز‪٤‬ش ريخ‪ ,‬ڃن ؿيش ػخنْش‪,‬‬
‫ى ‪َّ-‬ح‪ َ٫‬ٳِ حٷظَحف ط‪ْْ٬‬ن حٿڄٔئًٿْن ‪٫‬ن حٕٻخىّڄْمخص طمٌحٳَىڂ ‪٫‬ڀمَ ٗمًَ‪ ١‬حٿڄٸميٍس حٿظَرٌّمش‬
‫ًحٗىحٍّش ًحٿظيرَّْش‪.‬‬
‫‪٫ – 147‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٗٷڀْڂ‪ّ ،‬ظڂ ط‪ِّ٬‬مِ حٿڄ‪ٜ‬مخٿق حٿڄټڀٴمش رخٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ،‬ڃمن كْمغ ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬مخص‬
‫ًًٓخثپ حٿ‪٬‬ڄپ‪ ،‬ٻڄخ ّ‪ ُِ٬‬حٿظنْٔٶ رْن ڃوظڀٲ ڃټٌنخطيخ‪ ،‬رخطـخه اىڃخؿيخ حٿټخڃمپ‪ًّ .‬نمخ‪ ١‬رخٿٔمڀ‪٤‬خص‬
‫حٿڄَٻِّش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن حٿظليّي حٿٴٌٍُ ٿـڄْ‪ ٪‬ح‪ٙ‬هظ‪ٜ‬خ‪ٛ‬مخص ًحٕ‪٣‬مَ ًحٿٌٓمخثپ حٿڄڄټمن نٸڀيمخ‬
‫ڃزخَٗس اٿَ حٿڄ‪ٜ‬خٿق حٗٷڀْڄْش‪.‬‬
‫ًط‪٬‬ڄپ حٿڄ‪ٜ‬خٿق حٗٷڀْڄْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‪ ,‬ٳِ ‪ْٰٛ‬ظيخ حٿ‪ٚ‬ڃظڄَٻِس ًحٿڄنٔٸش‪ ،‬طلض اَٗحٱ ىْجمش‬
‫اٷڀْڄْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن ط٘ټپ ‪٫‬ڀَ ٯمَحٍ حٿيْټڀمش حٿـيّميس ٿٖٻخىّڄْمخص حٿـيٌّمش حٿڄ٘مخٍ اٿْيمخ ٳمِ‬
‫حٿڄخىس ‪ 146‬أ‪ٚ٫‬ه‪ ،‬ٿظ‪٤٠‬ڀ‪ ٪‬رڄيخځ طٌؿْو حٿڄ‪ٜ‬خٿق حٗٷڀْڄْش ًطٸٌّڂ ‪٫‬ڄڀيخ ًأىحثيخ ٳِ ٻپ ڃـخ‪ٙ‬ص‬
‫حٿظو‪ً ٢ْ٤‬طَْْٔ ڃَحٳٶ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ًٻٌح حٿظٸٌّڂ حٿظَرٌُ ‪٫‬ڀَ ڃٔظٌٍ حٗٷڀْڂ‪.‬‬
‫‪ّ٘– 148‬ممَٱ ‪٫‬ڀممَ ٻممپ ٗممزټش ڃلڀْممش ٿڀظَرْممش ًحٿظټممٌّن ڃټظممذ ٿڀظٔممَْْ‪ّ ,‬ظټممٌڅ ڃممن ڃمميَُّ حٿڄمميحٍّ‬
‫ًحٿڄئٓٔخص حٿڄَطز‪٤‬ش ‪ٟ‬ڄن نٴْ حٿ٘زټش‪ً ،‬ڃڄؼڀْن ‪٫‬ن حٿڄيٍْٓن ًآرخ أً أًٿْخ حٿڄظ‪٬‬ڀڄْن‪٫ً ،‬ن‬
‫حٿيْجممخص حٿڄينْممش حٿڄلڀْممش‪٠ًّ .‬مم‪٤‬ڀ‪ ٪‬ىممٌح حٿڄـڀممْ رڄيڄممش حٗٗممَحٱ حٿڄٔممظڄَ ‪٫‬ڀممَ ا‪٫‬مميحى حٿزممَحڃؾ‬
‫حٿيٍحْٓش ًطنٴٌْىخ‪ً ،‬طنْٔٶ حنظٸخ‪ٙ‬ص حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ًحٿڄيٍْٓن رمْن حٿڄئٓٔمخص حٿڄن‪٠‬مٌّش طلظيمخ‪ً .‬طٸمٌځ‬
‫ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رظليّي ن‪٨‬خځ ‪٫‬ڄپ ڃټخطذ حٿظيرَْ ًط‪ٌَّ٤‬ه‪ ،‬ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿظٌؿمو حٿ‪ٚ‬ڃَٻمُِ‬
‫ًحٿ‪ٚ‬ڃظڄَٻِ‪ ,‬ڃٌحُحس ڃ‪ ٪‬حٿظٸيځ ٳِ ان٘خ حٿ٘زټخص حٿڄلڀْش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن ًطَحٻڂ طـخٍريخ‪.‬‬
‫‪ َّْٔ– 149‬ٻپ ڃئٓٔش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن ڃيَّ ًڃـڀْ ٿڀظيرَْ‪.‬‬
‫أ ‪ّ٘ -‬ظَ‪ ١‬ٳِ حٿڄيَّ أڅ ّټٌڅ ٷي نخٽ طټٌّنخ أٓخْٓخ ٳِ ڃـخٽ حٗىحٍس حٿظَرٌّش‪ً .‬طمن‪٨‬ڂ ىًٍحص‬
‫ڃټؼٴممش ٿڀظټممٌّن حٿڄٔممظڄَ ًحٿظؤىْممپ ٳممِ ىممٌح حٿڄـممخٽ ّٔممظٴْي ڃنيممخ حٿڄمميًَّڅ حٿلممخٿٌْڅ ‪ ،‬ٳممِ‬
‫ٯ‪ٌ٠‬څ حٿٔنٌحص حٿوڄْ حٿٸخىڃش ‪٫‬ڀَ أر‪٬‬ي طٸيَّ‪,‬‬
‫د ‪ّ -‬ليع ‪٫‬ڀَ ‪ْ٬ٛ‬ي ٻپ ڃئٓٔش ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن ڃـڀْ ٿڀظيرَْ ‪ّ ،‬ڄؼپ ٳْو حٿڄيٌٍٓڅ ً آرمخ‬
‫أً أًٿْمخ حٿظ‪ٚ‬ڃْمٌ ًٗمَٻخ حٿڄيٍٓمش ٳمِ ڃـمخ‪ٙ‬ص حٿمي‪٫‬ڂ حٿڄمخىُ أً حٿظٸنمِ أً حٿؼٸمخٳِ ٻخٳممش‪.‬‬
‫ًڃن ڃيخځ ىٌح حٿڄـڀْ ‪:‬‬
‫‪47‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫حٿڄٔخ‪٫‬يس ًاريح حٿمَأُ ٳمِ رَڃـمش أن٘م‪٤‬ش حٿڄئٓٔمش ًڃٌحٷْمض حٿيٍحٓمش ًحٓمظ‪٬‬ڄخ‪ٙ‬ص حٿمِڃن‬
‫ًطٌُّ‪ ٪‬ڃيخځ حٿڄيٍْٓن ؛‬
‫حٗٓيخځ ٳِ حٿظٸٌّڂ حٿيًٍُ ٿٖىح حٿظَرٌُ ًٿڀٌ‪ْ٬ٟ‬ش حٿڄخىّش ٿڀڄئٓٔمش ًطـيِْحطيمخ ًحٿڄنمخم‬
‫حٿظَرٌُ ريخ ؛‬
‫حٷظَحف حٿلڀٌٽ حٿڄ‪ٚ‬ثڄش ٿڀ‪ْٜ‬خنش ًٿَٳ‪ ٪‬ڃٔظٌٍ حٿڄيٍٓش ًاٗ‪٬‬خ‪٫‬يخ ىحهپ ڃلْ‪٤‬يخ‪.‬‬

‫‪٫‬ڄمم‪ ٚ‬رڄزمميأ حٿظنممخٳِ رممْن ىًٍُ حٿ‪٤‬ممَٱ ًحٿلټممڂ‪ّٔ ٙ ،‬ممڄق ُٕ ڃمميٍّ رظڄؼْممپ ؿڄ‪ْ٬‬ممش حٓرممخ ٳممِ‬
‫ڃـڀْ طيرَْ حٿڄئٓٔش حٿظِ ّڄخٍّ ٳْيخ‪.‬‬
‫ّڄټن أڅ ّ‪٠‬ڂ ڃـڀمْ طميرَْ حٿڄئٓٔمش ڃڄؼڀمْن ‪٫‬من حٿڄظ‪٬‬ڀڄمْن ٻڀڄمخ طمٌحٳَص حٿ٘مًَ‪ ١‬حٿظمِ ّ‪٠‬م‪٬‬يخ‬
‫حٿڄـڀْ ٿٌٿٺ ًطز‪٬‬خ ٿڀڄٸخّْْ حٿظِ ّ‪٬‬ظڄيىخ ٳِ حهظْخٍ ىئ‪ ٙ‬حٿڄڄؼڀْن‪.‬‬
‫طَ‪ٛ‬ي ٿټپ ڃئٓٔش ڃِْحنْش ٿڀظَْْٔ حٿ‪٬‬خىُ ًحٿ‪ْٜ‬خنش ؛ ًّٸٌځ حٿڄيَّ ر‪َٜ‬ٳيخ طلمض ڃَحٷزمش ڃـڀمْ‬
‫حٿظيرَْ‪.‬‬
‫طڄنق طيٍّـْخ ٿڀؼخنٌّخص ‪ٛ‬ٴش "ڃ‪ٜ‬ڀلش ٿڀيًٿش طَْٔ ر‪َّ٤‬ٸش ڃٔظٸڀش" (ن‪٨‬خځ ‪.)SEGMA‬‬
‫‪ّ- 150‬مممظڂ ح‪ٍٙ‬طٸمممخ رخٿـخڃ‪٬‬مممش اٿمممَ ڃٔمممظٌٍ ڃئٓٔمممش ڃنيڃـمممش حٿڄټٌنمممخص‪ً ,‬حص حٓمممظٸ‪ٚ‬ٽ ڃمممخٿِ ٳ‪٬‬ڀمممِ‬
‫ًٗو‪ٜ‬ممْش ‪٫‬ڀڄْممش ًطَرٌّممش ڃظڄْممِس‪ً ,‬طممن‪٨‬ڂ ‪٫‬ڀممَ ‪ٛ‬مم‪ْ٬‬ي حٿـخڃ‪٬‬ممش حٿـممًٌ‪ ٩‬حٿڄ٘ممظَٻش ًحٿـٔممٌٍ‬
‫‪ً,‬ڃ٘خٍّ‪ ٪‬حٿزلغ حٿڄظ‪٬‬يىس حٿظو‪ ٜٚ‬حٿظِ طڄټن ڃن ؿڀذ ڃٌحٍى ا‪ٟ‬خٳْش ؛ ًطٔمظ‪٬‬ڄپ ىمٌه حٿڄمٌحٍى‬
‫‪٫‬ڀَ حٿٌؿو حٕڃؼپ ًّظڂ كٔن طٌُّ‪٬‬يخ ‪٫‬ڀَ ؿڄْ‪ ٪‬حٿڄئٓٔخص حٿظخر‪٬‬ش ٿڀـخڃ‪٬‬مش أً حٿڄَطز‪٤‬مش ريمخ‪ ،‬أً‬
‫حٿٴخ‪٫‬ڀش ڃ‪٬‬يخ ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿَ٘حٻش‪ً .‬طٔظٴْي حٿـخڃ‪٬‬ش ڃن ڃِْحنْش طڄنليخ ٿيخ حٿيًٿش طليى كٔذ ڃ‪٬‬مخَّْ‬
‫ًح‪ٟ‬لش ً‪٫‬ڀنْش‪ً ،‬طيرَ ڃٌحٍىىخ حٿزَّ٘ش ٳِ ؿڄْ‪ ٪‬ڃټٌنخطيخ‪.‬‬
‫‪ - 151‬طليع ىْجش ً‪٣‬نْش ٿظنْٔٶ حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ طليى ڃيخڃيخ ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫طليّي حٿڄ‪٬‬خَّْ ًآٿْخص حٿڄ‪ٜ‬خىٷش حٿڄظزخىٿش ‪٫‬ڀَ حٿزَحڃؾ حٿيٍحْٓش ًح‪٫‬ظڄخىىخ ؛‬
‫حٿظ‪٠‬خڃن ًحٿظ‪٬‬خًڅ حٿڄخىُ ؛‬
‫طنٔممْٶ ڃ‪٬‬ممخَّْ ٷزممٌٽ حٿ‪٤‬ڀزممش ًطٔممـْڀيڂ ٳممِ ڃوظڀممٲ حٕٓمم‪ٚ‬ٹ‪ً ,‬ٻممٌح طنٔممْٶ ‪ٟ‬ممٌحر‪ ٢‬حٿظٸممٌّڂ‬
‫حٿڄٔظڄَ‪ً ,‬ح‪ٙ‬ڃظلخنخص‪ً ,‬ڃنخٷ٘ش حٿزلٌع حٿ‪٬‬ڀڄْش ًٷزٌٿيخ ؛‬
‫اكيحع حٿ٘زټخص حٿڄ‪٬‬ڀٌڃخطْش حٿڄٴْيس ٿټپ ىٌه حٿٰخّخص ًآٍخإىخ ؛‬
‫ط‪ ٌَّ٤‬حٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ًط٘ـْ‪ ٪‬حٿنزٌ٭ ًٳٶ ڃخ ؿخ ٳِ حٿڄخىطْن ‪ 125 ً 122‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‬
‫؛‬
‫طٸميّڂ حٷظَحكمخص كمٌٽ ن‪٨‬ممخځ حٿيٍحٓمخص ًح‪ٙ‬ڃظلخنمخص اٿمَ حٿٔممڀ‪٤‬خص حٿلټٌڃْمش حٿڄ٘مَٳش ‪٫‬ڀممَ‬
‫حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ٷ‪ٜ‬ي حٿزض ٳْيخ‪.‬‬

‫ًطليى حٿ‪ْٰٜ‬ش حٿظن‪ْ٨‬ڄْش ٿيٌه حٿيْجش رڄزمخىٍس ٳٌٍّمش ڃمن حٿٔمڀ‪٤‬ش حٿلټٌڃْمش حٿڄټڀٴمش رمخٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ‬
‫ًحٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ ٳِ ا‪٣‬خٍ ط‪٤‬زْٶ حٿڄخىس ‪ 78‬ڃن ىٌح حٿڄْؼخٵ‪ ,‬رظ٘خًٍ ڃ‪ ٪‬ٻپ حٿـخڃ‪٬‬خص ًحٿڄئٓٔمخص‬
‫حٿڄ‪٬‬نْش‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ڃَح‪٫‬خس ڃزخىة حٿڄًَنمش ًحٿٴ‪٬‬خٿْمش ًحٿظٌٳْمٶ رمْن حٓمظٸ‪ٚ‬ٿْش حٿـخڃ‪٬‬مخص ًح‪ٙ‬نٔمـخځ حٿټڀمِ‬
‫ٿظٌؿيخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ًحٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ‪.‬‬
‫‪– 152‬طليى حٿيْجخص حٿڄَْٔس ٿڀـخڃ‪٬‬خص ًڃئٓٔخص حٿظ‪٬‬ڀْڂ حٿ‪٬‬خٿِ ٻڄخ ّڀِ ‪:‬‬
‫أ ‪ َّْٔ -‬ٻپ ؿخڃ‪٬‬ش ڃـڀْ ٿڀـخڃ‪٬‬ش ّظټٌڅ ڃن ٍثْْ حٿـخڃ‪٬‬ش رخ‪٫‬ظزخٍه ٍثْٔخ ٿو‪٫ً ,‬ڄيح‬
‫حٿټڀْخص‪ً ,‬ڃيَُّ حٿڄيحٍّ حٿ‪٬‬ڀْخ‪ً ,‬حٿڄئٓٔخص حٿڄَطز‪٤‬ش رخٿـخڃ‪٬‬ش‪ً ,‬ڃڄؼڀْن ‪٫‬ن حٕٓخطٌس‬
‫ًحٿ‪٤‬ڀزش ًٗو‪ْٜ‬خص ڃن ‪٫‬خٿڂ ح‪ٙ‬ٷظ‪ٜ‬خى ًحٿؼٸخٳش‪,‬‬
‫‪48‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫ًّٸٌځ حٿڄـڀْ رظيرَْ حٿ٘ئًڅ حٕٻخىّڄْش ًحٿڄخٿْش ًحٗىحٍّش ًحٿزلغ حٿ‪٬‬ڀڄِ‪٬ًّ ,‬ٸي حؿظڄخ‪٫‬خطو رټْٴْش‬
‫ڃنظ‪٨‬ڄش ٻڀڄخ ى‪٫‬ض حٿ‪ًٍَ٠‬س اٿَ ًٿٺ ؛‬
‫د ‪٬ّ -‬ممْن ٍثممْْ حٿـخڃ‪٬‬ممش ٿڄمميس أٍرمم‪ٓ ٪‬ممنٌحص ٷخرڀممش ٿڀظـيّممي ڃممَس ًحكمميس‪ ،‬ر‪٬‬ممي نمميح ڃٴظممٌف ‪٫‬ڀممَ‬
‫حٿظَٗممْلخص حٿظممِ طيٍٓمميخ ٿـنممش ط‪ْ٬‬نيممخ حٿٔممڀ‪٤‬ش حٿٌ‪ٛ‬ممْش‪ً .‬طَٳمم‪ ٪‬اٿممَ ىممٌه حٕهْممَس ػ‪ٚ‬ػممش‬
‫طَْٗلخص ٿظظز‪ ٪‬حٿڄٔ‪َ٤‬س حٿڄ‪٬‬ڄٌٽ ريخ ٳِ حٿظ‪ْْ٬‬ن ٳِ حٿڄنخ‪ٛ‬ذ حٿ‪٬‬ڀْخ ٿڀيًٿش ؛‬
‫ؽ ‪٬ّ -‬مممْن ‪٫‬ڄممميح حٿټڀْمممخص ًن‪٨‬مممَحإىڂ كٔمممذ نٴمممْ حٿڄٔممم‪َ٤‬س حٿڄ٘مممخٍ اٿْيمممخ أ‪٫‬ممم‪ٚ‬ه‪٫ ,‬ڀڄمممخ أڅ‬
‫حٿظَْٗلخص طيٍّ ٳِ ‪َ٧‬ٱ ڃـڀْ حٿـخڃ‪٬‬ش ؛‬
‫ى ‪ -‬ٳِ حنظ‪٨‬مخٍ ا‪٫‬مخىس ىْټڀمش حٿظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ حٿڄ٘مخٍ اٿْيمخ ٳمِ حٿڄمخىس ‪ 78‬أ‪٫‬م‪ٚ‬ه‪ ,‬طلمظٴ‪ ٦‬حٿڄميحٍّ‬
‫حٿ‪٬‬ڀْخ ًحٿڄ‪٬‬خىي حٕهٍَ ٿيٌح حٿظ‪٬‬ڀْڂ ٯَْ حٿظخر‪٬‬ش ٿڀـخڃ‪٬‬خص‪ ,‬ريْخٻڀيخ حٿوخ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫‪َّ- 153‬ح‪٫‬ممَ ٳممِ اكمميحع حٿـخڃ‪٬‬ممخص حٿـيّمميس أً أّممش ڃئٓٔممش ٿڀظ‪٬‬ڀممْڂ حٿ‪٬‬ممخٿِ حٓممظـخرظيخ ٿڄ‪٬‬ممخَّْ طڀزْممش‬
‫حٿلخؿمخص حٿيٷْٸمش ٿڀظ‪٬‬ڀمْڂ حٿ‪٬‬مخٿِ ‪٫‬ڀمَ حٿڄٔمظٌٍ حٿـيمٌُ‪ًّ .‬ظ‪٤‬ڀمذ اكميحع حٿـخڃ‪٬‬مخص حٿـيّمميس ٍأُ‬
‫حٿيْجش حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظنْٔٶ حٿڄ٘خٍ اٿْيخ ٳِ حٿڄخىس ‪.151‬‬
‫اٌذػبِخ اٌغبدعخ ػششح‪ :‬رذغ‪ ٓ١‬اٌزذث‪١‬ش اٌؼبَ ٌٕظبَ اٌزشث‪١‬خ ‪ٚ‬اٌزى‪ٚ ٓ٠ٛ‬رم‪ ّٗ٠ٛ‬اٌّغزّش‬
‫‪ّ- 154‬ن‪٨‬ممَ اٿممَ ن‪٨‬ممخځ حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن ٻزنْممخڅ ّ٘ممي ر‪٠٬‬ممو ر‪٠٬‬ممخ‪ ,‬كْممغ طظممَحر‪ ٢‬ىْخٻڀممو ًڃٔممظٌّخطو‬
‫ًأنڄخ‪٣‬ممو ٳممِ نٔممٶ ڃظڄخٓممٺ ًىحثممڂ حٿظٴخ‪٫‬ممپ ًحٿممظ‪ٚ‬إځ ڃمم‪ ٪‬ڃلْ‪٤‬ممو ح‪ٙ‬ؿظڄممخ‪ً ِ٫‬حٿڄينممِ ًحٿ‪٬‬ڀڄممِ‬
‫ًحٿؼٸخٳِ‪ً .‬ڃن ػڂ ‪ ,‬ٳبڅ ا‪ٚٛ‬ف ٻپ ؿخنذ ڃن ؿٌحنزو‪ً ,‬طٸمٌّڂ نظخثـمو ًڃ‪ ٚ‬ڃظمو حٿڄٔمظڄَس‪ ,‬طظ‪٤‬ڀمذ‬
‫حٿممظلټڂ ٳممِ ٻممپ حٿڄممئػَحص ًحٿ‪ٌ٬‬حڃممپ حٿڄظٴخ‪٫‬ڀممش ٳْممو‪ً .‬رنممخ ‪٫‬ڀْممو‪ٌّ ,‬كممي حٗٗممَحٱ ‪٫‬ڀممَ ً‪ٟ‬مم‪٪‬‬
‫حٿْٔخٓممخص حٿ‪٬‬ڄٌڃْممش حٿظَرٌّممش ًحٿظټٌّنْممش ًطنٴْممٌىخ ًطظز‪٬‬يممخ‪٫ ,‬ڀممَ نلممٌ ّ‪٠‬ممڄن حنٔممـخڃيخ ًٷخرڀْظيممخ‬
‫ٿڀظلٸْٶ ر٘ټپ ڃظڄخٓٺ‪٫ً ,‬ڄڀِ ًكؼْغ‪ ,‬ڃ‪ٟ ٪‬ز‪ ٢‬حٿڄٔئًٿْش ًحٿڄلخٓزش ‪٫‬ڀْيخ رٌ‪ٌٟ‬ف‪.‬‬
‫‪ّ – 155‬ظڂ طٸٌّڂ حٗىحٍحص حٿڄَٻِّش حٿڄظيهڀش ٳِ ڃـخ‪ٙ‬ص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رڄوظڀٲ ڃٔظٌّخطيخ‪ ,‬رڄخ ٳْيخ‬
‫ڃوظڀٲ ٷ‪٤‬خ‪٫‬خص حٿظټٌّن حٿڄينِ ًطټٌّن حٕ‪ َ٣‬ٷ‪ٜ‬ي حٿظَْٗي ًاىڃمخؽ ڃمخ ّڄټمن اىڃخؿمو ‪٫‬ڀمَ نلمٌ‬
‫ّٔڄق رظلٸْٶ حٕىيحٱ حٓطْش ‪:‬‬
‫‪‬‬

‫ً‪ ٪ٟ‬كي ٿظز‪٬‬ؼَ حٿڄزخىٍحص ًحٿڄو‪٤٤‬خص ًحٿزَحڃؾ حٿڄ‪٬‬ظڄيس ٳِ ىٌح حٿڄـخٽ ؛‬

‫‪‬‬

‫طلٸْممٶ ٗممٴخٳْش حٿڄِْحنْممخص حٿڄَ‪ٛ‬ممٌىس‪ً ,‬ڃ‪ ٚ‬ڃظيممخ ٿٖٓممزٸْخص حٿلخٿْممش ًحٿز‪ْ٬‬مميس حٿڄمميٍ‪٫ ,‬ڀممَ‬
‫ڃٔظٌٍ ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ٻټپ ؛‬

‫‪‬‬

‫طٸڀممْ‪ ٚ‬طټممخٿْٲ حٿظٔممَْْ حٗىحٍُ ٿڄوظڀممٲ حٿٸ‪٤‬خ‪٫‬ممخص ًطَٗممْيىخ‪ً ,‬كممٌٱ حٿظټممخٿْٲ حٿِحثمميس‬
‫ه‪ٌٜٛ‬خ ‪٫‬ڀَ حٿڄٔظٌٍ حٿڄَٻُِ؛‬

‫‪‬‬

‫طَْٗي طيرَْ حٿڄٌحٍى حٿزَّ٘ش ًا‪٫‬خىس نَ٘ىخ ‪٫‬ڀَ نلٌ ڃظٌحُڅ ًٳ‪٬‬خٽ‪ ,‬ڃم‪ ٪‬ڃَح‪٫‬مخس ً‪ٟ‬م‪ْ٬‬ظيخ‬
‫ح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش‪ ,‬ه‪ٌٜٛ‬ممخ ٳممِ حطـممخه ى‪٫‬ممڂ حٿڄٔممظٌّخص حٿـيٌّممش ًحٿڄلڀْممش رممخٕ‪ َ٣‬حٿڄٸظممـيٍس ًحص‬
‫حٿوزَس؛‬

‫‪‬‬

‫اطخكمممش حٗڃټخنمممخص حٿٴ‪٬‬ڀْمممش ٿڀمممَر‪ ٢‬رمممْن حٿڄ‪٬‬خىمممي ًحٿڄَحٻمممِ حٿڄظ‪٬‬ممميىس‪ً ,‬كمممٌٱ حٿِحثمممي ڃنيمممخ‪,‬‬
‫ًح‪ٓٙ‬ممظٰ‪ٚ‬ٽ حٕڃؼممپ ٿڀظـيْممِحص حٕٓخٓممْش ًحٿڄممٌحٍى حٿز٘ممَّش ًحٿڄخٿْممش‪٫ ,‬ڀممَ أٓممخّ طلٸْممٶ‬
‫حٿظممٌحُڅ رممْن ‪ٟ‬ممًٍَس كٴمم‪ ٦‬حٿظو‪ٜٜ‬ممخص ًحٿوزممَحص حٿڄظڄْممِس‪ًٟ ,‬ممًٍَس ٻٔممَ حٿلممٌحؿِ‬
‫حٗىحٍّممش ًحٿظٸنْممش ًحٿڄخٿْممش حٿظممِ ‪ ٙ‬ڃزممٍَ ٿيممخ‪ًٛ ,‬ممٌ‪ ٙ‬اٿممَ طٸخٓممڂ ٻممپ ڃممخ ىممٌ ڃ٘ممظَٹ ر‪٤‬ز‪٬‬ممو‪,‬‬
‫ًرخٿظخٿِ ط‪٠‬خٳَ حٗڃټخنخص ًحٿـيٌى‪.‬‬
‫‪49‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬

‫‪ – 156‬طو‪٠‬مم‪ ٪‬رممَحڃؾ حٿظ‪٬‬ممخًڅ حٿمميًٿِ ٳممِ ڃـممخٽ حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن‪ ,‬رڄممخ ٳْيممخ حٿٸممًَ‪ً ٝ‬حٿڄٔممخ‪٫‬يحص‬
‫ًحٿيٍحٓخص‪ ,‬ٿظَْٗي ًطنْٔٶ ٗخڃڀْن‪٫ ,‬ڀَ أٓخّ ّويځ حٿڄ‪ٜ‬ڀلش حٿ‪٬‬ڀْخ ٿڀز‪ٚ‬ى ٳِ ح‪ٓٙ‬ظٴخىس حٿٸ‪ٌٍٜ‬‬
‫ڃن ىٌح حٿظ‪٬‬خًڅ‪ ,‬ڃ‪ ٪‬ط‪ ِِّ٬‬حٿٸيٍس حٿٌحطْش‪ً ,‬ا‪٤٫‬خ حٕٓزٸْش ٿ٘ڃټخنخص ًحٿوزَحص حٿٌ‪٣‬نْمش‪ً ,‬طمي‪ْ٫‬ڂ‬
‫اٗ‪٬‬خ‪ ٩‬حٿڄَٰد ًط٘ـْ‪ ٪‬ط‪ٜ‬يَّ ڃيحٍٻو‪.‬‬
‫‪ّ – 157‬و‪ ٪٠‬ن‪٨‬خځ حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رَڃظو ٿڀظٸٌّڂ حٿڄنمظ‪٨‬ڂ ڃمن كْمغ ڃَىًىّظمو حٿيحهڀْمش ًحٿوخٍؿْمش‪,‬‬
‫حٿظَرٌّمممش ًحٗىحٍّمممش‪ًّٔ .‬مممظني ىمممٌح حٿظٸمممٌّڂ‪ ,‬ا‪ٟ‬مممخٳش اٿمممَ ىٍحٓمممخص حٿظممميٷْٶ حٿزْممميحٯٌؿِ ًحٿڄمممخٿِ‬
‫ًحٗىحٍُ‪ ,‬اٿممَ حٿظٸممٌّڂ حٿممٌحطِ ٿټممپ ڃئٓٔممش طَرٌّممش‪ً ,‬اٿممَ ح‪ٓٙ‬ممظ‪ ٩ٚ٤‬حٿمميًٍُ ٍٓح حٿٴممخ‪٫‬ڀْن‬
‫حٿظَرٌّْن ًَٗٻخثيڂ ٳِ ڃـخ‪ٙ‬ص حٿٰ٘پ ًحٿ‪٬‬ڀڂ ًحٿؼٸخٳش ًحٿٴن‪.‬‬
‫طٸٌځ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن رٌ‪ ٪ٟ‬طٸََّ ٓنٌُ كٌٽ ً‪ْ٬ٟ‬ش حٿٸ‪٤‬خ‪ً ٩‬آٳخٷمو‪ً ,‬ك‪ٜ‬مْڀش حٿظميٷْٶ‬
‫حٿيحهڀِ ًحٿوخٍؿِ‪ً ,‬كٌٽ ه‪ٛٚ‬خص حٿظٸََّ حٿٔنٌُ ٿڀٌٻخٿش حٿٌ‪٣‬نْش ٿڀظٸٌّڂ ًحٿظٌؿْو‪ًّ .‬ٸيځ ىمٌح‬
‫حٿظٸََّ أڃخځ حٿزَٿڄخڅ رڄـڀْٔو ٳِ ىًٍس أٻظٌرَ ڃن ٻپ ٓنش‪ً .‬ط‪٬‬مَ‪ ٝ‬حٿٔمڀ‪٤‬خص حٿـيٌّمش ٿڀظَرْمش‬
‫ًحٿظټٌّن ريًٍىخ طٸََّح ڃن نٴْ حٿنٌ‪ ٩‬ٿڄنخٷ٘ظو ڃن ٿيڅ ڃـخٿْ حٿـيخص ٳِ ٗيَ ٓزظڄزَ ڃن ٻمپ‬
‫ٓممنش‪ً .‬طن٘ممَ ٓممڀ‪٤‬خص حٿظَرْممش ًحٿظټممٌّن ‪٫‬ڀممَ حٿڄٔممظٌّْن حٿممٌ‪٣‬نِ ًحٿـيممٌُ ه‪ٛٚ‬ممش حٿظٸممخٍَّ‬
‫حٿڄٌٻٌٍس أ‪ٚ٫‬ه ‪٫‬ڀَ حٿَأُ حٿ‪٬‬خځ‪.‬‬
‫اٌذػبِخ اٌغبثؼخ ػششح ‪ :‬رٕ‪٠ٛ‬غ أّٔبط اٌجٕب‪٠‬بد ‪ٚ‬اٌزج‪١ٙ‬ضاد ‪ِٚ‬ؼب‪١٠‬ش٘ب ‪ِٚ‬الءِز‪ٙ‬ب ٌّذ‪١‬غ‪ٙ‬ب ‪ٚ‬رشش‪١‬ذ‬
‫اعزغالٌ‪ٙ‬ب‪ٚ ,‬دغٓ رغ‪١١‬ش٘ب‬
‫‪ّٔ - 158‬مممظڀِځ حٿڄـيمممٌى حٿمممٌ‪٣‬نِ ٳمممِ ڃـمممخٽ حٿظَرْمممش ًحٿظټمممٌّن حٓمممظٰ‪ٚ‬ٽ حٿزنخّمممخص ًحٿظـيْمممِحص‬
‫حٿڄٌؿٌىس ٳِ ىٌح حٿڄـخٽ‪ ,‬اٿَ أٷ‪ َٜ‬كي ٿ‪٤‬خٷظيخ‪ ,‬ح‪٫‬ظڄخىح ‪٫‬ڀَ ڃزيا ط‪٬‬يى حٿٌ‪٧‬خثٲ ًحٿظيرَْ حٕڃؼمپ‬
‫ًٕٷخص ح‪ٓٙ‬ظ‪٬‬ڄخٽ‪.‬‬
‫أ ‪ّ -‬ٸ‪ٜ‬مي رظ‪٬‬مميى حٿٌ‪٧‬ممخثٲ ‪٫‬ميځ حهظممِحٽ اڃټممخڅ حٓممظٰ‪ٚ‬ٽ رنْمش طلظْممش ڃ‪ْ٬‬نممش ٳمِ ً‪ْ٧‬ٴممش ًكْمميس ًّممظڂ‬
‫حٓممظ‪٬‬ڄخٽ ٻممپ ڃئٓٔممش ٿڀظَرْممش ًحٿظټممٌّن ڃمم‪ ٪‬ح‪ٙ‬كظممَحځ حٿظممخځ ٿڄيڄظيممخ حٕٓخٓممْش ٳممِ ً‪٧‬ممخثٲ‬
‫ڃظ‪٬‬يىس‪ ,‬ڃن رْنيخ ‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫حٓظٸزخٽ حٿڄئٓٔش ٕٓ‪ٚ‬ٹ ڃوظڀٴش ٿڀظَرْمش ً حٿظټمٌّن ٿظ‪٬‬مٌّ‪ ٞ‬ه‪ٜ‬مخ‪ ٙ‬ٷمخثڂ‪ ,‬أً ‪٫‬ڀمَ ٓمزْپ‬
‫حٿظنخًد ؛‬
‫حٓظٸزخٿيخ ٿزَحڃؾ حٿظټٌّن حٿڄٔظڄَ ؛‬
‫حٿظ‪٬‬خٷذ رْن حٿظَرْش حٿن‪٨‬خڃْش ً حٿظَرْش ٯْمَ حٿن‪٨‬خڃْمش‪٫ ً ,‬ڄڀْمخص حٿمي‪٫‬ڂ حٿظَرمٌُ أً ڃلخٍرمش‬
‫حٕڃْش ؛‬
‫طيْجش حٿڄئٓٔش ه‪ْٜٜ‬خ ‪ٓٙ‬ظ‪٠‬خٳش حٿ‪ ًَٝ٬‬حٿ‪٬‬ڀڄْش ً حٿٴنْش ًحٿظټنٌٿٌؿْش ًٯَْىخ‪.‬‬

‫د ‪ -‬أڃخ حٿظيرَْ حٕڃؼپ ًٕٷخص حٓظ‪٬‬ڄخٽ حٿڄئٓٔش ًطـيِْحطيمخ ٳْ‪٬‬نمِ حٿظٌُّم‪ ٪‬حٿڄلټمڂ ٿڀٌ‪٧‬مخثٲ‬
‫حٿڄظ‪٬‬يىس‪ ,‬حٿڄٌٻٌٍس أ‪ٚ٫‬ه‪٫ ,‬من ‪َّ٣‬مٶ حٿظڄيّمي ًحٿظنٔمْٶ ٿظڀمٺ حًٕٷمخص ‪٣‬مٌحٽ حٿنيمخٍ ًأػنمخ‬
‫ٓخ‪٫‬خص ڃٔخثْش ًه‪ٚ‬ٽ أّخځ حٕٓزٌ‪ً ٩‬حٿ‪٤٬‬پ ًر‪٬‬ي نيخّش حٿٔنش حٿيٍحْٓش‪.‬‬
‫‪ّ٘- 159‬ظَ‪ ١‬ٳِ ٻپ حٿزنخّخص ًحٿظيْجخص حٿـيّيس‪٫ ,‬ڀمَ ؿڄْم‪ ٪‬ڃٔمظٌّخص حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‪ ,‬أڅ طٔمظـْذ‬
‫ٿڄ‪٬‬مممخَّْ ؿيّممميس‪ ,‬ڃلْنمممش ًڃظټْٴمممش ٿمممظ‪ٚ‬ثڂ ه‪ٜ‬مممخث‪ ٚ‬ٻمممپ ًٓممم‪ ٢‬ڃمممن حٿنمممٌحكِ حٿزْجْمممش ًحٿڄنخهْمممش‬
‫ًح‪ٙ‬ؿظڄخ‪ْ٫‬ممش ًحٿؼٸخٳْممش‪ًّ .‬ممظڂ ٿيممٌح حٿٰممَ‪ ٝ‬ا‪٫‬مممخىس حٿن‪٨‬ممَ ٳممِ ڃ‪٬‬ممخَّْ حٿڄئٓٔممخص ًڃٔمممظڀِڃخطيخ‬
‫حٿٌ‪ْ٧‬ٴْش‪ً ,‬ڃٌحى حٿزنخ ًحٿظـيِْ حٿڄٔظ‪٬‬ڄڀش‪ً ,‬طٸيَّ ڃيس ح‪ٓٙ‬ظ‪٬‬ڄخٽ حٿڄلظڄڀش ‪٫‬ڀمَ أٓمخّ حٿظٌٷ‪٬‬مخص‬
‫حٿڄظ‪٬‬ڀٸش رخٿنڄٌ حٿيّڄٌٯَحٳِ ًحطـخىخص حٿيـَس‪.‬‬
‫‪ّ٘ -160‬ظَ‪ ١‬ٳِ ٻپ رنخّش ؿيّيس ٳِ ٷ‪٤‬خ‪ ٩‬حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ح‪ٓٙ‬ظـخرش ٿڀڄظ‪٤‬ڀزخص حٓطْش ‪:‬‬
‫‪51‬‬

‫حٿڄْؼخٵ حٿٌ‪٣‬نِ ٿڀظَرْش ًحٿظټٌّن‬
‫‪‬‬

‫طٸَّزيخ أٻؼَ ڃخ ّڄټن ڃن حٿٔټخڅ حٿڄ‪٬‬نْْن ؛‬

‫‪‬‬

‫اىڃخؿيخ ٳِ ا‪٣‬خٍ حٿلْخس حٿـڄخ‪ْ٫‬ش ؛‬

‫‪‬‬

‫اىٍحؿيممخ ‪ٟ‬ممڄن ڃ٘ممًَ‪ ٩‬ٿڀظنڄْممش حٿڄنيڃـممش‪ ,‬ٷممخثڂ ‪٫‬ڀممَ حٓممظؼڄخٍ حٿيًٿممش ًحٿـڄخ‪٫‬ممخص حٿڄلڀْممش‬
‫ًحٿومٌح‪ ٙ‬ٳمِ حٿزنْممخص حٿظلظْمش ڃممن ‪٣‬مَٵ ًطًِّمي رخٿڄمخ حٿ٘مًَد ًٻيَرممخ ًڃَحٳمٶ ‪ٛ‬مملْش‬
‫ًڃ٘خٍّ‪ ٪‬حٷظ‪ٜ‬خىّش ڃ‪ْ٬‬نش ؛‬

‫‪‬‬

‫ڃَح‪٫‬خس كخؿخص حٕٗوخ‪ ٙ‬حٿڄ‪ٌ٬‬ٷْن كَٻْخ ؛‬

‫‪‬‬

‫ٳ‪ٜ‬پ حٿڄ‪٫ٚ‬ذ ًحٿڄَحٳٶ حٿَّخ‪ْٟ‬ش أً ار‪٬‬خىىخ ‪٫‬ن حٿٸخ‪٫‬خص حٿيٍحْٓش ًحٿڄوظزَحص ًحٗىحٍس‪.‬‬

‫طٔيَ حٿٔڀ‪٤‬خص حٿ‪٬‬ڄٌڃْش ٳِ ا‪٣‬مخٍ ىمٌه حٿڄ٘مخٍّ‪ ٪‬حٿڄنيڃـمش ‪٫‬ڀمَ ط٘مـْ‪ ٪‬ن‪٤‬مخٵ حٿظَرْمش ًحٿظټمٌّن‬
‫ًطنْٔٸو ًطٌْٓ‪٬‬و‪٫ً ،‬ڀَ حٕه‪ ,ٚ‬حٿظڄيٍّ رخٿٌٓ‪ ٢‬حٿٸًَُ‪.‬‬
‫ٳِ كخٿش ‪٫‬يځ حٿظٌحٳَ حٓنِ ٿًَ٘‪ ١‬حٿزنخ حٿڄٌٻٌٍس أ‪ٚ٫‬ه‪ ،‬هخ‪ٛ‬ش ٳمِ حٿڄنمخ‪٣‬ٶ حٿٸًَّمش حٿڄ‪ًِ٬‬ٿمش‪،‬‬
‫ّظڂ ح‪٫‬ظڄخى كڀٌٽ ط‪ْ٠ٌّ٬‬ش ًڃَكڀْمش‪ ,‬ڃؼمپ حٿڀـمٌ اٿمَ ًكميحص ڃظنٸڀمش ٿڀظَرْمش ًحٿظټمٌّن أً طيْجمش‬
‫ڃَحٳٶ ڃٌؿٌىس ًحٓظويحڃيخ ٿٖٯَح‪ ٝ‬حٿظَرٌّش‪.‬‬
‫‪ – 161‬طل‪٨‬ممَ ‪ٛ‬ممْخنش ڃئٓٔممخص حٿظ‪٬‬ڀممْڂ ًحٿظټممٌّن ًطَڃْڄيممخ ًحٿڄلخٳ‪٨‬ممش ‪٫‬ڀممَ ؿممٌىس رْجظيممخ ر‪٬‬نخّممش‬
‫ڃٔظيّڄش‪ً ,‬طن‪٨‬ڂ ٿيٌح حٿَٰ‪ ٝ‬كڄ‪ٚ‬ص ّ٘خٍٹ ٳْيخ حٿظ‪ٚ‬ڃٌْ ًأًٿْخإىڂ‪.‬‬
‫‪ – 162‬طظلڄپ ٓڀ‪٤‬خص حٿظَرْش ًحٿظټٌّن ‪٫‬ڀَ حٿ‪ْ٬ٜ‬ي حٿٌ‪٣‬نِ ًحٿـيٌُ‪ ،‬ڃٔئًٿْش حٿڄَحٷزش حٿ٘خڃڀش ٳمِ‬
‫‪٫‬ممْن حٿڄټممخڅ ٕكممٌحٽ حٿڄمميحٍّ ً‪ٛ‬ممْخنظيخ‪ً ،‬طٌحٳَىممخ ‪٫‬ڀممَ أىًحص حٿ‪٬‬ڄممپ حٿ‪ُٚ‬ڃممش‪٫ً .‬ڀممَ ىممٌه‬
‫حٿٔممڀ‪٤‬خص حٿظمميهپ حٿٴممٌٍُ ٿظ‪ٜ‬مملْق أُ هڀممپ ّ‪٠‬ممَ رلٔممن ٓممَْ حٿڄيٍٓممش أً طـيِْحطيممخ‪ ,‬أً ّڄممْ‬
‫رٔ‪ٚ‬ڃش رْجظيخ ًؿڄخٿْظيخ ًڃنخهيخ حٿظَرٌُ حٿلخٳِ‪.‬‬

‫‪51‬‬



Sur le même sujet..

---